اولویت های پژوهشی مطالعات قرآنی

تاریخ تصویب: ۱۳۹۳/۰۳/۳۱

تاریخ انتشار: ۱۳۹۳/۰۶/۰۱

شماره ۱۳۴۶۴/۰۲/۹۳ – ۲۱/۵/۱۳۹۳

جناب آقای سینجلی جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور
به پیوست نامه شماره ۷۵۲۱۳/و مورخ ۳۱/۴/۱۳۹۳ وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری و با عنایت به رونوشت نامه فوق الذکر در خصوص «اولویت های پژوهشی مطالعات قرآنی» که در جلسه شانزدهم مورخ ۳۱/۳/۱۳۹۳ کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور به تصویب رسیده است (تصویر پیوست) برای ملاحظه و درج در روزنامه رسمی کشور ارسال می گردد.

مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی ـ احمدعلی محسن زاده

دستگاه ها و نهادهای محترم عضو کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور

به پیوست «اولویت های پژوهشی مطالعات قرآنی» که در جلسه شانزدهم مورخ ۳۱/۳/۱۳۹۳ کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور و براساس پیشنهاد جلسه سوم مورخ ۲۰/۳/۱۳۹۳ کارگروه توسعه پژوهش قرآنی، به منظور تأمین پشتوانة دانشی تحقق اهداف، سیاست ها و رویکردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی، به تصویب و تأیید رسیده است، جهت اجرا و اعلام به بخش های مرتبط ابلاغ می شود.

وزیر علوم تحقیقات و فناوری ـ رضا فرجی دانا

اولویت های پژوهشی مطالعات قرآنی

مصوب جلسه ۱۶ مورخ ۳۱/۳/۱۳۹۳ کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور

کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور در جلسه ۱۶ مورخ ۳۱/۳/۱۳۹۳ بر اساس مصوبه جلسه سوم مورخ ۲۰/۳/۱۳۹۳ کارگروه توسعه پژوهش قرآنی، در راستای وظایف خود در راهبری تأمین منابع دانشی و انسانی نظام توسعه فرهنگ قرآنی و تدوین سیاست ها و جهت گیری های کلان نظام ملی پژوهش و آموزش عالی قرآنی، در جهت بهره گیری حداکثری از ظرفیت های مراکز آموزش عالی حوزوی و دانشگاهی و تشویق بخش های پژوهشی و طلاب و دانشجویان به انجام پژوهش های کاربردی و توسعه ای با تأکید بر رویکرد راهبردی، همسو با اهداف و راهبردهای ذیل، اولویت های پژوهشی مطالعات قرآنی اعم از پایان نامه، مقاله و طرح پژوهشی را به شرح زیر تصویب کرد:

اهداف۱
۱. تأمین دانش مورد نیاز جهت مدیریت راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی
۲. هدایت فرایندهای آموزشی و پژوهشی قرآنی به سمت کاربردی کردن تعالیم قرآنی در زندگی فردی و اجتماعی
۳. بهره گیری حداکثری از ظرفیت و توانمندی های علمی دانشجویان و طلاب حوزه های علمیه
۴. زمینه سازی ارتقای نظام تعلیم و تربیت، نظام رسانه ای، نظام تبلیغات دینی و سایر نظام های مؤثر با الهام از تعالیم قرآن کریم
۵. توسعه نظریه پردازی در نظام های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مبتنی بر معارف قرآنی
۶ . گسترش تعاملات مرکز با مؤسسات آموزشی و پژوهشی حوزوی و دانشگاهی و جریان سازی رویکردهای نوین
۷. ایجاد و تقویت انگیزه های دانشجویان و طلاب علاقمند و حمایت از ایده های خلاقانه

راهبردها۲
۱. زمینه سازی تحقق اهداف و راهبردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی
۲. زمینه سازی تحقق اولویت ها، راهبردها و اقدامات علمی قرآنی نقشه جامع علمی کشور
۳. زمینه سازی تحقق بندهای قرآنی علمی و فرهنگی برنامه پنجم توسعه
۴. ابتنای حداکثری فعالیت های قرآنی بر مطالعه، کارشناسی و تحقیق شایسته
۵ . توسعه و ارتقای نگرش راهبردی و نظام مند به فرایندهای امور قرآنی کشور
۶ . ترویج فرایندهای علمی مدیریت دانش قرآنی

ب ـ محور فرهنگ سازی قرآنی

اولویت ها	شاخص اولویت
۷. تولید مبانی و ادبیات علمی و اصطلاح شناسی (ترمینولوژی) مفاهیم پایه فرهنگ سازی قرآنی	۱
۸ . روش شناسی (متدولوژی) پژوهش های کاربردی فرهنگ سازی قرآنی	۱
۹. شناسایی، تحلیل و آسیب شناسی پیشینه و وضع موجود فعالیت های فرهنگ سازی قرآنی در داخل و خارج از کشور	۲
۱۰. مدل سازی و ارتقای آفرینش های هنری و رسانه ای قرآنی در حوزه فرهنگ عمومی (نمادسازی و تبلیغات رسانه ای و محیطی، محاورات و…) و سبک زندگی قرآنی	۳
۱۱. طراحی شاخص، سنجش و ارزیابی وضعیت تولید، نشر و عرضه آثار و محصولات قرآنی در داخل و خارج از کشور	۲
۱۲. رصد، آینده پژوهی و آینده نگاری فرهنگ قرآنی	۳

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱ـ برگرفته از منشور توسعه فرهنگ قرآنی
۲ـ برگرفته از منشور توسعه فرهنگ قرآنی، نقشه جامع علمی کشور و قانون برنامه پنجم توسعه

ج ـ محور نظام سازی قرآنی

اولویت ها	شاخص اولویت
۱۳. تولید مبانی و ادبیات علمی و اصطلاح شناسی (ترمینولوژی) نظام سازی قرآنی	۱
۱۴. روش شناسی (متدولوژی) پژوهش های تخصصی (بنیادی و توسعه ای) قرآنی و بین رشته ای و فرارشته ای قرآنی و روش شناسی نظریه پردازی قرآنی ۱۵. تولید و توسعه معرفت علمی در علوم انسانی مبتنی بر معرفت شناسی، هستی شناسی و روش شناسی مبتنی بر قرآن کریم و پارادایم های آن	۱
۱۶. شناسایی، تحلیل و آسیب شناسی پیشینه و وضع موجود فعالیت های نظام سازی قرآنی در داخل و خارج از کشور	۲
۱۷. بازآفرینی و مدل سازی مرجعیت معرفتی و هویت سازی تمدنی قرآن کریم بر پایه منابع دانشی و نهادی	۳
۱۸. شاخص سازی، سنجش و ارزیابی نظریه پردازی قرآنی	۲
۱۹. رصد، آینده پژوهی و آینده نگاری دانش قرآنی	۳

جدول اصطلاحات و تعاریف

اصطلاح	تعریف/تحلیل مفهومی
اولویت	مجموعه موضوعات هم گون و هم راستا که با توجه به محدودیت منابع، برای رسیدن به اهداف کلان، نسبت به سایر موضوعات دارای تفوق، مزیت، رجحان و برتری در انتخاب هستند.
موضوع	مفهوم کلی و زمینه های مطالعاتی که می توان عناوین و مسائل مختلفی را از آن تولید کرد .
عنوان	عبارتی که مستقیماً نمایانگر مسأله و محتوای پژوهش می باشد.
مسأله	سؤال، مشکل یا شبهه ای که پژوهشگر در جهت تجزیه و تحلیل و در نهایت اثبات یا نفی آن یا تبیین کمیت و کیفیت آن تلاش می کند.
پژوهش	فرایند پردازش اطلاعات، برخوردار از انتظام، متعلق به گستره خاصی از علوم و دارای هویت جمعی است که به نوآوری می انجامد.
نظام توسعه فرهنگ قرآنی	مجموعه ای متشکل از بخش های قرآنی دستگاه ها و نهادهای دولتی، عمومی و مردمی که به عنوان یکی از زیرنظام های نظام فرهنگی کشور برای تحقق توسعه فرهنگ قرآنی فعالیت می کنند.
توسعه فرهنگ قرآنی	تعمیم و تعمیق شناخت و ایمان به قرآن و ارتباط و انس با آن و تحقق مضامین آیات قرآنی در رفتار فردی و اجتماعی اقشار مختلف جامعه. (آشنایی با منشور توسعه فرهنگ قرآنی، ۶۵)
فعالیت های قرآنی (امور قرآنی)	فعالیت هایی که به منظور شناخت و شناساندن قرآن و معارف آن و تقویت ایمان به قرآن و انس با آن و بهره گیری فرد و جامعه از قرآن انجام می شود. این فعالیت ها شامل حوزه های آموزش عمومی قرآن، آموزش عالی و تخصصی قرآنی، پژوهش های قرآنی و فعالیت های تبلیغی ترویجی قرآنی است.
آموزش عمومی قرآن	برنامه های آموزشی مربوط به خواندن و درک مفاهیم و معارف قرآن که برای انس آحاد جامعه با قرآن و استفاده از آن ارائه می شود
آموزش عالی قرآنی	برنامه های آموزشی که به منظور تربیت نیروی انسانی متخصص فعالیت های مختلف قرآنی اجرا می شود. این برنامه ها در دو قالب رشته های دانشگاهی و حوزوی و آموزش های آزاد تخصصی می باشد.
پژوهش های قرآنی	پژوهش هایی که با هدف شناخت قرآن و معارف آن و وظایف فرد و جامعه نسبت به قرآن و چگونگی تحقق توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه انجام می شود.
فعالیت های تبلیغی ترویجی قرآنی	فعالیت هایی که با بکارگیری دانش، روش و ابزارهای مختلف هنر و ارتباطات، به منظور گسترش توجه و اشتیاق نسبت به قرآن کریم و توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه انجام می شود.
هماهنگ سازی امور قرآنی	مدیریت امور قرآنی بخش های دولتی، عمومی و غیردولتی در جهت هم افزایی و ارتقای فعالیت های قرآنی در سطح ملی و بین المللی
فرهنگ سازی قرآنی	تعالی نگرش افراد جامعه نسبت به قرآن کریم در حوزه باور، علم و عمل که از طریق توسعه آموزش عمومی قرآن و توسعه فعالیت های تبلیغی ترویجی قرآنی انجام می شود.
نظام سازی قرآنی	بازطراحی نظام های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و خرده نظام های آن مبتنی بر مفاهیم و معارف قرآنی