شماره ۹۴۹۷۶/ت۳۶۴۶۹هـ – ۱۳۸۶/۶/۱۴
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۶/۶/۱۱ بنا به پیشنهاد شماره ۱۰۹۰۰ـ۱ مورخ ۵/۹/۱۳۸۵ و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اراک را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ـ استانداری مرکزی مکلف است تا پایان سال ۱۳۸۶ با همکاری شورای شهر و سایر دستگاههای اجرایی مربوط نسبت به تهیه برنامه‌های اجرایی و عملیاتی طرح ساماندهی ترافیک شهر اراک از طریق تکمیل طرح جامع حمل و نقل عمومی شهر اراک و حومه و اجرای سریع آن و براساس جدول شماره (۱) پیوست که تأیید شده مهر دفتر هیئت دولت است، اقدام نماید.
الف ـ اصلاح هندسی معابر و تقاطعهای ترافیکی شهر.
ب ـ گسترش، بهسازی و نوسازی شبکه حمل و نقل عمومی شهر اراک و حومه.
ج ـ گازسوز نمودن ناوگان شبکه حمل و نقل عمومی شهر.
د ـ گسترش پارکینگ‌های عمومی.
هـ ـ ساماندهی پایانه‌ای حمل بار و مسافر درون شهری و برون شهری اراک.
و ـ هوشمندسازی حمل و نقل و ترافیک.
ز ـ اولویت خروج خودروهای فرسوده از چرخه ترافیک شهر اراک به ویژه « اتوبوس، مینی‌بوس و تاکسی».
ح ـ اجرای مدیریت ترافیک شهر اراک نظیر تعیین محدوده طرح‌های ترافیکی.
ط ـ تسهیل زمینه‌های توسعه دولت الکترونیک به منظور کاهش تقاضای سفرهای درون شهری.
ماده ۲ـ شهرداری اراک مکلف است با همکاری بخش خصوصی نسبت به راه‌اندازی مراکز معاینه فنی خودرو اقدام نماید.
ماده ۳ـ وزارت نفت مکلف است با همکاری بخش خصوصی نسبت به احداث و راه‌اندازی بیست (۲۰) جایگاه درون شهری CNG در شهرستان اراک اقدام نماید.
ماده ۴ـ وزارت راه و ترابری و شهرداری اراک مکلفند به ترتیب نسبت به تکمیل کنارگذر و اصلاح، توسعه و ترمیم کمربندی شمال اراک تسریع نمایند.
ماده ۵ ـ احداث صنایع و واحدهای تولیدی در شهر اراک و پیرامون آن طبق نقشه پیوست که به تأیید سازمان حفاظت محیط زیست و استانداری مرکزی رسیده است، محدود به صنایع کدهای « الف» و « ب» ضوابط استقرار صنایع موضوع تصویب‌نامه شماره ۶۴۶۷۷/ت۱۸۵۹۱هـ مورخ ۲۶/۱۲/۱۳۷۸ هیئت وزیران و صنایع پاک و پیشرفته (الکترونیک، الکترومکانیک، سیستم‌های اتوماسیون، صنایع هوا و فضا و سیستم‌های لیزر) می‌باشد.
تبصره ۱ـ صنایع کد (ج) ضوابط استقرار صنایع به شرط استقرار در داخل شهرکها و نواحی صنعتی مصوب دولت، مستثنی می‌باشد.
تبصره ۲ـ برای صنایع موضوع این ماده استاندارد درجه یک آلودگی هوا مورد عمل قرار خواهد گرفت.
ماده ۶ ـ وزارت صنایع و معادن مکلف است تا پایان خرداد ماه سال ۱۳۸۷ نسبت به اتمام فازهای (۲) و (۳) موضوع طرح جایگزینی خطوط احیای کارخانه آلومینیوم‌سازی اراک اقدام نماید.
تبصره ـ شرکت آلومینیوم‌سازی ایران (ایرالکو) موظف است با اجرای ماده (۶)، نسبت به جمع‌آوری خطوط قدیمی تولید (احیا و آندسازی) اقدام نماید.
ماده ۷ ـ وزارت صنایع و معادن مکلف است با تأیید سازمان حفاظت محیط زیست مکانی را خارج از سایت فعلی و همچنین خارج از محدوده نقشه موضوع ماده (۵) که دارای توجیه
فنی، اقتصادی و زیست محیطی باشد جهت احداث کارخانه آندسازی تعیین و نسبت به احداث واحد آندسازی جدید طی دو سال اقدام نماید.
تبصره ۱ـ جهت تأمین منابع مالی این ماده، استانداری استان مرکزی موظف است مبلغ دویست میلیارد (۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال در قالب تسهیلات میان مدت در اختیار شرکت آلومینیوم‌سازی ایران (ایرالکو) قرار دهد. همچنین مبلغ سیصد میلیارد ریال تسهیلات نیز از محل منابع در اختیار دولت، به شرکت مذکور پرداخت خواهد شد.
تبصره ۲ـ استاندارد زیست محیطی واحد آندسازی انتقال یافته، استاندارد مصوب ملی می‌باشد.
تبصره ۳ـ زمان شروع احداث واحد آندسازی پس از تقاضا و تخصیص زمین بوده و استانداری و دستگاههای مربوط، موظف به همکاری برای ایجاد تأسیسات زیربنایی مورد نیاز (آب و برق، گاز و راه) خواهند بود.
ماده ۸ ـ کلیه کارخانجات، کارگاهها، شهرکهای صنعتی و کوره‌های آجرپزی صنعتی مستقر در نقشه موضوع ماده یک، طبق ماده (۲۰) قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا ـ مصوب ۱۳۷۴ـ مکلفند ظرف (۳) سال نسبت به گازسوز نمودن فرآیندهای احتراقی واحد خود اقدام نمایند.
تبصره ۱ـ شرکت ملی گاز ایران مکلف است حسب تبصره ذیل ماده (۲۰) قانون یادشده حداکثر تا یک سال از تاریخ ابلاغ این تصویب‌نامه نسبت به تکمیل شبکه گازرسانی به مناطق صنعتی داخل نقشه موضوع ماده (۵) اقدام نماید.
تبصره ۲ـ سازمان صنایع و معادن استان با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان نسبت به تغییر فرآیند کوره‌های آجرپزی از سنتی به صنعتی و انتقال به محل مناسب مورد تأیید سازمان حفاظت محیط زیست اقدام نمایند. استانداری استان مرکزی همکاری لازم را در این خصوص به عمل خواهد آورد.
ماده ۹ـ وزارتخانه‌های نفت و نیرو موظفند، به منظور کاهش سطح آلودگی هوای شهر اراک، نسبت به تأمین گاز لازم جهت مصرف سالیانه نیروگاه شازند اراک اقدام نمایند.
ماده ۱۰ـ توسعه و افزایش ظرفیت صنایع موجود در محدوده شهر اراک به استثنای صنایع موضوع ماده (۵) این آیین‌نامه ممنوع است.
ماده ۱۱ـ کلیه صنایع و واحدهای تولیدی موجود در داخل محدوده و حریم شهر اراک مکلفند ظرف مدت دو سال (۲۰%) از کل عرصه تحت اختیار خود را به فضای سبز مشجر تبدیل نمایند.
ماده ۱۲ـ در راستای بند « الف» ماده (۶۱) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۳ـ ، کلیه واحدهای صنعتی موجود در داخل محدوده و حریم شهر اراک مکلفند ظرف مدت یک سال از تاریخ ابلاغ این تصویب‌نامه نسبت به اعلام وضعیت زیست محیطی خود در پایگاه اطلاع‌رسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی اقدام نمایند.
ماده ۱۳ـ سازمان جهاد کشاورزی و سازمان مسکن و شهرسازی استان مرکزی مکلفند طی مدت پنج سال، سالیانه دویست (۲۰۰) هکتار از اراضی ملی و دولتی اطراف شهر اراک را با رعایت ضوابط و مقررات مربوط جهت ایجاد پارک جنگلی و کمربندی فضای سبز، در اختیار اداره کل منابع طبیعی استان قرار داده تا پس از ایجاد، جهت نگهداری و بهره‌برداری در اختیار شهرداری اراک قرار گیرد.
تبصره ـ شهرداری اراک به هیچ عنوان حق واگذاری و تبدیل کاربری و همچنین تخریب این اراضی را نداشته و استانداری و سازمان حفاظت محیط زیست مسئولیت نظارت بر حُسن اجرای این تبصره را بر عهده دارند.
ماده ۱۴ـ وزارت نیرو مکلف است ظرف مدت یک سال آب مورد نیاز کمربند فضای سبز مورد اشاره را تأمین و از محل اعتبارات منظور شده نسبت به اجرای عملیات احداث تأسیسات و تجهیزات مربوط اقدام نماید.
ماده ۱۵ـ اداره کل حفاظت محیط زیست استان مکلف است از محل اعتبارات منظور شده، نسبت به تجهیز و تکمیل و راه‌اندازی شبکه پایش بر خط (On-line) آلودگی هوای شهر اراک ظرف مدت (۲) سال از تاریخ ابلاغ این تصویب‌نامه اقدام نماید.
ماده ۱۶ـ سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است از محل اعتبارات عمومی خود نسبت به تکمیل و تجهیز آزمایشگاههای تخصصی سنجش آلودگی هوای شهر اراک اقدام نماید.
ماده ۱۷ـ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان موظف است با تخصیص اعتبارات لازم و همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان و اداره کل صدا و سیمای استان نسبت به تهیه و پخش برنامه‌های تنویر افکار عمومی و اشاعه فرهنگ زیست محیطی مرتبط به میزان حداقل ۴ ساعت در هفته (حداقل یک ساعت در سیما) اقدام نماید.
ماده ۱۸ـ اعتبار مورد نیاز برای اجرای مواد ۱۳ الی ۱۸ این طرح حسب مورد توسط دستگاههای اجرایی ملی ذی‌ربط و شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تأمین خواهد شد، همچنین تسهیلات مورد نیاز پس از جمع‌بندی و ارایه توسط استانداری با تصویب دولت به سرجمع تسهیلات اختصاص یافته به استان اضافه می‌شود.
تبصره ۱ـ تخصیص اعتبارات و تسهیلات مربوط به طرح‌های شهرداری، منوط به تصویب طرحها در شورای اسلامی شهر اراک می‌باشد.
تبصره ۲ـ کلیه پروژه‌های موضوع مواد (۱۳) الی (۱۸) در جدول شماره (۲) پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است، منظور شده است.
ماده ۱۹ ـ اداره کل هواشناسی و اداره کل حفاظت محیط زیست استان موظفند اطلاعات هواشناسی و سنجش آلودگی هوا را به طور روزانه در اختیار دانشگاه علوم پزشکی اراک قرار دهند و دانشگاه علوم پزشکی اراک حسب مورد وضعیت‌های مخاطره‌آمیز کیفیت هوای اراک را ظرف حداقل زمان ممکن به سازمان حفاظت محیط زیست کتباً گزارش خواهد کرد.
سازمان محیط زیست در این ارتباط مکلف است کلیه تکالیف مقرر در قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا را با همکاری دستگاههای ذی‌ربط به مورد اجرا گذارد.
معاون اول رئیس جمهور ـ پرویز داودی
جدول شماره یک پیوست تصویب‌نامه طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اراک
ردیف اقدامات و پروژه‌ها متولی اجرا و پیگیری برآورد اعتبار مورد نیاز
(میلیارد ریال) زمان‌بندی منابع
تأمین اعتبار
۱ مطالعه امکان‌سنجی شبکه حمل و نقل ریلی شهر اراک و حومه استاندار مرکزی
۳ یک سال بودجه عمومی
۲ اصلاح وضعیت ترافیکی ورودی‌های شهر از طریق احداث ۴ گذرگاه غیرهمسطح با توجه به عملکرد ملی اداره کل راه و ترابری استان ۲۰۰ ۲ سال بودجه عمومی
۳ احداث تقاطعهای غیرهمسطح در درون شهر در نقاط گره ترافیکی (زیرگذر و روگذر) شهرداری اراک ۳۰۰ ۲ سال بودجه عمومی
۴ افزایش یکصد دستگاه اتوبوس گازسوز به ناوگان حمل و نقل شهری شهرداری اراک ۴۰ ۲ سال بودجه عمومی
۵ افزایش یک هزار دستگاه تاکسی گازسوز در شهر اراک شهرداری اراک ۴۰ ۲ سال تسهیلات و یارانه تسهیلات
۶ گازسوز نمودن ناوگان فعلی حمل و نقل عمومی شهر شهرداری و وزارت نفت ۱۰ ۲ سال تسهیلات و یارانه تسهیلات
۷ اولویت خروج خودروهای فرسوده از چرخه ترافیک شهر اراک به ویژه اتوبوس، مینی‌بوس و تاکسی وزارتخانه‌های کشور و صنایع و معادن مدیریتی ۵ سال تسهیلات و یارانه تسهیلات
۸ احداث ۴ پارک سوار درون‌شهری شهرداری ۲۰۰ ۵ سال تسهیلات و یارانه تسهیلات
۹ ایجاد سه پایانه مسافربری در اراک شهرداری ۲۰ ۳ سال تسهیلات و یارانه تسهیلات
۱۰ هوشمندسازی حمل و نقل و ترافیک شهری شهرداری ۲۰ ۱ سال بودجه عمومی
۱۱ احداث ۶ پارکینگ طبقاتی شهرداری ۱۲۰ ۵ سال تسهیلات و یارانه تسهیلات
۱۲ کمک به احداث ۷ مرکز معاینه فنی خودروهای سبک و سنگین شهردای و بخش خصوصی ۲۰ ۳ سال تسهیلات و یارانه تسهیلات
۱۳ احداث و راه‌اندازی ۲۰ جایگاه درون شهری CNG در شهرستان اراک شهرداری، وزارت نفت (بخش خصوصی) ۱ ۲ سال تسهیلات و یارانه تسهیلات
۱۴ گازرسانی به شهرک تولید آجر (آیبک آباد) شرکت گاز ۱۰ ۲ سال بودجه عمومی
۱۵ انتقال و تغییر تکنولوژی کوره‌های آجرپزی دستی و سنتی به محل جدید سازمان صنایع و معادن استان ۱۰ ۲ سال بودجه عمومی
۱۶ کمک به ایجاد دو محل مناسب در خارج از محدوده شهر اراک برای انتقال کارگاهها و صنوف آلاینده و مزاحم شهر اراک شهرداری ۱۰ ۲ سال تسهیلات و یارانه تسهیلات
جدول شماره دو پیوست پیش‌نویس مصوبه طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اراک
ردیف اقدامات و پروژه‌ها متولی اجرا
و پیگیری برآورد اعتبار مورد نیاز (میلیارد ریال) زمان‌بندی منابع
تأمین اعتبار
۱ تکمیل کنارگذر شمالی اراک و کمربند شمالی اراک وزارت راه و ترابری ۷۰۰ ۵ سال بودجه عمومی
۲ گسترش فضای سبز به میزان یک هزار هکتار اداره کل منابع طبیعی استان و شهرداری اراک ۱۵۰ ۵ سال بودجه عمومی
۳ تأمین زمین موردنیاز برای ایجاد فضای سبز داخل محدوده و حریم شهر سازمانهای جهاد کشاورزی و مسکن و شهرسازی استان ۵۰ ۲ سال بودجه عمومی
۴ تأمین آب موردنیاز فضای سبز و بهبود شیوه آبیاری و انتقال پساب فاضلاب شهری و چاههای آلوده با اجرای حدود ۶۰ کیلومتر شبکه انتقال آب منطقه‌ای استان ۶۲ ۳ سال بودجه عمومی
۵ تکمیل شبکه ایستگاههای سنجش آلودگی هوای اراک اداره کل محیط زیست استان ۲۰ ۲ سال بودجه عمومی
۶ تجهیز آزمایشگاههای اداره کل محیط زیست استان سازمان محیط زیست ۱۰ ۲ سال بودجه عمومی
۷ آموزش و مشارکت عمومی اداره کل‌های صدا و سیما، فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمانهای مردم نهاد ۴ ۲ سال بودجه عمومی
جدول شماره سه پیوست پیش‌نویس مصوبه طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اراک
(پروژه‌های خاص)
ردیف اقدامات و پروژه‌ها متولی اجرا
و پیگیری برآورد اعتبار مورد نیاز (میلیارد ریال) زمان‌بندی منابع
تأمین اعتبار
۱ کمک به بازگشایی خیابان سراسری ۵۵ متری مرکز شهر اراک شهرداری اراک ۵۰۰ ۵ سال یارانه تسهیلات از محل بودجه عمومی
۲ اجرای پروژه حمل و نقل ریلی درون شهری حداقل به طول ۵۰ کیلومتر بر اساس مطالعات شهرداری اراک ۴۵۰ ۵ سال بودجه عمومی
(ردیف خاص)