شماره ۶۸۳۲/۹۰/دش – ۱۳۹۰/۶/۱۵
مصوبه «اساسنامه بنیاد سعدی» که در جلسه ۶۷۳ مورخ ۴/۸/۸۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح ذیل به تصویب رسیده است، برای اجراء ابلاغ می‌شود.
مقدمه:
زبان فارسی با پشتوانه بیش از هزار سال ادبیات غنی، و آثار ارزنده شاعران و نویسندگانی چون فردوسی، بیهقی، خیام، عطار، مولوی، سعدی و حافظ، همواره مورد توجه و علاقه کسانی بوده است که خواستار فراگرفتن این زبان و آشنایی با فرهنگ اسلامی و ایرانی نهفته در ذخایر ادبی و علمی آن بوده‌اند. نظر به این که برای آموزش این زبان به صورت علمی و دقیق و با استفاده از امکانات آموزشی جدید، به سازمانی خاص نیاز است که بتواند دانش‌آموزان و دانشجویان و عموم علاقه‌مندان به زبان فارسی را با این زبان و ظرایف و لطایف ادبیات و محتوای غنی آن آشنا کند، مؤسسه‌ای به نام «بنیاد سعدی» که در این اساسنامه باختصار «بنیاد» نامیده می‌شود، با اهداف و وظایف مندرج در این اساسنامه تأسیس می‌گردد.
ماده ۱ـ هدف
به منظور تقویت و گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور و ایجاد تمرکز، هم‌افزایی و انسجام در فعالیتهای مرتبط با این حوزه و بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های موجود کشور، بنیادی به نام «بنیاد سعدی» تأسیس می‌شود تا براساس اهداف، سیاستها، راهبردها و ضوابط حاکم بر روابط فرهنگی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، مدیریت راهبردی و اجرای فعالیتهای آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و رسانه‌ای را در حوزه گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور با هماهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی عهده‌دار شود.
تبصره ـ سیاستها و راهبردهای فرهنگی مصوب شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در عرصه بین‌الملل، مناطق و کشورهای مختلف جهان برای فعالیتهای بنیاد سعدی و نمایندگی‌های آن در خارج از کشور، لازم‌الاتباع می‌باشد.
ماده ۲ـ وظایف
وظایف این بنیاد عبارت است از:
۱ـ مدیریت، سیاستگذاری، هماهنگی، هدایت، حمایت و نظارت بر فعالیتهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌های مرتبط با گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور
۲ـ تدوین استاندارد و شیوه‌های مناسب آموزش زبان و ادب فارسی برای مقاطع مختلف تحصیلی و دوره‌های آموزشی.
۳ـ حمایت از ایجاد و گسترش دوره‌ها، دروس، رشته‌ها و مراکز آموزش و تحقیقات زبان و ادبیات فارسی و اتاق‌های ایران در کشورهای دیگر و حمایت از فعالیت آنها.
۴ـ تأمین نیازهای نمایندگی‌های فرهنگی و نمایندگی‌های سیاسی (در کشورهای فاقد نمایندگی فرهنگی) جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور در حوزه زبان و ادبیات فارسی و حمایت از فعالیت آنها.
۵ ـ برگزاری دوره‌های آموزشی، دانش‌افزایی و تخصصی زبان و ادبیات فارسی در داخل و خارج از کشور و حمایت از برگزاری این دوره‌ها.
۶ ـ گسترش خط، زبان و ادبیات فارسی در میان ایرانیان مقیم خارج از کشور.
۷ـ آموزش از راه دور زبان و ادب فارسی با استفاده از فناوری‌های نوین و حمایت از این فعالیتها.
۸ ـ اعزام استاد برای تدریس در دوره‌های کوتاه و طولانی‌مدت زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۹ـ تألیف و تولید کتاب، نرم‌افزار، منابع و وسایل آموزشی و کمک آموزشی زبان وادبیات فارسی به زبان‌های مختلف جهان و حمایت از تولید این منابع و محصولات.
۱۰ـ تهیه لغت نامه‌های دوزبانه و چندزبانه و سایر کتاب‌های مرجع در جهت تسهیل آموزش و پژوهش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۱۱ـ حمایت از نشر آثار مرتبط با زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۱۲ـ تجهیز کرسی‌ها، اتاق‌های ایران و کتابخانه‌های خارج از کشور به تجهیزات و منابع آموزشی، کمک آموزشی و مطالعاتی ذیربط.
۱۳ـ تهیه و ارسال کتاب و نیازهای آموزشی کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی و دیگر مراکز آموزشی زبان و ادبیات فارسی در جهان.
۱۴ـ اعطای راتبه (بورس تحصیلی) و فرصت مطالعاتی به دانشجویان، اساتید و محققان خارجی در زمینه زبان وادب فارسی.
۱۵ـ پشتیبانی و هدایت تحصیلی دانشجویان غیرایرانی زبان وادب فارسی مشغول تحصیل در ایران.
۱۶ـ حمایت از پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌های برتر در زمینه زبان و ادب فارسی در خارج از کشور و اهدای جایزه به پژوهش‌ها و پایان نامه‌های برگزیده در این زمینه.
۱۷ـ برگزاری المپیادهای منطقه‌ای و جهانی و آزمون‌های استاندارد تعیین سطح زبان فارسی.
۱۸ـ برگزاری نشست‌ها و همایش‌های علمی وادبی مرتبط با زبان فارسی و مراسم نکوداشت مفاخر و استادان در این زمینه در داخل و خارج از کشور.
۱۹ـ حمایت و پشتیبانی از فعالیتهای ادبی، فرهنگی، هنری و رسانه‌ای در زمینه زبان و ادب فارسی و استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی و هنری و رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران و کشورهای دیگر در این زمینه.
۲۰ـ تربیت استادان جوان و مستعد خارجی برای آموزش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۲۱ـ تشکیل مجمع جهانی اساتید خارجی و کانون فارغ‌التحصیلان خارجی زبان و ادبیات فارسی و برگزاری نشست‌های دوره ای برای اساتید و فارغ‌التحصیلان، در داخل و خارج از کشور.
۲۲ـ امضای اسناد همکاری و مبادلات پژوهشی، آموزشی، فرهنگی و رسانه‌ای در زمینه گسترش زبان و ادبیات فارسی با مؤسسات، دانشگاه‌ها و مراکز ذیربط کشورهای دیگر.
۲۳ـ حمایت از ایجاد و گسترش رشته‌های مترجمی زبان فارسی، تدریس زبان فارسی و ادبیات فارسی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ایران و سایر کشورها.
۲۴ـ حمایت از ایجاد و گسترش نهادها، انجمن ها و موسسات آموزشی، پژوهشی و ادبی بومی و مشترک در زمینه زبان و ادبیات فارسی در کشورهای دیگر
۲۵ـ حمایت از ایجاد پایگاه های اینترنتی و انتشار نشریات علمی، ادبی در زمینه زبان و ادب فارسی در خارج از کشور
ماده ۳ـ ارکان بنیاد
۱ـ ریاست عالیه بنیاد
۲ـ هیئت امنای بنیاد
۳ـ رئیس بنیاد
ماده ۴ـ ریاست عالیه بنیاد
ریاست عالیه بنیاد با رئیس جمهور است که در هر سال حداقل ۲ جلسه هیئت امنا با حضور ایشان تشکیل می شود و در صورت نیاز به برگزاری جلسات بیشتر با حضور ایشان، این امر با درخواست رئیس هیئت امناء و موافقت رئیس جمهور صورت خواهد گرفت.
ماده ۵ ـ اعضای هیئت امنای بنیاد
۱ـ معاون اول رئیس جمهور (رئیس هیات امنا)
۲ـ رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (دبیر هیئت امنا)
۳ـ رئیس بنیاد
۴ـ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
۵ ـ وزیر امور خارجه
۶ ـ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
۷ـ وزیر آموزش و پرورش
۸ ـ رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی
۹ـ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی
۱۰ـ رئیس جامعه المصطفی العالمیه
۱۱ـ رئیس سازمان صدا و سیما
۱۲ـ ۵ نفر صاحب نظر در حوزه زبان و ادبیات فارسی به پیشنهاد رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و تایید هیئت امنا و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی
تبصره ۱ـ اعضای حقیقی هیئت امنا با حکم رئیس جمهور به مدت ۵ سال به این سمت منصوب می‌شوند که تمدید مدت عضویت آنها برای دوره های بعد بلا مانع می‌باشد.
تبصره ۲ـ هر یک از اعضای حقوقی هیئت امنا ملزم به همکاری با بنیاد در اجرای سیاستها و راهبردهای مصوب هیات امنا بوده و گزارش عملکرد سالیانه دستگاه خود در اجرای مصوبات هیئت امنا و گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور را به هیئت امنا ارائه خواهند کرد.
ماده ۶ ـ با تأسیس بنیاد و تشکیل هیأت امنای آن، وظایف شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی به هیأت مزبور منتقل خواهد شد.
ماده ۷ـ وظایف و اختیارات هیئت امنای بنیاد
۱ـ بررسی و تصویب سیاستها و راهبردهای کلی حاکم بر تمامی فعالیتهای بخش‌های مختلف دولتی و غیر دولتی در گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۲ـ بررسی و اعلام نظر در مورد پیشنهاد رئیس هیئت امنا مبنی بر معرفی رئیس بنیاد.
۳ـ نظارت بر حسن اجرای سیاست ها و ارزیابی عملکرد سالیانه و کلی بخش های مختلف دولتی و غیر دولتی بویژه دستگاههای عضو بنیاد در گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور.
۴ـ بررسی و تصویب طرحها و برنامه های کلان بنیاد و برنامه و بودجه سالیانه آن.
۵ ـ بررسی و اعلام نظر در مورد گزارش سالانه ریاست بنیاد درباره عملکرد بنیاد و دستگاههای عضو هیات امنا.
۶ ـ بررسی حسابهای نهایی و ترازنامه بنیاد براساس گزارش رئیس بنیاد.
۷ـ بررسی و تصویب پیشنهاد رئیس بنیاد در ارتباط با ایجاد شعب بنیاد، مراکز تحقیقاتی آموزشی و اتاق ایران در خارج از کشور و ایجاد شعبه در سایر شهرهای ایران.
۸ ـ بررسی و تصویب تشکیلات، دستورالعمل‌ها، ضوابط و آیین‌نامه های بنیاد از جمله آیین‌نامه های استخدامی، مالی و معاملاتی آن.
۹ـ بررسی و تایید هر گونه پیشنهاد تغییر و اصلاح در مفاد اساسنامه برای تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی.
تبصره ۱ـ هیئت امنا می تواند به منظور نظارت بر فعالیت ها و برنامه های بنیاد از وجود افراد صاحب نظر و با صلاحیت به عنوان بازرس استفاده نماید. رئیس بنیاد موظف است تسهیلات لازم را برای حسن اجرای وظایف آنان را فراهم آورد.
تبصره ۲ـ هیأت امنا با تشکیل یک کمیسیون دائمی می‌تواند درصورت لزوم برخی از وظایف خود را به کمیسیون مزبور، تفویض نماید.
ماده ۸ ـ رئیس بنیاد
رئیس بنیاد با معرفی رئیس هیئت امنا و با تایید هیئت امنا با حکم ریاست عالیه بنیاد به مدت ۴ سال به این سمت منصوب خواهد شد و تمدید انتصاب وی برای دوره‌های بعد با پیشنهاد رئیس هیئت امنا، تایید هیئت امنا و تصویب ریاست عالیه بلا مانع است.
ماده ۹ـ اختیارات و وظایف رئیس بنیاد
۱ـ برنامه‌ریزی راهبردی و تنظیم راهبردها و سیاستهای کلی حاکم بر امور و فعالیتهای گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور مبتنی بر راهبردها و سیاستهای فرهنگی بین المللی مصوب شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و ارائه به هیئت امنا.
۲ـ تهیه و تنظیم طرحها و برنامه های کلان برای پیشنهاد به هیئت امنا.
۳ـ تهیه و تنظیم برنامه و بودجه سالانه بنیاد و پیشنهاد به هیئت امنا.
۴ـ نظارت و ارزیابی عملکرد کلی و سالیانه بخشها و دستگاههای دولتی و غیردولتی بویژه دستگاههای عضو هیئت امنا در زمینه گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور و ارائه گزارش به هیئت امنا.
۵ ـ امضای موافقت نامه ها و قراردادهای داخلی و خارجی در چارچوب وظایف بنیاد با رعایت قوانین و مقررات مربوط .
۶ ـ اداره امور شعب و مؤسسات و مراکز تحقیقاتی آموزشی بنیاد در داخل و خارج از کشور.
۷ـ پیشنهاد و معرفی افراد مناسب برای انتصاب در سمت رؤسای شعب، مؤسسات و مراکز تحقیقاتی آموزشی بنیاد در داخل و خارج از کشور، به هیأت امنا.
۸ ـ تهیه و پیشنهاد ساختار سازمانی و تشکیلات تفصیلی بنیاد و هرگونه تغییر یا اصلاح بعدی در آن به هیأت امنا.
۹ـ تهیه و تنظیم آیین‌نامه‌های مالی و سایر آیین‌نامه‌های بنیاد و اجرای آن پس از تصویب در هیأت امنا.
۱۰ـ نصب و عزل معاونان و مدیران بنیاد، و همچنین رؤسای شعب و مؤسسات و مراکز پژوهشی آموزشی بنیاد در داخل و خارج از کشور.
۱۱ـ اجرای مصوبات و تصمیمات هیأت امنا و پیگیری اجرای مصوبات در دستگاههای دیگر بویژه دستگاههای عضو هیأت امنا.
۱۲ـ ارائه گزارش‌های دوره‌ای و موردی از عملکرد بنیاد و دستگاههای عضو هیأت امنا به هیأت امنا.
تبصره ۱ـ رئیس بنیاد در مقابل هیأت امنا مسئول است و در کلیه مواردی که بر طبق این اساسنامه به عهده وی گذاشته شده است پاسخگو خواهد بود.
تبصره ۲ـ رئیس بنیاد بالاترین مقام اداری و اجرایی بنیاد است که می‌تواند بخشی از وظایف خود را به دبیر یا قائم مقام بنیاد تفویض نماید.
ماده ۱۰ـ شورای بنیاد
بنیاد دارای شورایی مرکب از تعدادی از صاحب‌نظران و استادان می‌باشد که ترکیب و وظایف آن به پیشنهاد رئیس بنیاد، به تصویب هیأت امنا خواهد رسید.
ماده ۱۱ـ محل فعالیت بنیاد
مرکز اصلی بنیاد در تهران است و بنیاد می‌تواند نسبت به ایجاد شعبه در سایر شهرهای ایران و ایجاد شعبه، مراکز تحقیقاتی و آموزشی و اعطای نمایندگی به طرف‌های خارجی در خارج از کشور اقدام نمایند.
تبصره ـ ایجاد و فعالیت شعب، مراکز تحقیقاتی و آموزشی و اعطای نمایندگی به طرف‌های خارجی، در خارج از کشور با پیشنهاد بنیاد و موافقت شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی انجام می‌شود.
ماده ۱۲ـ بنیاد سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، هدایت، حمایت و نظارت در فرآیند گسترش زبان و ادبیات فارسی و اجرای وظایف آموزشی ( با استثنای مدارس زیر نظر آموزش و پرورش) در خارج از کشور را در چهارچوب سیاستهای فرهنگی مصوب شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بر عهده دارد.
ماده ۱۳ـ بنیاد در جاهایی که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی رایزنی فرهنگی دارد، نمایندگی مستقل ایجاد نخواهد کرد و معلمان و اساتید اعزامی وظایف محوله از سوی بنیاد را زیر نظر رایزنی فرهنگی انجام خواهند داد و در مناطقی که رایزنی فرهنگی وجود نداشته باشد این وظایف زیر نظر نمایندگی‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران انجام خواهد شد.
تبصره ۱ـ وظیفه تسهیم، تقسیم و اولویت‌گذاری در بودجه، اعتبارات این فعالیتها، تأمین اساتید، تهیه متون و محتوای آموزشی، تجهیزات و مواد آموزشی و سایر حمایت‌های علمی و تخصصی به عهده بنیاد می‌باشد.
تبصره ۲ـ نحوه فعالیت و همکاری بنیاد با نمایندگی‌های فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بر اساس توافق‌نامه‌ای که در چهارچوب مفاد اساسنامه حاضر تنظیم می‌شود، تعیین خواهد شد.
ماده ۱۴ـ وضعیت حقوقی و مالی بنیاد
بنیاد تابع قانون تشکیل هیئت‌های امنای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و قانون نحوه انجام امور مالی و معاملاتی مصوب سال ۱۳۶۹ می‌باشد.
ماده ۱۵ـ منابع مالی بنیاد
بودجه بنیاد پس از تصویب و پیشنهاد هیئت امنا به عنوان کمک دولت با ردیف مستقل در اعتبارات سالانه دولت دیده خواهد شد.
تبصره ـ بنیاد می‌تواند از کمک‌های سایر دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی و درآمدهای خود برای گسترش زبان و ادبیات فارسی استفاده نمایند.
ماده ۱۶ـ انسجام بخشی فعالیتها [اصلاحی ۱۴۰۳/۵/۲]
با تأسیس بنیاد سعدی، شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به بنیاد سعدی منتقل می‌شود و بنیاد عهده‌دار وظایف آن در داخل و خارج از کشور خواهد شد. مراکز تحقیقات و آموزش زبان فارسی در خارج از کشور به استثناء مرکز تحقیقات زبان فارسی پاکستان نیز به بنیاد منتقل می‌شود و مدیران این مراکز که از سوی بنیاد منصوب می‌شوند فعالیت خود را در خارج از کشور زیر نظر رایزنی فرهنگی و بر طبق توافق‌نامه میان بنیاد و سازمان انجام خواهند داد.
تبصره ۱ـ با تأسیس بنیاد تمامی فعالیتهای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از کشور از جمله: اعطای بورس تحصیلی به دانشجویان خارجی، تبادل استاد و دانشجو، اعطای فرصت مطالعاتی، انعقاد اسناد همکاری، اعزام استاد زبان فارسی، برگزاری دوره‌های آموزشی و حمایت از ایجاد و گسترش کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی در کشورهای دیگر بر اساس سیاستها و برنامه‌های بنیاد و در انطباق با سیاست‌گذاری‌های هیأت امنای بنیاد صورت خواهد گرفت.
تبصره ۲ـ با تأسیس بنیاد تمامی فعالیتها و امکانات وزارت امور خارجه در زمینه گستـرش زبان و ادبیات فارسی در داخل و خارج از کشور به بنیاد منتقل می‌شود تا بر اساس این اساسنامه مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
تبصره ۳ـ بخشی از امکانات اتاق‌های ایران نیز بر طبق موافقت‌نامه‌ای که میان بنیاد و سازمان منعقد خواهد شد در اختیار بنیاد و در مسیر فعالیتهای آن قرار می‌گیرد.
ماده ۱۷ـ تغییر و اصلاح اساسنامه
هرگونه تغییر یا اصلاح اساسنامه مطابق راهکارهای ذیل صورت می‌پذیرد:
۱ـ به پیشنهاد رئیس هیئت امناء و تصویب دو سوم اعضاء هیئت امنا و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۲ـ بنا به پیشنهاد و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی.
ماده ۱۸ـ تصویب اساسنامه
این اساسنامه در ۱۸ ماده و ۱۴ تبصره در جلسه ۶۷۳ مورخ ۴/۸/۱۳۸۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
رییس جمهور و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ محمود احمدی‌نژاد