شماره ۹۸۹۹۱/ت۳۷۴۱۳ک – ۲۱/۶/۱۳۸۶
وزرای عضو کمیسیون فرهنگی هیئت دولت در جلسه مورخ ۱۰/۴/۱۳۸۶ بنا به پیشنهاد مشترک معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بازرگانی، جهاد کشاورزی، صنایع و معادن و دفتر همکاریهای فناوری ریاست جمهوری و به استناد بند « و» تبصره (۹) قانون بودجه سال ۱۳۸۶ کل کشور و با رعایت تصویب‌نامه شماره ۱۹۴۱۴/ت۳۷۲۵۸هـ مورخ ۱۱/۲/۱۳۸۶ تصویب نمودند:
ماده ۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌رود:
۱ـ پژوهش: کار نظام‌مند و خلاق که به منظور افزایش ذخیره دانش علمی و کاربرد عملی آن انجام می‌گیرد و شامل موارد زیر است:
الف: پژوهش بنیادی: کار تجربی یا نظری که عمدتاً به منظور کسب آگاهیهای جدید از
منشا پدیده یا واقعیتها انجام می‌شود.
ب: پژوهش کاربردی: کاوش اصیل به منظور کسب دانش علمی و فنی جدید با کاربرد عملی خاص.
ج: پژوهش توسعه‌ای: کار نظام‌مند که با استفاده از دانش حاصل از تحقیقات یا تجربه عملی در جهت تولید مواد، فرآورده‌ها یا تمهیدات جدید، ابداع یا استقرار فرآیندها،
نظام‌ها یا خدمات جدید با رویکرد بازار انجام می‌شود.
۲ـ فعالیتهای علمی و فناوری: [اصلاحی ۱۳۸۶/۱۰/۹]
همه فعالیتها و مطالعات پایه نظام مند که ایجاد، پیشبرد، اشاعه و کاربرد دانش علمی و فنی در همه حوزه‌های علمی و فناوری یعنی علوم انسانی، پایه، کشاورزی و منابع طبیعی، مهندسی، مهندسی پایه و پزشکی را در بر می‌گیرد و شامل تولید فناوری، انتقال فناوری، بومی‌سازی فناوری، جذب فناوری و انتشار فناوری می‌باشد.
۳ـ دستگاهها: کلیه دستگاههای موضوع ماده (۱۶۰) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
۴ـ تبصره: بند « و» تبصره ۹ قانون بودجه ۱۳۸۶ کل کشور
ماده ۲ـ کلیه دستگاهها مکلفند یک درصد (۱%) و مجازند حداکثر تا چهار درصد (۴%) اعتبارات هزینه‌ای خود را علاوه بر اعتبارات مصوب تحقیقاتی به منظور انجام فعالیتهای پژوهشی و توسعه فعالیتهای علمی و فناوری هزینه نمایند. معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور اعتبارات موضوع این آیین‌نامه را در سقف (۱%) در موافقت‌نامه‌های متبادله و در هر مرحله از تخصیص با قید « اعتبارات موضوع بند (و) تبصره (۹) قانون بودجه سال ۱۳۸۶» کل کشور مشخص و بر عملکرد هزینه کرد آن نظارت نماید.
ماده ۳ـ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور موظف است سهم دستگاهها از اعتبارات تبصره را به تفکیک تهیه و حداکثر تا پایان شهریور ماه ۱۳۸۶ به دستگاهها، شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعلام نماید.
تبصره ـ اعتبارات هزینه‌ای منظور شده در قالب ردیفهای متفرقه قانون بودجه، پس از توزیع و ابلاغ به دستگاهها به سر جمع اعتبارات هزینه‌ای آنها اضافه شده و در مورد موضوع این آیین‌نامه مورد محاسبه قرار می‌گیرد.
ماده ۴ـ در مورد شرکتهای دولتی و بانکهای موضوع ماده (۱۶۰) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، یک درصد (۱%) از اعتـبارات هزینه‌ای جهت عمل به موضوع این آیین‌نامه، محاسبه و در جداول بودجـه مصوب در مـجامع عمومی ذیل سـرفصل پژوهـش منظـور مـی‌گردد. مـعاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور موظف است بر رعایت موضوع این ماده در مجامع عمومی شرکتهای دولتی و بانکها نظارت و گزارش عملکرد را به رییس جمهور ارایه دهد.
تبصره ـ دستگاههای موضوع این ماده مکلفند فهرست کامل فعالیت و پژوهش و فناوری خود را به شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری موضوع مصوبه شماره ۵۶۰۶۱/۱۹۰۱ مورخ ۲۴/۴/۱۳۸۶ شورای عالی اداری اعلام و شورای مذکور با رعایت بند (و) تبصره (۹) قانـون بودجه سـال ۱۳۸۶ کل کشور نسـبت به ارزیـابی آن اقدام نماید.
ماده ۵ ـ دستگاههایی که به موجب قانون یا اساسنامه‌های مصوب خود موظف به‌صرف هزینه تحقیقاتی بیش از چهار درصد (۴%) می‌باشند، نسبت به مازاد بر چهار درصد (۴%) براساس قوانین جاری یا اساسنامه‌های خود اقدام می‌کنند.
ماده ۶ ـ کلیه دستگاهها مکلفند فهرست کاملی از طرحها و برنامه‌های پژوهش و فناوری در دست اقدام یا برنامه‌ریزی شده خود از محل اعتبارات تبصره را به همراه برآورد هزینه اجرای آنها، حداکثر تا پایان شهریور ماه سال جاری به شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری ارسال نمایند. شورا موظف است عملکرد پژوهشی و نحوه هزینه کرد اعتبارات را در دستگاهها ارزیابی نموده و گزارش جامع عملکرد آنها را پس از تایید به رییس جمهور و دستگاههای ذی‌ربط اعلام نماید. دستگاهها مکلفند در تدوین گزارش مذکور با شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری همکاری نمایند.
تبصره ـ به منظور اطلاع رسانی دقیق، شفاف‌سازی و پرهیز از موازی‌کاری و اتلاف منابع در زمینه اجرای طرح‌های تحقیقاتی و توسعه علمی و فناوری، فهرست طرحها و برنامه‌های پژوهش و فناوری از طریق پایگاههای اطلاع رسانی دبیرخانه شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری و نیز دستگاههای ذی‌ربط، در دسترس قرار خواهد گرفت.
ماده ۷ـ نحوه مصرف اعتبارت موضوع این آیین‌نامه مطابق ضوابط حاکم بر هزینه‌کرد اعتبارات تحقیقاتی است.
ماده ۸ ـ به منظور ایجاد فضای رقابتی و تسهیل در امور پژوهش و فناوری کلیه دستگاهها مکلفند حداقل بیست درصد (۲۰%) از اعتبارات موضوع این آیین‌نامه را در هر مرحله از تخصیص از طریق عقدقراردادهای پژوهشی با دانشگاهها، مؤسسات آموزش عالی دولتـی و غیردولتـی، فرهنگستـانها و بنیـاد ایران شنـاسی، مؤسسـات پژوهشی وابسـته به وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی و جهاد دانشگاهی، یا اعضای هیئت علمی با مجوز مدیریت دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی ذکرشده که دارای مجوز از مراجع قانونی ذی‌ربط می‌باشند، هزینه نمایند.
ماده ۹ـ کلیه دستگاههای موضوع ماده (۱۶۰) قانون برنامه چهارم توسعه موظفند فعالیتهای تحقیقاتی، پژوهشی، علمی و فناوری خود را در جهت سیاستهای مصوب شورای عالی آموزش، پژوهش و فناوری قرارداده و از جمله موارد ذیل را در اولویت قرار دهند:
۱ـ پژوهشها و طرح‌های هم جهت با اولویتهای کلان و ملی تحقیقات و فناوری در کشور به میزان حداقلی که توسط شورای عالی آموزش و پژوهش و فناوری تعیین می‌شود.
۲ـ تحقیقات مبتنی بر نیازهای اولویت دار دستگاه.
۳ـ تحقیقات با رویکرد حل مسأله (لازم است مسائل برخاسته از نیازهای کارشناسی شده و اولویت‌دار دستگاه بوده و دارای تعریف دقیق، شفاف و آثار مشخصی که از حل آنها نتیجه می‌شود، باشند).
۴ـ همکاریهای بین دستگاهی برای اجرای پروژه‌های ملی تحقیقاتی.
۵ ـ ارتقاء توان علمی از طریق انعقاد قراردادهای علمی ـ پژوهشی مشترک بین‌المللی در زمینه فعالیت دستگاه.
۶ ـ حمایت از تجاری سازی یافته‌ها و دستاوردهای پژوهشی و طرح‌های کارآفرینی از طریق فعالیتهایی نظیر مشارکت، همکاری و انعقاد قرارداد با قطبهای علم و فناوری و واحدهای مستقر در مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری، ایجاد و تقویت واحدهای پایلوت، ثبت پتنت، مناطق طبیعی طبیعی تحت مدیریت، مزارع تحقیقاتی و اجرای طرح‌های افزایش مقیاس (Scale Up) در مراکز تحقیقاتی و صنعتی، کمک به ایجاد و تقویت صندوقهای حمایت از پژوهش و فناوری و اجرای فعالیتهای طراحی مهندسی که برای اولین بار در کشور صورت می‌گیرد.
۷ـ ایجاد و توسعه فناوریهای نوین.
۸ ـ حمایت از تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای تقاضا محور در بخش خصوصی و نیز در بنگاههای اقتصادی کوچک و متوسط زودبازده یا مشارکت با آنها.
۹ـ تدوین برنامه‌های جامع توسعه علوم و فناوری در سطوح مختلف و مدیریت و راهبری برنامه‌های کلان تحقیقات و توسعه علوم و فناوری.
۱۰ـ پژوهشها و فعالیتهای توسعه علمی و فناوری به منظور ایجاد، تدوین و ارتقاء استانداردها و افزایش بهره‌وری.
۱۱ـ رصد کردن نیازهای تکنولوژیک و نیازسنجی علمی و فناوری در سطح جهانی.
۱۲ـ طرح‌های پژوهشی که توسط پژوهشگران برجسته کشور، واجد شرایط نخبگی و استعداد برتر پیشنهاد می‌شوند.
۱۳ـ ایجاد و تقویت شبکه دفاتر مالکیت فکری و حقوق معنوی دستاوردهای علمی، فناوری و صنعتی کشور.
۱۴ـ تقویت هم‌افزایی علمی از طریق ایجاد شبکه‌های آزمایشگاهی به منظور افزایش بهره‌وری و مشارکت در تأمین دانش فنی و بهره‌برداری از تجهیزات موردنیاز.
۱۵ـ طراحی و ایجاد فرآیندها و مدلهای توسعه علم و فناوری متناسب با شرایط بومی کشور و تقویت ساخت داخل اقلام و تجهیزات موردنیاز.
۱۶ـ حمایت از انجمنهای علمی دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت آموزش و پرورش و نیز مراکز تحقیقاتی نوع (۳) (مشترک میان دانشگاهها و دستگاهها) در قالب انعقاد قرارداد به منظور دریافت خدمات علمی و فناوری معین.
تبصره ـ سقف اعتبار برای واردات دانش فنی موردنیاز و چگونگی ارایه گزارش عملکرد آن توسط شورا تعیین خواهدشد.
ماده ۱۰ـ وزارت آموزش و پرورش مکلف است حداقل بیست درصد (۲۰%) از اعتبارات سهم خود را صرف پژوهش درخصوص تحول در نظارم آموزشی مقاطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه و نیز توسعه پژوهش‌سراها نماید به نحوی که نتیجه آن منجر به تهیه طرح جامع تحول در آموزش و پرورش گردد.
ماده ۱۱ـ واگذاری پروژه‌های تحقیقاتی و پژوهشی به دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی معتبر دارای مجوز از مراجع قانونی از محل اعتبارات موضوع این آیین‌نامه از شمول آیین‌نامه بند (هـ) ماده (۲۹) قانون برگزاری مناقصات، موضوع تصویب‌نامه شماره ۸۴۱۷۸/ت۳۴۱۶۲هـ مورخ ۱۶/۷/۱۳۸۵ هیئت وزیران خارج بوده و صرف تصویب پروژه و ارجاع آن توسط عالی‌ترین مقام دستگاه طبق آیین‌نامه داخلی کافی خواهدبود.
ماده ۱۲ـ اعتبار ردیف ۵۰۳۹۴۰ تبصره برای تشویق به مؤسساتی اختصاص می‌یابد که پژوهشهای کاربردی مبتنی بر بازار که دارای یکی از ویژگیهای زیر باشد را انجام می‌دهند:
الف ـ نتایج حاصل از پژوهش قابل ارایه به صورت دانش فنی، محصول و یا اختراع ثبت شده باشد.
ب ـ نتایج حاصل از پژوهش به صورت دانش و یا محصول قابل عرضه به بازارهای ملی یا بین‌المللی باشد.
ج ـ دانش فنی و نتایج حاصل از پژوهش با هدف ارتقاء و یا دستیابی به یک دانش و یا محصول مشخص بوده و برای به انجام رساندن آن فرآیند تحقیق و توسعه در داخل کشور طی شده باشد.
تبصره ۱ـ کمکها حداکثر پنجاه درصد (۵۰%) کل هزینه‌های یک پروژه را شامل می‌شود.
تبصره ۲ـ از زمان اتمام یا فروش پروژه بیش از دو سال نگذشته باشد.
این تصویب‌نامه در تاریخ ۱۸/۶/۱۳۸۶ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رئیس جمهور ـ پرویز داودی