شماره: ۱۴۲۷۷ت۳۱۹۶۰ه
تاریخ: ۱۳۸۴/۰۳/۰۹
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۴/۳/۴ بنا به پیشنهاد مشترک شماره ۱۰۰.۴۷۷۸ مورخ ۱۳۸۳.۹.۲۵ وزارتخانه‌های رفاه و تأمین اجتماعی و مسکن و شهرسازی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به استناد تبصره (۴) ماده (۲) قانون جامع حمایت از حقوق معلولان ـ مصوب ۱۳۸۳ـ آیین‌نامه اجرایی ماده یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱- عبارات زیر در این آیین‌نامه در معانی مشروح زیر به کار می‌روند:
الف – مناسب سازی:
اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل و نقل است به طوری که افراد معلول قادر باشند تا آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی، معابر، محیط شهری و بین‌شهری و ساختمانهای عمومی حرکت کنند و از تسهیلا ت محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره‌مند شوند.
ب – دستگاههای مشمول این آیین‌نامه:
کلیه وزارتخانه‌ها، سازمانها، مؤسسات و شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی .
پ – ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان:
ضوابط مصوب مورخ ۱۳۷۸.۱۰.۶ شورای‌عالی شهرسازی و معماری و اصلاحات بعدی آن برای افراد معلول و ناتوان .
ت – اماکن عمومی:
کلیه وزارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکتهای دولتی، اماکن ورزشی، پایانه‌ها، فرودگاهها، دانشگاهها، قطارهای شهری و برون‌شهری، مراکز تجاری، بانکها و خودپردازها، بوستان‌ها، معابر عمومی و نظایر آنها .
ماده ۲ـ [اصلاحی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
شهرداری های سراسر کشور موظفند از صدور پروانه احداث و پایان کار برای ساختمانها و اماکن عمومی و معابر در صورت عدم رعایت استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان از جمله عدم مطابقت با نقشه یا ضوابط و مقررات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران خودداری نمایند.
تبصره – کلیه دستگاهها موظفند هنگام تنظیم بودجه سالانه خود اعتبارات مورد نیاز مناسب‌سازی راپیش‌بینی و به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و دیگر مراجع ذی‌ربط پیشنهاد نمایند.
ماده ۳- دستگاهها موظفند در طی یک برنامه سه ساله از زمان تصویب و ابلاغ این آیین‌نامه هر سال حداقل سی درصد (۳۰%) از ساختمانهای عمومی وابسته را برای استفاده معلولان، ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان مناسب‌سازی نمایند.
ماده ۴- شهرداری‌های سراسر کشور موظفند جهت مناسب‌سازی اماکن عمومی اقدامات زیر را انجام دهند:
الف ـ مناسب‌سازی معابر عمومی با اولویت معابر اصلی و نزدیک به تقاطع‌ها و همچنین پارکها .
ب ـ [اصلاحی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
تجهیز و نصب چراغها و علایم راهنمایی و هشداردهنده مناسب در معابر عمومی و برجسته‌سازی سطوح پیاده‌روهای نزدیک به تقاطع‌ها و همچنین پارکها.
پ ـ رفع موانع و تطبیق مقررات صدور پروانه با ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان.
تبصره ۱ـ [الحاقی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
مصادیق علایم هشداردهنده توسط ستاد موضوع ماده (۸) تعیین می شود. برای یکسان‌سازی نظارت بر شاخصها و استانداردهای مندرج در قانون و آیین‌نامه های اجرایی ضروری است تا در برنامه نرم افزاری صدور پروانه، چک لیست (سیاهه مقابله) ضوابط معلولین لحاظ گردد. چک لیست (سیاهه مقابله) مذکور توسط وزارت راه و شهرسازی تهیه و توسط وزارت کشور به مراجع صدور پروانه ابلاغ می شود.
تبصره ۲- [اصلاحی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
اعتبار لازم برای اجرای این ماده و سایر مواردی که برعهده شهرداریها گذاشته شده است از محل اعتبار مربوط تأمین می‌گردد.
ماده ۵- کلیه شرکتها و سازمانهای حمل و نقل عمومی درون‌شهری و برون‌شهری موضوع این آیین‌نامه موظفند طی یک برنامه پنج‌ساله نسبت به مناسب‌سازی اماکن عمومی خود (ایستگاهها، بنادر و فرودگاهها) و وسایل حمل و نقل عمومی مربوط براساس ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان اقدام نمایند.
ماده ۶- شرکتهای خودروساز داخلی موظفند استانداردهای لازم جهت ساخت وسایل نقلیه عمومی به‌منظور استفاده معلولان و جانبازان را رعایت و نسبت به ساخت خودروهای شخصی متناسب با وضعیت معلولان و بنا به سفارش آنان یا دستگاههای ذی‌ربط اقدام نمایند.
تبصره ـ [الحاقی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
وزارت صنت، معدن و تجارت موظف است گزارش عملکرد این ماده را هر شش ماه یک بار به ستاد ارایه نماید.
ماده ۷- سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد شهید و امور ایثارگران موظفند با هماهنگی سازمان بهزیستی کشور نسبت به تولید و پخش برنامه‌های آموزشی در رسانه‌های عمومی (ملی و استانی) برای ارتقای آگاهی عمومی در زمینه مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت اقدام نمایند.
ماده ۸ ـ [اصلاحی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
به منظور پیگیری و ایجاد هماهنگیهای لازم برای مناسب سازی، ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی که در این آیین‌نامه به اختصار «ستاد» نامیده می شود، با ترکیب زیر تشکیل می گردد:
۱ـ وزیر کشور یا معاون ذی‌ربط (رییس)
۲ـ رییس سازمان بهزیستی کشور (دبیر)
۳ـ معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
۴ـ معاون ذی‌ربط وزارت راه و شهرسازی
۵ ـ معاون ذی‌ربط وزارت صنعت، معدن و تجارت
۶ ـ معاون ذی‌ربط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
۷ـ معاون ذی‌ربط وزارت آموزش و پرورش
۸ ـ معاون ذی‌ربط معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور
۹ـ معاون ذی‌ربط سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
۱۰ـ معاون ذی‌ربط بنیاد شهید و امور ایثارگران
۱۱ـ نماینده تشکلهای غیردولتی ایثارگران
۱۲ـ نماینده شورای هماهنگی تشکلهای غیردولتی معلولان
۱۳ـ رییس شورای عالی استانها
۱۴ـ رییس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور
تبصره ۱ـ [الحاقی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
در مراکز استانها ستاد استانی با ریاست استاندار و با حضور مدیران کل استانی دستگاههای اجرایی موضوع این ماده تشکیل خواهد شد.
تبصره ۲ـ [الحاقی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
دستورالعمل چگونگی تشکیل جلسات ستاد (کشوری و استانی) در اولین جلسه ستاد تصویب خواهد شد.
تبصره ۳ـ [الحاقی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
ستاد می تواند در صورت ضرورت نسبت به دعوت از سایر سازمانهای دولتی و غیردولتی و اشخاص صاحب نظر حسب مورد اقدام نماید.
ماده ۹ـ [الحاقی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
وزارت راه و شهرسازی بر حسن اجرای ضوابط معماری و شهرسازی برای افراد معلول جسمی و حرکتی موضوع مصوبه شماره ۳۲۰۰/۳۱۰ مورخ ۶/۱۰/۱۳۷۸ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در تمامی اماکن عمومی نظارت می کند و با هماهنگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بنیاد شهید و امور ایثارگران و سازمان بهزیستی کشور موظف است تمهیدات و اقدامات لازم را برای رفع موانع دسترسی معلولان فراهم نماید.
ماده ۱۰- [اصلاحی ۱۳۹۰/۱۲/۷]
نظارت بر اجرای این آیین‌نامه در سراسر کشور با سازمان بهزیستی کشور بوده و سازمان یادشده موظف است گزارش نظارتی خود را به هیأت‌وزیران منعکس نماید.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور