شماره : ۲۷۸۷۵ت۳۳۴۰۴هـ
تاریخ : ۱۳۸۴.۰۵.۰۸
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۴.۴.۸ بنا به پیشنهاد وزارت راه و ترابری و به استناد ماده (۱۲۸) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۳ ـ،آیین‌نامه اجرایی ماده مذکور را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ – کلیات و تعاریف:
الف – کارفرما:وزارت راه و ترابری (شرکت سهامی راه آهن جمهوری اسلامی ایران و شرکتهای تابع).
ب – قرارداد زمانی:قراردادی است که بر اساس مفاد آن، طی مدت زمان مشخص، بهره برداری از شبکه ریلی به اشخاص حقیقی یا حقوقی بخش غیر دولتی (خصوصی و تعاونی) واگذار می‌شود.
ج – قرارداد ظرفیتی: قراردادی است که بر اساس مفاد آن بهره برداری از شبکه ریلی با امکان استفاده از ظرفیت مشخصی از آن به اشخاص حقیقی یا حقوقی بخش غیر دولتی (خصوصی و تعاونی) واگذار می‌شود.
د – خدمات ویژه: آن بخش از خدمات حمل و نقل بار و مسافر در راه آهن است که علاوه بر وظایف قانونی به صورت فوق العاده و خاص به صاحبان بار یا مسافران ارایه می‌شود.
هـ – مجمع عمومی: مجمع عمومی شرکت سهامی راه آهن جمهوری اسلامی ایران است.
ماده ۲ – خدمات توسعه و بهره برداری و نگهداری:
کارفرما می تواند از طریق انعقاد قرارداد با اشخاص حقیقی یا حقوقی بخش غیر دولتی (خصوصی وتعاونی) در زمینه واگذاری خدمات و فعالیتهای خود در موارد زیر اقدام کند:
۱ – خدمات توسعه:
الف – مدیریت طرح، مدیریت جذب سرمایه و سرمایه گذار.
ب – مطالعات و طراحی مراحل مختلف پروژه‌ها.
ج – فعالیتهای پیمانکاری، ساخت و نصب تجهیزات.
د- امور آزمایشگاهی و تدارکاتی و نظارت بر عملیات اجرایی.
هـ – تأمین ناوگان متناسب با نیازهای توسعه بازار حمل و نقل ریلی.
۲ – خدمات بهره برداری و نگهداری:
الف – امور بهره برداری از ظرفیتهای شبکه ریلی از طریق انعقاد قرارداد زمانی یا ظرفیتی.
ب – خدمات کارگزاری و بازاریابی از طریق اعطای نمایندگی.
ج – امور تعمیرات، بازسازی و نگهداری آلات ناقله ریلی و متعلقات.
د – امور تأمین و تولید قطعات، ماشین آلات، سیستمها و تجهیزات.
هـ – امور تعمیرات و نگهداری زیربنایی شامل:
بهسازی و بازسازی خط و ابنیه فنی، ارتباطات، ماشین آلات، ساختمانها و ایستگاهها و تاسیسات.
و – تجهیز و بهره برداری از مجتمعهای انبار و پایانه‌ها
ز – راهبری قطارها و توسعه.
ح – امور نظارت، بازرسی و کنترل کیفیت در قالب دستورالعملها و استانداردهای تدوین شده.
ط – خدمات مربوط به کارگاهها و اماکن تجاری – خدماتی.
ی – امور برق رسانی، آبرسانی، گاز رسانی، تاسیساتی، ساختمانی، تعمیر و نگهداری وسایط نقلیه، خدمات بهداشتی، سرویسهای ایاب و ذهاب، تخلیه و بارگیری، امور رفاهی، امور مالی و اداری و امور تبلیغاتی.
ک – خدمات آموزشی، پژوهشی، رایانه ای، مطالعاتی و طراحی بهبود سیستمها.
ماده ۳ – واگذاری تجهیزات، امکانات و اموال:
کارفرما می تواند تجهیزات، امکانات و اموال واحدها و فعالیتهای واگذار شده را به شرط حفظ مالکیت دولت بر خطوط ریلی و جلوگیری از ایجاد انحصار در بخش غیر دولتی و تضمین استمرار خدمات و سایر شرایط مندرج در ماده (۱۲۸) تنفیذی قانون برنامه سوم، به صورت بیع قطعی (به جز خطوط ریلی)، اجاره به‌شرط تملیک (به جز خطوط ریلی)، اجاره و بر اساس قوانین و مقررات جاری به اشخاص حقیقی و حقوقی بخش غیر دولتی داخلی ( خصوصی و تعاونی) واگذار کند.
این واگذاری از طریق انعقاد قرارداد و در موارد زیر انجام می‌شود:
۱ – انتقال مالکیت اموال و دارایی مربوط به واحدهای واگذار شده مربوط به حمل و نقل بار و مسافر، تعمیر و نگهداری و بازسازی شبکه و ناوگان حمل و نقل ریلی مربوط شامل:
الف – وسایط نقلیه ریلی ناوگان باری، مسافری و لکوموتیوها.
ب – کارگاههای تعمیرات واگن باری و مسافری، دپوهای سرویس و تعمیراتی لکوموتیو.
ج – کارخانه‌ها و کارگاههای تأمین و تولید قطعات، ماشین آلات، سیستمها و تجهیزات.
د – کارگاههای امور تعمیرات و نگهداری و بازسازی خط و ابنیه فنی، علایم و ارتباطات.
هـ – ساختمانها و تأسیسات اداری، پایانه‌ها، انبارها و باراندازها.
و – ماشین آلات، دستگاهها، تجهیزات و امکانات مربوط.
۲ – اجاره دادن واحدهای ذکر شده در بند (۱) به بخش غیر دولتی داخلی (خصوصی وتعاونی).
۳ – سرمایه گذاری بخش غیر دولتی داخلی (خصوصی و تعاونی) برای راه اندازی و فعال کردن خدمات ویژه راه آهن در حوزه‌های تحت مالکیت راه آهن.
۴ – احداث خطوط جدید با رعایت مفاد قانون احداث پروژه‌های عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشارکت .
تبصره – کارفرما می تواند بر اساس قوانین و مقررات جاری کمکهای فنی و اقتصادی به متقاضیان سرمایه گذاری ارایه کند.
ماده ۴ – کارفرما می تواند بخشی از فعالیتهای خود را از طریق تشکیل شرکتهای مشترک با بخش غیردولتی داخلی (خصوصی و تعاونی) و پس از تایید مجمع عمومی شرکت انجام دهد.
تبصره ۱ – کارفرما در ایجاد این شرکتها می تواند با استفاده از بخشی یا تمام اموال واحدهای تحت مالکیت خود مندرج در بند (۱) ماده (۳) آورده خود را تأمین کند.
تبصره ۲ – سهام کارفرما در شرکتهای جدید نباید بیش از چهل و نه درصد سهام باشد.
ماده ۵ – به منظور تأمین امنیت حقوقی و اقتصادی و تضمین مالکیت فردی و امکان دسترسی و بهره برداری آسان توسط بخش غیر دولتی از شبکه ریلی، ضوابط و مقررات مربوط توسط هیأت مدیره شرکت سهامی راه آهن جمهوری اسلامی ایران تهیه می‌شود و پس از تصویب مجمع عمومی شرکت قابل اجرا خواهدبود.
ماده ۶- اجرای روشهای تشویقی از قبیل تضمین یا بیمه سرمایه گذاری، پرداخت مابه التفاوت نرخ تعرفه تکلیفی با بهای قیمت تمام شده، تضمین سود آوری واحدهای واگذار شده در قالب قوانین و مقررات مصوب مجمع عمومی شرکت امکان پذیر است.
ماده ۷ – شرکت سهامی راه آهن جمهوری اسلامی ایران موظف است در صورت واگذاری واحدهای تابع، آموزشهای تخصصی لازم را برای انتقال دانش فنی به بخش غیر دولتی ارایه کند.
ماده ۸ – در صورتی که اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی (خصوصی و تعاونی) طرف قرارداد به همراه واحد واگذار شده، انتقال کارکنان و کارگران واحدهای مزبور را نیز بپذیرند، کارفرما بر اساس قرارداد تنظیمی می تواند تسهیلات ویژه ای را با رعایت قوانین که به تصویب مجمع عمومی شرکت می رسد، برای آنها قایل شود.
ماده ۹- تعیین تکلیف خسارتهای سوانح ناشی از خدمات و فعالیتهای واگذار شده، بر اساس دستور عملی خواهد بود که در آن تکلیفهای مقرر دو طرف و شخص ثالث (استفاده کنندگان از حمل و نقل‌ریلی) را مشخص کرده و به تصویب مجمع عمومی شرکت خواهد رسید.
وضعیت سایر خسارتها در قراردادهای منعقد شده مشخص می‌شود.
ماده ۱۰ – قیمت گذاری خدمات حمل و نقل ریلی موضوع این آیین‌نامه به شرط آن که بیش از سی درصد بازار مربوط در اختیار یک شخص حقیقی یا حقوقی غیر دولتی نباشد، مشمول نرخ گذاری دولتی نخواهد بود.
ماده ۱۱- در صورتی که مجموع میزان ارایه خدمات حمل و نقل ریلی توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی غیر دولتی در حمل و نقل بار یا مسافر در هر محور راه آهن از حد چهل درصد ظرفیت آن محور (مبدا -مقصد) فراتر رود، قیمت گذاری خدمات مزبور در آن محور برای راه آهن نیز رقابتی می‌شود.
تبصره – ظرفیت هر یک از محورهای راه آهن در ابتدای هر سال پس از تصویب وزیر راه و ترابری مشخص خواهد شد.
ماده ۱۲- همزمان و به موازات اقدامهای مربوط به خصوصی سازی فعالیتهای موضوع این آیین‌نامه، کارفرما موظف است پس از انجام بازنشستگی زودرس، بازخریدی و انتقال کارکنان خود به واحدهای دیگر، تغییرات ساختاری و تشکیلاتی خود را با اصلاح و حذف تشکیلات مربوط به فعالیتها و خدمات واگذار شده تهیه و پس از طی مراحل قانونی برای تصویب به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارسال کند.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور