شماره ابلاغ :
تاریخ ابلاغ : ۱۳۸۸/۱۱/۴
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۶۵۳ مورخ ۱۳۸۸/۹/۳، براساس پیشنهاد مورخ ۱/۴/۸۸ شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده را به شرح ذیل تصویب نمود:
مقدمه:
پرداختن به موضوع اصلاح الگوی مصرف در قالب یک حرکت ارزشی، فراگیر و واقع‌نگر و مستمر نیازمند فرهنگ‌سازی، کنترل و ایجاد تحول نسبت به الگوی مصرف در خانواده می‌باشد و این امر مهم نیز از طریق ارتقاء مدیریت زنان بر اصلاح مصرف و نیز اصلاح مصرف زنان ممکن خواهد بود. به همین دلیل طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده می‌تواند مبنای تحقق این حرکت ضروری و ارزشمند قرار گیرد.
اصول:
نظر به موقعیت محوری و حساس زنان در خانواده و نقش بی‌بدیل خانواده در حیات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی – امنیتی جامعه؛ در اجرای طرح‌های کلان کشوری، مشارکت اساسی و فعال این نهاد بایستی در کانون ملاحظات و فرصت‌ها قرار گیرد.
بر این اساس در اجرایی نمودن طرح «اصلاح الگوی مصرف در خانواده» رعایت اصول ذیل ضروری است:
۱- رعایت اصول علمی و تخصصی مبتنی بر آموزه‌های دینی، پژوهش و تجربه در تنظیم و ارائه الگوی مصرف در خانواده؛
۲- تدوین برنامه‌های همسو و مکمل از سوی کلیه دستگاه‌ها در جهت اصلاح الگوی مصرف با محوریت خانواده؛
۳- کاربردی و عملی بودن برنامه‌ها با پرهیز از افراط و تفریط در تعیین حدود و مصادیق مصرف در خانواده؛
۴- آموزش محوری و توجه به اصل آموزش اعضاء خانواده در برنامه‌های مربوط به اصلاح الگوی مصرف؛
۵- بهره‌گیری از عامل تشویق در اجرای برنامه در رابطه با اجرای ارائه الگوی مصرف؛
۶- پایدار بودن برنامه‌ها و پرهیز از ارائه الگوهای مقطعی؛
اهداف:
۱- بهره‌گیری عملی از منابع، امکانات و فرصت‌های موجود در خانواده در راستای اصلاح الگوی مصرف؛
۲- اصلاح الگوی مصرف در عرصه‌ها و موضوعات مختلف درخانواده و تبیین مصادیق اسراف و تبذیر در مصرف خانگی و راهکارهای برون رفت از آن؛
۳- بهره‌گیری از تأثیر و توانمندی زنان در اصلاح الگوی مصرف؛
۴- تحقق فرهنگ قناعت سرافرازانه در خانواده و مبارزه با عادات فرهنگی و اقتصادی غلط؛
۵- تقویت اقتصاد خانواده با اصلاح الگوی مصرف و تأثیر آن بر اقتصاد ملی؛
راهبردها:
۱- اصلاح نگرش خانواده و تواناسازی آنها براساس الگوی مصرف در اسلام و سنت نبوی و علوی و معصومین (ع) نسبت به مفهوم مصرف، اسراف و پرهیز از تجمل گرایی و مدگرایی افراطی؛
۲- توسعه آگاهی والدین و هدایت و ترغیب آنها جهت اولویت‌بخشی در تأمین حقوق مادی و معنوی فرزندان در زمینه تغذیه، بهداشت روانی، جسمانی، ورزش، تفریحات سالم و نشاط‌آور، تحصیل و ازدواج و استفاده بهینه از محصولات فرهنگی – رسانه‌ای و تصویری در ساعات مختلف شبانه‌روز؛
۳- توسعه فرهنگ قناعت، ساده زیستی، اعتدال و تعدیل روحیه تنوع طلبی به منظور تقویت امنیت روانی اعضای خانواده و تهیه کتب و منابع و محصولات فرهنگی و آموزشی لازم در این زمینه؛
۴- توسعه فرهنگ عفاف و پای‌بندیهای اخلاقی در خانواده به منظور پرهیز از ظاهرگرایی صرف و زیاده‌روی در مصرف اقلام آرایشی و پوششی؛
۵- هماهنگی و همگرایی در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های کلان کشور نسبت به اصلاح الگوی مصرف و اولویت دادن به مصالح خانواده در این برنامه‌ها؛
۶- توسعه تحقیقات کاربردی در خصوص اجرای برنامه‌ها و نحوه استفاده از منابع و ارائه نتایج آن به مردم جهت تشویق خانواده‌ها در بهینه سازی مصرف و تداوم آن؛
راهکارها:
۱- تعیین و تبیین مصادیق اسراف و آموزش شیوه‌های صحیح و مطلوب در خانواده در خصوص رعایت اعتدال در مصرف، تنظیم درآمدها و هزینه‌ها و استفاده از منابع، امکانات و سرمایه‌های مادی و معنوی بمنظور تأمین امنیت اقتصاد خانواده و جامعه؛
۲- تبلیغ و ترویج فرهنگ مطالعه، تقویت قوه ادراک و تحلیل و خودباوری در زنان و اعضای خانواده به منظور رویگردانی آنان از زندگی مصرفی، اهداف سطحی و غیرتکاملی و غیرهدفمند؛
۳- تقویت مشارکت فرهنگی و اقتصادی اعضای خانواده در تصمیم گیری‌های مادی و معنوی خانواده به منظور هماهنگ شدن و مسئولیت‌پذیری آنها نسبت به نحوه هزینه کردن سرمایه‌ها؛
۴- توجه به آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، ارتقاء دانش مدیریت زنان در اصلاح الگوی مصرف در خانواده و تبلیغ فرهنگ بهره‌وری در راستای استفاده بهینه از امکانات، منابع و وسایل زندگی و جلوگیری از فرسودگی زودرس آنها؛
۵- تشویق زنان بر استفاده بهینه از دارایی و اندوخته شخصی خود در چرخه اقتصادی خانواده و کشور؛
۶- بهره‌گیری از کلیه ظرفیت‌های قانون گذاری و اجرایی در اتخاذ شیوه‌های تشویقی و تنبیهی مستقیم و غیرمستقیم جهت رعایت الگوی مناسب مصرف در موارد و مصادیق مختلف در خانواده؛
۷- ایجاد تعادل در تبلیغات تجاری و مصرفی رسانه‌ها به منظور جلوگیری از ترویج روحیه مصرف‌زدگی در خانواده‌ها؛
۸- جهت دهی به برنامه‌ها در نحوه گذران اوقات فراغت زنان و اعضای خانواده متناسب با سن، نیازهای جسمی و روانی، خصوصیات اقلیمی و سنت‌ها به منظور کاهش هزینه‌های غیرضروری در زندگی و بهره‌مندی سریع ، آسان و ارزان از تسهیلات فراغتی درمحل زندگی بانوان؛
۹- افزایش آگاهی جوانان در خانواده نسبت به تعدیل توقعات و کاهش تشریفات و تقلیل هزینه‌های اضافی و زائد ازدواج و نیز در مراحل مختلف زندگی و تأثیر آن بر اقتصاد خانواده؛
۱۰- ارائه شاخص‌های الگوی مصرف در بخش انرژی، تغذیه و غذا، کالاهای فرهنگی، دارو و درمان، فرآورده‌های آرایشی و پوشاک، ابزار و وسایل زندگی، ارتباطات، گذران اوقات فراغت، حمل و نقل و کاهش ضایعات در اقلام مختلف زندگی خانوادگی؛
۱۱- اتخاذ تدابیر مناسب ترویجی و آموزشی به منظور افزایش تمایل خانواده‌ها در مصرف کالاهای داخلی؛
۱۲- شناسایی و معرفی تجربیات و الگوهای موفق مصرف در کشورهای مختلف به خانواده‌ها؛
۱۳- شناسایی امکانات و استفاده بهینه از ظرفیت‌های اقتصادی مناطق مختلف کشور متناسب با نیازهای جسمی و روحی مردم هر منطقه، فرهنگ و سنت‌های بومی، آداب دینی و تنوع اقلیمی؛
۱۴- ترغیب سازمانهای مردم نهاد مرتبط با حوزه زنان نسبت به اطلاع رسانی در زمینه رعایت الگوی مصرف صحیح از طریق پایگاه‌های اطلاع رسانی و سایر منابع آنها؛
۱۵- پیگیری مستمر و نظارت دستگاههای ناظر بر اجرای صحیح برنامه‌های پیش بینی شده.
ترتیبات اجرا:
دستگاههای ذیربط متناسب با هر یک از راهبردها و راهکارها موظفند با همکاری شورای فرهنگی و اجتماعی زنان نسبت به پیش‌بینی تمهیدات اجرایی و تهیه و تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی مرتبط با آن، اقدام نمایند. همچنین این دستگاه‌ها بایستی گزارشی از عملکرد سالیانه خود را از طریق شورای فرهنگی و اجتماعی زنان به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، ارائه نمایند.