شماره ۱۰۴۵۲۲/ت۴۰۴۴۰ ک – ۲۴/۵/۱۳۸۸
وزیران عضو کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست در جلسه مورخ ۱۳۸۸/۳/۲۴ بنا به پیشنهاد شماره ۲۱۳۴۴ـ۱ مورخ ۹/۴/۱۳۸۷ سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد ماده (۱۰۵) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تنفیذی در ماده (۷۱) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۳ـ و با رعایت جزء «ز» بند (۱) تصویب‌نامه شماره ۱۵۸۸۲۳/ت۳۸۸۵۹ه مورخ ۱/۱۰/۱۳۸۶ تصویب نمودند:
آیین‌نامه اجرایی ماده (۱۰۵) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تنفیذی در ماده (۷۱) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۳ـ موضوع تصویب‌نامه شماره ۴۰۱۸/ت۳۱۶۱۳ه مورخ ۱۳۸۷/۱/۲۰ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
۱ـ بندهای زیر به انتهای بند «ج» ماده (۱) اضافه می‌شود:
« ـ نماینده وزارت راه و ترابری.
ـ نماینده وزارت نفت»
۲ـ بند « د» ماده (۱) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
« د ـ طرحها و پروژه‌های بزرگ تولیدی و خدماتی مشمول این ضوابط: مواردی هستند که قبلاً مطابق پیوست شماره (۱) این تصویب‌نامه که تأیید شده به مهر « پیوست تصویب‌نامه هیئت‌وزیران می‌باشد» به تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست رسیده‌اند.
این فهرست می‌تواند به پیشنهاد مشترک سازمان و دستگاههای اجرایی مربوط و پس از تأیید کارگروه تخصصی با تصویب هیئت‌وزیران بازنگری، اصلاح و تکمیل شود.»
۳ـ بند « ه« ماده (۱) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
« ه ـ ناظر یا ناظرین معتمد: اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که از سوی سازمان تعیین و نظارت بر اجرای صحیح مفاد گزارش ارزیابی زیست محیطی طرحها و پروژه‌های بزرگ را بر عهده می‌گیرند.»
۴ـ تبصره (۱) بند « و» ماده (۱) حذف می‌شود.
۵ـ در تبصره (۲) بند « و» ماده (۱) عبارت « ویژه زیستی و حساسیت محیطی یا الزامات مربوط به مناطق مختلف کشور، « به عبارت « حفاظت شده» اصلاح می‌شود.
۶ ـ در بند « ز» ماده (۱) عبارت « که توسط کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست» به عبارت « پیوست شماره (۳) که تأیید شده به مهر پیوست تصویب‌نامه هیئت‌وزیران می‌باشد» اصلاح می‌شود.
۷ـ به انتهای بند « ح» ماده (۱) عبارت زیر اضافه می‌شود:
که شرح خدمات آن با استفاده از متن پیوست شماره (۲) که تأیید شده به مهر «پیوست تصویب‌نامه هیئت وزیران» می‌باشد در مقیاس دقیقتر توسط دستگاه اجرایی ذی‌ربط با همکاری سازمان تهیه می‌شود.
۸ ـ در بند « الف» ماده (۲) عبارت « معاون زیست محیطی انسانی» به عبارت «معاون محیط زیست انسانی» اصلاح می‌شود.
۹ـ در ماده (۶) بعد از عبارت « حداکثر ظرف مدت» واژه « یک» اضافه می‌شود.
۱۰ـ در تبصره (۱) ماده (۹) بعد از عبارت « براساس ضوابطی که» ، عبارت « به پیشنهاد سازمان» اضافه می‌شود.
رئیس جمهور ـ محمود احمدی‌نژاد
پیوست ۱
فهرست پروژه‌های مشمول ارزیابی اثرات زیست محیطی
۱ـ کارخانجات پتروشیمی در هر مقیاس
۲ـ پالایشگاهها در هر مقیاس
۳ـ نیروگاهها با ظرفیت تولیدی بیش از یکصد مگاوات
۴ـ صنایع فولاد در دو بخش ذیل:
ـ واحدهای تهیه‌کننده خوراک ذوب و ذوب با ظرفیت تولیدی بیش از سیصدهزارتن در سال
ـ واحدهای نورد و شکل‌دهی با ظرفیت تولیدی بیش از یکصدهزار تن در سال
۵ ـ سدها و سازه‌های آبی دیگر در سه بخش زیر:
۵ ـ۱ـ سدها با ارتفاع بیش از ۱۵متر و یا دارای ساختارهای جنبی بیش از چهل هکتار و
یا مساحت دریاچه بیش از چهارصد هکتار
تبصره ۱ـ سدهای باطله (نگهداشت مواد آلوده) در هر اندازه شامل ارزیابی می‌باشد.
۵ـ۲ـ دریاچه‌های انسان ساخت در مساحت بیش از چهارصد هکتار
تبصره ۲ـ اندازه دریاچه‌های پرورش آبزیان در مقیاس کوچکتر از چهارصد هکتار با
هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست تعیین می‌شود.
۵ ـ۳ـ طرحها و پروژه‌های آبیاری و زهکشی در وسعت بیش از ۵۰۰۰ هکتار
۶ ـ شهرکهای صنعتی (با هر عنوان) در وسعت بیش از یکصد هکتار
۷ ـ فرودگاهها با طول باند بیش از ۲ هزار متر
(بندهای ۱ تا ۷ در هشتمین جلسه شورایعالی مورخ ۲۳/۱/۱۳۷۳)
۸ ـ واحدهای کشت و صنعت در وسعت بیش از ۵ هزار هکتار
(شانزدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۶/۱۳۷۸)
۹ـ کشتارگاههای بزرگ صنعتی
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۰ـ مراکز دفن زباله برای شهرهای با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر و شهرهای جدید
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۰ـ مراکز بازیافت صنعتی زباله (کارخانه کمپوست)
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۱ـ طرح‌های خطوط نفت و گاز
(نوزدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۹/۹/۱۳۷۹)
۱۲ـ طرح‌های سکوهای نفتی
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۳ـ طرح‌های ذخیره‌گاههای نفتی
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۴ـ طرح‌های بزرگ جنگلداری
(بیش از یک هکتار در جنگل‌های شمال کشور و بیش از ۱۰ هکتار در سایر جنگلها)
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۵ـ طرحها و پروژه‌های بزرگ راه کشور
(بیستمین جلسه شورایعالی مورخ ۲۵/۷/۱۳۸۰)
۱۶ـ طرحها و پروژه‌های بزرگ راه آهن کشور
(بیستمین جلسه شورایعالی مورخ ۲۵/۷/۱۳۸۰)
۱۷ـ طرحها و پروژه‌های گردشگری
(بیست و یکمین جلسه شورایعالی مورخ ۲۱/۳/۱۳۸۱)
۱۸ـ طرحها و پروژه‌های بزرگ توسعه‌ای و ملی در سواحل کشور در محدوده‌ای به‌عرض یک
کیلومتر بعد از اراضی ساحلی تا حداکثر سه کیلومتر از ساحل
۱۸ـ۱ـ کارگاهها و مجتمع‌های صنعتی و خدماتی مربوطه بیش از ۵ هزار متر مربع
۱۸ـ۲ـ نمایشگاههای دایمی صنعتی و خدمات بیش از ۱۰هزار متر مربع
۱۸ـ۳ـ انبارهای مواد شیمیایی و کالاهای خطرناک بیش از ۵ هزار متر مربع
۱۸ـ۴ـ کارگاههای فعالیتهای عمرانی و راهسازی بیش از ۱۰ هزار متر مربع
۱۸ـ ۵ ـ ذخیره‌گاههای مواد سوختی بیش از یک میلیون لیتر
۱۸ـ۶ ـ پایانه‌های بار و مسافر بیش از ۲ هزار متر مربع
۱۸ـ۷ـ واحدهای پرورش طیور، دام و سایر حیوانات اهلی و وحشی بیش از ۵ هکتار
۱۸ـ ۸ ـ واحدهای پرورش ماهی و سایر آبزیان بیش از ۱۰ هزار متر مربع
۱۸ـ ۹ـ طرح‌های سازه‌های دریایی، بنادر صیادی، پایانه‌های نفت و گاز و عملیات لایروبی در هر مقیاس
۱۸ـ۱۰ـ طرح‌های تأسیسات آبی و بهداشتی
۱۸ـ۱۱ـ شبکه جمع‌آوری و واحدهای تصفیه و دفع فاضلاب در مقیاس شهری
۱۸ـ۱۲ـ تصفیه‌خانه بزرگ آب در مقیاس شهری (بیش از ۵ هزار متر مکعب در شبانه‌روز)
۱۸ـ۱۳ـ طرح‌های دفع و دفن پسماند در مقیاس شهری
۱۸ـ۱۴ـ مراکز نظامی و آموزشی بیش از ۵ هزار متر مربع
۱۸ـ ۱۵ـ شهرکهای توریستی بیش از ۱۰ هزار متر مربع
۱۸ـ۱۶ـ شهرکهای سینمایی بیش از ۵ هزار متر مربع
۱۸ـ۱۷ـ پارکها و اردوگاههای تفریحی، آموزشی، پژوهشی و ورزشی بیش از ۱۰ هزار متر مربع
(بند ۱۸ شامل زیر بندهای ۱۸ـ۱ تا ۱۸ـ۱۷ در بیست و چهارمین صورتجلسه شورای عالی مورخ ۲۷/۱۲/۱۳۸۲)
۱۹ـ معادن سنگ مس با حداقل ظرفیت استخراجی یک میلیون تن در سال
۲۰ـ معادن سنگ آهن با حداقل ظرفیت استخراجی ششصد هزار تن در سال
۲۱ـ معادن سنگ طلا با هر ظرفیتی
۲۲ ـ معادن سرب و روی با حداقل ظرفیت استخراجی یکصدهزار تن در سال
۲۳ ـ معادن سایر فلزات با حداقل ظرفیت استخراجی یکصدهزار تن در سال
۲۴ ـ معادن زغال سنگ با حداقل ظرفیت استخراجی ۸۰ هزار تن در سال
۲۵ ـ معادن نمک آبی با سطح بیش از چهارصد هکتار
(بندهای ۱۹ تا ۲۵ در مصوبه مورخ ۲۱/۴/۱۳۸۴ هیئت دولت)
۲۶ـ کارخانجات سیمان
۲۷ـ کارخانجات تولید قند و شکر
۲۸ـ کارخانجات تولید گچ و آهک صنعتی
۲۹ـ واحدهای تولید مواد اولیه بهداشتی، آرایشی و داروسازی
۳۰ـ کارخانجات بزرگ تولید قطعات خودرو دارای هر سه واحد ذوب، ریخته‌گری و آبکاری
۳۱ـ واحدهای تصفیه دوم روغن موتور
۳۲ـ (مقیاس مربوط به بندهای ۲۷ تا ۳۲ در دست مطالعه کارشناسی است)
۳۳ـ طرح‌های احداث و بهره‌برداری از میادین نفت و گاز جدید با بیش از ۱۰ حلقه چاه و همچنین طرح‌های توسعه میادین نفت و گاز موجود در صورتی که بعد از توسعه تعداد چاهها به بیش از ۱۰ حلقه برسد).
(بندهای (۲۶) تا (۳۳) در بیست و پنجمین صورتجلسه شورای عالی مورخ ۱۴/۲/۱۳۸۴)
پیوست ۲
رئوس و سرفصل گزارشات ارزیابی اجمالی طرح‌های توسعه
گزارش ارزیابی اجمالی طرح در برگیرنده موارد زیر حداکثر در ۵۰ صفحه باشد:
۱ـ چکیده غیر فنی: شامل نوع و ویژگیهای پروژه، گزینه‌های موجود، خلاصه‌ای از وضعیت
موجود محیط زیست، آثار مهم طرح بر محیط زیست و برنامه‌های پیشگیری کاهش و کنترل
آثار نامطلوب و نتیجه‌گیری از ارزیابی زیست محیطی (حداکثر تا ۳ صفحه)
۲ـ تشریح طرح یا پروژه پیشنهادی (حداکثر تا ۱۰ صفحه)
۲ـ۱ـ عنوان طرح
۲ـ۲ـ اهداف، نیازها و ضرورتهای طرح
۲ـ۳ـ جایگاه طرح در برنامه‌ها و سیاستهای کلی مملکت
۲ـ۴ـ قوانین، مقررات و استانداردهای زیست محیطی مرتبط با طرح
۲ـ ۵ ـ موقعیت مکان پیشنهادی طرح (روی نقشه با ذکر فواصل از کلیه کاربریهای موجود در منطقه)
۲ـ۶ ـ گزینه‌های مکانی و فنی طرح
۲ـ۷ـ فازبندی کلی طرح (آماده‌سازی، ساخت و ساز، اجرا و بهره‌برداری و …) و برنامه‌های توسعه آتی
۲ـ ۸ ـ تشریح ریز فعالیتهای طرح به تفکیک فاز احداث و بهره‌برداری
۲ـ ۹ـ نمودار خط تولید، و تشریح فرآیندها برای واحدهای صنعتی و معدنی (تولیدی)
۲ـ۱۰ـ تأسیسات جانبی و پروژه‌ای پی آیند (احداث راه، اماکن و خدمات عمومی و …)
۲ـ۱۱ـ ویژگیهای طرح در هریک از گزینه‌ها و فازهای طرح شامل:
۲ـ۱۱ـ۱ـ ارایه ظرفیت تولید (در مورد طرح‌های صنعتی، معدنی و عمرانی تولیدی نظیر نیروگاههای برق آبی) و یا ارایه سطح خدمات رسانی برای طرح‌های عمرانی ـ خدماتی
(احداث راه. فرودگاه خطوط انتقال گاز و …)
۲ـ۱۱ـ۲ـ تخمین کلی سرمایه‌گذاری ریالی و ارزی
۲ـ۱۱ـ۳ـ برآورد نوع و میزان مواد اولیه، محل تأمین و نحوه انتقال آنها
۲ـ۱۱ـ۴ـ برآورد نوع و میزان منابع (آب، انرژی، سوخت و …) و موارد مصرف، محل تأمین و نحوه انتقال آنها
۲ـ۱۱ـ ۵ ـ برآورد نیروی انسانی و محل تأمین
۲ـ۱۱ـ۶ ـ برآورد و میزان محصولات اصلی و جانبی (برای طرح‌های تولیدی)
۳ـ تشریح محله آماده‌سازی و اقدامات زیربنایی که منجر به تغییر و تخریب محیط زیست می‌شود به صورت فهرستی از خاکبرداری برداشت پوشش گیاهی، احداث استخر باطله، زهکشی، حفاری، انفجار، تغییر در مسیر آبهای سطحی، محل تأمین منابع قرضه، احداث جاده و تأسیسات عمومی و خدماتی و (حداکثر تا ۲ صفحه)
۴ـ آلاینده‌ها و پسماندهای مهم تولید شده طی فرآیند و عملیات در هریک از گزینه‌ها و فازهای طرح شامل: آلاینده‌ها و پسماندهای تولید شده طی فرآیند و عملیات در هر یک از گزینه‌ها و فازهای طرح شامل: آلاینده‌های هوا، فاضلابهای بهداشتی و صنعتی زایدات و ضایعات زباله، سر و صدا، ارتعاشات، پرتوها و … (حداکثر تا ۵ صفحه)
۵ ـ خطرات، سوانح و عدم ایمنی مرتبط با طرح در هریک از گزینه‌ها و فازهای پیشنهادی شامل احتمال انفجار، نشت پیامدهای وقوع بلایای طبیعی و موارد غیرمنتظره (حداقل تا ۲ صفحه)
۶ ـ تشریح وضعیت موجود محیط زیست منطقه:
در زمینه‌های زیر پیش از اجرای طرح برای هریک از گزینه‌های پیشنهادی (همراه با نقشه‌ها و ترجیحاً به صورت جداول و نمودارها حداکثر تا ۱۲ صفحه)
۶ ـ۱ـ تعریف محدوده مطالعاتی و نمایش روی نقشه
۶ ـ۲ـ محیط فیزیکی شامل موارد:
۶ ـ۲ـ۱ـ خاکشناسی (نوع و قابلیتهای کار، شیب، فرسایش و …) آلودگیهای خاک و منابع مهم آنها.
۶ ـ۲ـ۲ـ زمان‌شناسی (مثل توپوگرافی، زلزله خیزی، رانش زمین و …)
۶ ـ۲ـ۳ـ منابع آب (موقعیت، کیفیت و کمیّت آبهای سطحی و زیرزمینی، وضعیت زهکشی سطح ایستایی منطقه و رژیمهای سیلابی و کم‌آبی) آلودگیهای آب و منابع مهم آنها، مصارف فعلی منابع آب)
۶ ـ۲ـ۴ـ هوا و اقلیم (وضعیت اقلیمی گلباد، نزولات، دما، و تبخیر در دوره زمانی ۵
ـ۱۰ ساله)، آلودگیهای هوا و منابع مهم آنها
۶ ـ۲ـ ۵ ـ صدا و ارتعاش (سطح صدا) آلودگیهای صوتی و منابع مهم آنها
۶ ـ۳ـ محیط طبیعی: زیستگاههای آبی و خشکی با ذکر لیست جوامع گیاهی و جانوری و
گونه‌های نادر و با ارزش، مناطق ۴گانه محیط زیست)
۶ ـ۴ـ محیط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (جمعیت و ویژگیها و تحولات آن، اشتغال،
تسهیلات، آموزش، بهداشت، اعتقادات فرهنگی و مذهبی، میراث فرهنگی)
۶ ـ۵ ـ معرفی اجمالی سایر طرح‌های توسعه مصوب و یا در دست اجرای محدوده مطالعاتی
(طرح‌های توسعه کشاورزی، صنعتی و خدماتی با نمایش موقعیت آنها نسبت به‌محل اجرای
طرح مورد نظر روی نقشه توپوگرافی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح)
۶ ـ۶ ـ تشریح کاربری اراضی محدوده مورد مطالعه و راهبردهای طرح‌های برنامه‌ریزی بالادست برای محدوده فوق‌الاشاره
۷ـ پیش‌بینی آثار و پیامدهای مثبت و منفی طرح برای هریک از گزینه‌ها و فازهای پیشنهادی (حداکثر تا ۱۰ صفحه) به صورت زیر:
۷ـ۱ـ اثر بر محیط فیزیکی (توپوگرافی، خاک، ویژگیهای زمین‌شناسی، آب، هوا و اقلیم)
۷ـ۲ـ اثر بر محیط طبیعی (جوامع گیاهی و جانوری، زیستگاههای آبی و خشکی)
۷ـ۳ـ اثر بر محیط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (جمعیت، اشتغال، مسکن، آموزش و بهداشت، اعتقادات فرهنگی و مذهبی، میراث فرهنگی و …)
۷ـ۴ـ اثر بر کاربریهای اراضی و دیگر طرح‌های توسعه محدوده مطالعاتی
۸ ـ تجزیه و تحلیل آثار کاربریها و پیامدهای زیست محیطی طرح و استنتاج
۹ـ مدیریت و پایش زیست محیطی
۹ـ۱ـ ارایه شیوه‌های پیشگیری کاهش و کنترل برای هریک از آثار منفی زیست‌محیطی مرتبط با فعالیتهای طرح (حداکثر تا ۶ صفحه)
۹ـ۲ـ ارایه برنامه کلی مدیریت زیست‌محیطی برای اندازه‌گیری و پایش آثار زیست‌محیطی و بازرسی و نظارت بر حسن انجام اقدامات پیشنهادی کنترل و کاهش
۱۰ـ منابع و مراجع مورد استفاده در تهیه گزارش ارزیابی اجمالی، ادارات سازمانهای دولتی، اشخاص حقیقی و حقوقی
۱۱ـ نام و مشخصات، مسئولیت و تجربیات ارزیابی هریک از مشاوران و تهیه‌کنندگان گزارش ارزیابی اجمالی
۱۲ـ پیوستها
پیوست ۳
(چارچوب گزارشات ارزیابی ریسک سوانح زیست محیطی طرح‌های تولیدی و خدماتی)
۱ـ پیش‌بینی سوانح زیست‌محیطی محتمل طرح‌های مورد نظر به تفکیک فاز احداث و بهره‌برداری
۲ـ بررسی و تعیین شعاع تأثیرگذاری سوانح زیست‌محیطی طرح
۳ـ بررسی و تعیین موقعیت‌های مکانی و زمانی حساس در شعاع تأثیرگذاری سوانح زیست‌محیطی طرح.
۴ـ پیش‌بینی و ارزیابی مخاطرات و پیامدهای ناشی از وقوع سوانح زیست‌محیطی در محیط اجرای طرح
۵ ـ برآورد و تخمین درصد احتمال وقوع و زمان وقوع سوانح زیست‌محیطی طرح
۶ ـ بررسی و ارایه تمهیدات زیست‌محیطی و مدیریت بحران برای شرایط قبل و بعد بروز سوانح زیست‌محیطی