شماره ۲۱۷۸۵۶/ت۴۳۵۸۰ک – ۱۳۸۹/۹/۳۰
وزیران عضو کمیسیون امور اجتماعی و دولت الکترونیک در جلسه مورخ ۲۱/۶/۱۳۸۹ بنا به پیشنهاد شماره ۹۵۰۷۸/۶۲ مورخ ۱۸/۷/۱۳۸۸ وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد ماده (۱۴) قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث ـ مصوب ۱۳۸۷ـ و با رعایت تصویب‌نامه شماره ۲۴۶۹۹۰/ت۴۵۲هـ مورخ ۲۸/۱۲/۱۳۸۷ دستورالعمل اجرایی ماده یادشده را به شرح زیر تصویب نمودند:
فصل اول ـ تعاریف و کلیات
ماده ۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ِـ قانون: قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسؤولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث ـ مصوب ۱۳۸۷ـ
ب ـ بیمه مرکزی: بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران
پ ـ صندوق: صندوق تأمین خسارتهای بدنی، موضوع ماده (۱۰) قانون
ت ـ وسیـله نقلـیه: هـر نوع وسـیله نقلیه مـوتوری که بـر روی زمیـن یا ریل حرکت می‌کند.
ث ـ شخص ثالث زیان‌دیده: هر شخصی که به سبب حوادث وسایل نقلیه موضوع قانون دچار زیانهای بدنی یا مالی می‌شود، وکیل قانونی یا اولیای دم در صورت فوت وی به استثنای راننده مسبب حادثه.
ج ـ خسارتهای بدنی: هر نوع دیه یا ارش ناشی از صدمه، شکستگی، نقص عضو، ازکارافتادگی (جزیی یا کلی ـ موقت یا دایم) یا دیه فوت شخص ثالث به سبب حوادث مشمول بیمه موضوع قانون و هزینه معالجه (چنانچه مشمول قانون دیگری نباشد)، به استثنای موارد مندرج در ماده (۷) قانون.
چ ـ خسارتهای مالی: زیانهایی که به سبب حوادث مشمول بیمه موضوع قانون به اموال شخص ثالث وارد شود، به استثنای موارد مندرج در ماده (۷) قانون.
ح ـ فقدان بیمه‌نامه: وسیله نقلیه در زمان وقوع حادثه تحت پوشش بیمه موضوع قانون نباشد.
خ ـ بیمه‌گر: هر یک از شرکت‌های بیمه دولتی و غیردولتی که مجوز فعالیت در رشته بیمه شخص ثالث از بیمه مرکزی را دارا می‌باشند.
د ـ خسارتهای بدنی خارج از شرایط بیمه‌نامه: هرگونه خسارت بدنی وارد شده به اشخاص ثالث که بر اساس قوانین و مقررات یا شرایط عمومی بیمه‌نامه پرداخت آن بر عهده بیمه‌گر مربوط نباشد. در هر صورت میزان تعهدات بیمه‌گر نمی‌تواند کمتر از حداقل الزامات مندرج در قانون باشد.
تبصره ـ شرایط عمومی بیمه‌نامه مطابق آیین‌نامه‌ای که توسط بیمه مرکزی تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد تعیین خواهد شد.
فصل دوم ـ خسارتهای بدنی
ماده ۲ـ شخص ثالث زیان‌دیده یا ورثه قانونی وی حق دارد با ارایه مدارک موضوع ماده (۳) برای دریافت خسارت بدنی به طور مستقیم حسب مورد به بیمه‌گر مربوط یا صندوق مراجعه نماید.
ماده ۳ـ مدارک لازم برای بررسی و پرداخت خسارت بدنی متعلقه توسط بیمه‌گر و صندوق حسب مورد به شرح زیر می‌باشد:
۱ـ اصل یا تصویر مصدق گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی یا گزارش مقامات انتظامی یا نظریه کارشناس یا هیئت کارشناسی منتخب مراجع قضایی.
۲ـ بیمه‌نامه شخص ثالث یا هرگونه مدرک دیگری که حاکی از بیمه وسیله نقلیه مسبب حادثه در زمان وقوع حادثه باشد.
۳ـ تصویر گواهینامه رانندگی مسئول حادثه مگر اینکه مشخصات کامل گواهینامه رانـندگی در گـزارش کارشـناس راهنمایی و رانندگی یا پلـیس راه درج گـردیده یا اینکه راننده مسئـول حادثه فاقد گواهینامه رانندگی متناسب با نوع وسـیله نقلیه موجد حادثه باشد.
۴ـ مدارک شناسایی مصدوم یا متوفی
۵ ـ تصویر خلاصه پرونده بالینی مصدوم یا متوفی در صورتی که در یکی از مراکز درمانی بستری شده باشد.
۶ ـ نظریه پزشکی قانونی
۷ـ تصویر مدرک شناسایی وسیله نقلیه مسبب حادثه در صورت وجود
۸ ـ ارایه مدارک مثبته دایر بر احراز سمت قانونی متقاضی از قبیل قیمومت یا وکالت یا وصایت یا ولایت خاص حسب مورد.
۹ـ جواز دفن یا گواهی فوت یا شناسنامه باطل شده متوفی.
تبصره ۱ـ پرداخت خسارت در حوادث منجر به فوت منوط به ارایه گواهی انحصار وراثت خواهد بود.
تبصره ۲ـ در صورت فقدان یا انقضای بیمه‌نامه، فرار یا عدم شناسایی مسؤول حادثه حسب مورد ارائه بیمه‌نامه وسیله نقلیه مسبب حادثه، مدارک شناسایی وسیله نقلیه مسبب حادثه و یا گواهینامه رانندگی مسؤول حادثه برای ارائه به شرکت یا صندوق الزامی نیست.
ماده ۴ـ اشخاص ثالث زیان‌دیده در حوادث رانندگی منجر به صدمات بدنی غیر از فوت می‌توانند برای دریافت پنجاه درصد خسارت بدنی تقریبی، موضوع ماده (۱۶) قانون با ارایه مدارک موضوع ماده (۳) مستقیماً به شرکت بیمه مربوط یا صندوق مراجعه و خسارت متعلقه را مطالبه و دریافت نمایند.
تبصره ۱ـ در اجرای ماده (۱۵) قانون، بیمه‌گر یا صندوق حسب مورد موظف است حداکثر پانزده روز پس از دریافت مدارک لازم، خسارت متعلقه را پرداخت و در صورت وجود نقص در مدارک ارایه شده مراتب را ظرف یک هفته به صورت کتبی به متقاضی اعلام نمایند.
تبصره ۲ـ بیمه‌گر یا صندوق حسب مورد موظف است پس از صدور رأی قطعی مراجع قضایی و ارایه آن توسط اشخاص ثالث زیان‌دیده، باقیمانده خسارت متعلقه (موضوع قسمت اخیر ماده ۱۶ قانون) را به شخص ثالث زیان‌دیده پرداخت نماید.
ماده ۵ ـ در حوادث رانندگی منجر به فوت، بیمه‌گر می‌تواند در صورت توافق با راننده مسبب حادثه یا بیمه‌گذار و ورثه شخص ثالث، بدون نیاز به رأی مراجع قضایی، دیه و دیگر خسارتهای بدنی وارد شده را به وی پرداخت نماید.
فصل سوم ـ خسارتهای مالی
ماده ۶ ـ شخص ثالث زیان‌دیده حق دارد با ارایه مدارک موضوع ماده (۷) نسبت به دریافت خسارت مالی اقدام نماید.
ماده ۷ـ مدارک لازم برای بررسی و پرداخت خسارت مالی توسط بیمه‌گر مربوط به شرح زیر می‌باشد:
۱ـ بیمه‌نامه شخص ثالث یا هرگونه مدرک دیگری که حاکی از بیمه بودن وسیله نقلیه مسبب حادثه در زمان وقوع حادثه باشد.
۲ـ اصل یا تصویر مصدق گزارش کارشناس راهنمائی و رانندگی یا پلیس راه یا نظریه کارشناس یا هیئت کارشناسی منتخب مراجع قضایی.
۳ـ تصویر گواهینامه رانندگی مسئول حادثه، مگر اینکه مشخصات کامل گواهینامه رانندگی در گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی یا پلیس راه درج گردیده یا اینکه راننده مسئول حادثه فاقد گواهینامه رانندگی متناسب با نوع وسلیه نقلیه موجد حادثه باشد.
۴ـ تصویر مدرک شناسایی وسیله نقلیه مسبب حادثه در صورت وجود.
۵ ـ ارایه مدارک مثبته دایر بر احراز سمت قانونی متقاضی از قبیل قیمومت یا وکالت یا وصایت یا ولایت خاص حسب مورد.
ماده۸ ـ در اجرای ماده (۱۸) قانون، بیمه‌گر مکلف است در صورت وجود شرایط زیر با دریافت مدارک مذکور در ماده (۷) به استثنای بند (۲) آن، خسارت مالی زیان‌دیده را پرداخت نماید:
الف ـ وسایل نقلیه مسبب حادثه و زیان‌دیده در زمان وقوع حادثه، دارای بیمه‌نامه معتبر باشند.
ب ـ خسارت مالی واردشده یا مورد مطالبه شخص ثالث زیان‌دیده حداکثر تا سقف تعهد مالی مندرج در ماده (۴) قانون باشد.
پ ـ بین طرفین حادثه اختلافی وجود نداشته باشد.
ت ـ حادثه رانندگی منجر به خسارت بدنی نشده باشد.
ث ـ وسایل نقلیه مسبب حادثه و زیان‌دیده هم‌زمان مورد بازدید کارشناس منتخب بیمه‌گر مربوط قرار گیرند.
ماده ۹ـ میزان خسارت مالی واردشده به وسیله نقلیه شخص ثالث زیان‌دیده با توافق بیمه‌گر مربوط و شخص ثالث زیان‌دیده تعیین و به صورت نقدی پرداخت خواهد شد. در صورت عدم توافق شخص ثالث با مبلغ خسارت تعیین‌شده، بیمه‌گر مربوط موظف است وسیله نقلیه شخص ثالث زیان‌دیده را در تعمیرگاه مجاز یا تعمیرگاهی که مورد قبول وی باشد، تعمیر نموده و هزینه‌های تعمیر را تا سقف تعهدات مالی مندرج در بیمه‌نامه پرداخت نماید.
تبصره ـ در صورتی که اختلاف طرفین در خصوص میزان خسارت واردشده به وسیله نقلیه به روش مذکور در این ماده و همچنین میزان خسارت وارد شده به سایر اموال (غیر از وسیله نقلیه) حل و فصل نشود، موضوع در کمیسیون حل اختلاف تخصصی، موضوع تبصره ماده (۱۷) قانون مطرح و رسیدگی می‌شود.
فصل چهارم ـ سایر مقررات
ماده ۱۰ـ در صورتی که بیمه‌گر یا صندوق در مهلت مقرر در این آیین‌نامه نسبت به پرداخت خسارات متعلقه به شخص ثالث زیان‌دیده خودداری نمایند، شخص ثالث زیان‌دیده می‌تواند موضوع را به بیمه مرکزی منعکس و درخواست رسیدگی نماید.
تبصره ۱ـ بیمه مرکزی موظف است ظرف پانزده روز به درخواست متقاضی رسیدگی و در مورد آن اتخاذ تصـمیم نماید. در صورت احراز تخلف توسط بیمه‌گر مربوط مطابق ماده (۲۸) قانون اقدام خواهد شد. تصـمیم بیمه مرکزی برای بیمه‌گر لازم‌الاجرا است.
تبصره ۲ـ اجرای این ماده نافی حق مراجعه مستقیم شخص ثالث زیان‌دیده به مراجع قضایی یا سایر مراجع صلاحیتدار و طرح دعوی علیه بیمه‌گر یا صندوق نخواهد بود.
این تصویب‌نامه در تاریخ ۲۷/۹/۱۳۸۹ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رییس جمهور ـ محمدرضا رحیمی