شماره : ۲۷۹۴۸ت۳۳۴۱۷هـ
تاریخ : ۱۳۸۴.۰۵.۰۸
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۴.۴.۸ بنا به پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به استناد ماده (۱۹۴) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موضوع ماده (۹۴) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران -مصوب ۱۳۸۳- آیین‌نامه اجرایی ماده یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱- تعاریف و مفاهیمی که در این آیین‌نامه به کار رفته اند عبارتند از:
الف – دستگاه نظارت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان دامپزشکی کشور و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است.
ب – تاییدیه بهداشتی: مجوزی است که مرجع صدور تاییدیه پس از حصول اطمینان از تطبیق وضعیت واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه با معیارهای بهداشتی اعلام شده توسط دستگاه نظارت، صادر می‌نماید
پ – ممیزی خدمات بهداشتی: مشتمل بر بازدید و نظارت بهداشتی به کار واحدهای مشمول موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه و تطبیق وضعیت آنها با معیارهای مصوب دستگاه نظارت است.
ت – مرجع صدور تاییدیه بهداشتی: اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که صلاحیت آنها حسب مورد توسط دستگاه نظارت برای مدت معین تعیین می‌شود.
ث – متصدی: به فردی اطلاق می‌شود که مستاجر،مالک ،صاحب پروانه یا نماینده قانونی اداره واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه است.
ج – میدان دام کشتاری: محلی که دام‌های قابل کشتار به طور موقت در آن نگهداری می‌شوند.
چ – میدان عرضه دام: محلی که تولید کنندگان دام، دام‌های خود را برای فروش در آنجا عرضه می نمایند.
ح – مرکز پرورش دام: محل پرورش دام به منظور انواع بهره برداری، اصلاح نژاد و قرنطینه.
خ – مرکز جمع آوری و نگهداری فراورده‌های خوردنی خام دامی: محلی که در آن فراورده‌های خام دامی‌از قبیل گوشت، شیر و عسل به طور مستقیم یا پس از فراوری و بسته بندی در شرایط مناسب ذخیره می‌شودتا در زمان مصرف به صورت بهداشتی عرضه شود.
ماده ۲- کلیه مراکز تولید و توزیع مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی همچنین مراکزی که دراین زمینه خدماتی ارایه می کنند،موظفند ضمن رعایت ضوابط بهداشتی که از طرف دستگاه نظارت اعلام‌می‌شود، نسبت به اخذ تاییدیه بهداشتی از مراجع صدور تاییدیه بهداشتی که صلاحیت آنها حسب مورد به‌وسیله دستگاه نظارت برای مدت معین تایید شده است، اقدام کنند.
ماده ۳ – واحدهای مشمول این آیین‌نامه عبارتند از:
الف – تمام کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولید مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی.
ب – تمام محلهای توزیع و عرضه انواع مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی و مراکزی که درزمینه‌های یاد شده خدماتی ارایه می کنند مشتمل بر رستوران‌ها، اغذیه فروشی‌ها، سوپرمارکت‌ها، قنادی‌ها،بستنی و آبمیوه‌فروشی‌ها، انواع پزندگی‌ها، چلوکبابی‌ها، تالارهذیرایی، میوه و سبزی‌فروشی‌ها، سلف‌سرویس‌ها، فروشگاههای مواد پروتیینی، استخرهای شنا، قهوه خانه‌ها، حمامها، آرایشگاه‌ها، مسافرخانه‌ها،هتلها، مهدکودکها، سراهای سالمندان، بیمارستانها، آموزشگاه‌ها، سینماها، پانسیونها، قصابی‌ها ومرغ‌فروشی‌ها، خواروبار و لبنیات فروشی‌ها و نانوایی‌های سنتی و فانتزی.
پ- [اصلاحی ۱۳۸۴/۵/۲۳]
واحدها و وسایل حمل و نقل، فروشگاههای زنجیره ای عرضه، سردخانه ها و انبارهای نگهداری مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی
ت – مراکزی که در زمینه دام و فراورده‌های خوردنی خام دامی فعالیت دارند از قبیل مراکز پرورش دام و طیور و آبزیان، کشتارگاه‌ها، مراکز بسته بندی فراورده‌های خام دامی، کارخانه‌های تولید خوراک دام، مراکز جمع آوری و نگهداری فراورده‌های خوراکی خام دامی، میدان دام کشتاری، میدان عرضه دام .
ماده ۴- مراحل اخذ و صدور تاییدیه بهداشتی عبارتست از:
الف – مراجعه متصدی و ارایه درخواست تاییدیه بهداشتی از مرجع صدور تاییدیه.
ب – تشکیل پرونده بهداشتی، بازدید، نمونه برداری و صدور تاییدیه بهداشتی و در صورت وجود نقص،تعیین مهلت برای رفع نقص توسط مرجع صدور تاییدیه، در چارچوب ضوابط و دستورالعملی که حسبمورد توسط دستگاه نظارت اعلام می‌شود.
پ – رفع نواقص اعلام شده و انطباق واحد با معیارهای بهداشتی توسط متصدی.
ت – بازدید مجدد و صدور تاییدیه بهداشتی توسط مرجع صدور تاییدیه.
ث – معرفی متصدی متخلف به دستگاه نظارت.
تبصره – [اصلاحی ۱۳۸۴/۵/۲۳]
تاییدیه بهداشتی واحدهای تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در روستاها، به‌صورت رایگان صادر می شود.
ماده ۵ – کلیه واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه موظفند یکی از مراجع صدور تاییدیه بهداشتی را برای اخذ تاییدیه بهداشتی بر اساس ضوابطی که دستگاه نظارت شامل مراحل نظارت ، اقتضائات محیطی محلی و منطقه‌ای و تعداد صنوف و حداقل دفعه‌های بازدید اعلام می نماید اتخاب کنند و آن را به دستگاه نظارت اعلام نمایند.
ماده ۶- [اصلاحی ۱۳۸۴/۵/۲۳]
دستگاه نظارت موظف است بر اساس پیچیدگی و نوع تولید واحدهای تحت نظارت، موقعیت (مسافت) استقرار موسسه، وسعت واحد و سایر عوامل مرتبط، حداقل تعداد بازدیدهای سالیانه و همچنین تعرفه هر نوبت بازدید را با رعایت موارد زیر تعیین و از طریق دستگاه نظارت استان به واحدهای صدور تاییدیه بهداشتی جهت اجرا ابلاغ نماید.
الف- تعرفه پایه هر بازدید و در صورت لزوم نمونه برداری از واحدهای موضوع بند (الف)، (پ)، (ت) ماده (۳) این آیین‌نامه مبلغ ۰۰۰ر۳۰۰ ریال می باشد که بر اساس عوامل ذکر شده در ماده (۶) تا حداکثر ۰۰۰ر۶۰۰ ریال افزایش می یابد.
ب- هزینه انجام آزمایشهای مرتبط با محصول نمونه برداری شده از واحدهای موضوع بندهای یادشده حسب مورد توسط متصدی پرداخت می شود.
پ- تعرفه هر بازدید برای واحدهای موضوع بند (ب) ماده(۳) این آیین‌نامه که دارای کمتر از ده نفر شاغل باشند با توجه به شهر محل استقرار حداکثر به میزان چهل و پنج هزار ریال و بیش از ده نفر تا هفتاد هزار ریال است.
ت – هزینه نمونه برداری و آزمایشهای مربوط از مواد غذایی در سطح عرضه و آب استخرها و حمام هابرای انجام آزمایش میکروبی حسب مورد توسط متصدی پرداخت می شود.
ث- دستورالعمل هماهنگی و نظارت بر چگونگی تعیین تعرفه در سطح کشور بر اساس این ماده توسط وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جهادکشاورزی با هماهنگی وزارت بازرگانی تهیه و به‌واحدهای استانی ابلاغ می شود.
ج- اختصاص یک درصد از درآمد حاصل از اجرای تبصره یک بند (الف) ماده (۶) به منظور افزایش انگیزه کارشناسان و کارکنان مرتبط با نظارت بر اقدامات شرکتهای ممیزی در
دستگاههای نظارتی (دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی و ادارات کل دامپزشکی) محل بلامانع است
ماده ۷ – وظایف متصدیان واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه عبارتست از:
الف- رفع نواقص اعلام شده توسط مرجع صدور تاییدیه.
ب – پرداخت تعرفه در چارچوب ضوابط مقرر در ماده (۶) این آیین‌نامه.
پ – نصب کارت تاییدیه بهداشتی در محل کار، به نحوی که در معرض دید عموم باشد.
ماده ۸ – وظایف مرجع صدور تاییدیه عبارتست از:
الف – تشکیل پرونده، بهداشتی برای واحد تحت نظارت.
ب – بازدید، نمونه برداری و آزمایش.
پ – تعیین مهلت برای رفع نقص طبق دستورالعمل دستگاه نظارت.
ت – صدور تاییدیه بهداشتی در صورت انطباق وضعیت واحد مورد نظر با معیارهای بهداشتی مصوب دستگاه نظارت از قبیل بهداشت محیط، بهداشت مواد غذایی، بهداشت هوا، ابزار کار، بهداشت فردی و امورایمنی.
ث – اعلام موارد تخلف به دستگاه نظارت در صورت عدم رفع نقص.
ج – ارسال گزارش عملکرد سه ماهه واحدهای تحت پوشش به دستگاه نظارت.
تبصره ۱ – کلیه بازدیدهای موضوع بند (ب) این ماده، طبق برنامه زمان بندی‌شده یا به صورت اتفاقی حسب تشخیص مرجع صدور تاییدیه انجام می‌شود و گزارش آن در پرونده بهداشتی متصدی در مرجع صدور تاییدیه پس از امضای متصدی نگهداری می‌شود تا در صورت لزوم، در اختیار دستگاه نارت قرارگیرد.
تبصره ۲ ـ [اصلاحی ۱۳۸۴/۵/۲۳]
آزمایشگاههای کنترل مواد غذایی و بهداشتی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی برای تکمیل اقدامات کنترل و نظارت گروههای نظارت و ممیزی تأسیس می‌گردد و ضوابط آن توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان دامپزشکی کشور اعلام خواهد شد.
ماده ۹ – وظایف دستگاه نظارت عبارتست از:
الف – تهیه دستورالعملهای مورد نظر، شامل حدود نظارت مرجع صدور تاییدیه .
ب – بررسی، تعیین و اعلام مراجع صدور تاییدیه بهداشتی به واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه به‌صورت مقتضی.
پ – نظارت بر فعالیت مراجع صدور تاییدیه.
ت – رسیدگی به شکایات متصدیان در خصوص تخلفات احتمالی مراجع صدور تاییدیه.
ث – ارزشیابی سالیانه واحدها بر اساس گزارش مراجع صدور تاییدیه .
ماده ۱۰ – مقاطع زمانی اخذ تاییدیه بهداشتی به شرح زیر است:
الف – کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید مواد غذایی فاسد شدنی و خوراک دام و طیورهر شش ماه یک بار
ب – کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی سالیانه یک بار
پ – مراکز توزیع و عرضه مواد غذایی فساد پذیر، آبمیوه گیری‌هاهر چهار ماه یک‌بار
ت – استخرهای شنا و سونا هر سه ماه یک بار
ث – سایر مراکز تهیه، توزیع و عرضه مواد غذایی، مسافرخانه‌ها، قهوه خانه‌ها، آرایشگاه‌ها، حمامها، مهدکودکها، سراهای سالمندان، پانسیونها، بیمارستانها، سینماها و سایر اماکن و مراکز مشمول بند (ب)ماده (۳) این آیین‌نامه هر شش ماه یک بار
ج – مراکز پرورش دام، میدان دام کشتاری و میدان عرضه دام هر شش ماه یک بار
چ – مراکز بسته بندی فراورده‌های خوردنی دام، مراکز عرضه فراورده‌های خوردنی خام دامی هرسه ماه یک‌بار
خ – واحدها و وسایل حمل ونقل انواع موادخوردنی فاسد شدنی و خوراک دام و طیور هر شش ماه یک‌بار
خ – واحدها و وسایل حمل و نقل سایر مواد خوردنی و آشامیدنی سالیانه یک بار
تبصره – مدت اعتبار تاییدیه بهداشتی صادرشده در هر مقطع زمانی تا پایان همان مقطع بوده ومتصدیان واحدهای ذی‌ربط موظف به اخذ تاییدیه برای مقطع زمانی بعدی هستند.
ماده ۱۱ – کارشناسان ممیزی بهداشتی و مدیر عامل شرکت ممیزی بهداشتی باید دارای تحصیلات دانشگاهی لیسانس یا بالاتر در یکی از رشته‌های گروه بهداشت، دامپزشکی، داروسازی، صنایع غذایی و تغذیه باشند شرکتهای ممیزی بهداشتی باید دارای حداقل سه نفر کادر فنی با شرایط یاد شده باشند که یک نفر از آنها به عنوان مدیر عامل و مسوول انجام وظیفه می نماید.
تبصره ۱ – [اصلاحی ۱۳۸۴/۵/۲۳]
در مواردی که ماهیت کار بهداشت محیطی می باشد نظیر بازدید اماکن صنفی، یک نفر از سه نفر اعضای فنی شرکت ممیزی تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید دارای مدرک تحصیلی کارشناسی یا بالاتر در رشته بهداشت محیط و دو سال سابقه کار مفید اجرایی در این رشته باشد.
تبصره ۲ – کارشناس ممیزی بهداشتی که مرجع صدور تاییدیه قرار می گیرد، باید دارای شرایط کادرفنی و دارای حداقل دو سال سابقه کار مفید اجرایی باشد.
تبصره ۳ – کارکنان دستگاه نظارت نمی توانند به عنوان کارشناس ممیزی یا عضو شرکت ممیزی بهداشتی فعالیت نمایند.
ماده ۱۲ – مرجع صدور تاییدیه بهداشتی موظف است در صورت مشاهده تخلف عمده در متصدی که تاثیر مستقیم بر سلامت ماده غذایی و بهداشتی داشته باشد، مراتب را بلا فاصله به دستگاه نظارت اعلام نماید.
ماده ۱۳ – چنانچه متصدیان هر یک از واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه، به دلیل عدم اقدام به‌موقع یا فقدان صلاحیت، نتوانند در طول یک مقطع زمانی موضوع ماده (۱۰) این آیین‌نامه، موفق به اخذتاییدیه بهداشتی شوند، دستگاه نظارت ذی‌ربط موظف است با دستور کتبی و اخطار ۴۸ ساعته و نصب تابلوی علت تعطیل، نسبت به تعطیل موقت واحد یا توقف وسیله نقلیه برای مدت حداقل یک هفته اقدام‌نماید.
تبصره – بازگشایی و فعالیت مجدد واحدهای موضوع ماده (۱۳) این آیین‌نامه که به لحاظ عدم رفع نقص یا فقدان صلاحیت به طور موقت تعطیل شده اند منوط به رفع تمام نواقص و اخذ مجدد تاییدیه بهداشتی از مرجع صدور تاییدیه است.
ماده ۱۴ – دستگاه نظارت مکلف است بر اساس گزارش عملکرد که توسط مراجع صدور تاییدیه بهداشتی تهیه می‌شود، نسبت به ارزشیابی و تعیین درجه بهداشتی واحدهای موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه اقدام نموده و مراتب را به طور مقتضی و در مقاطع مشخص به اطلاع عموم برساند.
ماده ۱۵ – دستگاه نظارت به طور مستمر بر عملکرد مراجع صدور تاییدیه نظارت می کند و در صورت مشاهده هر گونه تخلف ضمن تذکر کتبی می تواند نسبت به لغو پروانه فعالیت به صورت موقت یا دایم اقدام‌نماید و در صورت ضرورت مراتب را به مراجع قضایی ذی‌ربط اعلام نماید.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور