مصوبه نهصد و بیست و هفتمین (۹۲۷) جلسه شورای عالی آموزش و پرورش، تاریخ ۲۴/۱۲/۱۳۹۴ (بررسی شده در جلسات ۹۲۶ و ۹۲۷)
مقدمه: در راستای مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش۱ و برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران۲ و نظر به اهمیت، ضرورت و نقش راهنمایی و مشاوره تحصیلی در شناسایی و رشد همه جانبه استعدادها، توانایی ها و رغبت های دانش آموزان، متناسب با نیاز حال و آینده کشور و نیز آماده سازی آنان برای انتخاب آگاهانه رشته
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱ـ گسترش و تنوع دادن به حِرَف و مهارت های مورد نیاز جامعه و تعلیم متناسب و برنامه‌ریزی شده آن در همه دوره های تحصیلی و برای همه دانش آموزان. ( راهکار ۶ ـ۱)ـ طراحی و استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی و استعدادیابی به منظور هدایت دانش آموزان به سوی رشته ها وحِرَف و مهارت های مورد نیاز حال و آینده کشور متناسب با استعدادها، علاقه مندی و توانایی آنان. (راهکار ۳ـ۲۱)۲ـ مشاوره و هدایت تحصیلی و تربیتی در همه دوره های تحصیلی الزامی است. انتخاب شاخه و رشته تحصیلی در پایان دوره آموزش عمومی و بر اساس نتایج عملکرد درسی و تربیتی در طول این دوره تحصیلی صورت می گیرد. ( بند ۵-۱۳)ـ دوره متوسطه دوم دارای سه شاخه نظری، فنی و حرفه ای و کاردانش است؛ هر یک از شاخه های این دوره دارای رشته هایی خواهد بود که تنوع آنها بر اساس نیاز جامعه، اقتضای زمان و امکان اجرای آن تعیین می شود. ( بند۶-۱۳) تحصیلی خود که از دوره ابتدایی آغاز می شود و تا پایان دوره دوم متوسطه استمرار دارد، «آیین‌نامه هدایت تحصیلی دانش آموزان» به شرح زیر به تصویب می رسد:
ماده ۱ـ تعریف:
فرآیند ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره به دانش آموزان، تا ضمن آشنایی با استعدادها، علایق، توانایی ها و ویژگی های شخصیتی خویش، شاخه ها و رشته های تحصیلی، حِرَف و مشاغل مورد نیاز جامعه را بشناسند و براساس آن، به صورت آگاهانه شاخه و رشته تحصیلی مناسب خود را انتخاب کنند.
ماده ۲ـ اهداف:
۱ـ شناسایی و شناساندن استعداد، توانایی، علاقه و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان،
۲ـ کمک به انتخاب آگاهانه رشته تحصیلی و مسیر آینده شغلی و حرفه ای دانش آموزان،
۳ـ کمک به هدایت متوازن دانش آموزان به شاخه ها و رشته های تحصیلی، براساس سیاست های توسعه ای کشور.
ماده ۳ـ ملاک ها و عوامل:
هدایت دانش آموزان به شاخه و رشته های تحصیلی براساس ملاک ها و عوامل زیر انجام می شود:
۱ـ نظر دانش آموز : توجه به انتخاب و اولویت بندی دانش آموز از بین شاخه ها و رشته های تحصیلی مورد نظر در دوره متوسطه، به میزان ۱۰ درصد از کل امتیاز
۲ـ نتایج عملکرد تحصیلی : بررسی نمرات دانش آموزان در تمام دروس دوره اول متوسطه، با ضرایب اختصاصی هر یک از آنها در رشته ها و گروه های تحصیلی، به میزان ۳۵ درصد از کل امتیاز
۳ـ نتایج آزمون های مشاوره ای : نتایج آزمون های استعداد، رغبت، شخصیت و ارزش های تحصیلی ـ شغلی دانش آموزان، به میزان ۳۰ درصد از کل امتیاز
۴ـ نظر معلمان : توجه به نظر معلمان تمام دروس دوره اول متوسطه در تعیین اولویت های انتخاب شاخه و رشته تحصیلی دانش آموزان، به میزان ۱۰درصد از کل امتیاز
۵ ـ نظر والدین : دریافت نظر والدین در انتخاب و اولویت بندی رشته فرزند خود، به میزان ۵ درصد از کل امتیاز
۶ ـ نظر مشاور : بررسی تخصصی عملکرد تحصیلی دوره ابتدایی و متوسطه، نتایج آزمون ها، نتایج عملکرد تحصیلی، مصاحبه و مشاوره با دانش آموزان و والدین آنان و توجه به نمره هویت۱ کسب شده، به میزان ۱۰ درصد از کل امتیاز
تبصره ۱ـ با توجه به ضرورت توزیع متوازن شاخه ها و رشته های تحصیلی، متناسب با امکانات آموزشی و نیازهای شغلی در سطوح مختلف منطقه ای، استانی و کشوری، ثبت نام دانش آموزان در همه مدارس اعم از دولتی، غیر دولتی، هیئت امنایی و خاص از قبیل استعداد های درخشان، استثنایی، شاهد، نمونه دولتی، وابسته، داوطلبان آزاد و… در شاخه ها و رشته های تحصیلی، براساس مفاد این آیین‌نامه و در چارچوب سیاست های اعلام شده از سوی آموزش و پرورش و با اولویت امتیاز کسب شده، انجام می شود.
تبصره ۲ـ چنانچه بنا به دلایل موجه، سوابق و عملکرد تحصیلی دانش آموزی، ناقص بوده یا در دسترس نباشد، سوابق و عملکرد پایه قبلی وی ملاک عمل خواهد بود.
ماده ۴ـ برنامه‌ریزی و اجرا:به منظور برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر اجرای فرآیند هدایت تحصیلی دانش آموزان، مبتنی بر سیاست ها و خط مشی های مصوب توسعه متوازن شاخه ها و رشته های تحصیلی، «شورای برنامه‌ریزی هدایت تحصیلی» در سطح وزارت آموزش و پرورش تشکیل می شود. وظایف و ترکیب اعضای این شورا، توسط وزیر آموزش و پرورش تعیین و ابلاغ می شود.
تبصره ـ سیاست ها و خط مشی های توسعه متوازن شاخه ها و رشته های تحصیلی که از سوی وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد می شود، به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش می رسد.
ماده۵ ـ زمان هدایت تحصیلی:هدایت تحصیلی به صورت فرآیندی با تشکیل پرونده مشاوره ای از دوره ابتدایی آغاز و با انجام مداخله های مشاوره ای، آموزشی و تربیتی تا پایان دوره دوم متوسطه، ادامه می یابد، لکن تا زمان استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی و استعدادیابی، هدایت تحصیلی دانش آموز ان در پایان پایه نهم صورت می پذیرد.
تبصره ۱ـ وزارت آموزش و پرورش موظف است حداکثر ظرف مدت یک سال، نظام جامع هدایت تحصیلی و استعداد یابی را طراحی کند و به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش برساند.
تبصره ۲ـ نمون برگ هدایت تحصیلی ، برای همه دانش آموزان صادر و پس از تأیید مسئول ثبت نمرات، مشاور و مدیر مدرسه تا نیمه تیرماه همان سال برای قبولی های خرداد و همزمان با اعلام نتایج شهریور ماه، برای قبولی های شهریور، در اختیار دانش آموز قرار می گیرد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱] ـ نمره هویت، میزان تطابق و همبستگی حداقل ۶۰ درصد تمامی ملاک های هدایت تحصیلی در پیشنهاد اولویت شاخه، گروه و رشته تحصیلی به دانش آموزان می باشد.
تبصره ۳ـ دانش آموزان در شاخه نظری، به «رشته تحصیلی» و در شاخه های فنی و حرفه ای و کار دانش، به «زمینه تحصیلی» هدایت می شوند. انتخاب رشته در شاخه های فنی و حرفه ای و کاردانش بر اساس شیوه نامه ای خواهد بود که وزارت آموزش و پرورش تهیه و ابلاغ می کند.
ماده ۶ ـ مسئولیت هدایت تحصیلی:مسئولیت فرآیند برنامه‌ریزی و هدایت تحصیلی دانش آموزان، بر عهده مشاور و مسئولیت نظارت بر حسن اجرای آن و تأیید نهایی نمون برگ مربوط، بر عهده مدیـرمدرسه است و همه کارکنان آموزشی و پرورشی مدرسه ملزم به همکاری با آنان می باشند.
ماده ۷ ـ تغییر شاخه یا رشته تحصیلی: تغییر شاخه و رشته تحصیلی در پایان پایه دهم بلامانع است. ضوابط و مقررات آن به تصویب کمیسیون اساسنامه ها و مقررات تحصیلی شورای عالی آموزش و پرورش می رسد.
ماده ۸ ـ شیوه نامه اجرایی:شیوه نامه اجرایی این آیین‌نامه، مشتمل بر تهیه نمون برگ های هدایت تحصیلی، نظر خواهی از دانش آموزان، معلمان، والدین و تعیین اختصاص مشاور واجد صلاحیت به مدارس بر اساس استانداردهای مصوب و سایر موارد، حداکثر ظرف مدت ۲ ماه پس از تصویب این آیین‌نامه، تدوین و با امضای وزیر آموزش و پرورش ابلاغ می شود.
ماده ۹ـ گزارش فرآیند اجرا:وزارت آموزش و پرورش موظف است گزارش ارزشیابی اجرای این آیین‌نامه را به صورت دو سالانه به شورای عالی آموزش و پرورش ارائه دهد.
ماده ۱۰ـ قوانین مغایر: با تصویب این آیین‌نامه، سایر قوانین و مقررات مغایر لغو می شود.
موضوع: آیین‌نامه هدایت تحصیلی دانش آموزان در نهصد و بیست و هفتمین (۹۲۷) جلسه شورای عالی آموزش و پرورش، تاریخ ۲۴/۱۲/۱۳۹۴ به تصویب رسید.
دبیر شورا – رئیس جلسه
مهدی نوید – علی اصغر فانی
آیین‌نامه هدایت تحصیلی دانش آموزان مورد تأیید است.
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی آموزش و پرورش ـ حسن روحانی