[به موجب تصویبنامه شماره ۷۳۷۷۸/ت۵۱۵۴۸ه – ۱۳۹۴/۶/۹ لغو شده است.]
شماره ۶۱۵۶۳/ت۴۲۵۹۷ک – ۲۰/۳/۱۳۸۸
وزیران عضو کارگروه توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت در جلسه مورخ ۲۴/۱۲/۱۳۸۷ به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت تصویبنامه شماره ۱۳۱۴۰۱/ت۴۱۰۴۸هـ مورخ ۳۰/۷/۱۳۸۷ آیین‌نامه بهبود تردد در معابر شهری و حومه را به شرح زیر تصویب نمودند:
ماده ۱ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات ذیل در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ـ ستاد: ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت.
ب ـ شواری عالی: شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور.
ج ـ سازمان: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
د ـ شورای همتا: شورای هماهنگی ترافیک استان.
ماده ۲ـ شهرهای موضوع این آیین‌نامه براساس جمعیت سرشماری سال ۱۳۸۵ و تقسیمات کشوری به گروههای زیر تقسیم می‌شوند:
گروه الف ـ کلان شهرها: تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، کرج، شیراز، اهواز، قم و کرمانشاه.
گروه ب ـ شهرهای بالای سیصد هزار نفر و مراکز استانها: ارومیه، زاهدان، رشت، کرمان، همدان، اراک، یزد، اردبیل، ایلام، بجنورد، بندرعباس، بوشهر، بیرجند، اسلامشهر، قزوین، زنجان، خرم‌آباد، سمنان، سنندج، شهرکرد، گرگان، ساری و یاسوج.
گروه ج ـ شهرهای یکصدهزار تا سیصدهزار نفر: گلستان، کاشان، دزفول، قدس، بروجرد،
ملارد، خمینی شهر، آبادان، سبزوار، ورامین، نیشابور، نجف‌آباد، بابل، آمل، شهریار،
خوی، ساوه، قائم‌شهر، قرچک، سیرجان، ملایر، بوکان، مراغه، رفسنجان، زابل، نسیم
شهر، مهاباد، شاهرود، گنبدکاووس، شاهین شهر، پاکدشت، خرمشهر، مرودشت، تربت حیدریه،
اندیمشک، مرند، میاندوآب، بندرماهشهر، بندرانزلی، شهرضا، مسجدسلیمان، جهرم، ایذه،
دورود، بهبهان، ایرانشهر، سقز، جیرفت، نظرآباد، شوشتر، قوچان، برازجان و مریوان.
گروه د ـ شهرهای سی هزار تا یکصد هزار نفر: فسا، اسلام‌آباد غرب، میانه، کازرون،
خوراسگان، اهر، تربت جام، کوهدشت، شیروان، بهشهر، دوگنبدان، کاشمر، محمدشهر،
پارس‌آباد، سلماس، کمال شهر، الیگودرز، بناب، اندیشه، بم، تاکستان، نقده، نهاوند،
چابهار، لاهیجان، ابهر، بانه، الوند، بندرامام خمینی، قروه، لنگرود، خمین، مشگین
شهر، رباط‌کریم، مبارکه، سراوان، بندرگناوه، فیروزآباد، دامغان، میبد، امیدیه،
پیرانشهر، خاش، نورآباد (لرستان)، زرین شهر، زرند، داراب، میناب، آران و بیدگل،
فولادشهر، آباده، لار، صالح آباد، شوش، اسفراین، اردکان، باقرشهر، نورآباد،
اسدآباد، هرسین، اقلید، دهدشت، رامهرمز، بابلسر، بروجن، بیجار، کامیاران،
تویسرکان، ازنا، خورموج، خرمدره، گرمسار، بافق، طبس، دهبارز، بومهن، دماوند،
ماهدشت، مشکین دشت، پیشوا، هشتگرد، باغستان، چهاردانگه، خلخال، اقبالیه، آبیک،
محمدیه، بندرترکمن، علی‌آباد، آزادشهر، قائن، استهبان، نیریز، بافت، شهر بابک،
کهنوج، بردسیر، تایباد، درگز، گناباد، چناران، سرخس، فریمان، بهارستان، درچه پیاز،
فلاورجان، قهدریجان، گلپایگان، دولت‌آباد، دلیجان، محلات، آستارا، آستانه اشرفیه،
هشتپر (تالش)، رودسر، صومعه‌سرا، تنکابن، رامسر، نوشهر، فریدونکنار، نکا، چالوس،
سراب، آذرشهر، سردشت، ماکو، شاهین دژ، تکاب، سرپل ذهاب، سنقر، کنگاور، جوانرود،
صحنه، سوسنگرد، شادگان، اشنویه، گرمی، فرخ شهر، کنارک، کردکوی، الشتر، هادی شهر،
ایوان، دهلران، گراش، آق‌قلا، کلاله، فومن، محمودآباد، بهار، حمیدیا و نه
شهراقماری پردیس، پرند، گلبهار، بینالود، صدرا، سهند، مهاجران، عالی شهر و مجلسی.
گروه هـ سایر شهرهایی که در زمره گروههای الف، ب، ج و د نیستند.
ماده ۳ـ شهرداری شهرهای موضوع ماده (۲) موظف است با رعایت قوانین و مقررات مربوط، اقدامات زیر را انجام داده و هر سه ماه یک بار گزارش عملکرد و پیشرفت اقدامات خود را به شورای همتا ارائه نماید.
ردیف شرح اقدامات الف ب ج د هـ
۱ انجام، تکمیـل یا بازنگری مطالعـات جامع حمـل و نقل و ترافیک‌شهری و حومه و تدوین سیاستهای حمل و نقل با تأکید براصلاح ساختار حمل و نقل و اجرای آن پس از تصویب شورای‌عالی ٭ ٭
۲ انجام، تکمیل یا بـازنـگری مطالعات سـاماندهی حمل و نقـل و ترافیک‌شهری و حومه و
اجرای آن پس از تصویب در شورای همتا ٭ ٭ ٭
۳ مطالعه، مکانیابی، قیمت‌گذاری و احداث توقفگاههای طبقاتی، عمومی و مکانیزه و مدیریت زمانی توقف حاشیه‌ای ٭ ٭
۴ مطالعه، بازنگری و تهیه طرح محـدوده زمانی و مکانی تردد و اجرای آن پس از تأیید شورای عالی و ابلاغ وزیر کشور ٭
۵ انجام مطالعات توسعه و بهینه‌سازی سامانه اتوبوسرانی، بازتنظیم مسیرها و مکان ایستگاهها و زمان‌بندی حرکت ناوگان اتوبوسرانی و اجرای آن پس از تصویب شورای همتا ٭ ٭ ٭
۶ مطالعه و اصلاح کاربریهای موجود در راستای بهبود تقاضای سفر ٭ ٭ ٭ ٭
۷ انجام و یا تکمیل مطالعات روشهای مدیریت سیستم‌های حمل و نقل در راستای کاهش تقاضای سفر و مدیریت عرضه ٭ ٭
۸ کاهش سطـوح پارک حاشیـه‌ای در خیابانهای دارای خط اتوبوسرانی در منطقه اضطرار آلودگی هوا ٭ ٭
۹ اجرای طرح‌های مرتبط با دولت الکترونیک با رویکرد کاهش تقاضای حمل و نقل ٭ ٭ ٭ ٭ ٭
۱۰ مطالعه و اجرای طرح‌های مدیریت توفقگاهها ٭ ٭ ٭
۱۱ مطالعه، توسعه و راه‌اندازی سامانه هوشمند حمل و نقل و مرکز پایش تردد ناوگان و عملکرد شبکه و کنترل و شناسایی تخلفات راهنمایی و رانندگی ٭ ٭
۱۲ مطالعه و اجرای طرح‌های روان‌سازی و اصلاح هندسی معابر شهری ٭ ٭ ٭ ٭ ٭
۱۳ اجرای طرح‌های ارتقای فرهنگ تردد و آموزش عمومی از طریق تبلیغات میدانی، تبلیغ و
آموزش از طریق صدا و سیما، رسانه‌های مکتوب، پایگاههای اینترنتی، کتابچه،
نمایشگاه، همایش، هم‌اندیشی، ساخت تیزر و پویانمایی ٭ ٭ ٭ ٭
۱۴ بازتنظیم خطوط حمل و نقل همگانی برای تغذیه خطوط قطار شهری و خطوط اتوبوس تندرو ٭
۱۵ انجام مطالعات سامانه اتوبوسرانی تندرو و پرظرفیت و اجرای آن پس از تصویب در شورای همتا ٭ ٭
۱۶ افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، کاهش تأخیر، کاهش سرفاصله زمانی، افزایش سرعت و نظم حرکت، ایجاد خطوط ویژه، افزایش قابلیت اطمینان و دسترسی ٭ ٭ ٭ ٭
۱۷ مطالعه و بهره‌برداری از سامانه موقعیت مکانی و زمانی بر روی ناوگان حمل و نقل همگانی و استفاده از روشهای نوین پایش و سامانه بلیت الکترونیکی در ناوگان و اخذ بلیت مشترک سراسری اتوبوس و قطارشهری در شهرهای الف ٭ ٭ ٭
۱۸ ایجاد خطوط وسایل نقلیه پرسرنشین و تشویق و حمایت از همپیمایی ٭ ٭
۱۹ جایگزینی خط توقف حاشیه‌ای با خط ویژه اتوبوس ٭ ٭
۲۰ هماهنگ‌سازی کاربری زمین و طرح‌های جامع و تفصیلی شهری با سیاستهای حمل و نقل شهری ٭ ٭ ٭ ٭ ٭
۲۱ استفاده از ون در خطوط ثابت پرمسافر به جای تاکسی ٭ ٭ ٭
۲۲ افزایش ساعات کار خطوط اتوبوسرانی و توسعه خطوط شبانه ٭ ٭ ٭
۲۳ مطالعات ساماندهی حمل و نقل کالای درون شهری و اجرای اقدامات لازم ٭ ٭ ٭ ٭ ٭
۲۴ مطالعه و ساماندهی تردد دوچرخه و موتورسیکلت، ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه، ایجاد توقفگاه دوچرخه و دوچرخه‌بر در جلوی اتوبوسها ٭ ٭ ٭
۲۵ ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد کم توان به ویژه معلولان ٭ ٭ ٭ ٭ ٭
۲۶ طراحی، آرام‌سازی و ایمن‌سازی معابر، رفع نقاط حادثه خیز در معابر درون شهری و مبادی ورودی شهرها برای کاهش سرعت و تصادفات ٭ ٭ ٭ ٭ ٭
۲۷ طراحی، تهیه و نصب علائم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر ٭ ٭ ٭ ٭ ٭
۲۸ انجام مطالعات ایجاد پایانه‌های مسافر و بار و اجرای آن پس از تأیید شورای شهر و تصویب شورای همتا ٭ ٭ ٭ ٭ ٭
۲۹ کمک به احداث مراکز معاینه فنی در شهرها ٭ ٭ ٭ ٭
۳۰ طراحی و احداث بوستان‌های آموزش ترافیک ٭ ٭ ٭
ماده ۴ـ شورای عالی مسئول ایجاد هماهنگی و وحدت رویه در انجام مطالعات و اجرای اقدامات و طرح‌های مندرج در این آیین‌نامه و نظارت بر روند اجرای طرحها و مطالعات مذکور است.
ماده ۵ ـ اقدامات مربوط به بهبود تردد در معابر شهر و حومه باید در چارچوب این آیین‌نامه انجام شود و اقدام مغایر با آن مجاز نمی‌باشد.
ماده ۶ ـ وزارت کشور وظیفه نظارت برحُسن اجرای این آیین‌نامه را بر عهده دارد و باید عملکرد سه ماهه را به ستاد گزارش نماید.
این تصویبنامه در تاریخ ۱۷/۳/۱۳۸۸ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رئیس جمهور ـ پرویز داودی