آیین‌نامه اجرایی ماده (۱۰۵) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تنفیذی در ماده (۷۱) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۳

تاریخ تصویب: ۱۳۸۶/۱۲/۲۷
تاریخ انتشار: ۱۳۸۷/۰۲/۰۲

شماره ۴۰۱۸/ت۳۱۶۱۳هـ  – ۱۳۸۷/۱/۲۰


هیئت وزیران در جلسه مورخ ۲۷/۱۲/۱۳۸۶ بنا به پیشنهاد شماره ۳۲۹۲۸ـ۵۲ مورخ ۲۵/۷/۱۳۸۳ سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد ماده (۱۰۵) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تنفیذی در ماده (۷۱) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـمصوب ۱۳۸۳ـ ، تصویب نمود:

ماده ۱ـ عبارات و اصطلاحات ذیل در معانی مشروح مربوط به کار می‌رود:

الف ـ سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست.

ب ـ ارزیابی پیامدهای زیست‌محیطی: فرآیند مطالعاتی منظمی است که با هدف پیش‌بینی و شناسایی مجموعه آثار و پیامدهای زیست‌محیطی محتمل یک طرح یا پروژه در مرحله امکان‌سنجی یا مکان‌یابی به اجرا در می‌آید و طی آن گزینه‌ها و تمهیدات عملی لازم و کافی مطابق با ضوابط و استانداردهای مربوط برای رفع یا کاهش آثار سوء زیست‌محیطی پیش‌بینی شده مطالعه و ارایه می‌شود.

ج ـ کارگروه تخصصی: به منظور بررسی و تأیید نوع و مقیاس پروژه‌های جدید مشمول ارزیابی، تعیین نوع پروژه‌های نیازمند مطالعات ارزیابی مخاطرات زیست محیطی جهت پیشنهاد به کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست کارگروه تخصصی با ترکیب زیر تشکیل می‌شود:

ـ معاون محیط زیست انسانی سازمان (رییس کارگروه).

ـ نماینده وزارت جهاد کشاورزی.

ـ نماینده وزارت کشور.

ـ نماینده صنایع و معادن.

ـ نماینده وزارت مسکن و شهرسازی.

ـ نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.

ـ نماینده معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور.

ـ نماینده دستگاه مرتبط با دستور کار کارگروه.

ـ نماینده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.

ـ نماینده وزارت راه و ترابری. [الحاقی ۱۳۸۸/۳/۲۴]

ـ نماینده وزارت نفت [الحاقی ۱۳۸۸/۳/۲۴]

د ـ [اصلاحی ۱۳۸۸/۳/۲۴]
طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ تولیدی و خدماتی مشمول این ضوابط: مواردی هستند که قبلاً مطابق پیوست شماره (۱) این تصویب‌نامه که تأیید شده به مهر « پیوست تصویب‌نامه هیئت‌وزیران می‌باشد» به تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست رسیده‌اند.
این فهرست می‌تواند به پیشنهاد مشترک سازمان و دستگاههای اجرایی مربوط و پس از تأیید کارگروه تخصصی با تصویب هیئت‌وزیران بازنگری، اصلاح و تکمیل شود.

هـ ـ ناظر یا ناظرین معتمد: [اصلاحی ۱۳۸۸/۳/۲۴]
اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که از سوی سازمان تعیین و نظارت بر اجرای صحیح مفاد گزارش ارزیابی زیست محیطی طرحها و پروژه‌های بزرگ را بر عهده می‌گیرند.

و ـ مناطق ویژه زیستی: مناطقی از عرصه‌های آبی و خشکی هستند که دارای ارزشهای اکولوژیک طبیعی و انسانی ویژه بوده و در برگیرنده منابع و سیماهای طبیعی و فرهنگی تجدیدناپذیر، زیستگاههای حساس، آسیب‌پذیر، منحصر به فرد غیرقابل جانشین و نیز دارای تنوع زیستی و گونه‌های نادر و در معرض خطر تهدید می‌باشند، این گونه مناطقبه علت محدودیت برد زیست محیطی در مقابل عوامل زیانبار بیرونی مانند انواع آلودگی‌ها و دخالت‌ها و ساخت و سازهای بشری به شدت حساس و آسیب‌پذیر می‌باشند.

تبصره ۱ـ [حذفی ۱۳۸۸/۳/۲۴]

تبصره ۲ـ [اصلاحی ۱۳۸۸/۳/۲۴]
سازمان موظف است برای اطلاع مجریان طرحها از محدوده مناطق حفاظت شده نقشه پهنه‌بندی حساسیت محیطی ایران را مطابق مصوبات کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست و به صورت مختصات‌دار (GIS) تهیه و منتشر نماید و حداقل دوره اعتبار آن را تعیین نماید. نقشه منتشره تا انتشار نقشه جدید معتبر می‌باشد.

ز ـ گزارش ارزیابی اجمالی: [اصلاحی ۱۳۸۸/۳/۲۴]
براساس سرفصل‌های مطالعاتی پیوست شماره (۳) که تأیید شده به مهر پیوست تصویب‌نامه هیئت‌وزیران می‌باشد تهیه می‌شود. در حداقل زمان ممکن با نگرش جامع و اجمالی سرفصل‌های مطالعاتی مورد اشاره تهیه و ارایه می‌شود. هدف عمده در این مطالعات، پیش‌بینی اثرات مهم و ماندگار طرح مورد نظر در محیط زیست و کمک به انتخاب فوری گزینه‌های طرح می‌باشد.

ح ـ گزارش ارزیابی تفصیلی: [اصلاحی ۱۳۸۸/۳/۲۴]
گزارشی است که به همان جنبه‌ها و نکاتی که در گزارش ارزیابی اجمالی اشاره شده می‌پردازد لیکن مطالب ارایه‌شده در زمینه تشریح وضع موجود محیط زیست، جنبه‌های زیست محیطی طرح و شعاع تأثیرگذاری آنها و نهایتاً تمهیدات مربوط با عمق و دقت بیشتری تهیه و ارایه می‌شود. اینگونه گزارشات تا حد امکان کمّی و مدلل می‌باشند هدف عمده در این مطالعات دقت بخشیدن به پیش‌بینی اثرات و تصمیمات متخذه و نهایتاً ارتقای کیفی تمهیدات پیشنهادی می‌باشد که شرح خدمات آن با استفاده از متن پیوست شماره (۲) که تأیید شده به مهر «پیوست تصویب‌نامه هیئت وزیران» می‌باشد در مقیاس دقیقتر توسط دستگاه اجرایی ذی‌ربط با همکاری سازمان تهیه می‌شود.


ماده ۲ـ مجری یا مجریان کلیه طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ تولیدی، خدماتی و زیربنایی مکلفند در مرحله امکان‌سنجی و مکان‌یابی طرح‌ها و پروژه‌های خود، نسبت به انجام مطالعات ارزیابی پیامدهای زیست محیطی آن مطابق این ضوابط اقدام نموده و گزارش مطالعات مربوطه را به تأیید کارگروه ذیل برسانند:

الف ـ [اصلاحی ۱۳۸۸/۳/۲۴]
معاون محیط زیست انسانی سازمان (رییس کارگروه).

ب ـ مدیرکل بخشی معاونت برنامه‌ریزی و نظات راهبردی رییس‌جمهور.

پ ـ نماینده تام‌الاختیار رییس دستگاه اجرایی (حداقل در سطح مدیرکل).

تبصره ـ دبیرخانه کارگروه در سازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود.


ماده ۳ـ سازمان مکلف است با همکاری دستگاه اجرایی مربوط، دستورالعمل‌های نحوه انجام مطالعات ارزیابی پیامدهای زیست محیطی طرح‌ها و پروژه‌های مشمول ارزیابی را با هماهنگی قبلی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور تهیه و منتشر نماید. رعایت مفاد دستورالعمل‌های یادشده توسط مجری یا مجریان طرح‌ها و پروژه‌های مشمول ارزیابی الزامی است.

تبصره ـ دستگاه‌های مربوط می‌توانند با هماهنگی و تأیید سازمان رأساً نسبت به تهیه و تدوین دستورالعمل‌های ارزیابی طرح‌ها و پروژه‌های مربوط اقدام نماید.


ماده ۴ـ گزارش مطالعات ارزیابی پیامدهای زیست محیطی که به اختصار گزارش خوانده می‌شود الزاماً باید با رعایت دستورالعمل‌های موضوع ماده (۳) در ۶ فصل به شرح زیر تنظیم و به سازمان تحویل گردند.

الف ـ فصل اول: شامل اهداف و ضرورت اجرای طرح، قوانین و استانداردهای زیست محیطی مربوطه.

ب ـ فصل دوم: شامل تشریح موقعیت استقرار، گزینه‌های فنی و مکانی، فازبندی و طرح توسعه، تأمین مواد، ریز فعالیت‌ها، فرآیند، ظرفیت، منابع و مواداولیه موردنیاز و نحوه تأمین آنها، نیروی انسانی، آلودگی‌‌های تولیدی، کم و کیف تخریب در محیط زیست و منابع ایجاد آن در طرح و سوانح زیست محیطی.

ج ـ فصل سوم: شامل تشریح محیط زیست وضع موجود در سه زیر بخش به شرح محیط فیزیکی و شیمیایی، محیط طبیعی و محیط اقتصادی ـ اجتماعی و فرهنگی.

د ـ فصل چهارم: شامل پیش‌بینی اثرات و پیامدهای زیست محیطی طرح.

هـ ـ فصل پنجم: شامل تجزیه و تحلیل مجموعه آثار و پیامدهای زیست محیطی طرح و استنتاج.

و ـ فصل ششم: شامل ارایه برنامه اقدامات اصلاحی و برنامه مدیریت و پایش زیست محیطی طرح.

تبصره ۱ـ ارزیابی باید برای هر دو دوره ساخت و بهره‌برداری طرح یا پروژه تهیه شود و تمهیدات لازم برای کاهش اثرات منفی زیست محیطی و مسئولیت اجرا و زمان هر اقدام مشخص گردد.


ماده ۵ ـ مطالعات ارزیابی آن قسمت از طرح‌ها و پروژه‌های مشمول اعم از خطی و یا نقطه‌ای که در داخل مناطق حفاظت شده واقع شده‌اند به صورت تفصیلی خواهد بود.

تبصره ـ بهسازی، تعمیر و بازسازی طرح‌های موجود در این مناطق بلامانع است.


ماده ۶ ـ [اصلاحی ۱۳۸۸/۳/۲۴]
کارگروه موضوع ماده (۲) نظرات کارشناسی دفتر ارزیابی اثرات زیست محیطی سازمان را در مورد گزارش ارزیابی اجمالی، حداکثر ظرف مدت یک ماه و در مورد گزارش تفصیلی ظرف (۳) ماه پس از دریافت گزارش از مجری، از طریق سازمان به متقاضی طرح اعلام می‌نماید. عدم اعلام نظر در موعد مقرر به منزله تأیید گزارش می‌باشد.

تبصره ۱ـ رییس کارگروه می‌تواند در موارد خاص برای یکبار مهلت بررسی گزارش ارزیابی اجمالی را به مدت یکماه و بررسی گزارش تفصیلی را به مدت دو ماه تمدید نماید.

تبصره ۲ـ در صورتی‌ که گزارشی ناقص بوده یا اطلاعات و مدارک کامل نباشد، مهلت یادشده از زمان تکمیل گزارش محاسبه می‌شود. در هر صورت اعلام کسری اطلاعات و توضیحات تکمیلی می‌بایستی حداکثر ظرف (۲) هفته انجام شود.


ماده ۷ـ سازمان نظر کارگروه موضوع ماده (۲) درخصوص گزارش مطالعات را به یکی از سه شکل زیر به مجری طرح ابلاغ خواهد نمود.

الف ـ موافقت.

ب ـ موافقت مشروط.

ج ـ مخالفت بدین معنی که مجری باید گزینه‌های دیگری را مطالعه و معرفی نماید.


ماده ۸ ـ در مورد آن دسته از طرح‌ها و پروژه‌هایی که احتمال بروز مخاطرات و سوانح زیست محیطی توأم می‌باشند، تهیه و ارایه گزارش ارزیابی مخاطرات زیست محیطی مذکور به صورت ضمیمه گزارش ارزیابی مربوطه الزامی است. فهرست مکانی و نوع پروژه‌های مشمول تهیه گزارش ارزیابی مخاطرات زیست محیطی توسط کارگروه تخصصی ازریابی تهیه و به تصویب کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست خواهد رسید.


ماده ۹ـ به استناد ماده (۷۱) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، رعایت نتایج ارزیابی و راهکارهای طرح و پروژه‌هایی که به تأیید کارگروه موضوع ماده (۲) می‌رسد توسط مجری یا مجریان طرح‌ها و پروژه‌های مذکور الزامی است. در این راستا، به منظور اطمینان از رعایت ملاحظاتی که در گزارش ارزیابی پیش‌بینی شده یا شرایطی که در هنگام تصویب توسط کارگروه موضوع ماده (۲) تعیین می‌شود. مجریان باید طبق روال یا دستورالعملی که سازمان تعیین می‌کند، با استفاده از ناظران معتمد نسبت به ارایه گزارشات عملکرد ادواری به سازمان اقدام نمایند.

تبصره ۱ـ [اصلاحی ۱۳۸۸/۳/۲۴]
تأییدیه صلاحیت ناظران معتمد براساس ضوابطی که به‌ پیشنهاد سازمان به تصویب کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست خواهد رسید توسط سازمان صادر می‌گردد.

تبصره ۲ـ سازمان مکلف است نسبت به تهیه دستورالعمل‌ها و شاخص‌های پایش و ارزیابی طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی که توسط ناظران معتمد صورت می‌گیرد ظرف (۶) ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه اقدام نماید.


ماده ۱۰ـ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و شورای برنامه‌ریزی و توسعه استانها مکلفند اعتبارات لازم برای انجام مطالعات ارزیابی زیست محیطی مربوط به طرح‌ها و پروژه‌های دولتی مشمول ارزیابی اثرات زیست محیطی را که دستگاهها در سقف بودجه سنواتی خود پیشنهاد می‌نمایند در بودجه سال آتی منظور نمایند.


ماده ۱۱ـ دستگاههای اجرایی موظفند کلیه نتایج مطالعات ارزیابی را در حین اجرا رعایت نمایند.


ماده ۱۲ـ مجریان آن دسته از طرح‌های موضوع این آیین‌نامه که مفاد تعهدات، تمهیدات و شروط مندرج در گزارش ارزیابی یا مجوز زیست محیطی را به مورد اجرا در نیاورند، در دو نوبت از سوی سازمان برای آنان اخطاریه صادر خواهد شد و در صورت عدم توجه به اخطاریه‌های صادره تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.


ماده ۱۳ـ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور مکلف است با همکاری سازمان، گزارش عملکرد سالانه حُسن اجرای مفاد این ضوابط را تهیه و به هیئت دولت ارایه نماید.


معاون اول رئیس‌‎جمهور ـ پرویز داودی


پیوست ۱
فهرست پروژه‌های مشمول ارزیابی اثرات زیست محیطی

۱ـ کارخانجات پتروشیمی در هر مقیاس
۲ـ پالایشگاهها در هر مقیاس
۳ـ نیروگاهها با ظرفیت تولیدی بیش از یکصد مگاوات
۴ـ صنایع فولاد در دو بخش ذیل:
ـ واحدهای تهیه‌کننده خوراک ذوب و ذوب با ظرفیت تولیدی بیش از سیصدهزارتن در سال
ـ واحدهای نورد و شکل‌دهی با ظرفیت تولیدی بیش از یکصدهزار تن در سال
۵ ـ سدها و سازه‌های آبی دیگر در سه بخش زیر:
۵ ـ۱ـ سدها با ارتفاع بیش از ۱۵متر و یا دارای ساختارهای جنبی بیش از چهل هکتار و
یا مساحت دریاچه بیش از چهارصد هکتار
تبصره ۱ـ سدهای باطله (نگهداشت مواد آلوده) در هر اندازه شامل ارزیابی می‌باشد.
۵ـ۲ـ دریاچه‌های انسان ساخت در مساحت بیش از چهارصد هکتار
تبصره ۲ـ اندازه دریاچه‌های پرورش آبزیان در مقیاس کوچکتر از چهارصد هکتار با
هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست تعیین می‌شود.
۵ ـ۳ـ طرح‌ها و پروژه‌های آبیاری و زهکشی در وسعت بیش از ۵۰۰۰ هکتار
۶ ـ شهرکهای صنعتی (با هر عنوان) در وسعت بیش از یکصد هکتار
۷ ـ فرودگاهها با طول باند بیش از ۲ هزار متر
(بندهای ۱ تا ۷ در هشتمین جلسه شورایعالی مورخ ۲۳/۱/۱۳۷۳)
۸ ـ واحدهای کشت و صنعت در وسعت بیش از ۵ هزار هکتار
(شانزدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۶/۱۳۷۸)
۹ـ کشتارگاههای بزرگ صنعتی
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۰ـ مراکز دفن زباله برای شهرهای با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر و شهرهای جدید
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۰ـ مراکز بازیافت صنعتی زباله (کارخانه کمپوست)
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۱ـ طرح‌های خطوط نفت و گاز
(نوزدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۹/۹/۱۳۷۹)
۱۲ـ طرح‌های سکوهای نفتی
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۳ـ طرح‌های ذخیره‌گاههای نفتی
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۴ـ طرح‌های بزرگ جنگلداری
(بیش از یک هکتار در جنگل‌های شمال کشور و بیش از ۱۰ هکتار در سایر جنگلها)
(هفدهمین جلسه شورایعالی مورخ ۳/۱۰/۱۳۷۸)
۱۵ـ طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ راه کشور
(بیستمین جلسه شورایعالی مورخ ۲۵/۷/۱۳۸۰)
۱۶ـ طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ راه آهن کشور
(بیستمین جلسه شورایعالی مورخ ۲۵/۷/۱۳۸۰)
۱۷ـ طرح‌ها و پروژه‌های گردشگری
(بیست و یکمین جلسه شورایعالی مورخ ۲۱/۳/۱۳۸۱)
۱۸ـ طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ توسعه‌ای و ملی در سواحل کشور در محدوده‌ای به‌عرض یک
کیلومتر بعد از اراضی ساحلی تا حداکثر سه کیلومتر از ساحل
۱۸ـ۱ـ کارگاهها و مجتمع‌های صنعتی و خدماتی مربوطه بیش از ۵ هزار متر مربع
۱۸ـ۲ـ نمایشگاههای دایمی صنعتی و خدمات بیش از ۱۰هزار متر مربع
۱۸ـ۳ـ انبارهای مواد شیمیایی و کالاهای خطرناک بیش از ۵ هزار متر مربع
۱۸ـ۴ـ کارگاههای فعالیتهای عمرانی و راهسازی بیش از ۱۰ هزار متر مربع
۱۸ـ ۵ ـ ذخیره‌گاههای مواد سوختی بیش از یک میلیون لیتر
۱۸ـ۶ ـ پایانه‌های بار و مسافر بیش از ۲ هزار متر مربع
۱۸ـ۷ـ واحدهای پرورش طیور، دام و سایر حیوانات اهلی و وحشی بیش از ۵ هکتار
۱۸ـ ۸ ـ واحدهای پرورش ماهی و سایر آبزیان بیش از ۱۰ هزار متر مربع
۱۸ـ ۹ـ طرح‌های سازه‌های دریایی، بنادر صیادی، پایانه‌های نفت و گاز و عملیات لایروبی در هر مقیاس
۱۸ـ۱۰ـ طرح‌های تأسیسات آبی و بهداشتی
۱۸ـ۱۱ـ شبکه جمع‌آوری و واحدهای تصفیه و دفع فاضلاب در مقیاس شهری
۱۸ـ۱۲ـ تصفیه‌خانه بزرگ آب در مقیاس شهری (بیش از ۵ هزار متر مکعب در شبانه‌روز)
۱۸ـ۱۳ـ طرح‌های دفع و دفن پسماند در مقیاس شهری
۱۸ـ۱۴ـ مراکز نظامی و آموزشی بیش از ۵ هزار متر مربع
۱۸ـ ۱۵ـ شهرکهای توریستی بیش از ۱۰ هزار متر مربع
۱۸ـ۱۶ـ شهرکهای سینمایی بیش از ۵ هزار متر مربع
۱۸ـ۱۷ـ پارکها و اردوگاههای تفریحی، آموزشی، پژوهشی و ورزشی بیش از ۱۰ هزار متر مربع
(بند ۱۸ شامل زیر بندهای ۱۸ـ۱ تا ۱۸ـ۱۷ در بیست و چهارمین صورتجلسه شورای عالی مورخ ۲۷/۱۲/۱۳۸۲)
۱۹ـ معادن سنگ مس با حداقل ظرفیت استخراجی یک میلیون تن در سال
۲۰ـ معادن سنگ آهن با حداقل ظرفیت استخراجی ششصد هزار تن در سال
۲۱ـ معادن سنگ طلا با هر ظرفیتی
۲۲ ـ معادن سرب و روی با حداقل ظرفیت استخراجی یکصدهزار تن در سال
۲۳ ـ معادن سایر فلزات با حداقل ظرفیت استخراجی یکصدهزار تن در سال
۲۴ ـ معادن زغال سنگ با حداقل ظرفیت استخراجی ۸۰ هزار تن در سال
۲۵ ـ معادن نمک آبی با سطح بیش از چهارصد هکتار
(بندهای ۱۹ تا ۲۵ در مصوبه مورخ ۲۱/۴/۱۳۸۴ هیئت دولت)
۲۶ـ کارخانجات سیمان
۲۷ـ کارخانجات تولید قند و شکر
۲۸ـ کارخانجات تولید گچ و آهک صنعتی
۲۹ـ واحدهای تولید مواد اولیه بهداشتی، آرایشی و داروسازی
۳۰ـ کارخانجات بزرگ تولید قطعات خودرو دارای هر سه واحد ذوب، ریخته‌گری و آبکاری
۳۱ـ واحدهای تصفیه دوم روغن موتور
۳۲ـ (مقیاس مربوط به بندهای ۲۷ تا ۳۲ در دست مطالعه کارشناسی است)
۳۳ـ طرح‌های احداث و بهره‌برداری از میادین نفت و گاز جدید با بیش از ۱۰ حلقه چاه و همچنین طرح‌های توسعه میادین نفت و گاز موجود در صورتی که بعد از توسعه تعداد چاهها به بیش از ۱۰ حلقه برسد).
(بندهای (۲۶) تا (۳۳) در بیست و پنجمین صورتجلسه شورای عالی مورخ ۱۴/۲/۱۳۸۴)

پیوست ۲
رئوس و سرفصل گزارشات ارزیابی اجمالی طرح‌های توسعه

گزارش ارزیابی اجمالی طرح در برگیرنده موارد زیر حداکثر در ۵۰ صفحه باشد:
۱ـ چکیده غیر فنی: شامل نوع و ویژگیهای پروژه، گزینه‌های موجود، خلاصه‌ای از وضعیت
موجود محیط زیست، آثار مهم طرح بر محیط زیست و برنامه‌های پیشگیری کاهش و کنترل
آثار نامطلوب و نتیجه‌گیری از ارزیابی زیست محیطی (حداکثر تا ۳ صفحه)
۲ـ تشریح طرح یا پروژه‌ پیشنهادی (حداکثر تا ۱۰ صفحه)
۲ـ۱ـ عنوان طرح
۲ـ۲ـ اهداف، نیازها و ضرورتهای طرح
۲ـ۳ـ جایگاه طرح در برنامه‌ها و سیاستهای کلی مملکت
۲ـ۴ـ قوانین، مقررات و استانداردهای زیست محیطی مرتبط با طرح
۲ـ ۵ ـ موقعیت مکان پیشنهادی طرح (روی نقشه با ذکر فواصل از کلیه کاربریهای موجود در منطقه)
۲ـ۶ ـ‌ گزینه‌های مکانی و فنی طرح
۲ـ۷ـ فازبندی کلی طرح (آماده‌سازی، ساخت و ساز، اجرا و بهره‌برداری و …) و برنامه‌های توسعه آتی
۲ـ ۸ ـ تشریح ریز فعالیتهای طرح به تفکیک فاز احداث و بهره‌برداری
۲ـ ۹ـ نمودار خط تولید، و تشریح فرآیندها برای واحدهای صنعتی و معدنی (تولیدی)
۲ـ۱۰ـ تأسیسات جانبی و پروژه‌ای پی آیند (احداث راه، اماکن و خدمات عمومی و …)
۲ـ۱۱ـ ویژگیهای طرح در هریک از گزینه‌ها و فازهای طرح شامل:
۲ـ۱۱ـ۱ـ ارایه ظرفیت تولید (در مورد طرح‌های صنعتی، معدنی و عمرانی تولیدی نظیر نیروگاههای برق آبی) و یا ارایه سطح خدمات‌ رسانی برای طرح‌های عمرانی ـ خدماتی
(احداث راه. فرودگاه خطوط انتقال گاز و …)
۲ـ۱۱ـ۲ـ تخمین کلی سرمایه‌گذاری ریالی و ارزی
۲ـ۱۱ـ۳ـ برآورد نوع و میزان مواد اولیه، محل تأمین و نحوه انتقال آنها
۲ـ۱۱ـ۴ـ برآورد نوع و میزان منابع (آب، انرژی، سوخت و …) و موارد مصرف، محل تأمین و نحوه انتقال آنها
۲ـ۱۱ـ ۵ ـ برآورد نیروی انسانی و محل تأمین
۲ـ۱۱ـ۶ ـ برآورد و میزان محصولات اصلی و جانبی (برای طرح‌های تولیدی)
۳ـ تشریح محله آماده‌سازی و اقدامات زیربنایی که منجر به تغییر و تخریب محیط زیست می‌شود به صورت فهرستی از خاکبرداری برداشت پوشش گیاهی، احداث استخر باطله، زهکشی، حفاری، انفجار، تغییر در مسیر آبهای سطحی، محل تأمین منابع قرضه، احداث جاده و تأسیسات عمومی و خدماتی و (حداکثر تا ۲ صفحه)
۴ـ آلاینده‌ها و پسماند‌های مهم تولید شده طی فرآیند و عملیات در هریک از گزینه‌ها و فازهای طرح شامل: آلاینده‌ها و پسماندهای تولید شده طی فرآیند و عملیات در هر یک از گزینه‌ها و فازهای طرح شامل: آلاینده‌های هوا، فاضلابهای بهداشتی و صنعتی زایدات و ضایعات زباله، سر و صدا، ارتعاشات، پرتوها و … (حداکثر تا ۵ صفحه)
۵ ـ خطرات، سوانح و عدم ایمنی مرتبط با طرح در هریک از گزینه‌ها و فازهای پیشنهادی شامل احتمال انفجار، نشت پیامدهای وقوع بلایای طبیعی و موارد غیرمنتظره (حداقل تا ۲ صفحه)
۶ ـ تشریح وضعیت موجود محیط زیست منطقه:
در زمینه‌های زیر پیش از اجرای طرح برای هریک از گزینه‌های پیشنهادی (همراه با نقشه‌ها و ترجیحاً به صورت جداول و نمودارها حداکثر تا ۱۲ صفحه)
۶ ـ۱ـ تعریف محدوده مطالعاتی و نمایش روی نقشه
۶ ـ۲ـ محیط فیزیکی شامل موارد:
۶ ـ۲ـ۱ـ خاکشناسی (نوع و قابلیتهای کار، شیب، فرسایش و …) آلودگیهای خاک و منابع مهم آنها.
۶ ـ۲ـ۲ـ زمان‌شناسی (مثل توپوگرافی، زلزله خیزی، رانش زمین و …)
۶ ـ۲ـ۳ـ منابع آب (موقعیت، کیفیت و کمیّت آبهای سطحی و زیرزمینی، وضعیت زهکشی سطح ایستایی منطقه و رژیمهای سیلابی و کم‌آبی) آلودگیهای آب و منابع مهم آنها، مصارف فعلی منابع آب)
۶ ـ۲ـ۴ـ هوا و اقلیم (وضعیت اقلیمی گلباد، نزولات، دما، و تبخیر در دوره زمانی ۵
ـ۱۰ ساله)، آلودگیهای هوا و منابع مهم آنها
۶ ـ۲ـ ۵ ـ صدا و ارتعاش (سطح صدا) آلودگیهای صوتی و منابع مهم آنها
۶ ـ۳ـ محیط طبیعی: زیستگاههای آبی و خشکی با ذکر لیست جوامع گیاهی و جانوری و
گونه‌های نادر و با ارزش، مناطق ۴گانه محیط زیست)
۶ ـ۴ـ محیط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (جمعیت و ویژگیها و تحولات آن، اشتغال،
تسهیلات، آموزش، بهداشت، اعتقادات فرهنگی و مذهبی، میراث فرهنگی)
۶ ـ۵ ـ معرفی اجمالی سایر طرح‌های توسعه مصوب و یا در دست اجرای محدوده مطالعاتی
(طرح‌های توسعه کشاورزی، صنعتی و خدماتی با نمایش موقعیت آنها نسبت به‌محل اجرای
طرح مورد نظر روی نقشه توپوگرافی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح)
۶ ـ۶ ـ تشریح کاربری اراضی محدوده مورد مطالعه و راهبردهای طرح‌های برنامه‌ریزی بالادست برای محدوده فوق‌الاشاره
۷ـ پیش‌بینی آثار و پیامدهای مثبت و منفی طرح برای هریک از گزینه‌ها و فازهای پیشنهادی (حداکثر تا ۱۰ صفحه) به صورت زیر:
۷ـ۱ـ اثر بر محیط فیزیکی (توپوگرافی، خاک، ویژگیهای زمین‌شناسی، آب، هوا و اقلیم)
۷ـ۲ـ اثر بر محیط طبیعی (جوامع گیاهی و جانوری، زیستگاههای آبی و خشکی)
۷ـ۳ـ اثر بر محیط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (جمعیت، اشتغال، مسکن، آموزش و بهداشت، اعتقادات فرهنگی و مذهبی، میراث فرهنگی و …)
۷ـ۴ـ اثر بر کاربریهای اراضی و دیگر طرح‌های توسعه محدوده مطالعاتی
۸ ـ تجزیه و تحلیل آثار کاربریها و پیامدهای زیست محیطی طرح و استنتاج
۹ـ مدیریت و پایش زیست محیطی
۹ـ۱ـ ارایه شیوه‌های پیشگیری کاهش و کنترل برای هریک از آثار منفی زیست‌محیطی مرتبط با فعالیتهای طرح (حداکثر تا ۶ صفحه)
۹ـ۲ـ ارایه برنامه‌ کلی مدیریت زیست‌محیطی برای اندازه‌گیری و پایش آثار زیست‌محیطی و بازرسی و نظارت بر حسن انجام اقدامات پیشنهادی کنترل و کاهش
۱۰ـ منابع و مراجع مورد استفاده در تهیه گزارش ارزیابی اجمالی، ادارات سازمانهای دولتی، اشخاص حقیقی و حقوقی
۱۱ـ نام و مشخصات، مسئولیت و تجربیات ارزیابی هریک از مشاوران و تهیه‌کنندگان گزارش ارزیابی اجمالی
۱۲ـ پیوستها

پیوست ۳
(چارچوب گزارشات ارزیابی ریسک سوانح زیست محیطی طرح‌های  تولیدی و خدماتی)

۱ـ پیش‌بینی سوانح زیست‌محیطی محتمل طرح‌های مورد نظر به تفکیک فاز احداث و بهره‌برداری
۲ـ بررسی و تعیین شعاع تأثیرگذاری سوانح زیست‌محیطی طرح
۳ـ بررسی و تعیین موقعیت‌های مکانی و زمانی حساس در شعاع تأثیرگذاری سوانح زیست‌محیطی طرح.
۴ـ پیش‌بینی و ارزیابی مخاطرات و پیامدهای ناشی از وقوع سوانح زیست‌محیطی در محیط اجرای طرح
۵ ـ برآورد و تخمین درصد احتمال وقوع و زمان وقوع سوانح زیست‌محیطی طرح
۶ ـ بررسی و ارایه تمهیدات زیست‌محیطی و مدیریت بحران برای شرایط قبل و بعد بروز سوانح زیست‌محیطی