شماره ۲۰۷۱۱/ت۴۴۴۵۰هـ – ۱۳۹۱/۲/۹
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۹۱/۱/۲۰ بنا به پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی و به استناد تبصره (۱) اصلاحی ماده (۴۷) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ـ مصوب ۱۳۸۰ـ [ماده (۸۴) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین] آیین‌نامه اجرایی تبصره یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف ـ سازمان: سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور.
ب ـ ممیزی مرتع: مجموعه اقدامات مربوط به تعیین محدوده عرفی، تعیین ظرفیت مرتع و شناسایی مرتعدار ذی صلاح برای اعطای پروانه چرا
پ ـ هیئت ممیزی مرتع: تعدادی از کارشناسان خبره و فنی که در هر استان توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سازمان تعیین و با ابلاغ و شرح وظایف مشخص وظیفه ممیزی مرتع را به عهده دارند.
ت ـ جنگلهای شمال: جنگلهای ناحیه خزری (هیرکانی) که به صورت نوار باریکی به طول (۸۰۰) کیلومتر و عرض (۲۰) تا (۷۰) کیلومتر از جلگه تا ارتفاع (۲۴۰۰) متری از سطح دریا، حدفاصل آستارا در غرب تا گلیداغی در شرق دامنه شمالی رشته کوه البرز را شامل می شود.
ث ـ مراتع ییلاقی شمال کشور: مراتع دامنه شمالی البرز حدفاصل آستارا تا گلیداغی از ارتفاع ۲۴۰۰ متر به بالا.
ج ـ مجری طرح مرتعداری: دارنده پروانه چرا که با تودیع پروانه یاد شده مجوز طرح مرتعداری دریافت می نماید.
چ ـ مرتعدار: شخص حقیقی یا حقوقی دارنده پروانه چرا یا مجری طرح مرتعداری.
ح ـ حقوق بهره برداران: حقوقی که به واسطه صدور پروانه چرا و یا از طریق انعقاد قرارداد اجرای طرح‌های موضوع تبصره (۱) ماده (۳) قانون اصلاح قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع ـ مصوب ۱۳۴۸ ـ و اصلاحیه های بعدی آن برای اشخاص ایجاد می گردد.
خ ـ پروانه چرا: مجوزی که با در نظر گرفتن ظرفیت چرای مراتع و تعداد واحد دامی در یک فصل چرا به نام مرتعدار در هر منطقه از کشور برای تعلیف دام صادر می شود.
د ـ ظرفیت چرا: حداکثر تعداد واحد دامی که در مرتع مشخص و در مدت معین می تواند بهره برداری نماید، مشروط به آنکه به منابع پایه (آب، خاک و گیاه) لطمه ای وارد نشود.
ذ ـ ظرفیت مرتع: مجموعه ای از ظرفیت چرایی دام اهلی و وحشی و کارکردهای مختلف زیست محیطی و اقتصادی مرتع.
ر ـ طرح مرتعداری: سندی مشتمل بر مجموعه فعالیت های مربوط به حفظ، احیا، اصلاح، توسعه و بهره برداری بهینه از مراتع که در قالب برنامه زمانی و مکانی معین و نیز پیـش بینی حجم عمـلیات و برآورد هزینه و درآمد، تهیه و به تأیید وزارت جهاد کشاورزی می رسد.
زـ مناطق بحرانی: مناطقی که با توجه به روند تخریبی منابع طبیعی، پایداری تولید درآن از دست رفته و استمرار بهره برداری از آنها موجب زیان های فراوان اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی به منابع پایه (آب، خاک و پوشش گیاهی) می گردد.
ماده ۲ـ هیئت های ممیزی مرتع موظفند نسبت به ممیزی مراتع مربوط براساس شیوه نامه ابلاغی سازمان اقدام و نتیجه را جهت صدور پروانه چرا به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اعلام نمایند.
ماده ۳ـ صدور پروانه چرا در جنگلهای شمال، ذخیره گاهها و پارک های جنگلی، ایستگاههای تحقیقاتی، ایستگاه تولید بذر و نهال و جمع آوری بذور مرتعی، عرصه های دارای طرح مرتعداری و مناطق بحرانی ممنوع است.
ماده ۴ـ صدور پروانه چرا و یا اجرای طرح مرتعداری در مراتع ییلاقی شمال کشور صرفاًَ برای آن عده از مرتعداران مجاز می باشد که دام آنها پس از اتمام مهلت چرا در مرتع (زمان مقرر در پروانه چرا و یا طرح مرتعداری)، در عرصه های جنگلی اقامت نداشته و یا تعلیف ننماید.
ماده ۵ ـ مرجع رسیدگی به اعتراض اشخاص به ممیزی مرتع قبل از صدور پروانه چرا، اداره کل منابع طبیعی استان و بعد از صدور پروانه چرا، سازمان می باشد.
ماده ۶ ـ صاحب یا صاحبان پروانه چرا می توانند پس از اخذ مجوز کتبی از واحدهای استانی سازمان، ضمن ابطال پروانه چرا متعلق به خود تمامی اختیارات و مسئولیت های ناشی از آن را با رعایت موارد زیر انتقال دهند:
الف ـ انتقال فقط به یکی از فرزندان یا همسر
ب ـ اولویت انتقال در مراتع مشاعی به ترتیب با مرتعداران همان مرتع و مرتعداران مراتع همجوار و سایر افراد حقیقی و حقوقی.
پ ـ اولویت انتقال در مراتع انفرادی و یا مفروز به مرتعداران مراتع همجوار
ماده ۷ـ ارزش ریالی یک واحد دامی به منظور محاسبه عوارض سالیانه و جرایم ناشی از دام مازاد بر ظرفیت چرا و یا چرای غیرمجاز دام در مرتع به صورت سالیانه توسط وزارت جهاد کشاورزی تعیین و اعلام می شود.
ماده ۸ ـ در صورت تحقق یکی از موارد زیر پروانه چرا ابطال می شود:
الف ـ اجازه استفاده از پروانه چرا به غیر، بدون اخذ مجوز کتبی از سازمان یا واحدهای استانی
ب ـ تغییر کاربری تمام یا بخشی از محدوده پروانه چرا بدون اخذ مجوز قانونی
پ ـ عدم اجرای مفاد مندرج در پروانه چرا
ت ـ عدم پرداخت عوارض قانونی سالیانه و یا شرایط مندرج در پروانه مرتعداری (پروانه چرا)
ث ـ انصراف از شغل مرتعداری
ج ـ ترک مرتعداری به مدت دو سال متوالی بدون اخذ مجوز کتبی از سازمان
چ ـ هرگونه جعل در پروانه چرا به تشخیص مراجع صالح
ح ـ واقع شدن محدوده پروانه چرا در محدوده شهرها که طرح جامع یا تفصیلی جدید آن ها به تصویب مراجع قانونی ذی‌ربط رسیده باشد به شرط رعایت و پرداخت حقوق عرفی مرتعدار در مرتع توسط دستگاه متولی
خ ـ انعقاد قرارداد اجرای طرح‌های موضوع تبصره (۱) ماده (۳) قانون اصلاح قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع ـ مصوب ۱۳۴۸ ـ و اصلاحیه های بعدی آن
دـ هرگونه واگذاری محدوده پروانه چرا با رعایت قوانین و مقررات مربوط
ذ ـ در مواردی که دامدار حقوق ما به ازای خود را در قبال خروج دام از جنگل و مرتع دریافت کرده باشد.
تبصره ۱ـ اعمال مقررات مذکور در این ماده مانع از پیگیری و تعقیب متخلف یا متخلفین از طریق مراجع قضایی و اخذ خسارت وارده نمی شود.
تبصره ۲ـ پس از ابطال پروانه چرا، مرتع مربوط بلامعارض تلقی گردیده و صرفاً با تدوین طرح مرتعداری و طی مراحل قانونی مربوط قابل بهره برداری مجدد می باشد.
ماده ۹ـ پس از تشخیص و موافقت سازمان با واگذاری اراضی محدوده پروانه چرا و یا طرح مرتعداری، حقوق عرفی صاحبان پروانه چرا و یا مجریان طرح‌های مرتعداری که با رعایت مفاد قانون و این آیین‌نامه و ماده (۳) قانون اصلاح قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع ـ مصوب ۱۳۴۸ـ و اصلاحات بعدی آن واجد شرایط تشخیص داده شده اند توسط سازمان محاسبه و ضمن اصلاح و یا ابطال پروانه چرا یا طرح مرتعداری، توسط متقاضی اجرای طرح یا پروژه پرداخت می گردد.
تبصره ۱ـ اجرای هرگونه طرح اعم از دولتی و غیردولتی در محدوده پروانه چرا و طرح‌های موضوع تبصره (۱) ماده (۳) قانون اصلاح قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع ـ مصوب ۱۳۴۸ ـ و اصلاحات بعدی آن منوط به رعایت حقوق بهره برداران خواهد بود.
تبصره ۲ـ نحوه محاسبه حقوق بهره برداران به شکل زیر خواهد بود:
X= (A×B×C×D×E×K) + G X= حقوق بهره برداران (به ریال) A= تعداد دام مجاز مندرج در پروانه چرا و یا طرح‌های موضوع ماده (۳) قانون اصلاح قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع ـ مصوب ۱۳۴۸ ـ و اصلاحات بعدی آن B = علوفه مورد نیاز یک واحد دامی در روز (برابر با ۷/۱ کیلوگرم علوفه مرتعی) C= قیمت یک کیلوگرم علوفه خشک مرتعی (به ریال) که هر ساله توسط سازمان تعیین می گردد. D= تعداد روزهای قابل بهره برداری و تعلیف دام در مدت حداکثر (۱۵) سال و در خصوص طرح‌های موضوع تبصره (۱) ماده (۳) قانون اصلاح قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع ـ مصوب ۱۳۴۸ ـ و اصلاحات بعدی آن تعداد روزهای قابل بهره برداری و تعلیف دام در مدت قرارداد E= نسبت دام مجاز حذف شده به کل دام مجاز مندرج در پروانه چرا و یا طرح‌های موضوع ماده(۳) قانون اصلاح قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع ـ مصوب ۱۳۴۸ـ و اصلاحات بعدی آن K= ضریبی است که با توجه به سابقه بهره برداری، کیفیت و موقعیت مکانی مرتع و ارزش منطقه ای، محصولات فرعی شامل گیاهان دارویی و صنعتی، حفاظت خاک و آب، تنوع زیستی و تعدد بهره بردار از ۵/۰ تا ۳ براساس شیوه نامه ابلاغی سازمان تعیین می گردد. G= ارزش اعیانی و مستحدثات و تأسیساتی که جهت پروانه چرا ایجاد شده است و براساس توافق طرفین و یا با محاسبه کارشناس رسمی دادگستری محاسبه می گردد.
تبصره ۳ـ در هر واگذاری در مراتع مشاعی حداقل یک بهره بردار با اولویت بهره بردار دارای کمترین دام مجاز حذف و پروانه وی باطل می گردد.
ماده ۱۰ـ سازمان مکلف است در اجرای این آیین‌نامه شیوه نامه های فنی و اجرایی لازم را تهیه و جهت اجرا به واحدهای استانی و ستادی ابلاغ نماید.
ماده ۱۱ـ تصویب‌نامه شماره ۲۳۶۳۹/ت۲۶۹۴۵هـ مورخ ۱۳۸۲/۸/۱۴ لغو می گردد.
معاون اول رییس جمهور ـ محمدرضا رحیمی