شماره : ۲۸۴۷۹ت۳۳۳۹۴هـ
تاریخ : ۱۳۸۴.۰۵.۱۰
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۴.۴.۸ بنا به پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به‌استناد بند (ج) ماده (۱۰۴) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موضوع ماده (۷۱) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۸۳ – آیین‌نامه اجرایی بند یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ – در این آیین‌نامه تعاریف زیر به کار رفته است:
آلودگی: عبارت است از تعریف مذکور در ماده (۹) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست ـ مصوب ۱۳۵۳ ـ.
تخریب: هرگونه تغییر در منابع طبیعی که تعادل طبیعت و تنوع زیستی را در معرض خطر بر هم زند.
خروجی: فاضلاب، هوای آلوده، مواد زاید و یا اصواتی که از واحد به محیط تخلیه می‌شود.
واحد: واحدهای تولیدی اعم از صنعتی، معدنی و صنایع کشاورزی که نتیجه کار آنها مواد اولیه، محصول یا حامل انرژی است.
سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست
میزان آلودگی: مقدار افزایش آلودگی از حد مجاز (طبق جداول پیوست)(۱) تقسیم بر حد مجاز به شرح زیر:
حد مجاز – مقدار اندازه گیری شده = میزان آلودگی حدمجاز.
تبصره ـ [الحاقی ۱۳۸۶/۲/۲۳]
میزان آلودگی بر مبنای متوسط عددی میزان آلودگی اندازه‌گیری شده طی سه بار نمونه‌برداری در یک شبانه‌روز و یا روزهای کاری (در صورت عدم کار مداوم شبانه‌روزی واحد) تعیین می‌گردد.
ماده ۲ – کلیه واحدها موظفند خروجی خود را در حد ضوابط، معیارها و استانداردهای زیست محیطی که از طرف سازمان اعلام می‌شود حفظ کنند.
ماده ۳ – کلیه واحدهایی که خروجی آنها آلودگی بیش از حد ضوابط، معیارها و استانداردهای زیست‌محیطی دارند همچنین واحدهایی که فعالیت آنها باعث تخریب محیط زیست می‌شود موظفند پس از اخطار سازمان و تعیین مهلت اقدامات لازم را در جهت کاهش یا رفع آلودگی و تخریب به عمل آورند.
هزینه‌های انجام شده از نظر مالیاتی قابل قبول خواهد بود.
تبصره – هزینه‌های قابل قبول به کلیه هزینه‌هایی گفته می‌شود که به تشخیص سازمان در راستای کاهش‌آلودگی واحد انجام شده باشد، از قبیل ایجاد تصفیه خانه، نصب فیلتر، اصلاح فرآیند تولید به فرآیند پاک.
ماده ۴ – واحدهایی که در مهلت تعیین شده از انجام تکالیف مذکور در ماده (۳) این آیین‌نامه خودداری کرده باشند، پس از پایان مهلت باید جریمه مربوط به خسارات وارده به محیط زیست را مطابق این آیین‌نامه پرداخت کنند.
تبصره – در صورت اعتراض واحدی نسبت به مهلت تعیین شده موضوع جهت تصمیم گیری در کارگروه سه نفره متشکل از مدیرکل حفاظت محیط زیست استان، نماینده استانداری و بالاترین مسوول دستگاه ذی‌ربط در استان مطرح خواهد شد. تصمیم کارگروه لازم الاجراست.
ماده ۵ – میزان جریمه ماهانه آلودگی آب از حاصلضرب عوامل زیر برای آلاینده ترین عامل تعیین می‌گردد:
الف – حجم کل خروجی در ماه (برحسب مترمکعب)
ب – میزان آلودگی (براساس تعریف و مطابق جدول ۱)
ج – ضریب ریالی (مطابق جدول ۱)
د – حساسیت منطقه (مطابق جدول ۲)
هـ – حساسیت محیط (مطابق جدول ۳)
و ـ ضریب ۲ برای تخلیه‌های ناگهانی.
تبصره ـ برای واحدهای بزرگ که مشمول ماده (۱۳۴) قانون برنامه پنج ساله سوم هستند، جرایم این ماده اخذ نخواهد شد.
ماده ۶ـ میزان جریمه ماهانه آلودگی هوا از حاصل ضرب عوامل زیر برای آلاینده ترین عامل تعیین می‌گردد:
الف ـ حجم کل خروجی در ماه ( بر حسب متر مکعب)
ب ـ میزان آلودگی ( مطابق جدول ۴)
ج ـ ضریب ریالی ( مطابق جدول ۴)
د ـ ضریب حساسیت منطقه ( مطابق جدول ۵)
ماده ۷ـ میزان جریمه آلودگی ناشی از دفع غیر صحیح مواد زاید جامد یا مایع از حاصل ضرب عوامل زیر تعیین می‌گردد:
الف ـ وزن مواد زاید آلاینده ( بر حسب کیلوگرم)
ب ـ ضریب ریالی ( مطابق جدول شماره ۷)
ج ـ ضریب حساسیت منطقه (مطابق جدول شماره ۲)
ماده ۸ ـ میزان جریمه آلودگی صوتی از حاصل ضرب عوامل زیر تعیین می‌گردد:
الف ـ مقدار افزایش آلودگی صوتی از حد استاندارد ( بر حسب دسیبل)
ب ـ زمان تولید ( بر حسب ساعت)
ج ـ ضریب ۲ در صورتی که زمان تولید در شب باشد.
د ـ ضریب ریالی (۱۰۰۰ ریال بر دسیبل)
هـ ـ ضریب حساسیت محیط ( مطابق جدول ۵)
ماده ۹ـ میزان جریمه تخریب از حاصلضرب هر یک از عوامل زیر در ضریب ریالی (مطابق جدول ۶) تعیین می‌گردد مازاد بر سطح، حجم، یا تعداد مجازی که‌دستگاه صادر کننده در مجوز اعلام می‌کند:
الف ـ در مورد تخریب خاک، حجم خاک جابجا شده (به متر مکعب)
ب ـ درمورد تخریب اراضی، مساحت اراضی تخریب شده (به هکتار)
ج ـ در مورد قطع اشجار و بوته کنی، تعداد و نوع گونه.
د ـ در مورد مرگ و میر جانوران وحشی، تعداد و نوع گونه.
هـ ـ در مورد رودخانه‌ها و سایر جریان‌های آبی، طول مسیر ( به کیلومتر)
و ـ در سه تالاب و سایر آب‌های ساکن ( هکتار)
ماده ۱۰ـ ضریب ریالی هر سال بر اساس نرخ رسمی تورم سال قبل که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی اعلام می‌شود افزایش می یابد.
ماده ۱۱ـ جریمه واحدهایی که ضمن پرداخت جریمه جهت کاهش آلودگی‌های خود اقدام نکنند پس ازگذشت هر سال با ضریب دو نسبت به سال قبل محاسبه می‌شود.
ماده ۱۲ـ در صورتی که به تشخیص سازمان تغییر قابل ملاحظه ای در میزان آلودگی بوجود آید سازمان‌می تواند جریمه ماههای بعد را مجددا” محاسبه و اعمال نماید.
ماده ۱۳ـ در صورتی که آلودگی واحدی خطر فوری برای سلامت انسان و محیط داشته باشد مطابق تبصره ماده (۱۱) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست اقدام خواهد شد
ماده ۱۴ـ جریمه طبق جداول این آیین‌نامه توسط سازمان محاسبه و به واحد اعلام می‌گردد. در صورتی که واحدی ظرف یک ماه پس از ابلاغ جریمه، از پرداخت جریمه خودداری کند مطابق قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست اقدام خواهد شد.
تبصره ـ جهت آگاهی واحدها نسبت به موضوع، در مهلت داده شده، جریمه واحدها محاسبه و فقط جهت اطلاع به آنها اعلام می‌گردد.
ماده ۱۵ـ سازمان موظف است که با همکاری دستگاههای ذی‌ربط نسبت به تدوین و اجرای برنامه‌های آموزشی و اطلاع رسانی در زمینه نحوه تطبیق مشخصات فنی واحدهای صنعتی و تولیدی، قوانین و مقررات و استانداردهای زیست محیطی اقدام نماید.
تبصره ـ صدور اخطار و تعیین مهلت توسط سازمان از ابتدای سال ۱۳۸۱ آغاز خواهد شد.
ماده ۱۶ـ
[اصلاحی ۱۳۸۵/۴/۲۸]
[اصلاحی ۱۳۸۶/۲/۲۳]
جریمه واحدها به حساب خزانه واریز شده و معادل آن در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی می‌گردد تا جهت اجرای طرح‌های فاضلاب و سالم‌سازی محیط زیست و جبران خسارت با هماهنگی سازمانهای حفاظت محیط زیست و مدیریت و برنامه‌ریزی کشور از طریق دستگاههای اجرایی ذی‌ربط که واحد آلاینده در حیطه آن دستگاه عمل می‌کند، هزینه گردد.
ماده ۱۷ـ [اصلاحی ۱۳۸۶/۲/۲۳]
مدیریت واحدهای تولیدی و صنعتی موجود در شهرکهای صنعتی و مجتمع‌های مشابه آن فعالیت می‌‌کنند به عنوان شخصیت حقوقی پاسخگو بوده و مسئول پرداخت جرایم مشمول این آیین‌نامه می‌باشند، مدیریت شهرکهای صنعتی و مجتمع‌های مشابه در جمع‌آوری سهم پرداخت جریمه واحد، همکاری لازم را خواهد داشت.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور