شماره ۱۵۹۳۲۹/ت۴۷۱۸۷هـ – ۱۳۹۱/۸/۱۵
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۹۱/۶/۲۶ بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های راه و شهرسازی، کشور و دادگستری، موضوع نامه شماره ۸۰۸۷۱/۷/۱ مورخ ۲۹/۵/۱۳۹۰ وزارت کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تبصره (۱) ماده (۳۱) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ـ مصوب ۱۳۸۹ـ آیین‌نامه اجرایی تبصره یاد شده و ماده (۳۲) قانون مذکور را به شرح زیر تصویب نمود:
فصل اول ـ تعاریف و اصطلاحات
ماده ۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات و عبارات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف ـ قانون: قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ـ مصوب ۱۳۸۹ـ
ب ـ سازمان: سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای
پ ـ شهرداری: شهرداریهای سراسر کشور
ت ـ پروانه فعالیت: مجوزی که توسط سازمان یا شهرداری حسب مورد برای شروع یا تداوم فعالیت شرکت یا مؤسسه حمل و نقل عمومی کالا یا مسافر صادر می شود.
ث ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری: شخص حقوقی که به منظور فعالیت در زمینه حمل و نقل عمومی برون شهری کالا یا مسافر دارای پروانه فعالیت مجاز و معتبر از سازمان می باشد.
ج ـ شرکت یا مؤسسه درون شهری: شخص حقوقی که به منظور فعالیت در زمینه حمل و نقل عمومی درون شهری کالا یا مسافر دارای پروانه فعالیت مجاز و معتبر از شهرداری می باشد.
چ ـ وسیله نقلیه عمومی: [اصلاحی ۱۳۹۲/۲/۱۴]
وسیله نقلیه ای که دارای پلاک عمومی بوده و حسب مورد مطابق ضوابط شهرداری (در چارچوب سیاستهای ابلاغی وزارت کشور) و یا سازمان، در بخش حمل و نقل عمومی درون شهری یا برون شهری فعالیت می کند و برای آن کارت هوشمند ناوگان صادر شده باشد.
ح ـ قانون الزام: قانون الزام شرکتها و مؤسسات ترابری جاده‌ای به استفاده از صورت وضعیت مسافری و بارنامه ـ مصوب ۱۳۶۸ـ و اصلاحات بعدی آن.
فصل دوم ـ حمل و نقل برون شهری
ماده ۲ـ فعالیت حمل و نقل عمومی برون شهری بار یا مسافر از طریق شرکت یا مؤسسه ای صورت می گیرد که دارای پروانه فعالیت مجاز و معتبر از طرف سازمان باشد.
ماده ۳ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری مکلف است ضوابط و دستورالعملهای سازمان از قبیل ضوابط تأسیس و بهره برداری از شرکتهای حمل و نقل بار و مسافر را رعایت نماید.
ماده ۴ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری صرفاً مجاز به تحویل بار یا مسافر و صدور بارنامه یا صورت وضعیت برای رانندگانی است که دارای مدارک زیر باشند:
الف ـ گواهینامه معتبر و متناسب با نوع وسیله نقلیه تحت راهبری
ب ـ گواهی طی دوره های آموزشی مطابق دستورالعمل آموزش شاغلین، ابلاغی از سوی سازمان
پ ـ دفترچه کار (برگ فعالیت) صادر شده توسط سازمان
ت ـ برگه (شناسنامه) صحت و سلامت رانندگی صادر شده توسط مراکز مجاز مورد تأیید سازمان
ث ـ دفترچه ثبت ساعت رانندگان ناوگان عمومی مسافر
ماده ۵ ـ شرکت یا مؤسسه موظف به صدور بارنامه یا صورت وضعیت و یا ارایه سایر خدمات صرفاً برای وسایل نقلیه ای است که از نظر فنی کاملاً سالم و بدون نقص بوده و با توجه به ضوابط ابلاغی از سوی سازمان هیچگونه نقص فنی در سامانه های کنترلی و راهبری وسیله نقلیه نظیر ترمزها، فرمان، اتصال در مورد یدک کش ها، روشنایی، چرخها، بوق، برف پاک کن و وسایل گرمایشی و سرمایشی نداشته و مدارک زیر نیز برای آنها صادر شده باشد:
الف ـ برگ یا برچسب معاینه فنی معتبر صادره از سوی مراکز مجاز با رعایت ماده (۹) قانون
ب ـ بیمه نامه شخص ثالث معتبرج ـ تأییدیه فنی وسیله نقلیه توسط مدیر فنی شرکت یا مؤسسه
تبصره ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری موظف است شخصی را به عنوان مدیر فنی به کار گیرد و وی موظف است قبل از حرکت وسیله نقلیه، وضعیت فنی آن را بررسی و قابلیت آن را برای سفر پیش بینی و به طور کتبی تأیید نماید. شرایط و ضوابط بکارگیری مدیر فنی و فهرست اجزا و تجهیزات مورد نیاز و نحوه بررسی فنی آنها توسط سازمان ابلاغ می شود.
ماده ۶ ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری مکلف است از دادن مسافر و تحویل بار و صدور بارنامه و صورت وضعیت به وسیله نقلیه فاقد تجهیزات زیر خودداری نماید:
الف ـ جعبه کمکهای اولیه درمانی
ب ـ علایم ایمنی و هشداردهنده مورد نیاز از جمله مثلث شبرنگ
پ ـ تجهیزات مهار بار متناسب با نوع بار در وسایل نقلیه باری
ت ـ کپسول آتش نشانی مناسب و آماده به کار
ث ـ دستگاه سنجش سرعت و زمان بدون نقص فنی
ج ـ زنجیر چرخ در صورت لزوم
چ ـ لاستیکهای آجدار قابل قبول
تبصره ـ شرایط نحوه استفاده و استانداردهای فنی مربوط به تجهیزات موضوع این ماده ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه توسط سازمان ابلاغ می شود.
ماده ۷ـ رانندگی با وسیله نقلیه عمومی بیش از نه ساعت در یک شبانه روز توسط یک راننده ممنوع است. شرکت یا مؤسسه برون شهری مکلف است برای سفرهایی که برنامه سفر به صورت یکسره تنظیم شده و مستلزم رانندگی بیش از نه ساعت با سرعت مجاز در یک شبانه روز است، راننده کمکی پیش بینی نماید.
ماده ۸ ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری کالا صرفاً مجاز به صدور و استفاده از بارنامه های موضوع قانون الزام می باشد و موظف است ضوابط سازمان در خصوص نحوه تهیه، تنظیم و استفاده از بارنامه جاده ای را رعایت نماید.
ماده ۹ـ شرکت یا مؤسسه برون شهری مسافر مکلف است ضوابط و مقررات سازمان را در خصوص حمل و نقل جاده ای مسافر از قبیل نرخ گذاری حمل مسافر با انواع وسایل نقلیه عمومی، استفاده از صورت وضعیت مسافری موضوع قانون الزام، نحوه تهیه، تنظیم و استفاده از صورت وضعیت و بلیت مسافری، سرویس دهی، ارایه خدمات ویژه در طول سفر، سوار و پیاده نمودن مسافر، حرکت و توقف وسیله نقلیه و سفرهای دربستی را رعایت نماید.
ماده ۱۰ـ اخذ هرگونه وجه از رانندگان، مسافران و صاحبان کالا توسط شرکت یا مؤسسه برون شهری غیر از مواردی که به موجب مقررات پیش بینی شده یا می شود نظیر کارمزد (حق کمیسیون) و کرایه حمل حسب مورد از بلیت و صورت وضعیت مسافری و بارنامه ممنوع است.
ماده ۱۱ـ شرکـت یا مؤسسه برون شهری مکلف است ضوابط و مقررات مربوط در خصوص تردد ایمن وسیله نقلیه در جاده ها از قبیل مقررات حمل بار در راههای کشور، دستورالعمل نحوه بارگیری و مهار بار در وسایل نقلیه و دستورالعمل جابه جایی محمولات ترافیکی در راههای کشور و همچنین آیین‌نامه حمل و نقل جاده ای مواد خطرناک و مقررات حمل بار مندرج در آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی را رعایت نماید.
ماده ۱۲ـ رسیدگی به تخلفات شرکت یا مؤسسه برون شهری در خصوص عدم رعایت این آیین‌نامه و تعیین جریمه نقدی مربوط و یا مدت تعطیلی و لغو پروانه متخلف بر عهده سازمان و در مورد تخلفات ایمنی و تصادفات ناشی از قصور یا تقصیر شرکت یا مؤسسه و اعمال اختیارات موضوع این ماده بر عهده کمیسیون مستقر در سازمان متشکل از نمایندگان سازمان، پلیس راهنمایی و رانندگی و صنف مربوط خواهد بود.
تبصره ـ وظایف و اختیارات مراجع مذکور در این ماده متناسب با فراهم شدن بسترهای لازم در استانها بر اساس دستورالعملی که حسب مورد به تصویب سازمان و کمیسیون می رسد بر عهده مدیران واحدهای ذیربط استانی خواهد بود.
ماده ۱۳ـ در صورت احراز وقوع تخلف، مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده (۱۲) در صورت لزوم با دعوت از مدیر شرکت یا مؤسسه ذیربط، برای بار اول تذکر کتبی و برای بار دوم به بعد متناسب با نوع و تکرار تخلف، شرکت یا مؤسسه برون شهری متخلف را به ازای هر تخلف از یک میلیون ریال تا پنج میلیون ریال جریمه خواهند نمود و در صورت تکرار تخلف بیش از سه بار و در مورد تخلفات منتهی به تصادفات جرحی یا فوتی ناشی از قصور یا تقصیر شرکت، مراجع یاد شده مجازند پروانه فعالیت شرکت یا مؤسسه برون شهری را از یک ماه تا یک سال به حالت تعلیق درآورده و در صورت تکرار تخلف برای بار چهارم بطور دائم لغو نمایند.
تبصره ۱ـ تصمیم مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده (۱۲) ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض است و در صورت اعتراض، قاضی مذکور در ماده (۵) قانون با حضور معترض و نماینده سازمان رأی لازم را صادر می نماید و رأی صادره قطعی است.
تبصره ۲ـ نیروی انتظامی موظف است با اعلام سازمان نسبت به تعطیلی شرکت یا مؤسسه برون شهری متخلف اقدام نماید.
تبصره ۳ـ در صورت صدور رأی مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده (۱۲) به پرداخت جریمه، شرکت یا مؤسسه برون شهری متخلف موظف است ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی، نسبت به پرداخت جریمه تعیین شده به حساب سازمان نزد خزانه‌داری کل اقدام نماید. ارایه خدمات سازمان و ادامه فعالیت شرکت یا مؤسسه برون شهری منوط به پرداخت جریمه و ارایه رسید مربوط می باشد.
ماده ۱۴ـ به منظور کشف تخلفات و تهیه گزارش لازم در مورد عدم رعایت مقررات این آیین‌نامه توسط شرکت یا مؤسسه برون شهری، سازمان می تواند تحقیقات و بررسیهای لازم را به عمل آورد و رانندگان، شرکت یا مؤسسه برون شهری و سایر دستگاههای مرتبط مکلف به همکاری با سازمان می باشند.
ماده ۱۵ـ [به موجب ماده ۳۳ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو، مصوب ۱۳۹۵/۱/۲۲ لغو شده است.]
[برنامه‌ریزی، ساماندهی و تدوین و تصویب ضوابط تأسیس و فعالیت شرکتهای امداد خودرو در جاده های کشور و چگونگی ارایه خدمات و صدور، تمدید و لغو پروانه فعالیت شرکتهای یاد شده، صرفاً بر عهده سازمان می باشد.]
فصل سوم ـ حمل و نقل درون شهری
ماده ۱۶ـ شهرداری ها موظفند فعالیت های مربوط به حمل و نقل بار و مسافر در حریم شهرها را در قالب شرکت یا مؤسسه حمل و نقل تعاونی و خصوصی ساماندهی و بر آنها نظارت کنند.
ماده ۱۷ـ فعالیت حمل و نقل عمومی بار و مسافر از طریق شرکت یا مؤسسه ای صورت می گیرد که دارای پروانه فعالیت مجاز و معتبر از طرف شهرداری باشد.
ماده ۱۸ـ شرکت یا مؤسسه درون شهری مکلف است ضوابط ابلاغی وزارت کشور در خصوص تأسیس و بهره برداری، ضوابط شهرداری در خصوص حمل بار و مسافر از قبیل سرویس دهی، سوار و پیاده نمودن مسافر و تخلیه بار در محل های مجاز، حرکت و توقف وسیله نقلیه و نیز مصوبات شورای اسلامی شهر در خصوص نرخهای مربوط را رعایت نماید.
ماده ۱۹ـ دارا بودن مدارک مذکور در ماده (۴) این آیین‌نامه در مورد رانندگان شرکت یا مؤسسه درون شهری و نیز رعایت ضوابط موضوع مواد (۵) و (۶) حسب مورد برای وسیله نقلیه مربوط الزامی است.
تبصره ـ شرکت یا مؤسسه درون شهری موظف به رعایت مقررات عمومی حمل کالا و ضوابط مصوب وزارت کشور در خصوص حمل و نقل مواد خطرناک و نحوه جابجایی کالا خارج از ابعاد استاندارد (محمولات ترافیکی) می باشد.
ماده ۲۰ـ رسیدگی به تخلفات شرکت یا مؤسسه درون شهری در خصوص عدم رعایت مفاد و شرایط فصل سوم این آیین‌نامه و تعیین جریمه نقدی مربوط و یا مدت تعطیلی و لغو پروانه متخلف بر عهده شهرداری و در مورد تخلفات ایمنی و تصادفات ناشی از قصور یا تقصیر شرکت یا مؤسسه و اعمال اختیارات موضوع این ماده بر عهده کمیسیونی مستقر در شهرداری محل متشکل از نمایندگان شهرداری، نیروی انتظامی (پلیس راهنمایی و رانندگی) و صنف مربوط خواهد بود.
ماده ۲۱ـ در صورت احراز وقوع تخلف و عدم رعایت مقررات براساس اسناد و مدارک مربوط، مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده (۲۰) در صورت لزوم با دعوت از مدیر شرکت یا مؤسسه ذیربط، برای بار اول تذکر کتبی و برای بار دوم به بعد متناسب با نوع و تکرار تخلف، شرکت یا مؤسسه درون شهری متخلف را به ازای هر تخلف از یک میلیون ریال تا پنج میلیون ریال جریمه خواهند نمود و در صورت تکرار تخلف بیش از سه بار و در مورد تخلفات منتهی به تصادفات جرحی یا فوتی ناشی از قصور یا تقصیر شرکت، مراجع یاد شده مجازند پروانه فعالیت شرکت یا مؤسسه درون شهری را از یک ماه تا یک سال به حالت تعلیق درآورده و در صورت تکرار تخلف برای بار چهارم بطور دائم لغو نمایند.
تبصره ۱ـ تصمیم مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده (۲۰) ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض است و در صورت اعتراض، قاضی مذکور در ماده (۵) قانون با حضور معترض و نماینده شهرداری رأی لازم را صادر می نماید و رأی صادره قطعی است.
تبصره ۲ـ نیروی انتظامی موظف است با اعلام شهرداری نسبت به تعطیلی شرکت یا مؤسسه درون شهری متخلف اقدام نماید.
تبصره ۳ـ در صورت صدور رأی مراجع رسیدگی کننده موضوع ماده (۲۰) به پرداخت جریمه، شرکت یا مؤسسه درون شهری متخلف موظف است ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ رأی منوط به قطعی شدن آن، نسبت به پرداخت جریمه تعیین شده به حساب شهرداری اقدام نماید. ارایه خدمات شهرداری و ادامه فعالیت شرکت یا مؤسسه درون شهری منوط به پرداخت جریمه و ارایه رسید مربوط می باشد.
ماده ۲۲ـ
[به موجب ماده ۳۳ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو، مصوب ۱۳۹۵/۱/۲۲ لغو شده است.]
معاون اول رئیس جمهور ـ محمدرضا رحیمی