شماره ۲۸۴۴۷/۳۱۰/۳۰۰ – ۱۳۸۹/۵/۹
استانداران محترم کلیه استانها
به استناد بند الف مصوبه مورخ ۱۳۸۸/۱۲/۱۷ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران شرح خدمات تهیه طرح امکان‌سنجی، مکانیابی و احداث باغستانهای کشور، که در سلسله مراتب طرح‌های توسعه و عمران کشور موضوع آیین‌نامه نحوه بررسی و تصویب طرح‌های توسعه و عمران و…. (مصوب ۱۳۷۸) ، طرح ویژه محسوب گردیده، به شرح ذیل در جلسه مورخ ۴/۵/۱۳۸۹ به تصویب شورای عالی رسید:
الف ـ اهداف طرح:
ـ پاسخ به نیازهای فراغتی مردم و بهره‌مندی از مزایا و مواهب جذاب طبیعی.
ـ استفاده از مناطق ییلاقی و ارزشمند پیرامون شهرها و روستاها و جلوگیری از مداخله ناسازگار و بهم خوردن تعادل زیست محیطی در مناطق مذکور.
ـ بهره‌برداری بهینه از عرصه‌های مستعد ملی، دولتی و غیردولتی و حفاظت از این عرصه‌ها.
ـ جلوگیری از دست‌اندازی به اراضی دولتی و ساخت و سازهای بی‌رویه و ممانعت از تخریب اراضی پیرامون شهرها و روستاها.
ـ جهت‌دهی به گرایشات موجود در زمینه اقامت در مناطق خوش آب و هوای پیرامون شهرها.
ـ برنامه‌ریزی در جهت احداث پارکهای اضطراری برای اسکان جمعیت در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه.
ـ ایجاد منابع درآمدی در اجرای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن.
ب ـ مراحل تهیه طرح
مرحله اول: مکانیابی و امکان‌سنجی
۱) مطالعات پایه
۱ـ۱ـ مطالعه طرح‌های فرادست و توصیف و تبیین محدوده باغستان و موقعیت و جایگاه آن در طرح‌های فرادست.
۱ـ۲ـ سیر تحول کالبدی منطقه مورد مطالعه.
۱ـ۳ـ بررسی روند تحولات اقتصادی، اجتماعی منطقه.
۱ـ۴ـ بررسی طرح‌های بالادست.
۱ـ ۵ ـ جمعبندی.
۲) مطالعات جغرافیایی و زیست محیطی
۲ـ۱ـ موقعیت محدوده مورد مطالعه.
۲ـ۲ـ جغرافیایی طبیعی محدوده مورد مطالعه.
۲ـ۳ـ مطالعات اقلیمی محدوده.
۲ـ۳ـ۱ـ ریزش‌های جوی شامل: بارندگی (ماهیانه، فصلی و….)، منشأ بارش‌ها، برف، تگرگ و…..
۲ـ۳ـ۲ـ دمای هوا شامل: میانگین حداقل/حداکثر/ماهیانه، حداقل مطلق، تغییرات فصلی، رطوبت نسبی.
۲ـ۳ـ۳ـ باد شامل: رژیم بادهای منطقه، رژیم بادهای محلی، تحلیل پهنه‌های اقلیمی.
۲ـ۳ـ۴ـ پوشش ابری و ساعات آفتابی.
۲ـ۳ـ ۵ ـ وضعیت یخبندان.
۳) مطالعات توپوگرافی و فیزیوگرافی محدوده
۳ـ۱ـ توپوگرافی شامل: طبقات ارتفاعی (خطوط تراز)، کوهستان، کوهپایه و دامنه.
۳ـ۲ـ فیزیوگرافی شامل: بررسی وضعیت شیب، بررسی پستی و بلندی، واحدهای شکل زمین، حوزه‌های آبخیز و مسیل‌ها.
۴) مطالعات هیدرولوژی و منابع آب
۴ـ۱ـ بررسی وضعیت منابع آب اعم از سطحی و زیرزمینی.
۴ـ۲ـ بررسی وضعیت بهره‌برداری از منابع آب اعم از سطحی و زیرزمینی.
۴ـ۳ـ بررسی میزان کمبود یا مازاد منابع آب در افق طرح.
۴ـ۴ـ بررسی وضعیت رودخانه و مسیل.
۴ـ ۵ ـ تعیین روشهای آبیاری (بخصوص استفاده از روشهای نوین آبیاری).
۵) مطالعات زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی محدوده
۵ ـ۱ـ زمین‌شناسی
۵ ـ۲ـ گسل‌های موجود
۵ ـ۳ـ زمین لغزش و لرزه خیزی
۵ ـ۴ـ رانش زمین
۶) مطالعات پوشش گیاهی
۶ ـ۱ـ پوشش گیاهی طبیعی
۶ ـ۲ـ پوشش گیاهی مصنوع (فضای سبز)
۶ ـ۳ـ جنگل‌کاری (دست کاشت)
۷) مطالعات خاک‌شناسی محدوده
۸) بررسی نواحی با ارزش و یا حفاظت‌شده زیست محیطی و مناظر طبیعی
۹) آلاینده‌ها و منابع تهدیدکننده زیست محیطی
۹ـ۱ـ آلودگی هوا
۹ـ۲ـ آلودگی صوتی
۹ـ۳ـ آلودگی بصری (منظر)
۹ـ۴ـ وضعیت فاضلابهای خانگی و صنعتی (در صورت وجود سکونتگاه و یا صنایع در همجواری باغستان)
۹ـ ۵ ـ وضعیت فاضلابهای خانگی و صنعتی (در صورت وجود سکونتگاه و یا صنایع در همجواری باغستان)
۹ـ۶ ـ وضعیت گورستان (درصورت وجود در همجواری باغستان)
۱۰) مطالعات اجتماعی و فرهنگی
۱۰ـ۱ـ مطالعات جمعیتی
۱۰ـ۱ـ۱ـ بررسی جمعیت، تراکم جمعیتی و تشخیص نحوه توزیع آن در مراکز جمعیتی منطقه.
(شهری و روستایی) در طول دوره‌های آماری.
۱۰ـ۱ـ۲ـ بررسی جمعیت، تراکم جمعیتی، تشخیص نحوه توزیع آن در منطقه
۱۰ـ۱ـ۳ـ مطالعات شاخص‌های جمعیتی.
۱۰ـ۱ـ۴ـ پیش‌بینی تحولات جمعیتی در منطقه مورد مطالعه در ۵ و ۱۰ سال آینده.
۱۰ـ۱ـ ۵ ـ جمعبندی
۱۰ـ۲) مطالعات فرهنگی
۱۰ـ۲ـ۱ـ بررسی شرایط اجتماعی منطقه و سنجش تعاملات اجتماعی به ویژه با مراکز زیستی پیرامون (با تأکید بر میزان تناسب آن با ایجاد باغستان، امنیت اجتماعی، تفاوتها و تباینات قومی و فرهنگی)
۱۰ـ۲ـ۲ـ بررسی سیاست‌های موجود در زمینه امور فرهنگی در راستای گذران اوقات فراغت.
۱۰ـ۲ـ۳ـ تحلیل گروه‌های اجتماعی (برحسب سن، جنس، وضعیت تحصیلی و برحسب روابط اجتماعی خانواده) در منطقه مورد مطالعه.
۱۰ـ۲ـ۴ـ جمعبندی.
۱۱) مطالعات اقتصادی
۱۱ـ۱ـ بررسی وضعیت مالکیت اراضی در محدوده موردمطالعه.
۱۱ـ۲ـ بررسی توجیه اقتصادی ایجاد باغستان (با تأکید بر سرمایه‌گذاری، با بررسی مواردی نظیر قیمت و ارزش زمین و گرایش سرمایه‌گذاران، هزینه و فایده طرح).
۱۱ـ۳ـ بررسی و تحلیل گزینه‌های فنی انتخاب مکان باغستان.
۱۱ـ۴ـ بررسی و تحلیل اولویت‌بندی گزینه‌های انتخابی و روشهای مربوطه.
۱۱ـ ۵ ـ تحلیل مالی و اقتصادی گزینه‌های مختلف در زمینه مکانهای انتخابی، برنامه زمانی اجراء منابع مالی، هزینه‌ها و درآمدها، میزان جذب سرمایه.
۱۱ـ۶ ـ تحلیل حساسیت هریک از امکان‌سنجی‌ها و مکانیابی‌ها نسبت به تغییرات قیمتها، مسافت از محدوده‌های سکونتی، طولانی‌شدن دوره اجراء ، تغییرات قابلیت دسترسی.
۱۱ـ۷ـ تحلیل و ارزیابی آثار و پیامدهای اجتماعی ناشی از اجرای طرح.
۱۱ـ ۸ ـ تهیه گزارش اولویت‌بندی امکان‌سنجی و مکانیابی.
۱۱ـ ۹ـ تعیین گزینه‌های مطلوب با توجه به جمیع شاخص‌های اجتماعی ـ اقتصادی و ارزیابی‌های انجام شده.
۱۱ـ۱۰ـ تعیین خط‌مشی‌های اجرایی و مدیریتی و زمان‌بندی طرح در راستای رسیدن به اهداف اصلی طرح.
۱۲) مطالعات کالبدی
۱۲ـ۱ـ بررسی ویژگیهای مکانی (وسعت و یکپارچگی، چشم‌انداز طبیعی اراضی باغستان و….)
۱۲ـ۲ـ بررسی وضعیت اراضی مناطق و حرایم مشمول مکانیابی در ارتباط با محدوده مورد مطالعه.
۱۲ـ۳ـ بررسی کانونهای جمعیتی و سایر عناصر کالبدی مستحدثات مهم پیرامونی (با تأکید بر فاصله، و اثرات و عدم قرارگیری در توسعه راههای آتی آنها).
۱۲ـ۴ـ بررسی شبکه‌های راههای مواصلاتی و دسترسی در محدوده و منطقه پیرامونی.
۱۲ـ ۵ ـ بررسی وضعیت تأسیسات و تجهیزات زیربنایی در محدوده و منطقه پیرامونی و امکان بهره‌مندی از آنها در باغستان (آب و گاز، تلفن و….).
۱۲ـ۶ ـ بررسی وضع موجود کاربری اراضی محدوده مورد مطالعه.
۱۲ـ۷ـ جمعبندی نقاط قوت و ضعف فرصتها و تحدیدهای ابعاد کالبدی گزینه‌های موردنظر.
۱۳) نتایج امکان‌سنجی و مکانیابی
۱۳ـ۱ـ تشریح و ارزیابی روشهای برنامه‌ریزی مدلهای مکانیابی و انتخاب مدل مناسب در زمینه امکان‌سنجی استقرار و مکانیابی باغستان و تدقیق معیارها و شاخص‌های مکانیابی (براساس مطالعات انجام شده).
۱۳ـ۲ـ انتخاب و تدقیق موقعیت مکان مناسب طراحی باغستان در محدوده موردمطالعه.
۱۳ـ۳ـ جمعبندی نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدهای محیط طبیعی، مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی و ابعاد کالبدی مربوط به مکان منتخب.
۱۳ـ۴ـ تدوین اصول و ملاحظات کلی مورد استفاده در طراحی (متناظر با جمعبندی فوق).
مرحله دوم: طرح آماده‌سازی
۱۴) ارزیابی و نیازسنجی طراحی باغستان
۱۴ـ۱ـ بررسی وضع موجود کاربری اراضی باغستان.
۱۴ـ۲ـ بررسی وضعیت مستحدثات و ساختمانهای موجود در داخل و مجاورت اراضی باغستان (در صورت وجود).
۱۴ـ۳ـ بررسی وضع موجود شبکه معابر و دسترسی‌ها، سطح مفید، مقاطع عرضی جهت و درصد شیب، در داخل اراضی باغستان و حجم عبور و مرور در معابر اصلی محدوده مورد مطالعه و مناطق اطراف آن.
۱۴ـ۴ـ بررسی حریم‌ها و ضوابط مربوطه اعم از راهها، عوارض طبیعی (نظیر رودخانه و مسیل) شبکه‌های زیربنایی، بناها و محوطه‌های تاریخی و فعالیتهای نظامی، انتظامی و… واقع درداخل و مجاورت اراضی باغستان.
۱۴ـ ۵ ـ بررسی وضعیت گسل‌های احتمالی موجود و پیشنهاد لازم در جهت کاهش مخاطرات آن.
۱۴ـ ۶ ـ بررسی حریم مناطق حفاظت شده طبیعی (درصورت وجود).
۱۴ـ۷ـ بررسی و تعیین محدوده‌های در معرض سوانح طبیعی در محدوده طراحی.
۱۴ـ ۸ ـ بررسی و تحلیل ویژگیهای توپوگرافی و عوارض ارتفاعی موجود در زمین در جهت اصلاح و استفاده بهینه از آنها در جانمایی هرچه بهتر باغستان.
۱۴ـ ۹ـ بررسی زاویه تابش خورشید، سایه و بادهای مناسب و سایر عوامل اقلیمی مؤثر در طراحی باغستان.
۱۴ـ۱۰ـ بررسی و تعیین باغستان (براساس بند « د» ضوابط کلی مصوبات شورایعالی شهرسازی و معماری‌ایران) و برآورد نیازهای باغستان به خدمات عمومی و تأسیسات زیربنایی.
۱۴ـ۱۱ـ تدوین اصول و مبانی طراحی محیط و بررسی تأثیرهای استقرار و جهت بهینه آن در رابطه با خصوصیات اقلیمی، چشم‌انداز و مزیتهای طبیعی و فرهنگی در باغستان موردنظر.
۱۴ـ۱۲ـ بررسی ضوابط فضاهای باز، بسته و نیمه‌باز، نحوه ارتباط با گذر، فضاهای همسایگی و نفوذپذیر بافت.
۱۴ـ۱۳ـ بررسی و استخراج اطلاعات مربوط به امکان تأمین آب، برق و فاضلاب باغستان.
۱۴ـ۱۴ـ شناسایی و معرفی مواهب طبیعی و چشم‌اندازهای باغستان.
۱۴ـ ۱۵ـ بررسی و شناخت مناسبترین مکانهای امدادرسانی در مواقع عادی و اضطراری در زمان حوادث غیرمترقبه.
۱۴ـ۱۶ـ بررسی و امکان‌سنجی انتقال جمعیت سایر مناطق به باغستان و یا مکانیابی مناطق اضطرار (پارکهای اضطراری) بسته زمان حوادث غیرمترقبه.
۱۴ـ۱۷ـ تعیین سطح و سرانه کاربری‌های پیشنهادی.
۱۵) ارائه طرح
۱۵ـ۱ـ تدقیق اصول و ملاحظات طراحی کاربریها و شبکه معابر و طرح تفکیک اراضی با توجه به اهداف ایجاد باغستان و شرایط و ویژگیهای محلی و منطقه (با تأکید بر لزوم ایجاد جاذبه از طریق ویژگی‌ها و مطلوبیت‌های خاص نظیر بکارگیری اصول شهرسازی و معماری بومی و سنتی ایرانی و اسلامی).
۱۵ـ۲ـ ارائه گزینه‌های طرح کاربریها، شبکه معابر، تفکیک اراضی و تعیین نقاط و فضاهای عمومی نیازمند طراحی ویژه و انتخاب گزینه برتر.
۱۵ـ۳ـ ارائه ضوابط و مقررات ساخت و ساز و تفکیک اراضی، سیما و منظر و نمای ساختمانها و…
۱۶) سازمان اجرایی
۱۶ـ۱ـ بررسی شیوه‌های مدیریت ساخت.
۱۶ـ۲ـ بررسی روشهای مناسب فنی و اقتصادی برای استفاده از انواع مصالح سـاختمانی با توجه به شـرایط اقلیـمی و امکانـات اقتصادی، فنـی و سنتی با اولویـت استفاده از مصالح بومی.
۱۶ـ۳ـ بررسی مدیریتهای مختلف ساخت در منطقه اعم از انفرادی، شرکتهای خصوصی و دولتی و تجزیه و تحلیل آن.
۱۶ـ۴ـ بررسی روشها و تکنیکهای مرسوم ساخت در منطقه.
۱۶ـ ۵ ـ بررسی روشهای مختلف ساخت نقاط قوت و ضعف هر یک از روشها و پیشنهاد روش انتخابی.
۱۶ـ۶ ـ برآورد مصالح قابل تأمین در منطقه و بررسی راهها و روشهای تهیه یا تأمین کسری آنها.
۱۶ـ۷ـ بررسی پیشنهاد منابع اعتبار احداث باغستان.
۱۶ـ ۸ ـ ارائه مدیریت ساخت و مرحله‌بندی اجرای طرح همراه با پیش‌بینی زمان طراحی لازم برای اجرای مراحل مختلف باغستان.
۱۶ـ ۹ـ تنظیم برنامه حفظ، نگهداری و بهسازی آتی باغستان.
۱۶ـ۱۰ـ تعیین اولویتهای اجرایی.
۱۷) طرح اجرایی عملیات آماده‌سازی
۱۷ـ۱ـ تهیه طرح آماده‌سازی در مقیاس ۱:۲۰۰۰
۱۷ـ۲ـ تهیه نقشه تفکیک قطعات با مقیاس ۱:۵۰۰
۱۷ـ۳ـ تعیـین ابـعاد قطـعات تفکیک زمـین با توجـه بـه مـطالعات و مـصوبه شورای عالی.
۱۷ـ۴ـ طراحی هندسی پلان معابر، تقاطعها، نشانه‌ها و نقاط و فضاهای عمومی خاص با توجه به مبانی ترافیکی طرح در مقیاس ۱:۱۰۰
۱۷ـ ۵ ـ تهیه پروفیلهای طولی، عرضی و طراحی خط پروژه معابر طرح.
۱۷ـ۶ ـ طراحی ابنیه فنی لازم.
۱۷ـ۷ـ طراحی مقاطع عرضی معابر و تقاطعها.
۱۷ـ ۸ ـ طراحی سیستم شبکه هدایت و دفع آبهای سطحی با توجه به میزان بارش و شدت جریان روان‌آبها.
۱۷ـ ۹ـ طراحی شبکه زیربنایی (آب، فاضلاب، برق، گاز و مخابرات).
۱۷ـ۱۰ـ تهیه طرح فضاهای عمومی مانند میادین، خیابانها، فضای سبز مجاور معابر، پارکینگها و خط‌کشی معابر.
۱۷ـ۱۱ـ تهیه نقشه‌های مقدماتی مراکز عمومی نمونه که همزمان با عملیات آماده‌سازی اجرا خواهدشد.
۱۷ـ۱۲ـ تهیه الگوهای حجمی از الگوهای باغ مسکونی و سایر کاربریها.
۱۷ـ۱۳ـ برآورد احجـام عملیات اجرایی و اعتبار موردنیاز و برنامه‌ریزی مالی اجرای طرح.
۱۷ـ۱۴ـ ارزیابی کلیه اعتبارات و هزینه‌های موردنیاز طرح.
۱۷ـ۱۵ـ برآورد مقدماتی هزینه‌های اجرای طرح.
۱۷ـ۱۶ـ برنامه‌ریزی مالی اجرای طرح.
۱۷ـ۱۷ـ تعیین و اولویت‌بندی پروژه‌ها.
۱۷ـ ۱۸ـ ارائه برنامه زمان‌بندی اجرای پروژه‌ها و فهرست نیروی انس