شماره : .۲۷۹۶۲ت۳۳۱۰۸هـ
تاریخ : ۱۳۸۴.۰۵.۰۸
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۴.۴.۲۹ بنا به پیشنهاد شماره ۱۰۱.۱۴۴۷۴۶ مورخ ۱۳۸۳.۸.۱۰ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:
اهداف، راهبردها و اقدام‌های لازم برای فعال‌سازی و توسعه محور ترانزیت و حمل و نقل شرق کشور به شرح ذیل تعیین می‌شوند:
بخش اول ـ مشخصات، اهداف و راهبردها
ماده ۱ ـ منظور از محور ترانزیت و حمل نقل شرق کشور در این تصویبنامه، مجموعه بندری چابهار و شبکه راه‌های زمینی است که از بندر چابهار در استان سیستان و بلوچستان آغاز شده و بعد از عبور از شهرهای نیکشهر، ایرانشهر، خاش، زاهدان، نهبندان، سربیشه، بیرجند، قائن، گناباد، تربت‌حیدریه و مشهد، از یک طرف به سرخس و از طرف دیگر به نقاط مرزی لطف‌آبادباجگیران و پرسه سو در استان‌های خراسان رضوی و شمالی منتهی می‌شود.
خروجی‌های این محور به نقاط مرزی میلک، دوغارون، میل ۷۳ ویزدان نیز جزء این محور محسوب می‌شوند.
ماده ۲ ـ اصلی‌ترین اهدافی که در توسعه محور ترانزیت و حمل نقل شرق کشور مورد نظر هستند، به شرح زیر است:
۱- افزایش نقش و سهم کشور در ترانزیت کالاو حمل و نقل بین‌المللی
۲- افزایش سهم بندر چابهار در بازرگانی داخلی و خارجی و ترانزیت کالا
۳- ارتقای عملکرد بندرچابهارو تلاش در راستای تبدیل آن به یک کانون فعال منطقه‌ای
۴- تقویت پیوندهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی با کشورهای همجوار شرق و شمال شرقی
۵- ارتقای سطح متوسط درآمد و شاخص‌های توسعه در نواحی شرق کشور
۶- کاهش فعالیت‌های غیررسمی اقتصادی و جلوگیری از قاچاق کالاو مواد مخدر
۷- ارتقای نقش و عملکرد منطقه آزاد چابهار در توسعه ملی و منطقه‌ای
ماده ۳ ـ در راستای تحقق اهداف یاد شده، راهبردهای زیر مورد نظر می‌باشد:
۱- ایجاد مزیت‌های رقابتی در محور چابهار برای فعالیت‌های ترانزیت و حمل و نقل کالا در سطح منطقه (کشورهای همجوار)
۲- تجهیز و تقویت تأسیسات و امکانات بندری چابهارتا حصول به ظرفیت شش میلیون تن تخلیه و بارگیری سالانه در بلندمدت و ظرفیت عملی دو و نیم میلیون تن تخلیه و بارگیری تا پایان برنامه چهارم توسعه کشور.
۳- تقویت شبکه‌های زیربنایی فناوری اطلاعات و ارتباطات و رفاهی مرتبط با ترانزیت و حمل و نقل در طول محور تا حصول به ظرفیت ترانزیت سالانه سه میلیون تن کالا در بلندمدت
۴- تجهیز ناوگان و زمینه‌سازی برای گسترش خدمات حمل و نقل در طول محور
۵- تجهیز مراکز عمده جمعیتی در طول محور به امکانات و تأسیسات اقامتی – رفاهی و فنی- پشتیبانی
۶- تقویت امکانات منطقه آزاد چابهار و استفاده از امکانات آن منطقه در فعال‌سازی محور
۷- تجهیز و تأمین منابع مالی لازم برای تحقق اهداف این تصویبنامه از محل اعتبارات دولتی، جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی، منابع فاینانس و سرمایه گذاری خصوصی داخلی
۸- بسترسازی برای افزایش میزان مشارکت ساکنان منطقه در فرآیند توسعه منطقه‌ای و ملی
۹- اولویت فعال‌سازی محور ترانزیت چابهارـ میلک به عنوان مزیت اصلی ترانزیتی چابهار
۱۰- نظارت، پایش و ارزیابی مستمر اقدام‌ها و فعالیت‌های انجام‌شده و در دست انجام
بخش دوم ـ اقدام‌های اولویت‌دار
ماده ۴ـ وزارت امور خارجه، وزارت کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی(گمرک ایران) موظفند اقدام‌های لازم را در راستای فعال‌سازی مرز میلک به عنوان مرز بین‌المللی ظرف شش ماه انجام دهند.
ماده ۵ ـ وزارت راه و ترابری موظف است در راستای ارتقای ظرفیت بندر چابهار و همچنین محورهای مواصلاتی منتهی به آن اقدام‌های زیر را در اولویت قرار دهد:
الف ـ در زمینه تجهیز و ارتقای عملکرد بندر چابهار
۱ـ تسریع در تکمیل قطعه چهار وپنج موج‌شکن بزرگ چابهار و اتمام آن تا پایان سال ۱۳۸۵
۲ـ تسریع در تکمیل اسکله یکصد هزار تنی چند منظوره بندر شهید بهشتی چابهار و اتمام آن تا پایان سال ۱۳۸۴
۳ـ اجرای لایروبی حوضچه داخل موج‌شکن بزرگ برای پهلوگیری کشتی‌های بزرگ و نسل جدید کانتینربر
۴ـ احداث دو پست اسکله و ترمینال کانتینری تا پایان سال ۱۳۸۵
۵ ـ تأمین و نصب ماشین‌آلات و تجهیزات مربوط به عملیات بندری (تخلیه و بارگیری)
۶ـ احداث راه‌سنگی و توقفگاه‌ها تا پایان سال ۱۳۸۴
ب ـ در زمینه تجهیز و ارتقای عملکرد راه‌های مواصلاتی
۱- تسریع در تکمیل عملیات اجرایی احداث راه چابهارـ نیک‌شهرـ ایرانشهرو بهره‌برداری از آن تا پایان سال ۱۳۸۵
۲- بهسازی راه زابل ـ میلک و بهره‌برداری از آن تا پایان سال ۱۳۸۴
۳- پیگیری تسریع در شروع و احداث راه میلک- دلارام از طریق وزارت امور خارجه و ستاد کمک به بازسازی افغانستان
۴- تسریع در اتمام عملیات بهسازی راه ایرانشهرـ خاش ـ زاهدان تا پایان سال ۱۳۸۵
۵- احداث پایانه مرزی میلک، میل ۷۳ و یزدان تا پایان سال ۱۳۸۴
۶- ارتقای کیفی ابنیه فنی و علایم راهنما در طول محور تا حد استانداردهای بین‌المللی
۷- تهیه طرح‌های اجرایی مجتمع‌های رفاهی ـ خدماتی و تیرپارک برای ارایه خدمات اقامتی ـ رفاهی، بهداشتی ـ درمانی و اورژانس، تعمیرگاهی، سوخت‌رسانی و اطفای حریق با اولویت نقاط چابهار، نیکشهر، بمپور، کارواندر، خاش، میرآباد، زاهدان، دشتک، میلک، میل ۷۳ و یزدان
تبصره ۱ـ وزارتخانه‌های نیرو، نفت، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کشور، ارتباطات و فناوری اطلاعات، جهاد کشاورزی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری موظفند امکانات لازم را برای تأمین نیازهای مجتمع‌های رفاهی ـ خدماتی اشاره شده در بند ب ـ۷ این ماده براساس طرح‌های اجرایی فراهم نمایند.
تبصره ۲ـ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای موظف است زمینه‌های لازم را برای جلب مشارکت بخش‌های غیردولتی درساخت و بهره‌برداری از مجتمع‌های رفاهی ـ خدماتی فراهم نماید.
تبصره ۳- وزارت نفت موظف است نسبت به دادن مجوز احداث جایگاه مواد سوختی در مجتمع‌های خدماتی و رفاهی محور ترانزیت و حمل و نقل چابهار در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و خراسان شمالی اقدام نماید.
ج ـ در زمینه عوارض و تعرفه‌ها اعمال تخفیف در عوارض و هزینه‌های وارد شده بر کالاهای ترانزیتی به‌مقصد افغانستان تا پایان برنامه چهارم توسعه به شرح زیر:
۱- تخفیف در عوارض و هزینه‌های وارد بر کالادر بندر چابهار، معادل سی درصد نرخ‌های مصوب
۲- حدف هزینه‌های انبارداری تا ده‌روز پس از تخلیه کالاو اعمال تخفیف سی‌درصدی تا یک‌ماه پس ازآن
۳- تخفیف در عوارض تن – کیلومتر کالا، معادل پنجاه درصد نرخ‌های مصوب
دـ در زمینه خدمات پشتیبانی
۱- مطالعه و اجرای طرح استفاده از سیستم‌های نوین اطلاعاتی و مدیریت بندر از قبیل سیستم خدمات ترافیک شناورها (VTS)، سیستم خدمات ترمینال کانتینری (TCTS)و سایر سیستم‌های مورد نیاز برای تسهیل فرآیندهای برنامه‌ریزی، نظارت و کنترل عملیات تا پایان سال ۱۳۸۵
۲- ارتقای سطح خدمات دریایی از قبیل راهنمایی شناورها ـ یدک‌کشی، علائم کمک ناوبری و خدماتلجستیکی
۳- ایجاد زمینه‌های لازم برای احداث محوطه‌های تعمیر کشتی و کانتینر و انبارهای لازم برای ذخیره‌سازی انواع مختلف کالا
۴- مطالعه و اجرای طرح ساختمان تک پنجره و استقرار نمایندگی‌های فعال تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط در ترانزیت کالادر آن به منظور تسریع در انجام امور
۵ ـ اولویت پهلوگیری و تخلیه محموله کشتی‌هایی که تمام بار آنها کالای ترانزیتی به مقصد افغانستان می‌باشد.
۶- ارایه تسهیلات و انجام حمایت‌های لازم برای تجهیز و راه‌اندازی شرکت‌های توانمند حمل و نقل غیردولتی
۷- تدارک زمینه‌های لازم برای جذب و نگهداری نیروی انسانی متخصص در فعالیت‌های مختلف بندری، انجام تبلیغات مناسب و شناساندن امکانات و مزیت‌های محور ترانزیت و حمل و نقل شرق کشور به‌صاحبان کالا و شرکت‌های حمل و نقل در سطح بین‌المللی
ماده ۶ ـ وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیطزیست موظفند نسبت به تهیه واجرای طرح تثبیت شن‌های روان و پایداری محیط در طول محور ترانزیتی با اولویت مسیر زاهدان ـ زابل ـمیلک تا پایان سال ۱۳۸۵ اقدام نمایند.
ماده ۷ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی (گمرک ایران) موظف است نسبت به تأمین و نصب تجهیزات مدرن لازم برای تشخیص محموله‌های کالا (X – RAY) در بندرچابهار و پایانه مرزی میلک و میل ۷۳ اقدام نماید.
ماده ۸ ـ نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف است شرایط لازم را برای عبور ایمن کالا از این مسیر فراهم نموده و با همکاری گمرک ایران و استفاده از تجهیزات
مذکور در ماده (۷ ) نسبت به کنترل نامحسوس عبور کالاو حذف ایست بازرسی‌های متعدد در طول محور اقدام نماید.
ماده ۹ـ وزارت کشور و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظفند نسبت به تجهیز و ارتقای سطح خدمات ایمنی، اورژانس و اطفای حریق در شهرها و سایر نقاط به گونه‌ای که هر نقطه از محور حداکثر پنجاه کیلومتر از نزدیکترین ایستگاه آتش‌نشانی و خدمات اورژانس قرار داشته باشد، اقدام نمایند.
ماده ۱۰ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است ضمن ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه فناوری و ارتباطات در بندرچابهار و شهرهای مسیر نسبت به پوشش شبکه تلفن همراه و ثابت در کل مسیر محور ترانزیتی اقدام نماید.
ماده ۱۱ـ تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط در امر ترانزیت کالادر این محور موظفند آیین‌نامه‌ها، مقررات و بخشنامه‌های لازم را به‌صورت شفاف و باثبات تدوین نمایند تا ریسک سرمایه‌گذاری در طول محور به‌حداقل ممکن کاهش یابد.
بخش سوم ـ سازمان اجرایی و تأمین منابع مالی
ماده ۱۲ـ به منظور پیگیری، هماهنگی و نظارت بر اجرای این تصویبنامه، ستادی تحت عنوان ستاد پیگیری تصویبنامه محور ترانزیت و حمل و نقل شرق کشور به ریاست وزیر راه و ترابری و متشکل از معاونان وزارت بازرگانی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، رییس دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و استاندار سیستان و بلوچستان تشکیل و ضمن انجام هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های ذی‌ربط و پیگیری انجام وظایف تعیین شده، گزارش نظارتی از عملکرد دستگاه‌ها و پیشرفت امور مربوط به اجرای وظایف تعیین شده را هر شش ماه یک‌بار از طریق وزیر راه و ترابری به هیأت وزیران ارایه می‌نماید.
تبصره – استانداران ذی‌ربط حسب مورد به ستاد یادشده دعوت خواهند شد.
ماده ۱۳ـ چگونگی تأمین منابع مورد نیاز برای اجرای این تصویبنامه بر اساس جدول پیوست تعیین می‌گردد و هر یک از دستگاه‌های اجرایی موظفند اقدام‌ها و عملیات پیش
بینی شده در جدول مزبور را در تخصیص منابع فصل مربوط در اولویت قراردهند.
ماده ۱۴ـ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است تسهیلات لازم را برای انجام اقدام‌های مربوط به این تصویبنامه براساس جدول موضوع ماده (۱۳) فراهم نماید.
بخش چهارم ـ سایر اقدام‌ها
ماده ۱۵ـ وزارت راه و ترابری موظف است پس از تکمیل و بهره‌برداری از محورهای اشاره شده در قسمت “ب” ماده (۵) این تصویبنامه، نسبت به انجام عملیات زیر تا پایان برنامه چهارم توسعه اقدام نماید:
۱- احداث باند دوم راه سنگ بست ـ فریمان ـ تربت جام
۲- بهسازی راه تربت جام ـ تایباد ـ دوغارون
۳- بهسازی راه قاین ـ ابراهیم آبادـ تایباد
۴- بهسازی راه تربت‌حیدریه ـ خواف ـ تایباد
۵- پیگیری تکمیل راه هرات ـ اسلام‌قلعه (در کشور افغانستان) در چارچوب توافق‌های موجود
۶- تکمیل بهسازی مسیر ترانزیتی مشهدـ سرخس
۷- بهسازی راه قاین – حاجی‌آباد- یزدان
۸- بهسازی راه بیرجند- میل ۷۳
۹- ایجاد مسیر ترانزیتی بجنورد- پرسه سو
ماده ۱۶ـ وزارت راه و ترابری موظف است اقدام‌های زیر را تا پایان برنامه چهارم توسعه انجام دهد:
۱- تکمیل مطالعات اجرایی و شروع احداث راه‌آهن چابهار و اتصال آن به شبکه ریلی کشور از طریق مشارکت
۲- مطالعه احداث فرودگاه چابهار با مشارکت سازمان منطقه آزاد چابهار
ماده ۱۷- وزارتخانه‌های راه و ترابری و بازرگانی موظفند برنامه‌ریزی لازم را برای استفاده از ظرفیت بندر چابهار معمول و برنامه اجرایی را اعلام نمایند.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور