ماده واحده – اساسنامه سازمان فرهنگی هنری فارسی زبانان (ایتا) مشتمل بر یک مقدمه و هشت ماده به شرح پیوست تصویب می شود.
تبصره ۱ – مفاد این اساسنامه و کلیه مقررات مربوط به این سازمان در صورت انطباق با موازین شرعی و قوانین جمهوری اسلامی ایران قابل قبول است و منظور از هیأت امناء مندرج در جزء (ب) بند (۱) و اجزای (ب) و (پ) بند (۳) ماده (۳)، همان شورا یا هیأت وزیران می باشد.
تبصره ۲ – رعایت اصل هفتاد و هفتم (۷۷) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای اصلاح اساسنامه مذکور الزامی است.
بسم الله الرحمن الرحیم
اساسنامه سازمان فرهنگی هنری فارسی‌زبانان (ایتا)
مقدمه توجیهی
به منظور صیانت از میراث مشترک فرهنگی و معرفی تاریخ و تمدن مشترک و نیز گسترش و تقویت ادبیات غنی منطقه و نیز تقویت پیوندهای فرهنگی بین کشورهای حوزه تمدنی مشترک، یک سازمان توسط کشورهای عضو تشکیل می شود.
فصل اول – تعاریف و کلیات
ماده ۱ – نام، اهداف و وظایف
سازمان فرهنگی هنری آموزشی کشورهای عضو که از این پس «ایتا» خوانده می شود به عنوان یک تشکیلات بین المللی عهده دار وظایف زیر است:
الف – اهداف:
۱ – تقویت پیوندهای فرهنگی، علمی، آموزشی و اجتماعی بین ملتها به ویژه نخبگان، دانشمندان، ادیبان و هنرمندان منطقه
۲ – تقویت همکاری در زمینه های تاریخ، فرهنگ و ادبیات، مردم شناسی، انسان شناسی، باستان شناسی و گردآوری و نگهداری میراث مشترک فرهنگی و معماری کشورهای عضو، حفظ بناهای تاریخی
۳ – ترویج و تشویق هنرهای اصیل ملی و بومی
۴ – ایجاد پیوندهای فرهنگی و ادبی در کشورها از طریق تأسیس اتحادیه ها، انجمن ها و سازمان های مردم نهاد
۵ – حمایت از ایجاد و گسترش رشته ها، مراکز آموزشی و دانشگاهی و تحقیقات پیرامون مشترکات فرهنگی و ادبی خط نیاکان در کشورهای دیگر و حمایت از فعالیت های آنها
۶ – حمایت از پژوهش ها و تألیفات برتر در زمینه فرهنگ و تمدن و ادبیات مشترک
۷ – احیای آیین های مشترک و تلاش جهت شناساندن آنان به سایر ملل
۸ – کمک به توسعه همکاری های فرهنگی در سایر زمینه ها مطابق با توافقات مربوط
ب – وظایف و مسؤولیت ها:
۱ – برگزاری برنامه های فرهنگی مشترک، همایش ها، جشنواره ها و هفته های فرهنگی
۲ – شناسایی و معرفی میراث فرهنگی و تمدنی مشترک و تلاش جهت معرفی آنها به جهانیان و همکاری برای ثبت جهانی و منطقه ای بناهای تاریخی کشورها و همکاری کشورها جهت حفظ و احیای مجدد
۳ – چاپ و انتشار مجله های علمی، کتب، اطلسهای فرهنگی، هنری و تاریخی درباره مشترکات فرهنگی و تمدنی
۴ – برگزاری برنامه های آموزشی برای محققان در زمینه مرمّت و نگهداری کتابهای قدیمی و دست نوشته ها
۵ – تهیه دایرة المعارف و لغتنامه های دو و چند زبانه و سایر کتابهای مرجع
۶ – برگزاری نشستها و همایش های علمی و ادبی و مراسم نکوداشت مفاخر و شخصیت های برجسته
۷ – تقویت همکاری بین دانشگاهها، فرهنگستان های زبان و ادبیات و مراکز علمی و ادبی کشورهای مختلف با در نظر داشتن موافقت وزارت های اطلاعات و فرهنگ کشورهای عضو
۸ – کمک به برگزاری نمایشگاههای فرهنگی، هنری و آیین های مشترک
۹ – تجلیل از نام آوران، مفاخر علمی، هنری و ادبی و خادمان فرهنگ
۱۰ – تنظیم برنامه های تبادل فرهنگی نظیر بازدید محققان، استادان، نویسندگان، هنرمندان، سخنرانان، شخصیت های عالی رتبه، دانشجویان و جوانان
۱۱ – تأسیس شبکه ارتباطی بین مراکز فرهنگی و کتابخانه ها و موزه های ملی منطقه به منظور تبادل کتابها، نسخه های خطی و آثار ارزشمند علمی و ادبی
۱۲ – به کار گرفتن سایر اقدامات ضروری جهت ایجاد پیوندهای عمیق تر بین ملتها از طریق برنامه های فرهنگی، علمی و ادبی
۱۳ – استفاده از شبکه آموزش مجازی و استفاده از اساتید برجسته به صورت بر خط در کلیه کشورها
۱۴ – تدوین ساز و کار همکاری بین موزه های ملی برای معرفی آثار هنری و فرهنگی کشورهای عضو
۱۵ – گردآوری خدمات علمی و تلاشهای ادبی نویسندگان و شعرای منطقه
ماده ۲ – وضعیت حقوقی
«ایتا» به عنوان یک تشکیلات منطقه ای در چهارچوب اساسنامه و طبق مقررات مالی و اداری مصوب خود، برنامه ها و مأموریت های خود را زیر نظر هیأت امناء اجراء می کند.
فصل دوم – ارکان و تشکیلات
ارکان «ایتا» عبارتند از:
– شورای وزیران
– شورای نمایندگان
– دبیرخانه
ماده ۳ – تشکیلات
۱ – شورای وزیران
الف – شورای وزیران مرکب از وزاری فرهنگ و یا هر وزیر دیگری که مسؤولیت امور فرهنگی در کشورهای عضو را بر عهده دارد، می باشد.
ب – شورای وزیران سیاستگذار و تصمیم گیرنده اصلی «ایتا» می باشد و هر سال به صورت دوره ای در کشورهای عضو تشکیل جلسه می دهد. تصمیم ها در هیأت امناء با اجماع خواهد بود.
۲ – شورای نمایندگان
الف – این شورا مرکب از سفیران /نمایندگان دائم دولتهای عضو می باشد که از طرف دولتهای خود معرفی می شوند. جلسات آنها به صورت دوره ای تشکیل می شود.
ب – این شورا وظیفه دارد طرحها و پیشنهاد های کشورهای عضو و دبیر کل را مورد بررسی قرار داده و به تصویب برساند.
پ – تصویب بودجه سالانه و نظارت بر هزینه ها از وظایف این شورا می باشد.
۳ – دبیرخانه
الف – دبیرخانه دائمی «ایتا» در ایران مستقر است و همه وظایف هماهنگی و امور اجرائی را زیر نظر شورای وزیران بر عهده دارد.
ب – دبیر کل مسؤول اجرای سیاست های کلی و مصوبات هیأت امناء می باشد و ریاست دبیرخانه را بر عهده دارد.
پ – دبیر کل «ایتا» از میان شخصیت های عالی رتبه فرهنگی به وسیله هیأت امناء برای مدت چهار سال منصوب می گردد. انتخاب دبیر کل برای بیش از یک دوره بلامانع است.
ت – دبیر کل از میان چهره های فرهنگی کشورهای عضو، معاونان فرهنگی، آموزشی و اجرائی خود را انتخاب می کند.
ث – کارمندان محلی که شامل کارمندان اداری، دبیرخانه و امور اداری و خدماتی می باشند از اتباع کشورهای عضو می باشند
ماده ۴ – مقر «ایتا»
مقر «ایتا» در تهران می باشد. «ایتا» می تواند دفاتر نمایندگی را در هر یک از کشورهای عضو بر اساس مقررات آن کشور تأسیس نماید. رئیس شعبه با پیشنهاد کشور متبوع و حکم دبیر کل منصوب خواهد شد.
ماده ۵ – ارتباط با کشورها و سازمان های دیگر
۱ – «ایتا» در ارتباط نزدیک با سازمان های منطقه ای و بین المللی، همچنین سازمان ها و مؤسسات دولتی و غیردولتی فرهنگی کشورهای مختلف بوده و می تواند در چهارچوب سیاست های مصوب شورای وزیران با آنها قرارداد همکاری امضاء نماید.
۲ – کشورهای دارای پیوندهای مشترک فرهنگی و تمدنی و همچنین سازمان های فرهنگی بین المللی مرتبط با حوزه فعالیت سازمان می توانند با تصویب شورای وزیران به عضویت آن درآیند.
فصل سوم – مقررات مختلف
ماده ۶ – منابع مالی
بودجه سازمان تحت عنوان آیین‌نامه مالی از سوی دبیر کل تنظیم و برای تصویب به شورای وزیران پیشنهاد می شود. همچنین «ایتا» می تواند از هبه، وقف و منابع دیگر نیز استفاده نماید.
ماده ۷ – مقررات مالی و اداری
مقررات مالی و اداری «ایتا» پس از پیشنهاد شورای نمایندگان و تصویب نهائی شورای وزیران لازم الاجراء خواهد بود.
ماده ۸ – اصلاح اساسنامه
اصلاحیه های مربوط به اساسنامه که از سوی یک کشور عضو یا دبیر کل پیشنهاد می شود مستلزم تصویب شورای وزیران می باشد.
این اساسنامه در تاریخ ۷ می ۲۰۱۳ ( ۱۷ /۲ /۱۳۹۲) در سه نسخه واحد به زبان فارسی در تهران به امضاء رسیده و نزد دولت جمهوری اسلامی ایران سپرده خواهد شد. دولت مزبور نسخه های مصدق برابر با اصل آن را ظرف سی روز از تاریخ فوق الذکر به دیگر کشورهای امضاء کننده ارسال خواهد کرد.
دکتر سید محمد حسینی – وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
از طرف جمهوری اسلامی ایران
دکتر سید مخدوم رهین – وزیر اطلاعات و فرهنگ
از طرف جمهوری اسلامی افغانستان
دکتر شاهرخ اسراری – وزیر فرهنگ
از طرف دولت جمهوری تاجیکستان
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و دو تبصره منضم به متن اساسنامه، شامل مقدمه و هشت ماده در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و چهارم بهمن ماه یکهزار و سیصد و نود و پنج مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۴ /۱۲ /۱۳۹۵ به تأیید شورای نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اسلامی – علی لاریجانی