۱۱۱۳۹۳/ت۳۶۱۶۰هـ – ۱۳۸۵/۹/۸
هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۵/۹/۵ بنا به پیشنهاد شماره ۹۲۲۵۲ مورخ ۶/۸/۱۳۸۵ نهاد ریاست جمهوری و به استناد تبصره (۱۳) قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور تصویب نمود:
دستورالعمل واگذاری اتوبوس و بهره‌برداری از خطوط اتوبوسرانی شهری و حومه شهری به بخش غیردولتی و دستورالعمل نحوه تأمین و واگذاری مینی‌بوس توسط وزارت کشور به بخش غیردولتی به انضمام دستورالعمل نحوه واگذاری اتوبوس از وزارت کشور به اتوبوسرانی شهرها و بهره‌برداری آن به شرح پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت می‌باشند، تعیین می‌گردد.
پرویز داودی
معاون اول رئیس جمهور
در راستای تحقق اهداف برنامه پنجساله چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و پیرو سیاست واگذاری امور اجرائی به بخش غیردولتی و کاهش تصدی گری دولت و به منظور افزایش کارایی، بهره وری وبهبود وضع اتوبوسرانی و نقل وانتقال مسافر داخل وحومه شهرها موضوع تبصره ۱۳ الحاقیه مورخ ۱۴ / ۹ / ۱۳۵۱ به ماده واحده قانون تاسیس شرکت واحد اتوبوسرانی در شهرها مصوب ۱۶/۱۱/۱۳۳۱ و به استناد مواد ۹ و ۱۰ آیین نامه اجرایی بند الف تبصره ۲۷ قانون بودجه سالهای ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ و با توجه به بندهای ب و ج تبصره ۱۹ قانون بودجه سالهای ۱۳۷۹ و۱۳۸۰ و۱۳۸۱ و جزء ۳-۴ بند الف تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور، سه آیین نامه پیوست براساس دستور العمل ابلاغی شماره ۳۷ / ۳ / ۱ / ۲۴۱۰۹۱ مورخ ۱۰/۹/۱۳۸۰ وزارت کشور ، پس از تحصیل نظرات اتوبوسرانی های شهری کشور توسط وزارت کشور و با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و وزارت تعاون در جهت ایجاد وحدت رویه ، تسهیل امکان مشارکت مردم در اجرای طرح و بهبود ارائه خدمات حمل ونقل عمومی مسافر درون شهری توسط ناوگان اتوبوسرانی به شرح زیر تنظیم گردید:
الف- دستورالعمل نحوه واگذاری وبهره بردای اتوبوس از وزارت کشور به اتوبوسرانی شهرها و بهره برداری از آن.
ب- دستورالعمل واگذاری اتوبوس و بهره برداری از خطوط اتوبوسرانی شهری وحومه ای به بخش غیر دولتی
ج- دستورالعمل نحوه تامین و واگذاری مینی بوس توسط سازمان شهرداریها ودهیاریهای کشور به بخش غیر دولتی.
دستورالعمل واگذاری اتوبوس وبهره برداری از خطوط اتوبوسرانی شهری وحومه شهری به بخش غیردولتی
فصل اول – تعاریف:
ماده ۱– برخی عبارات که در این دستورالعمل به اختصار به کار می روند در ذیل تعریف شده است:
شورایعالی : شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور.
سازمان : سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور .
اتوبوسرانی: سازمان اتوبوسرانی یا شرکت واحد اتوبوسرانی شهری و حومه ای با اساسنامه مصوب، زیرنظر شهرداری شهرها است و مسئولیت هدایت ، نظارت وکنترل ارائه خدمات حمل ونقل عمومی توسط ناوگان اتوبوسرانی در شهرها را بر عهده دارد.
اتحادیه : اتحادیه اتوبوسرانی های شهری کشور.
بخش غیر دولتی: اشخاص حقوقی یا حقیقی می باشد که براساس دستورالعمل مربوط و نیز شرایط مندرج در فصل دوم این دستورالعمل، زیر نظر اتوبوسرانی نسبت به ارائه خدمات حمل ونقل عمومی مسافر در شهرها و حومه آنها اقدام می نمایند که به نام های متقاضی ( قبل از واگذاری اتوبوس و خط ) و بهره بردار ( بعد از واگذاری اتوبوس و خط ) خوانده می شود.
کمیته های فنی: کمیته های فنی در سازمان تشکیل شده و وظایف سه گانه زیر را برعهده دارند:
الف) سفارش دهی (کمیته سفارش)
ب) تحویل گیری (کمیته تحویل)
ج) نظارت و پایش عملیات بهره برداری (کمیته عملیات).
وظایف کمیته ها در «دستورالعمل نحوه واگذاری اتوبوس از وزارت کشور به اتوبوسرانی ها و بهره برداری آن » آمده است.
فصل دوم – شرایط متقاضیان غیر دولتی
ماده ۲– متقاضی حقوقی ( خصوصی و تعاونی ) بایستی دارای شرکت با شماره ثبت شده در اداره ثبت شرکتها با موضوع فعالیت ارائه خدمات حمل ونقل مسافر باشد.
ماده ۳– هرگونه سرمایه گذاری ، بهره برداری واشتغال به کارکنان دولت وهمچنین شرکاء و سهامداران شرکتهای وابسته به دولت، شهرداریها و شرکتها یا سازمانهای اتوبوسرانی مادام که به خدمت در دستگاههای مربوط اشتغال دارند ممنوع می باشد.
ماده ۴– واگذاری اتوبوس وبهره برداری از اتوبوس وخطوط اتوبوسرانی توسط اشخاص حقیقی وحقوقی مستلزم رعایت شرایط ذیل برای کارکنان و رانندگان بخش غیردولتی می باشد:
– داشتن حداقل ۲۳ سال سن
– داشتن گواهی کاردانی یا دیپلم فنی و حرفه ای یا کاردانش مرتبط و حداقل دیپلم
– داشتن برگ پایان خدمت یا معافیت از خدمت وظیفه عمومی
– دارا بودن گواهینامه معتبر رانندگی برای رانندگان که حتی الامکان دو سال و در شرایط استثنایی و کمبود راننده حداقل ۱ سال از تاریخ دریافت آن گذشته و موفق به اخذ گواهی صلاحیت رانندگی با اتوبوس از اتوبوسرانی گردیده اند.
– داشتن تاهل
– تابعیت جمهوری اسلامی ایران
– نداشتن سوء پیشینه
– عدم اشتهار به فساد اخلاقی
– ارائه گواهی صحت بدنی وفکری و عدم اعتیاد به مواد مخدر ومشروبات الکلی
– لتزام به رعایت شئونات اسلامی
– نداشتن شغل دیگر
تبصره ۱: بازای هر ۲ سال تجربه رانندگی اتوبوس شهری، یک سال و حداکثر ۱۰ سال از میزان حداقل تحصیلات مطلوب (کاردانی فنی مرتبط) می توان کاست مشروط بر آنکه از سواد پنجم دبستان یا گواهی پایان دوره نهضت سواد آموزی کمتر نشود.
تبصره ۲– برای اشخاص حقوقی متقاضی ، ارائه گواهی عدم سوء پیشینه کیفری موثر ، عدم سوء شهرت و عدم اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی از مراجع ذیصلاح برای اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل ضروری می باشد.
فصل سوم – مقررات و شرایط عمومی واگذاری اتوبوس وبهره برداری از اتوبوس و خطوط اتوبوسرانی شهر وحومه توسط بخش غیردولتی .
الف ) واگذاری اتوبوس به بخش غیر دولتی
ماده ۵ – تعداد ونوع اتوبوسهای جدید واگذاری به اتوبوسرانی ها توسط وزارت کشور اعلام می شود، اتوبوسرانی ها موظف هستند حداقل ۶۰% از اتوبوسهای تحویلی و ۳۰% خطوط را با رعایت شرایط مندرج در قوانین و مقررات مرتبط، به متقاضیان غیردولتی واگذار نمایند.
ماده ۶– در واگذاری اتوبوسهای نو به متقاضیان غیردولتی ، در تعیین میزان سهم متقاضی از قیمت اتوبوس ملاک تصویب نامه ابلاغی مربوطه به وزارت کشور می باشد. (میزان آن در سال ۱۳۸۵ بر اساس مصوبه مربوطه ۵/۱۷% قیمت اتوبوس تعیین گردیده است ) که در وجه سازمان پرداخت می گردد.
ماده ۷– چگونگی واگذاری اتوبوسهای ملکی اتوبوسرانیها به متقاضیان غیردولتی ، براساس شرایط مندرج در این آیین نامه می باشد.
تبصره ۱: تعداد، قیمت ونوع اتوبوسهای ملکی موجود و قابل واگذاری اتوبوسرانی ها ونحوه واگذاری براساس تصویب هئیت مدیره ،مجمع و شورای شرکت یا سازمان تعیین می گردد.
تبصره ۲: در واگذاری اتوبوسهای ملکی اتوبوسرانیها رعایت آئین نامه مالی و معاملاتی اتوبوسرانی مربوط، الزامی می باشد و تا زمانی که آیین نامه مالی ومعاملاتی خاصی برای اتوبوسرانی به تصویب نرسیده است ، آیین نامه مالی ومعاملاتی شهرداری ملاک عمل خواهد بود. اتوبوسرانی موظف است در راستای رعایت ماده ۶ این دستورالعمل برای اتوبوسهای ملکی مورد واگذاری به بخش خصوصی ، سهم مقرر که در ماده ۶ این دستورالعمل تعیین می گردد را از متقاضی اخذ و مابقی از بابت یارانه تسهیلات دولت برای دوران تعهد کسر می گردد.
تبصره ۳– اتوبوسرانی ها در واگذاری اتوبوسهای ملکی به بخش غیر دولتی ، مجاز به واگذاری اتوبوسهای ملکی بالای ۷ سال عمر مفید به متقاضیان بخش غیردولتی نمی باشند.
تبصره ۴ – درخصوص واگذاری اتوبوسهای ملکی زیر ۷ سال عمر مفید به متقاضیان بخش غیردولتی ، امکان بهره برداری اتوبوسهای فوق پس از ۱۰ سال فعالیت اتوبوس از تاریخ تولید منوط به تائید کمیته فنی عملیاتی درامکان بهره برداری از اتوبوسهای یاد شده می باشد.
ماده ۸– واگذاری اتوبوس و بهره برداری خطوط اتوبوسرانی به بخش غیر دولتی براساس این آئین نامه به متقاضیان صورت می گیرد. اتوبوسرانی در شرایط یکسان اولویت های ذیل را در واگذاری اتوبوس و خطوط رعایت می نماید:
1- در واگذاری اتوبوس و خطوط اتوبوسرانی ، متقاضیان حقوقی در اولویت واگذاری نسبت به متقاضیان حقیقی می باشند.
2- در واگذاری به متقاضیان حقوقی اولویت با بخش تعاونی می باشد.
3- برای متقاضیان حقیقی ، کارکنان و رانندگان واجد شرایط اتوبوسرانی و شهرداری که تعدیل می شوند در اولویت می باشند. بدیهی است تعاونی های متشکل از نیروهای تعدیل شده، بالاترین اولویت را دارند.
4- خانواده های معظم شهدا، جانبازان، آزادگان وایثارگران که در زمان تقاضا دارای شغل نباشند.
تبصره – در واگذاری خطوط به متقاضیان ، اولویت با متقاضیانی است که تقاضای بهره برداری ازکل تعداد سقف اتوبوس تعیین شده در آن خط را دارند . در صورتی که تعداد متقاضیان اتوبوس توسط بخش غیردولتی کمتر باشد ، بهره برداری از آن خط بتدریج واگذار خواهد شد.
ماده ۹– واگذاری اتوبوس به متقاضیان مستلزم معرفی رانندگان واجد شرایط مندرج در ماده ۴ می باشد. برای تحویل هریک دستگاه اتوبوس باید حداقل یک راننده و حتی الامکان دو راننده معرفی گردد. بدیهی است برای تحویل هر اتوبوس رانندگان آموزش دیده برای همان اتوبوس باید معرفی و اعزام شوند.
تبصره ۱: اتوبوسهایی که بوسیله متقاضیان بخش خصوصی در خطوط واگذار شده مورد استفاده قرار می گیرد باید بوسیله رنگ بدنه ویا علائم ویژه ای از اتوبوسهای ملکی سازمان متمایز ومشخص گردد.
تبصره ۲: اتوبوسهای واگذاری باید توسط متقاضی به تجهیزات ایمنی ، اطفاء حریق و جعبه کمکهای اولیه مجهز باشند . استفاده بدون تجهیزات مذکور ممنوع است.
تبصره ۳: هر گونه اقدام تبلیغاتی بوسیله اتوبوسهای واگذاری بایستی براساس ضوابط و مقررات جاری که از طرف اتوبوسرانی محل اعلام می شود صورت گیرد.
ب ) بهره برداری از اتوبوس و خطوط اتوبوسرانی توسط بخش غیردولتی .
ماده ۱۰– متقاضیان بخش غیر دولتی که اتوبوس نو از اتوبوسرانی ها تحویل گرفته اند از محل استهلاک یارانه های اختصاصی دولت برای هر دستگاه اتوبوس مکلف به ارائه خدمات حمل ونقل عمومی مسافر درون شهری به مدت ۱۰ سال در خطوطی که اتوبوسرانی اعلام می نماید می باشند.
تبصره ۱– درخصوص متقاضیان بخش غیردولتی که از اتوبوسهای ملکی اتوبوسرانیها تحویل گرفته اند با توجه به عمر مفید ۱۰ سال بهره برداری از اتوبوسها، دوران تعهد متقاضیان بخش غیردولتی برای ارائه خدمات حمل ونقل عمومی مسافر درون شهری در خطوط ابلاغی توسط اتوبوسرانی با رعایت تبصره ۴ ماده ۷ این دستورالعمل به تناسب عمر ناوگان واگذاری و توافق بین متقاضی و اتوبوسرانی تعیین می گردد.
تبصره ۲– چنانچه بهره بردار و یا بعد از فوت ، وراث قانونی وی به هرعلتی نخواهند و یا نتوانند به تعهدات تعیین شده در طول زمان مذکور عمل نمایند، اتوبوسرانی می تواند به تناسب زمان خدمات انجام شده و مدت باقیمانده تعهدات بهره بردار ، از مبلغ کمک اعطایی دولت از بابت واگذاری اتوبوس رقمی را تعیین و از بهره بردار و یا وراث قانونی وی اخذ و اسناد مالکیت اتوبوس به آنها منتقل گردد ویا با تحصیل نظر کارشناس رسمی دادگستری نسبت به تعیین ارزش روز اتوبوس واگذاری اقدام و با تادیه حداکثر ۲۰% قیمت تعیین شده روز توسط کمیته فنی عملیاتی به بهره بردار و یا وراث قانونی وی به عنوان سهم پرداختی متقاضی ، اتوبوس موصوف را از تصرف آنان خارج نماید.
تبصره ۳– درصورتی که ارائه خدمات کمی وکیفی مناسب توسط بهره برداران به هر علتی مانند وقوع تصادف و یا تعمیرات اساسی از اختیار راننده خارج گردد.حداکثر زمان توقف خدمات تا مدت دوماه پذیرفته خواهد بود در صورت توقف بیش از ۲ماه و نیز در صورتی که در طول مدت تعهدات ، توقف خدمات بیش از یک بار در سال تکرارشود اتوبوسرانی براساس مفاد تبصره ۲ این ماده اقدام می نماید.
ماده ۱۱– مسیر، خط ، تعداد ومحل ایستگاه ها ، زمانبندی حرکت ، شروع وخاتمه ساعات کاری خدمات رسانی توسط اتوبوس در خطوط واگذار شده به بخش خصوصی منطبق با برنامه های اتوبوسرانی می باشد وکتباً توسط اتوبوسرانی به بهره بردار ابلاغ می گردد. هرگونه تغییر در موارد فوق و برنامه های تعیین شده با ابلاغ اتوبوسرانی خواهد بود. اتوبوسرانی می تواند عندالزوم با اعلام قبلی به بهره بردار ، برنامه جدیدی رابا توجه به توان و تعهدات بهره بردار برای اجرا ابلاغ نماید.
تبصره ۱: تعداد اتوبوسهای هر خط براساس نیاز و مبتنی بر بررسیهای کارشناسی ، با پیشنهاد اتوبوسرانی وتایید هیات مدیره تعیین می گردد. اتوبوسرانی جهت ایجاد انگیزه و رقابت در ارائه خدمات بهینه برای جابجایی مسافر می تواند در هر خط و در حد سقف تعیین شده اتوبوس ، با متقاضیان متعدد بطور همزمان عقد قرارداد نماید.
تبصره ۲– درصورتی که به هر علتی تعداد اتوبوسهای فعال در طول خطوط واگذاری از تعداد تعیین شده در تبصره ۱ این ماده کاسته شود ویا در اثر عدم رعایت مفاد مندرج دراین ماده خدمات رسانی دچار اختلال گردد،اتوبوسرانی با اعلام قبلی به بهره بردار یا بهره برداران می تواند موقتاً بطور مشترک با سایر متقاضیان به بهره برداری از خطوط واگذار شده اقدام نماید. درصورتی که بهره بردار به این امر اعتراض نماید موضوع در کمیته رسیدگی به تخلفات و حل اختلاف موضوع ماده ۱۷ این آیین نامه مطرح وبرابر تصمیمات متخذه اقدام خواهد شد.
ماده ۱۲– خطوط واگذاری به بخش غیردولتی توسط اتوبوسرانی ها اعلام می گردد.
در واگذاری بهره برداری از خطوط به متقاضیان ، خطوطی که دارای حجم مسافر و نرخ کرایه سفر بیشتری در زمان تقاضا باشند در اولویت می باشد. متقاضی با توجه به شرایط زمان واگذاری می تواند مناسب ترین خط / خطوط اعلام شده فوق را انتخاب وپس از پیشنهاد به اتوبوسرانی و تائید آن در هیئت مدیره نسبت به عقد قرارداد اقدام نماید.
ماده ۱۳– نرخ کرایه حمل مسافر در خطوط واگذاری در زمان عقد قرارداد تعیین می شود ، نرخ مزبور بر اساس ابلاغیه وزارت کشور محاسبه و قبل از عقد قرارداد باید به تصویب شورای اسلامی شهر برسد. نحوه پرداخت کرایه تعیین شده توسط مسافرین بصورت نقدی می باشد. هرگونه افزایش در نرخ کرایه جابجایی مسافر برای سال بعد منوط به ارائه پیشنهاد بهره بردار تا پایان بهمن ماه به اتوبوسرانی و ارائه پیشنهاد توسط اتوبوسرانی به شورای شهر و تصویب وابلاغ نرخ کرایه توسط شورای اسلامی شهر قبل از پایان سال می باشد.نرخ کرایه مصوب برای بهره برداران لازم الاجرا می باشد.
تبصره ۱– برای ایجاد انگیزه و تشویق بخشی غیردولتی در فعالیت در ارائه خدمات حمل و نقل عمومی مسافر درون شهری شورای اسلامی شهرها می تواند برای بهره برداران بخش خصوصی نرخ جابجایی مسافر در شهرها را حداکثر به میزان ۲۰% نسبت به نرخ جابجایی مسافر توسط ناوگان ملکی اتوبوسرانی شهرها افزایش دهد.
تبصره ۲– استفاده از بلیط یا هر مکانیزم قابل قبول دیگر برای اخذ کرایه منوط به پیشنهاد بهره بردار وتائید اتوبوسرانی می باشد.
ماده ۱۴– اتوبوسرانی ها مکلف هستند اعتبارات اختصاصی برای بخش خصوصی در بودجه سنواتی کشور از محل اعتبار خرید قطعات ولوازم یدکی ، یارانه اتوبوسرانیها و اجرای خطوط شبانه اتوبوسرانی ابلاغی وزارت کشور( سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور) را متناسب با تعداد ناوگان و خط واگذاری شده، درون شهری یا حومه ای بودن خط، طول خط و حجم مسافر روزانه، بین بهره برداران بخش خصوصی توزیع نماید.
ماده ۱۵– اتوبوسرانی موظف است بعداز خاتمه تعهد بهره بردار که درماده ۱۰ تعیین شده در صورت درخواست بهره بردار، مشروط بر رضایت از عملکرد وی ترتیبی اتخاذ نماید که بهره بردار همچنان ارائه خدمات خود را براساس روند گذشته یا با تغییرات لازم و مصوب، در مسیر تعیین شده ارائه نماید.
تبصره ۱ :چنانچه برای بهره بردار پس از پایان مدت تعهد به لحاظ فرسوده بودن اتوبوس واگذارس شده ، بر اساس تأیید کمیته فنی عملیاتی امکان ارائه خدمات حمل ونقل عمومی مسافر با اتوبوس مسیر نباشد ، بهره بردار با از رده خارج نمودن اتوبوس فرسوده مطابق آیین نامه مربوطه می تواند نسبت به دریافت اتوبوس جدید مطابق شرایط این آیین نامه اقدام نماید.
تبصره ۲: کمیته فنی تحویل وتحول باید سالانه در طول دوران قرارداد با بخش خصوصی، اتوبوسها را بازرسی فنی کامل نماید و در طول دوره نیز بازدید سرزده انجام شود.
ماده ۱۶– متقاضی غیر دولتی فعالیت در امور حمل ونقل عمومی مسافر با اتوبوس مکلف به سپردن تعهد رسمی مبنی بر عدم انجام تخلفات موضوع این آیین نامه و قبول تصمیم های کمیته انضباطی و رسیدگی به تخلفات و رعایت دستورالعمل های صادره می باشد.
تبصره– امور زیر از تخلفات بهره برداران محسوب می شود ومرتکبین تابع تصمیم های کمیته های انظباطی و رسیدگی به تخلفات خواهد بود:
1- امتناع از حمل مسافر و یا حمل مسافر با شرایطی خارج از مقررات
2- جابجایی مسافر با اتوبوس در غیر از ساعت، مسیر و خطوطی که اتوبوسرانی تعیین نماید.
3- عدم رعایت شئونات اسلامی واجتماعی
4- عدم انجام کشیک های محوله و رعایت مقررات آن
5- ارتکاب به جرم در هنگام اتوبوسرانی یا با استفاده از اتوبوس
6- عدم رعایت نرخ های مصوب
7- عدم رعایت آیین نامه ها ودستور العمل های ابلاغی وزارت کشور، سازمان و اتوبوسرانی
8- تکرار تخلفات راهنمایی و رانندگی .
9- نصب و استفاده از وسایل غیر مجاز که مخالف ضوابط ومقررات اتوبوسرانی باشد.
10- استفاده از رانندگان غیرمجاز و فاقد کارت شناسایی دراتوبوس ها.
11- کار با اتوبوس بدون گواهی معاینه فنی و گواهی مراقبت وضعیت (CM) معتبر.
ماده ۱۷– درمواردی که مفاد آیین نامه صریح نبوده و یا تفاسیر متفاوتی از آن وجود داشته باشد ، موضوع با عنایت به روح حاکم در توافقنامه فیمابین ( اتوبوسرانی وبخش خصوصی ) وقواعد مسلم حقوقی ودر چارچوب قوانین و مقررات جاری در کمیته رسیدگی به تخلفات و حل اختلافات بررسی و اتخاذ تصمیم خواهد شد.
تبصره – کمیته انضباطی و رسیدگی به تخلفات متشکل از ۵ نفر به شرح ذیل می باشد:
نماینده تام الاختیار بهره بردار
نماینده تام الاختیار اتوبوسرانی با حفظ سمت ،دبیرجلسات کمیته
نماینده شورای اسلامی شهر
نماینده سازمان
نماینده مرضی الطرفین بهره بردار و اتوبوسرانی (درصورت توافق کارشناس رسمی دادگستری).
رای کمیته با اکثریت آراء برای طرفین معتبر خواهد بود.
ماده ۱۸– هزینه های بهره برداری اعم از مالیات ، بیمه و عوارض سالیانه و هزینه های مربوط به ثبت اسناد برای متقاضیان دریافت اتوبوس و یا بهره برداری از خطوط بر عهده متقاضی یا بهره بردار است.
تبصره ۱- چنانچه دولت در بودجه های سنواتی و یا وزارت کشور ، سازمان و یا اتحادیه اتوبوسرانی های شهری کشور تمهیداتی برای مالیات ، بیمه شخص ثالث ، عوارض و سایر هزینه های بهره برداری پیش بینی و عملیاتی نمایند، اتوبوسرانی ها مکلف هستند تمهیدات مربوطه را برای ناوگان بخش خصوص اتوبوسرانی فراهم و ارائه نمایند.
تبصره ۲– اتوبوسرانی جز موارد مندرج در مواد ۶ و ۷ و تبصره ۳ ماده ۹ و ماده ۱۹ این آیین نامه، تحت هر عنوان، نمی تواند مبلغی مازاد بر قیمت تعیین شده از بهره بردار اخذ نموده یا دراین مورد برای اشخاص تعهد مالی ایجاد نماید.
ج ) تعمیر ونگهداری اتوبوس توسط بخش غیردولتی
ماده ۱۹– بهره برداران بخش غیر دولتی موظفند تعمیر ونگهداری اتوبوسهای واگذاری شده را به گونه ای انجام دهند که امکان بهره برداری کامل از ناوگان واگذاری شده در طول دوران بهره برداری تحت نظارت اتوبوسرانی ها فراهم گردد.
تبصره ۱: کلیه هزنیه های تعمیرات ، نگهداری ، تامین قطعات مورد نیاز برای تعمیر ونگهداری اتوبوسهای متقاضیان بخش خصوصی برعهده خریدار اتوبوس می باشد.
تبصره ۲: چنانچه دولت، وزارت کشور، سازمان واتحادیه، شرایط، تسهیلات و یا تمهیداتی برای ضمانت ،تامین قطعات ویا تامین اعتبار برای هزینه های تعمیر ونگهداری اتوبوسها برای اتوبوسرانی های شهری کشورنمایند. اتوبوسرانی ها موظفند شرایط ، تسهیلات وتمهیدات یاد شده را همانند اتوبوسهای ملکی برای اتوبوسهای بخش غیردولتی نیز تأمین وتخصیص نمایند.
تبصره ۳: چنانچه بهره برداران بخش خصوصی درخواست استفاده از امکانات تعمیرگاهی اتوبوسرانی برای اتوبوسهای خود نمایند ، اتوبوسرانیها در صورت دارا بودن امکانات مورد نیاز می توانند خدمات لازم را برای —-بخش خصوصی در قبال اخذ وجه متناسب ( با لحاظ تخفیف) برای بهره برداران بخش خصوصی ارائه نمایند.
تبصره ۴– درصورت درخواست بهره برداران بخش خصوصی به منظور کاهش هزینه ها ، اتوبوسرانی می تواند در قبال اخذ وجه نسبت به خرید متمرکز لوازم و قطعات پر مصرف اتوبوسها ومواردی نظیر لاستیک و روغن برای اتوبوسهای ملکی وخصوصی اقدام نماید.
تبصره ۵: بهره برداران بخش خصوصی موظفند اتوبوسها را در ساعات غیر فعال در طول شبانه روز ، در نزدیکترین توقفگاه مجاز به خط واگذاری شده نگهداری نمایند.
تبصره ۶– به منظور کمک و حمایت از بخش غیر دولتی، اتوبوسرانیها می توانند با تصویب هئیت مدیره ، تخفیفات ویژه در ارائه خدمات تعمیر و نگهداری و سایر خدمات احتمالی و یا تسهیلات پرداخت اقساطی هزینه های تعمیر و نگهداری پیش بینی شده دراین ماده لحاظ نمایند.
تبصره ۷– بهره برداران بخش خصوصی بر اساس اعلام اتوبوسرانیها به منظور نگهداری بهینه اتوبوسها، موظف به اجرای طرح مراقبت وضعیت ماشین آلات(CM) از طریق آنالیز روغن هستند.
تبصره ۸– اتوبوسرانیها موظف به همکاری کامل با بازرسان مراقبت وضعیت و کنترل و سرویس و نگهداری و عملکرد دستگاه و مدیریت CM هستند.
ماده ۲۰– چنانچه براساس سیاستهای دولت موضوع تغییر سوخت اتوبوسهای واگذاری به بخش خصوصی از دیزل به گاز طبیعی فشرده (CNG) الزامی گردد ، اتوبوسرانی از محل اعتباراتی که در اختیارش قرار می گیرد بدون دریافت هرگونه وجهی از بهره بردار باید نسبت به تغییر سوخت مصرفی اتوبوسهای واگذاری اقدام نماید.
درغیرمواقع الزام و در صورت درخواست تغییر اختیاری تغییر سوخت اتوبوس توسط بهره بردار ، می تواند با اخذ موافقت اتوبوسرانی به این امر مبادرت ورزد در این صورت کلیه هزینه های مربوط به عهده بهره بردار می باشد.
فصل چهارم – مقررات وشرایط عمومی اسقاط و منع تردد اتوبوس مورد استفاده بخش غیردولتی
ماده ۲۱– تردد اتوبوس با سن بیش از ۱۰ سال در شهرها تنها در صورت دریافت گواهی هر شش ماه یکبار معاینه فنی و گواهینامه با اعتبار شش ماهه مراقبت وضعیت (CM) ممکن بوده و در غیر این صورت ممنوع خواهد بود.
ماده ۲۲– از ابتدای سال ۱۳۸۶ تردد اتوبوس فرسوده، بر اساس تعریف قانونی آن، به هر شکلی و از هر نوعی در شهرها ممنوع خواهد بود.
ماده ۲۳– ارائه هرگونه خدمات با اتوبوس، میدی باس و مینی بوس در شهرها باید تحت نظارت اتوبوسرانی و پس از ارائه گواهی معاینه فنی معتبر ممکن خواهد بود.
ماده ۲۴– اتوبوسهای تحویل شده از سوی کمیته فنی تحویل در هر بار بازرسی کمیته فنی عملیاتی باید علاوه بر کارکرد منظم موتور و اجزای انتقال قدرت، سلامت کارکرد تجهیزات جانبی شامل سامانه موقعیت مکانی (GPS)، دو چرخه بر (Rack)، کولر، بخاری، تابلوی متغیر (LED)، بلندگو و اعلام مسیر توسط آن (و سامانه ویژه معلولان و سامانه جمع آوری الکترونیکی بلیت و در صورت وجود)، کنترل شود و گواهی سلامت اتوبوس به علاوه گواهی مراقبت وضعیت و گواهی معاینه فنی هر شش ماه صادر گردد.
ماده ۲۵– اتوبوسرانی ها در صورت اختصاص میدی باس و مینی بوس از وزارت کشور برای آنها ملزم به رعایت مفاد این دستورالعمل در واگذاری ناوگان به متقاضیان بخش غیر دولتی می باشند.
ماده ۲۶– قراردادهای تیپ واگذاری اتوبوس ومیدی باس و بهره برداری از خطوط از ضمائم لاینفک این دستورالعمل می باشد.
دستورالعمل نحوه تأمین و واگذاری مینی بوس توسط وزارت کشور به بخش غیردولتی
فصل اول – تعاریف
ماده ۱– برخی عبارات که دراین دستورالعمل به اختصار به کار می روند در ذیل تعریف شده است.
سازمان: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
اتوبوسرانی: سازمان های با اساسنامه مصوب، زیرنظر شهرداری شهرها می باشد که مسئولیت هدایت ، نظارت و کنترل ارائه خدمات حمل ونقل عمومی توسط ناوگان اتوبوسرانی در شهرها را برعهده دارند.
بانک عامل: شخص حقوقی که مسئولیت پرداخت تسهیلات و اخذ اقساط را بر عهده دارد.
بخش غیر دولتی: شخص حقوقی یاحقیقی می باشد که زیر نظر سازمانهای اتوبوسرانی و یا راساً نسبت به ارائه خدمات حمل ونقل عمومی مسافر در شهرها اقدام می‌نمایند.
کمیته های فنی: کمیته های فنی در سازمان تشکیل شده و وظایف سه گانه الف) سفارش دهی ب) تحویل و ج) نظارت و پایش عملیات بهره برداری را برعهده دارند. جزئیات کمیته ها و وظایف ایشان در «دستورالعمل نحوه واگذاری و بهره بردای اتوبوس از وزارت کشور به اتوبوسرانی ها» آمده است.
فصل دوم – کلیات
ماده ۲: مینی بوس های مورد نظر این دستورالعمل بر اساس توافق بین سازمان و کارخانجات خودروساز به متقاضیان واجد شرایط واگذار می گردد.
تبصره ۱: نحوه توزیع مینی بوس موضوع این دستورالعمل براساس درخواست متقاضیان حقوقی و حقیقی و اعلام شهرداریها و اتوبوسرانی، توسط سازمان تعیین شده و متقاضیان به بانک عامل و کارخانجات طرف قرارداد معرفی می گردند.
تبصره ۲: واگذاری مینی بوس های موضوع این دستورالعمل با اولویت گازسوز یا دوگانه سوز می باشند. درصورت عدم تولید مینی بوس گازسوز یا دوگانه سوز توسط کارخانجات داخلی، مینی بوس های یاد شده به صورت دیزلی واگذار می گردد.
فصل سوم – تأمین مینی بوس
ماده ۳– فهرست متقاضیان مینی بوس توسط شهرداری و یا اتوبوسرانی به سازمان اعلام شده و سازمان بر اساس تبصره ۱۳ قانون بودجه و آیین نامه اجرایی آن، ضمن هماهنگی لازم با کارخانه های خودروسازی برای تأمین ناوگان مورد نظر متقاضیان واجد شرایط را به بانک عامل و کارخانه های طرف قرارداد، معرفی می نماید.
تبصره ۱ – سازمان بر اساس قرارداد منعقده با بانک عامل، به ازای هر دستگاه مینی بوس، مکلف به تأمین ۸۰ میلیون ریال تسهیلات برای متقاضیان می باشد که دوره باز پرداخت آن ۷ ساله بوده و ۸% سود تسهیلات اعطایی توسط وزارت کشور در اختیار بانک عامل قرار می گیرد.
تبصره ۲ : بر اساس توافق صورت گرفته با بانک عامل، بانک عامل موظف است علاوه بر تسهیلات موضوع تبصره۱ این ماده به منظور تسهیل امکان خرید مینی بوس، به ازای هر دستگاه مینی بوس به متقاضیان ۱۰۰ میلیون ریال تسهیلات با سود ۱۴ درصد اعطا نماید.
تبصره ۳ : متقاضیان خرید مینی بوس در صورت از رده خارج نمودن هر دستگاه مینی بوس فرسوده، بر اساس تصویب نامه شماره ۴۷۸۴۳/ت۳۰۵۸۹ مورخ ۲۶/۸/۱۳۸۳ هیأت محترم وزیران، از ۳۰ میلیون ریال تخفیف در قیمت مینی بوس به عنوان کمک بلاعوض بهره مند می گردند.
تبصره ۴– خارج از رده نمودن مینی بوس های فرسوده منوط به تأیید کمیته فنی عملیاتی و ارائه گواهی اسقاط توسط راهنمایی و رانندگی شهر مورد نظر می باشد.
فصل چهارم – بهره برداری مینی بوس :
ماده ۴ – مسئولیت ارائه خدمات حمل ونقل عمومی به شهروندان توسط کلیه ناوگان حمل ونقل عمومی اعم از اتوبوس و مینی بوس، برعهده اتوبوسرانی ها می باشد و سازمانهای اتوبوسرانی موظفند با توجه به وضعیت شهرها نسبت به برنامه ریزی بهره برداری و فعالیت ناوگان مینی بوس تحت نظارت در شهرها در ارائه خدمات بهینه به شهروندان نظارت نمایند.
تبصره ۱ : باتوجه به ضرورت اصلاح ساختار سامانه های حمل ونقل عمومی توسط شهرداری ها با همکاری شورای اسلامی شهرها ، اتوبوسرانی ها موظفند نسبت به اصلاح نحوه قیمت گذاری خدمات حمل ونقل عمومی با مینی بوس، میدی باس و اتوبوس بر اساس دستورالعمل ابلاغی وزارت کشور و با اخذ مصوبه شورای اسلامی شهرها اقدام نمایند.
تبصره ۲: هزینه های بهره برداری اعم از مالیات ، بیمه وعوارض سالیانه و هزینه های مربوط به ثبت اسناد برای متقاضیان دریافت مینی بوس اعم از حقوقی و حقیقی، یا بهره برداری از خطوط بر عهده متقاضی یا بهره بردار می باشد.
تبصره ۳- چنانچه دولت در بودجه های سنواتی و یا وزارت کشور، سازمان یا اتحادیه تمهیداتی برای مالیات ، بیمه شخص ثالث ، عوارض وسایر هزینه های بهره برداری پیش بینی وعملیاتی نماید، اتوبوسرانی ها مکلف هستند تمهیدات مربوطه را برای ناوگان مینی بوس تحت نظارت اتوبوسرانی فراهم و ارائه نمایند.
فصل پنجم – تعهد خدمات و تأمین قطعات و تعمیر و نگهداری مینی بوس:
ماده ۵– وزارت کشور در تفاهم نامه با کارخانجات طرف قرارداد برای تأمین مینی بوس، شرایطی فراهم نماید تا کارخانجات طرف قرارداد در طول حداقل ۲ سال دوران ضمانت و ۱۵ سال خدمات پس از فروش نسبت به تأمین قطعات و لوازم یدکی مورد نیاز مینی بوسها متعهد گردند.
ماده ۶: اتوبوسرانی موظف است همکاریهای لازم را با کمیته فنی عملیاتی که به منظور بازرسی عملکرد مینی بوسها و بررسی چگونگی تعمیرات و نحوه سرویس و نگهداری علت توقف و تحت تعمیر بودن آنها و نحوه اجرای طرح مراقبت وضعیت CM دستگاههای مراجعه می نمایند به عمل آورد.
ماده ۷– اتوبوسرانی ها موظفند همکاری لازم را با کمیته فنی عملیاتی که به منظور بازرسی عملکرد مینی بوسها و بررسی چگونگی تعمیرات و نحوه سرویس و نگهداری و علت توقف و تحت تعمیر بودن آنها و نحوه اجرای طرح مراقبت وضعیت (CM) دستگاهها مراجعه می نمایند، به عمل آورد.
دستورالعمل نحوه واگذاری اتوبوس از وزارت کشور به اتوبوسرانی شهرها و بهره برداری آن
فصل اول – تعاریف:
ماده ۱– برخی عبارات که دراین دستورالعمل به اختصار به کار می روند در ذیل تعریف شده است .
شورایعالی : شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور.
سازمان : سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور .
همتا: شورای هماهنگی ترافیک استان.
اتوبوسرانی : سازمان ها وشرکتهای اتوبوسرانی شهری و حومه ای با اساسنامه مصوب ، زیرنظر شهرداری شهرها می باشد که مسئولیت هدایت ، نظارت وکنترل ارائه خدمات حمل ونقل عمومی توسط ناوگان اتوبوسرانی در شهرها را برعهده دارند.
اتحادیه : اتحادیه اتوبوسرانی های شهری کشور.
کمیته های فنی: کمیته های فنی در سازمان تشکیل شده و وظایف سه گانه الف) سفارش دهی، ب) تحویل و تحول و ج) نظارت و پایش عملیات بهره برداری، را برعهده دارد، اعضای کمیته های یادشده توسط رئیس سازمان منصوب می گردد.
کمیته فنی سفارش: اعضای کمیته فنی شامل ۵ نفر متخصص بخش حمل ونقل و اتوبوسرانی بوده و وظایف ذیل را بر عهده دارد:
الف) تدوین مشخصات فنی اتوبوسها و مینی بوسهای مورد نیاز که توسط کمیته فنی عملیاتی ارائه می گردد
ب) نظارت بر روند مناقصه وخرید وتحویل اتوبوس از کارخانجات طرف قرارداد.
کمیته فنی تحویل: اعضای کمیته فنی تحویل شامل ۵ نفر کارشناس ماشین آلات و موظف به انجام وظایف ذیل هستند:
الف) حضور در کارخانه سازنده ماشین آلات مورد قرارداد و تحویل گرفتن ماشین آلات بر اساس مشخصات فنی مندرج در قرارداد
ب) تحویل دادن ماشین آلات به نمایندگان اتوبوسرانی های سراسر کشور بر اساس لیست توزیع ابلاغی وزارت کشور.
ج) انتقال نظرات دریافتی از کمیته فنی عملیاتی در خصوص عملکرد و نقاط ضعف ماشین آلات به کارخانجات سازنده و نظارت بر اصلاح عیوب مزبور.
کمیته فنی عملیاتی: اعضای کمیته در وزارت کشورحداقل ۵ نفرکارشناس مجرب ماشین آلات با شرح وظایف ذیل هستند:
الف) بررسی و اعلام مشخصات فنی ماشین آلات مورد نیاز به کمیته فنی سفارشها بر اساس آخرین استانداردهای متناسب با شرایط کشور و فن آوری روز
ب) ارائه گزارش در خصوص نقاط ضعف ماشین آلات به کمیته فنی تحویل، به منظور اصلاح و برطرف نمودن معایب
ج) مراجعه به اتوبوسرانی ها به منظور بررسی عملکرد آنها در خصوص موارد ذیل و گزارش آن به سازمان:
1- نحوه سرویس و نگهداری اتوبوسها
2- نحوه بهره برداری و کارکرد اتوبوسها
3- بازدید از اتوبوسهای متوقف و تحت تعمیر و بررسی علت توقف یا تعمیر
4- نحوه اجرای طرح مراقبت وضعیت (CM)
بخش غیردولتی: اشخاص حقوقی یا حقیقی می باشد که براساس آیین نامه مربوط زیر نظر اتوبوسرانی نسبت به ارائه خدمات حمل ونقل مسافر در شهرها و حومه آنها اقدام می نمایند.
تبصره -در هر یک از استانداریها یک نفر کارشناس مجرب در ماشین آلات به عنوان نماینده شورای همتا مسئول طرح بهره برداری و نگهداری بهینه سامانه اتوبوسرانی تعیین می گردد.
فصل دوم – کلیات:
ماده ۲– خرید اتوبوس موردنیاز اتوبوسرانی توسط سازمان وبراساس مشخصات فنی ارائه شده توسط کمیته فنی عملیاتی صورت می پذیرد.
تبصره ۱– کمیته فنی عملیاتی تعیین مشخصات فنی اتوبوسها، و کمیته فنی تحویل نظارت بر روند تحویل آنها از کارخانه به لحاظ انطباق اتوبوسهای تحویلی بامشخصات فنی ابلاغی را بر عهده دارند.
تبصره ۲ : بمنظور فراهم نمودن امکان پشتیبانی اتوبوسرانی ها از لحاظ آموزش فنی و نیز تامین قطعات و لوازم یدکی ، سازمان موظف است در قرارداد های منعقده با کارخانجات خودروساز از محل ۱% سهم آموزش پیش بینی در قراردادها نسبت به موارد ذیل اقدام نماید:
الف) آموزش کارکنان فنی ، معاونان و مدیران اتوبوسرانی ها با حضور اساتید مجرب داخلی و خارجی .
ب ) تشکیل بانک قطعات و لوازم یدکی پر مصرف اتوبوسها
ماده ۳ – تعیین نوع خودرو مورد نیاز اتوبوسرانی ها اعم از دیزلی یا گازطبیعی سوز، اتوبوس، مدی بوس و مینی بوس، بر حسب وضعیت شهرها ونحوه توزیع آن توسط وزارت کشور با همکاری اتحادیه تهیه و اعلام می گردد.
تبصره– توزیع اتوبوس گاز طبیعی سوز بر اساس ماده ۶۲ قانون برنامه چهارم توسعه در ۸ شهردارای هوای آلوده صورت می پذیرد. چنانچه در سایر شهرها امکان بهره برداری از جایگاههای سوخت (CNG) برای اتوبوسها فراهم گردد، اتوبوس گاز طبیعی سوز به آنها نیز تحویل خواهد گردید.
ماده ۴ – وزارت کشور ناظر بر عملکرد اتوبوسرانی ها بوده واتوبوسرانی ها موظفند ضمن رعایت کلیه آیین نامه ها ، بخشنامه ها ودستورالعمل های مرتبط ابلاغی وزارت کشور، گزارش ۶ماهه از عملکرد اتوبوسرانی در بخش های مختلف اعم از تحویل اتوبوس، برنامه ریزی، بهره برداری ، تعمیر ونگهداری و عملکرد بخش غیردولتی تهیه و به وزارت کشور ارائه نمایند.
ماده ۵ : بخش غیردولتی که براساس آیین نامه مربوطه تحت نظارت اتوبوسرانی ، نسبت به ارائه خدمات حمل ونقل عمومی مسافر در شهرها اقدام می نماید، مشمول کلیه ضوابط وخدمات مندرج در این آیین نامه برای ناوگان می گردد.
تبصره – سازندگان اتوبوس موظفند تحت نظر وزارت کشور حداقل به تعداد دو برابر تعداد اتوبوس خریداری شده توسط وزارت کشور، رانندگان و سرویس کاران مربوطه معرفی شده را آموزش دهند و درصورت موفقیت آموزش دیدگان، گواهی آموزش و تایید صلاحیت رانندگی با اتوبوس مورد نظر را صادر نمایند واین موضوع جزو لاینفک قرارداد است. کمیته فنی تحویل، بر روند آموزش و تحویل اتوبوس به رانندگان آموزش دیده مورد نظر نظارت کرده و تخلفها را به سازمان گزارش خواهد نمود. بدیهی است اتوبوسرانی فقط توسط افراد آموزش دیده و دارای صلاحیت مذکور، می توانند اتوبوس را تحویل بگیرد.
فصل سوم – تامین اتوبوس اتوبوسرانی های شهری کشور:
ماده ۶ – سازمان بر اساس اعتبارات تخصیصی در بودجه سنواتی کل کشور برای توسعه ناوگان اتوبوسرانی شهرها موظف به خرید و تخصیص اتوبوس برای اتوبوسرانی ها می باشد.
تبصره ۱ – اتوبوسرانی ها موظف به رعایت ضوابط ومقررات ابلاغی وزارت کشور در ارائه خدمات حمل ونقل عمومی مسافر به شهروندان توسط ناوگان ملکی وخصوصی اتوبوسرانی ها می باشند.
تبصره ۲ – اتوبوسرانی ها برای تحویل اتوبوس های واگذاری موظف به پرداخت سهم شهرداری از قیمت اتوبوس که بر اساس تصویب نامه مربوطه به وزارت کشور ابلاغ می شود ،می باشد. (میزان آن در سال ۱۳۸۵ بر اساس مصوبه مربوطه ۵ / ۱۷% قیمت اتوبوس تعیین گردیده است ) که در وجه سازمان پرداخت می گردد.
تبصره ۳ – اتوبوسرانی ها موظف به بهره برداری حداقل به مدت ۱۰ سال از اتوبوس های تخصیص یافته به آنها می باشد. وضعیت بهره برداری از اتوبوس ها پس از ۱۰ سال استفاده از آنها منوط به تائید امکان بهره برداری از اتوبوسهای یاد شده توسط کمیته فنی عملیاتی می باشد.
تبصره ۴ – از رده خارج نمودن اتوبوسهای فرسوده منوط به تایید عدم امکان بهره برداری از اتوبوسهای یاد شده توسط کمیته فنی عملیاتی و رعایت ضوابط و دستورالعملهای از رده خارج نمودن اتوبوسهای فرسوده می باشد.
ماده ۷ : در صورت تایید عدم امکان بهره برداری از اتوبوس بدلیل فرسوده بودن ( ملکی و خصوصی ) به ازای هر سه دستگاه اتوبوس فرسوده که از رده خارج می گردد یک دستگاه اتوبوس نو توسط سازمان بدون اخذ وجه جایگزین می گردد.
تبصره – از رده خارج نمودن اتوسوس فرسوده منوط به ارائه گواهی اسقاط توسط راهنمایی و رانندگی شهر ذیربط می باشد.
فصل چهارم – بهره برداری اتوبوس توسط اتوبوسرانی ها:
ماده ۸ : مسئوولیت ارائه خدمات حمل ونقل عمومی به شهروندان توسط کلیه ناوگان اتوبوسرانی (خصوصی و ملکی) برعهده اتوبوسرانی ها می باشد و سازمانهای اتوبوسرانی موظفند ضمن تامین امکان بهره برداری ناوگان ملکی اتوبوسرانی، نظارت بر بهره برداری از ناوگان خصوصی را نیز برعهده داشته باشند.
تبصره ۱ – باتوجه به ضرورت اصلاح ساختار سامانه های حمل ونقل عمومی توسط شهرداری ها با همکاری شورای اسلامی شهرها ، اتوبوسرانی ها موظفند ضمن اجرا و رعایت تمهیدات ابلاغی وزارت کشور، نسبت به کاهش هزینه های جاری اتوبوسرانی ها ، اصلاح نحوه قیمت گذاری خدمات حمل ونقل عمومی توسط اتوبوس بر اساس دستورالعمل ابلاغی وزارت کشور واخذ مصوبه شورای اسلامی شهرها اقدام نمایند.
تبصره ۲ : باتوجه به بالا بودن هزینه بیمه شخص ثالث اتوبوس برای اتوبوسرانیها، سازمان ضمن تامین اعتبار مربوطه می بایست نسبت به تاسیس صندوق بیمه ناوگان حمل ونقل عمومی مسافر و یا پوشش بیمه لحظه ای نسبت به فراهم نمودن شرایط وتسهیل امکان بیمه شخص ثالث ناوگان حمل ونقل عمومی اقدام نماید. همچنین پیگیری لازم برای کاهش نرخ بیمه تامین اجتماعی از ۳۴% به ۱۲% مطابق سایر شغلهای خدماتی انجام دهد.
تبصره ۳ – سازمان موظف است همه امور مربوط به اعتبارات جاری و عمرانی اتوبوسرانیها را تا حصول نتیجه نهایی و واریز وجه به حساب اتوبوسرانی در سازمان مدیریت و برنامه ریزی و وزارت امور اقتصاد و دارایی را پیگیری نماید.
ماده ۹ – شهرداری شهرهای دارای سامانه اتوبوسرانی موظفند ضمن اجرای تمهیدات پیش بینی درآیین نامه اجرایی جز «۱» بند (ب) تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۱۳۸۵ کل کشور نسبت به انجام اقدامات ذیل با هماهنگی وزارت کشور و براساس شرح خدمات مصوب شورایعالی وحتی الامکان توسط مشاورین وپیمانکاران ذیصلاح و یا مهندسین عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان (دارای تخصص ترافیک)، انجام دهند و سازمان موظف به نظارت بر حسن اجرای آن می باشد:
۱– سازماندهی مناسب در ساختار نیروی انسانی در جهت کاهش هزینه های جاری و افزایش بهره وری.
۳– برآوردن انتظارات مسافران و افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی از نظر کمی و کیفی از قبیل:
بهبود شرایط داخلی و ظاهری ناوگان، بهبود نظم برنامه زمانی حرکت آنها، کاهش تاخیر و کاهش مدت زمان انتظار در ایستگاه با تنظیم بهینه سرفاصله زمانی، کاهش زمان دسترسی به ایستگاه اتوبوس ازطریق دوچرخه سواری با ایجاد توقفگاه دوچرخه در ایستگاه و دوچرخه بر در جلو اتوبوس برای حمل ونقل ترکیبی، افزایش سرعت متوسط جابجایی با اتوبوس، استفاده از اتوبوس کم ارتفاع یا قابل استفاده معلولان و سایر روش های نوین یا بهینه بهره برداری و در نتیجه افزایش حداقل .۲۰% تعداد مسافران با مدیریت مناسب.
۴– نصب ایستگاه و سرپناه مناسب وتابلوی استاندارد با اطلاعات لازم در ایستگاه و انتقال ایستگاه به پهلوگاه معابر.
۵– مدیریت تعمیرگاهی و کاهش میزان خرابی دستگاهها با کنترلهای منظم دوره ای.
۶– نصب تجهیزات رفاهی داخل اتوبوسها نظیر کولر، رادیو، تلویزیون و بلندگو و سامانه نمایشگر و اعلام صوتی ایستگاه و مسیر و رفع معایب رفاهی.
۷– فراهم نمودن شرایط لازم برای اجرای طرح مراقبت وضعیت ماشین آلات از طریق آنالیز روغن(CM).
۸– تعیین وتشکیل تیم فنی به منظور بازرسی وکنترل سرویس ونگهداری و تعمیر اتوبوسها وچگونگی اجرای طرح CM.
۹– تأمین فضای سرپوشیده به عنوان انبار فنی قطعات و رعایت شرایط کامل انبارداری.
۱۰– مطالعه و طراحی پارک سوارهای با ظرفیت ۳ تا ۱۰ مسیر اتوبوسرانی با خدمات و امکانات جانبی.
۱۱– ایجاد ایستگاه کنار توقفگاههای طبقاتی وسرویس منظم درمسیرهای عبوری از پارک سوارها و توقفگاههای عمومی.
۱۲– مطالعه، طراحی و احداث تعمیرگاه و توقفگاه استاندارد اتوبوس شهری با ظرفیت حداقل ۳۰۰ دستگاه با امکانات جانبی و تجهیزات کارگاهی لازم بویژه جهت استفاده بخش غیر دولتی.
۱۳– مطالعه امکان سنجی و اخذ مجوز تاسیس آموزشکده یا ایجاد رشته تحصیلی در هنرستان فنی یا کار و دانش به منظور جذب و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز اتوبوسرانی در مرکز استان.
۱۴– خرید، نصب و بهره برداری از سامانه کارت بلیت .
۱۵– تجهیز ایستگاههای اتوبوس به سامانه نمایشگر و اعلام صوتی ایستگاه و مسیر اتوبوس .
۱۶– مطالعه، طراحی و راه اندازی تعمیرگاه مخصوص اتوبوسهای گازسوز در شهرهای دارای گاز شهری.
۱۷– مجهز نمودن تعمیرگاه مرکزی اتوبوسرانی به ابزار و تجهیزات پیشرفته تعمیرگاهی برحسب نوع اتوبوس بویژه کامیونت برای تعمیرگاه سیار و امداد.
ماده ۱۰ – وزارت کشور موظف است تمهیدات لازم برای عملیاتی نمودن نتایج مطالعات جامع ،ساماندهی حمل و نقل و ترافیک شهری و سایر مطالعات موردی برای سامانه اتوبوسرانی را با همکاری شهرداری ها فراهم نماید.
تبصره ۱ – شورایعالی موظف است حد اکثر ۲ ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل شاخصهای ارزیابی کمی و کیفی اتوبوسرانیها تهیه و ابلاغ نماید.
تبصره ۲ – سازمان موظف است از طریق پایش شاخصهای ابلاغی برای اتوبوسرانی ها، گزارشهای ۳ماهه به وزارت کشور و ۶ماهه به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ارسال نماید.
ماده ۱۱ – ارزیابی مدیران اتوبوسرانی بر اساس عملکرد آنها و کارایی اتوبوسرانیها بر اساس این دستورالعمل و بهره وری اتوبوسرانی ، توسط سازمان با اعزام کارشناسان متخصص و به صورت سرزده با اعطای امتیازات مثبت و منفی و حمایتهای لازم انجام خواهد شد.
فصل پنجم – تعمیر ونگهداری اتوبوس توسط اتوبوسرانی ها:
ماده ۱۲ – به منظور استفاده بهینه از امکانات موجود ، اتوبوسرانی ها موظفند شرایطی فراهم نمایند تا تعمیر ونگهداری اتوبوسها به گونه ای صورت گیرد تا امکان بهره برداری کامل از کل ناوگان اتوبوسرانی در شهرها در طول دوران بهره برداری ممکن باشد.
تبصره ۱ – سازمان باید در قرارداد های منعقده با کارخانجات طرف قرارداد برای تامین اتوبوس موردنیاز اتوبوسرانیها، شرایطی فراهم نماید تا کارخانجات طرف قرارداد، در طول حداقل ۲سال دوران ضمانت و ۱۵ سال خدمات پس از فروش، تامین قطعات ولوازم یدکی مورد نیاز را تعهد نماید.
تبصره ۲ – وزارت کشور موظف است سالانه اعتبار یارانه بلیت اتوبوسرانیها و خرید لوازم و قطعات یدکی اتوبوسرانیها در بودجه سنواتی پیشنهاد و پس از تخصیص بین اتوبوسرانیها توزیع نماید.
ماده ۱۳– باید تدابیر لازم به نحوی اتخاذ شود که برای هر شهر با توجه به شرایط اقلیمی، نشیب وفراز، شرایط تعمیر و نگهداری، با درنظر گرفتن قدرت و سرعت و امکانات جانبی لازم برای اتوبوسها، از تنوع در واگذاری اتوبوس جلوگیری گردد تا از مشکلات تامین قطعات و تعمیر و نگهداری و انبارداری مضاعف پیشگیری شود.
۲– سازماندهی مناسب در ساختار تجهیزات و ناوگان اتوبوسرانی.