شماره‌ : ۹۰۵۱ت۲۸۳۰۶ه
تاریخ : ۱۳۸۴.۰۲.۱۹

هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۳.۱۱.۴ بنا به پیشنهاد وزارت علوم‌، تحقیقات و فناوری و به استناد ماده‌ (۱۵۵) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی‌، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۸۳ – و اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:

الف – به منظور اجرای سند ملی زیست فناوری (پیوست‌)(۱) و سیاستگذاری‌، برنامه‌ریزی و نظارت در حوزه‌های آموزش‌، پژوهش و تولید در زیست فناوری کشور، بررسی و تصویبنامه‌های سالانه پیشنهادی از سوی دستگاههای اجرایی ذی‌ربط‌، شورای‌ عالی زیست فناوری که در این تصویبنامه به اختصار شورا نامیده می‌شود، با ترکیب زیر تشکیل می‌شود:
۱- رییس‌جمهور و در غیاب ایشان معاون اول رییس‌جمهور (رییس شورا)
۲- وزیر علوم‌، تحقیقات و فناوری (نایب رییس شورا)
۳- وزیر بهداشت‌، درمان و آموزش پزشکی
۴- وزیر صنایع و معادن
۵- وزیر جهادکشاورزی
۶- وزیر نفت
۷- وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
۸- رییس سازمان حفاظت محیط زیست
۹- رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور
۱۰- چهار نفر صاحبنظر به انتخاب شورا

تبصره – شرکت نمایندگان سایر دستگاههای مربوط در جلسات شورا بنا به پیشنهاد وزیر علوم‌، تحقیقات و فناوری و تأیید رییس‌جمهور مجاز می‌باشد.

ب – دبیرخانه شورا در وزارت علوم‌، تحقیقات و فناوری مستقر می‌باشد. دبیر شورا با پیشنهاد وزیر علوم‌ ،تحقیقات و فناوری و تأیید رییس شورا انتخاب می‌شود.

پ – یک ماه پس از ابلاغ این تصویبنامه‌، آیین‌نامه داخلی شورا توسط وزارت علوم‌،
تحقیقات و فناوری تهیه وپس از تأیید شورا به تصویب مراجع ذی‌صلاح قانونی خواهد رسید.

ت – یک ماه پس از ابلاغ این تصویبنامه‌، آیین‌نامه داخلی شورا توسط وزارت علوم‌، تحقیقات و فناوری تهیه و به‌تصویب شورا می‌رسد.

ث – شرح وظایف شورا به شرح زیر است‌:
۱- تعیین سیاستها و راهبردهای اجرایی‌، ترویجی‌، تحقیقاتی و منابع انسانی‌
۲- هدف‌گذاری و تعیین خطوط کلی زیست فناوری
۳- بررسی و تصویب ساختار نظام مدیریت زیست فناوری کشور
۴- نظارت بر پیشرفت برنامه‌های اجرایی سند ملی زیست فناوری

ج – سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است اعتبار لازم را برای اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده درسند یاد شده هر سال پس از بررسی و تصویب آن در شورا با پیشنهاد وزارت علوم‌، تحقیقات و فناوری در چارچوب‌ بودجه مصوب سند مذکور تأمین نماید.

چ – به منظور بررسی‌، تهیه واجرای برنامه‌ها و اقدامات متناسب در چارچوب اهداف‌، سیاستها و برنامه‌های‌ سند مذکور، کارگروههای تخصصی در وزارتخانه‌های نفت‌، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح‌، جهادکشاورزی‌، علوم‌، تحقیقات و فناوری‌، بهداشت‌، درمان و آموزش پزشکی‌، صنایع و معادن و سازمان حفاظت محیط زیست‌ تشکیل می‌شوند.

تبصره – برنامه‌ها و اقدامات پیشنهادی کارگروههای تخصصی به تصویب شورا می‌رسد.

ح – وزارت علوم‌، تحقیقات و فناوری موظف به پیگیری و نظارت بر اجرای برنامه‌های سند مزبور است‌.

خ – وزارت علوم‌، تحقیقات و فناوری موظف است هر شش ماه یک بار گزارش مجموعه اقدامات‌، پیشرفت‌ امور و برنامه‌های اجرا شده را به هیأت وزیران ارائه نماید.

د – ابلاغ سند ملی زیست فناوری و ترتیبات مقرر در آن مانع تصمیماتی که هیأت وزیران در اجرای پروتکل‌ ایمنی زیستی باید اتخاذ کند، نمی‌باشد.

محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور

سند ملی زیست فناوری جمهوری اسلامی ایران

مقدمه:
بـاور رایـج در دنیـای امروز این است که زیست فناوری، مهمترین فناوری قرن بیست و یکم بوده و یکی از هفت صنعت کلیدی است که سرنوشت اقتصادی ـ اجتماعی جوامع را در چند دهه آینده رقم می‎زند.1
واژه زیست فناوری نخستین بار در سال1919 میلادی توسط کارل‎اری‎کی2 به‎مفهوم کاربرد علوم زیستی و اثر متقابل آنها در فناوری‎های ساخـت بشر به‎کار برده‎شـد.
1ـ لسترتارو (مؤلف)، عزیز کیاوند (مترجم)، رویارویی بزرگ، نشردیدار، تهران، چاپ چهارم، 1377، ص52
2.Karl Ereky
به‎ طور کلی هرگونه فعالیت هوشمندانه بشر در خلق، بهبود و تولید محصولات گوناگون با استفاده از موجودات زنده مخصوصاً از طریق دست‎ورزی ژنتیکی آن‎ها در سطح مولکولی در حیطه زیست فناوری، قرار می‎گیرد.
کاربردهای فراوان زیست فناوری آن را به ‎عنوان برجسته‌‎ترین نشانه پیشرفت بشر در قرن حاضر و در کنار فناوری اطلاعات (IT) قرار داده و به یکی از مهم‎ترین ابزارها برای تامین نیازهای متنوع و گوناگون وی تبدیل کرده است.
برخی کاربردهای سنتی زیست فناوری عبارتند از اصلاح نباتات و دام، تهیه نان، ماست و پنیر که تولید انواع آنتی‎بیوتیک‎ها، انسولین انسانی و اینترفرون را نیز شامل می‎شود. در حال حاضر با پیدایش فناوریDNA نوترکیب، دست‎ورزی ژن‎ها1 و انتقال ژن از یک موجود زنده به دیگری یا به‎عبارت دیگر مهندسی ژنتیک، ظرفیت بهره‎گیری از این فناوری به نحو فزاینده‎ای افزایش یافته است.
در قرن حاضر با توجه به افزایش بی‎رویه جمعیت و نیاز به تامین مواد غذایی، زیست فناوری کشاورزی مورد توجه خاص قرار گرفته است. گیاهان زراعی ترنس ژنیک پرمحصول و مقاوم گوناگونی مانند ذرت، برنج، سویا، گوجه‎فرنگی و گندم تولیدشده و روشهای نوین زیست فناوری در افزایش تولید شیر و گوشت دام موثر واقع شده‎اند.
تامین سلامت و بهداشت جمعیت بیش از شش میلیاردی ساکنان کره زمین از طریق تولید داروهای نو ترکیب و واکسن‎ها، دستیابی به روش‎های کم‎هزینه درمان بیماری‎ها، یافتن درمان بیماری‎های صعب‎العلاج و تشخیص سریع‎تر و مؤثرتر بیماری‎های گوناگون از جمله بیماریهای ژنتیکی از قابلیت‎های زیست فناوری پزشکی می‎باشد.
رویکرد جدید به محیط زیست و مفهوم « توسعه پایدار» در قرن حاضر، در نظر گرفتن آن به عنوان یک بخش مهم از سرمایه ملی کشورها از مهم‎ترین دغدغه‎های بشر در قرن حاضر است.
حذف مؤثر آلاینده‎های خطرناک از محیط زیست با استفاده از ارگانسیم‎‎های پالایشگر آلودگی و استفاده از فنون حفظ، نگهداری و بهره‎برداری مناسب از ذخایر ژنتیکی ملی از جمله کاربردهای زیست فناوری در زمینه محیط زیست می‎باشد.
کاربرد زیست فناوری در صنعت که منجر به تولید محصولات گوناگون با صرف هزینه و انرژی کمتر، ضایعات اندک و کمترین اثر مخرب برمحیط زیست می‎شود، موجب آن شده است که این فناوری به یکی از پاکترین و در عین‎حال سودآورترین بخش‎های صنعت شهرت یابد. زیست‌‎فناوری همچنین تولید محصولات نوینی را که قبلاً از روشهای دیگر امکان تولید آن وجود نداشته یا بسیار سخت و دشوار بوده، ممکن ساخته‎ است.
سرمایه‎گذاری و توجه ویژه به زیست‌‎فناوری نه تنها در کشورهای توسعه یافته بلکه در تعدادی از کشورهای در حال توسعه که اهمیت این تکنولوژی برتر قرن را دریافته‎اند، دیده ‎می‎شود.
1. Gene Manipulation
هر چند در ایران استفاده از زیست فناوری سنتی در انستیتوپاستور ایران و مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‎سازی رازی دارای سابقه‎ای نزدیک به یک قرن می‎باشد ولی سابقه توجه جدی به زیست‌‎فناوری نوین با تأسیس پژوهشکده زیست‌‎فناوری سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی و مرکز ملی تحقیقات مهندسی ژنتیک و تکنولوژی زیستی به‎دهه1360 برمی‎گردد. در حال حاضر بیش از1400 نفر محقق (کارشناس ارشد به‎بالا) در زمینه‎های مرتبط با زیست‌‎فناوری در ایران مشغول به‎کار هستند، که بسیار کمتر از ظرفیت مورد نیاز این فناوری در کشور می‎باشد. بیش از600 طرح پژوهشی در زمینه زیست‌‎فناوری در گرایش‎های مختلف کشاورزی، علوم پایه، پزشکی، صنعت و محیط‎زیست انجام پذیرفته است. اما به‎دلیل ناچیز بودن اعتبارات تخصیصی، نتایج حاصل از تحقیقات داخلی به بازار وارد نشـده اسـت هر چـند که تولید محصولات زیست‌‎فناوری سنتی نیز مانند اتانل، مخمر نان، واکسن‎های انسانی و دامی در کشور کماکان ادامه دارد.

 با توجه به شرایط فعلی، به‎نظر می‎رسد که وضعیت نامطلوب زیست‌‎فناوری کشور ناشی از مشکلات و موانع زیر ‎باشد:
1ـ فقدان راهبرد و اولویت‎بندی مشخص برای زیست فناوری کشور.
2ـ ضعف ارتباطات لازم بین سازمانها و مراکز تحقیقاتی، دانشگاهها، مراکز علمی کشور و سایر نهادها.
3ـ کمبود امکانات تحقیقاتی با وجود گستردگی و غنای ذخایر ژنتیکی، گونه‌‎های مختلف گیاهی و جانوری در نقاط مختلف کشور.
4ـ قدیمی و نارسا بودن قوانین و ساز و کارهای لازم برای ثبت اختراعات و اکتشافات و مالکیت فکری و عدم حمایت و پشتیبانی از محققین و دستاوردهای فکری آنان.
عواملی که می‎تواند در توسعه زیست فناوری کشور مؤثر باشد عبارتند از:
1ـ حمایت همه جانبه دولت از زیست فناوری.
2ـ حفظ نیروی انسانی متخصص، با عنایت ویژه به‎شخصیت و وضعیت معیشتی آنان.
3ـ سرمایه‌‎گذاری مناسب ویژه دولت در زیرساخت‎ها.
4ـ اختصاص بودجه مناسب و قابل توجه حداقل در دو برنامه آینده توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور.
5 ـ تشویق و حمایت از سرمایه‎گذاری بخش خصوصی.
6 ـ حمایت از جلب سرمایه‎‌‌گذاری خارجی در کشور.
7ـ بهبود و گسترش ارتباطات جهانی.
8 ـ جذب سرمایه و نیروی انسانی متخصص از بین ایرانیان مقیم خارج از کشور.

سوابق تدوین سند
( سند ملی زیست فناوری نتیجه تلاش نزدیک به 200 نفر از متخصصین و مدیران مرتبط با موضوع است که به پیشنهاد و تصویب کمیته ملی زیست فناوری در طول دو سال کار مستمر در چارچوب پروژه تدوین استراتژی ملی زیست‌‎فناوری در مرکز ملی تحقیقات مهندسی ژنتیک و تکنولوژی زیستی تهیه و تدوین شده ‎است. این سند در تاریخ1382/5/8 توسط وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در هیأت دولت مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گرفت. طبق دستور ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران به‎منظور حصول اطمینان از اعمال نظرات کلیه دستگاههای ذیربط، مجدداً در11 جلسه کاری به‎صورت کارگاههای یک روزه توسط نمایندگان دستگاههای زیر بازنگری و نهایی شد.
1ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
2ـ وزارت جهاد کشاورزی.
3ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
4ـ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
5 ـ وزارت صنایع و معادن.
6 ـ وزارت اقتصاد و دارائی.
7ـ وزارت بازرگانی.
8 ـ سازمان حفاظت محیط زیست.
9ـ مرکز ملی تحقیقات مهندسی ژنتیک و تکنولوژی زیستی.
10ـ مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‎سازی رازی.
11ـ انستیتو پاستور ایران.
12ـ پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی.
13ـ انجمن بیوتکنولوژی ایران.
14ـ انجمن ژنتیک ایران.
15ـ نماینده بخش خصوصی.
16ـ نماینده دفتر همکاریهای فناوری ریاست جمهوری.
17ـ متخصصین زیست فناوری.

این سند پس از بازنگری و تایید نمایندگان دستگاههای فوق‎‌الذکر در تاریخ 1383/2/16 به ‎تصویب هیأت ‎دولت رسید.
کلیه اسناد و مدارک پشتوانه سند در دبیرخانه کمیته ملی زیست‌‎فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موجود است.

آرمانهای ملی در به کارگیری زیست فناوری
1ـ ارتقاء سطح علمی و دانش فنی زیست‌‎فناوری کشور و کسب سهم علمی شایسته در عرصه جهانی.
2ـ ارتقاء سهم شایسته زیست‌‎فناوری در توسعه بخش کشاورزی، محیط‎زیست، بهداشت و درمان، صنعت و معدن.
3ـ کسب مقام پیشتازی در زیست فناوری در سطح منطقه.
4ـ بهبود کمی و کیفی محصولات کشاورزی اعم از گیاه، دام، طیور و آبزیان برای رسیدن به‏‎خودکفایی نسبی و تأمین امنیت غذایی کشور با استفاده از زیست فناوری.
5 ـ بکارگیری اصول اخلاقی اسلامی و رعایت حقوق پذیرفته شده بین‎المللی در توسعه زیست فناوری و توجه به ایمنی زیستی در کلیه مراحل تحقیق، تولید و عرضه محصولات مرتبط با آن.
6 ـ همکاری با جامعه جهانی برای توسعه زیست فناوری در کشور و استفاده صلح‎آمیز از این فناوری نوین و راهبردی روز.
شاخص‎های تعیین اهداف زیست فناوری کشور
1ـ امکان‎پذیری دستیابی به‎اهداف در زمان‎های تعیین شده.
2ـ وجود نیروی انسانی یا امکان آموزش و بکارگیری نیروی انسانی مورد نیاز.
3ـ وجود ابزار لازم برای انجام تحقیقات و امکان تأمین کمبودها و تجهیز عناصر برنامه.
4ـ کمک به رفع بحران ملی در زمینه امنیت غذایی، بهداشت و محیط زیست.
5 ـ توجیه اقتصادی ایجاد و توسعه زیست فناوری.
6 ـ امکان دسترسی به اطلاعات و فناوری مورد نیاز.
7ـ ماهیت راهبردی بودن زیست فناوری.

اهداف کلان
الف ـ اهداف کوتاه مدت (تا پایان سال1385)
1ـ ساماندهی نظام مدیریت زیست فناوری کشور.
2ـ بسترسازی و ظرفیت‎سازی برای ایجاد، انتقال و توسعه فرآیندهای تولید فرآورده‎های زیستی.
3ـ بسترسازی و ایجاد زیرساختهای لازم برای ورود به‎بازارهای جهانی با اولویت کشورهای منطقه و کشورهای اسلامی.
4ـ تکمیل پروژه‎های نیمه تمام زیست فناوری.
5 ـ استفاده از ظرفیـتهای موجود برای توسعه شبکه ملی آزمایشگاههای تحقیقات زیست فناوری.
6 ـ ارتقای سطح آموزش و پژوهش و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز.
7ـ دستیابی و بکارگیری دانش فناوری زیستی گیاهی مورد نیار برای افزایش و بهبود کیفیت تولید محصولات راهبردی (گیاهان هدف: گندم، برنج، دانه‎های روغنی، چغندرقند، گیاهان علوفه‎ای دارویی و باغی).
8 ـ دستیابی و بکارگیری فناوری زیستی در زمینه تولید فرآورده‎های تشخیصی، پیشگیری و درمانی دامی و بهبود کیفیت و کمیت غذای دام از طریق زیست فناوری.
9ـ دستیابی به دانش فنی و بکارگیری روشهای زیست فناوری پزشکی و پزشکی مولکولی در پیشگیری، تشخیص و درمان بیماریها.
10ـ دستیابی به فناوری زیستی تولید فرآورده‎های مفید و مورد نیاز و بکارگیری آنها در پیشگیری، تشخیص و درمان بیماریها.
11ـ دستیابی به استانداردهای جهانی در زمینه تضمین کیفیت فرآورده‎های زیست فناوری.
12ـ استفاده از زیست فناوری برای حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی.
13ـ استفاده از زیست فناوری برای پاکسازی محیط زیست.
14ـ زمینه سازی برای توسعه زیست فناوری در بخش صنعت معدن و انرژی.
15ـ ایـجـاد زمـینـه‎هـای لازم بـرای مـشـارکـت مـحـققـیـن زیـسـت ‎فـنـاوری و سرمایه‎گذاران بخش خصوصی در توسعه شرکتهای تحقیقاتی و تولیدی زیست فناوری.
16ـ دستیابی به دانش ارزیابی و مدیریت خطرات زیست فناوری.
ب ـ اهداف میان مدت ( تا پایان برنامه چهارم توسعه)
1ـ صدور 30 درصد از فرآورده‎ها و خدمات زیست‌‎فناوری تولید شده در کشور.
2ـ افزایش سهم تولیدات زیست فناوری از کل تولید ناخالص ملی کشور به‎میزان دو برابر این سهم در سال1382.
3ـ افزایش نسبت نیروهای انسانی فعال در زیست‌‎فناوری به کل جمعیت کشور، از20 نفر در میلیون، به50 نفر در میلیون.
4ـ افزایش تعداد بنگاههای خصوصی و تعاونی زیست‌‎فناوری کشور به تعداد حداقل 200بنگاه با اشتغالزایی مستقیم 7000 نفر نیروی تخصصی.
5 ـ دستیابی و بکارگیری فناوری زیستی برای پیشگیری و درمان ژنتیکی بیماریها با استفاده از فرآورده‎ها و روشهای زیست فناوری ( بیماریهای هدف: سرطان، دیابت و بیماریهای وراثتی).
6 ـ دستیابی و بکارگیری فناوری زیستی در زمینه گیاهان هدف در برنامه کوتاه مدت و گیاهان داروئی و کشت و کار حداقل 3 گیاه تراریخته در کشور به مساحت حداقل نیم درصد سطح زیر کشت این قبیل گیاهان در جهان.
7ـ دستیابی و بکارگیری فناوری زیستی برای تولید فرآورده‎های غذایی، بهداشتی، صنعتی، معدنی و انرژی مرتبط با زیست‎ فناوری به میزان ده درصد تولید کل این فرآورده‎ها.
8 ـ دستیابی به دانش فنی تولید حیوانات تراریخته.
9ـ رشد دو برابر استفاده از زیست فناوری در جهت حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی.
10ـ رشد سه برابر در استفاده از زیست فناوری برای حفظ، ارتقاء و پاکسازی محیط‎زیست در راستای توسعه پایدار کشور.
11ـ تکمیل، ساماندهی و شبکه‎سازی بانکهای: ژن گیاهی ملی، میکروارگانیسمی، تنوع زیستی، ژن انسانی و ناقلین و ثبت و کاتالوگ کردن حداقل 5 درصد از نمونه‎های هریک از بانکها با استفاده از روشهای مولکولی.

ج ـ اهداف بلند مدت (تا پایان برنامه پنجم توسعه)
1ـ ارتقاء سهم بازار خدمات و فرآورده‎های زیستی به میزان 50% محقق در برنامه میان مدت.
2ـ افزایش سهم بازاریافته‎های جدید خدمات و فرآورده‎های زیستی محقق در برنامه میان مدت به میزان 20%.
3ـ افزایش تولید فرآورده‎های زیستی کشور به میزان دو برابر هدف کمی محقق در برنامه میان مدت.
4ـ تربیت نیروی انسانی و افزایش نیروی انسانی مورد نیاز رشته‎های مختلف زیست‌‎فناوری به نسبت دویست در میلیون تا پایان برنامه.
5 ـ ایجاد زمینه‎های لازم برای گسترش فعالیت شرکتهای خصوصی و تعاونی زیست‌‎فناوری به تعداد حداقل 300 واحد تا پایان برنامه.
6 ـ توسعه فعالیتهای پژوهشی، تولیدی و کاربردی زیست فناوری در ارائه خدمات و تولید فرآورده‎های حوزه پزشکی و کشاورزی.
7ـ دستیابی و بکارگیری دانش زیست فناوری برای تولید فرآورده‎های صنعتی، غذایی، معدنی و انرژی مرتبط با زیست‌‎فناوری به میزان 20% تولید کل این فرآورده‎ها.
8 ـ بکارگیری نتایج محقق در حوزه «حفظ، ارتقاء و پاکسازی محیط‎زیست» در برنامه میان مدت.
9ـ بکارگیری نتایج محقق در حوزه «حفظ تنوع ‎زیستی و ذخایر ژنتیکی» در برنامه میان مدت.
سیاست‎های ملی توسعه زیست فناوری
1ـ سیاست‎های زیست فناوری در بعد سیاسی و مدیریتی
1ـ1ـ با توجه به ابعاد ملی زیست‌‎فناوری باید فعالیت‎های مربوط به آن بطور فرابخشی مدیریت و هماهنگ شود.
1ـ2ـ توسعه زیست‌‎فناوری باید در جهت ارتقاء اقتدار ملی بوده و در تدوین برنامه‎های توسعه‎ای کشور لحاظ گردد و همراه با ایجاد و گسترش زیرساخت‎های موردنیاز این حوزه باشد.
1ـ3ـ توسعه زیست‌‎فناوری باید همراه با گسترش همکاریهای علمی و فناوری در سطح ملی، منطقه‎ای و بین‎المللی باشد.
1ـ4ـ با توجه به سرعت رشد زیست‌‎فناوری باید تسهیلات ویژه مقرراتی در جابجایی نیروهای متخصص اعم از داخلی و خارجی لحاظ گردد.
2ـ سیاست‎های زیست فناوری در بعد اقتصادی
2ـ1ـ توسعه زیست‌‎فناوری باید در جهت تأمین نیازهای راهبردی کشور (در امنیت غذایی و سلامت جامعه و محیط‎زیست) باشد.
2ـ2ـ توسعه زیست‌‎فناوری باید در راستای ارتقاء توان رقابتی تولیدات کشور باشد بطوریکه تولید و صادرات محصولات و خدمات زیست‌‎فناوری را افزایش دهد.
2ـ3ـ توسعه زیست‌‎فناوری باید همراه با حمایت و تشویق دولت از سرمایه‎گذاری و مشارکت بخش خصوصی و تعاونی‎ها باشد.
2ـ4ـ توسعه زیست‌‎فناوری باید همراه با حمایت دولت از مشارکت و سرمایه‎گذاری خارجی باشد.
2 ـ 5 ـ توسعه زیست‌‎فناوری باید همراه با ایجاد دانش فنی در داخل و دستیابی کشور به دانش فنی از منابع خارجی باشد.
2ـ6 ـ توسعه زیست فناوری باید در جهت بهره‎برداری بهینه از ذخایر ژنتیکی باشد.
3ـ سیاست‎های زیست فناوری در بعد زیست‎محیطی
3ـ1ـ توسعه زیست فناوری نباید مغایر با قوانین زیست‎محیطی کشور باشد.
3ـ2ـ توسعه زیست فناوری در کشور باید در جهت حفاظت از ذخایر ژنتیکی باشد.
3ـ3ـ توسعه زیست فناوری باید توأم با رعایت اصول ایمنی زیستی در چارچوب پروتکل‎های جهانی مورد قبول کشور باشد.
4ـ سیاست‎های زیست فناوری در بعد اجتماعی
4ـ1ـ باید نیروی انسانی متخصص کشور به عنوان مهمترین رکن رشد و گسترش زیست‌‎فناوری در کشور مورد توجه و حمایت همه جانبه مادی و معنوی قرار گیرد.
4ـ2ـ توسعه زیست فناوری باید همراه با ارتقای سطح آگاهی عمومی از این فناوری باشد.
4ـ3ـ توسعه زیست فناوری باید توأم با رعایت اصول اخلاقی، حقوقی و مقررات کشوری باشد.
4ـ4ـ توسعه زیست فناوری باید همراه با حمایت از گسترش نقش نهادهای غیردولتی باشد.
4 ـ 5 ـ توسعه زیست فناوری باید همراه با رشد علمی ـ تخصصی و ارتقا مهارت‎های نیروی انسانی باشد.
4ـ6 ـ توسعه زیست فناوری نباید سلامت انسان را به مخاطره بیاندازد.
4ـ7ـ توسعه زیست فناوری باید در جهت ارتقای سطح سلامت جامعه باشد.
4ـ 8 ـ توسعه زیست فناوری باید در جهت تأمین امنیت غذایی کشور باشد.
4ـ 9ـ توسعه زیست فناوری باید موجب رشد اشتغالزایی در جامعه گردد.

راهبرد ملی توسعه زیست فناوری
با توجه به قابلیتهای موجود در کشور و فاصله رو به رشد زیست فناوری کشور با دنیا و به منظور توسعه متوازن زیست‌‎فناوری و برای نیل به اهداف تعیین شد در این سند، راهبرد پیشنهادی، « راهبرد جهشی» انتخاب گردیده ‎است.
در این راهبرد، سعی خواهدشد با استفاده صحیح از منابع، اولویت بندی صحیح در حوزه‎های مختلف زیست‌‎فناوری و پیش‎بینی سازوکارهای لازم برای نظارت بر روند اجراء بتوان در پایان هر کدام از برنامه‎های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، به اهداف تعیین شده دست یافت.
( راهبردهای ساماندهی نظام مدیریت زیست فناوری:
ـ سازماندهی و هماهنگی فعالیتهای زیست فناوری کشور، از طریق نظام فرابخشی مدیریت زیست فناوری، که در آن ساختارهای « سیاستگذاری و برنامه‎ریزی»، « پشتیبانی و اجرا»، نظارت و ارزشیابی لحاظ گردد.
ـ ایجاد و حمایت از واحدهای مطالعات (ارزیابی، ردیابی، پیش‎بینی و آینده‎نگری) زیست‌‎فناوری با مجوز مراجع ذیصلاح.
ـ شایسته سالاری در امور سیاستگذاری و برنامه‎ریزی، مدیریت اجراء، نظارت و ارزشیابی با تأکید بر سیستم انتخابی.
ـ در طول اجرای این برنامه کلیه سازمانهای مرتبط با زیست‌‎فناوری ضمن حفظ روابط سازمانی و استقلال داخلی خود ملزم به هماهنگی با برنامه مندرج در این سند می‎باشند.
(راهبردهای تأمین نیروی انسانی
ـ تدوین برنامه جامع آموزشی زیست‌‎فناوری کشور.
ـ تسهیل و حمایت از ارائه دوره‎های آموزشی زیست فناوری در قالب مراکز آموزشی خصوصی.
ـ بهره‌‎گیری از ظرفیت مراکز پژوهشی در تربیت نیروی انسانی.
ـ برگزاری دوره‎هـای مشـترک آموزشـی بیـن مـراکز علمی داخـلی و خارجی و هدفمندکردن اعزام دانشجو به خارج از طریق تخصیص سهمیه متناسب به هر دستگاه.
ـ ایجاد تسهیلات ویژه برای رفت و آمدهای علمی اساتید و متخصصان داخلی و خارجی.
ـ استفاده‎ از اساتید خارجی و ایرانی مقیم خارج به منظور جبران کمبود تعداد اساتید داخلی.
ـ برگزاری دوره‎های کوتاه مدت و ضمن خدمت، جهت تربیت نیروهای تخصصی و تکنسین ماهر از بین دانش آموختگان.
ـ تقویت مراکز آموزشی ارائه دهنده دوره‎ای آموزش زیست‌‎فناوری و پشتیبانی از راه‎اندازی و توسعه دوره‎های آموزشی موردنیاز در این مراکز.
ـ استفاده از فرصتهای آموزشی در حین اجرای پروژه‎های انتقال فناوری و خرید تجهیزات از خارج از کشور.
ـ تسهیل در تکمیل هرم نیروهای انسانی موردنیاز مراکز پژوهشی زیست‌‎فناوری از طریق اصلاح ساختار تشکیلاتی این مراکز و ساماندهی نیروی انسانی.
ـ استفاده از امکانات و مشارکت بخشهای تولیدی و تجاری در ارائه دوره‎های آموزشی زیست‌‎فناوری.
ـ تسهیل در تکمیل هرم نیروی انسانی موردنیاز مراکز پژوهشی زیست‌‎فناوری از طریق اصلاح ساختار تشکیلاتی این مراکز و ساماندهی نیروی انسانی.
( راهبردهای توسعه زیرساختها و پشتیبانی
ـ وضع قوانین مالکیت فکری متناسب با زیست‌‎فناوری و ایجاد سازوکارهای تخصصی لازم جهت پشتیبانی حقوقی و قضایی موردنیاز در توسعه زیست‌‎فناوری.
ـ ساماندهی و یا ایجاد مراجع ملی غیر ذینفع جهت تأیید کیفیت محصولات و فرآیندهای تولید زیست‌‎فناوری.
ـ زمینه‎سازی برای مشارکت فعال تشکل‎های غیردولتی در سیاست‎سازی و نظارت بر اجرای سیاستها.
ـ ایجاد شبکه ملی اطلاعات زیست فناوری کشور.
ـ ارتقای آگاهی همگانی و گسترش پذیرش عمومی زیست فناوری از طریق رسانه‎های عمومی و نهادهای غیردولتی.
ـ تدوین استانداردهای ملی برای محصولات زیست‌‎فناوری.
ـ تدوین اصول اخلاقی زیست‌‎فناوری توسط کمیته ملی اخلاق زیستی.
ـ تسریع در تدوین مقررات ایمنی زیستی و ایجاد زمینه‎های لازم برای اجرای آن.
ـ تسهیل امور مربوط به صادرات و واردات محصولات، مواد اولیه و تجهیزات زیست‌‎فناوری از طریق درج مقررات مناسب در آئین‎نامه اجرائی صادرات و واردات کشور.
ـ حمایت از عضویت مراکز زیست‌‎فناوری در سازمانهای منطقه‎ای و بین‎المللی.
ـ حمایت از ایجاد بنگاههای بازاریابی خصوصی.
ـ ایجاد بخش زیست‌‎فناوری در مؤسسات دولتی خدمات بازاریابی.
ـ حمایت از ایجاد نظام سرمایه‎گذاری ریسک‎پذیر در زیست‌‎فناوری.
ـ تشکیل صندوق حمایت از توسعه زیست‌‎فناوری.
ـ حمایت از ایجاد شرکتهای سرمایه‎گذاری در زیست‌‎فناوری.
ـ شناسائی و استفاده از ظرفیتهای موجود آزمایشگاهی زیست‌‎فناوری کشور، رفع خلاء های موجود و شبکه‏‎سازی آزمایشگاههای زیست‌‎فناوری و ایمنی زیستی.
ـ تکمیل ضربتی پروژه‎های نیمه تمام تعریف شده در اهداف این سند از طریق اختصاص منابع به صورت پروژه‎ای و خارج از اعتبارات دستگاه مجری.
ـ تعیین و تقویت مراکز فعال مرجع و مراکز برگزیده زیست‌‎فناوری کشوری.
(راهبردهای دستیابی به فناوریهای زیستی
ـ تدوین برنامه جوامع دستیابی به فناوریهای زیستی و تعیین اولویت و مزیت‎یابی برای فناوریهایی که باید از طریق تولید درونزا ایجاد شوند و یا فناوریهایی که بایستی با یادگیری و انتقال از خارج به آنها دست یافت.
ـ تقویت بخش پژوهش به منظور ایجاد و توسعه فناوری‎های زیستی از طریق:
1ـ تخصیص بودجه و ارائه تسهیلات در راستای اولویت‎های تدوین شده توسط کمیته ملی زیست‌‎فناوری در حوزه‎های تخصصی مربوطه.
2ـ اعمال اصلاحات ساختاری لازم در مؤسسات پژوهشی زیست‌‎فناوری به نحوی که امکان انطباق با فعالیتهای پویا را داشته‎باشند و لحاظ نمودن این اصل در ایجاد مؤسسات پژوهشی جدید.
3ـ گسترش فرهنگ و ایجاد بسترهای تحقیقات گروهی و شبکه‎ای و حمایت از فعالیتهای پژوهشی بین سازمانی، بین بخشی، منطقه‎ای و بین‎المللی از طریق تدوین آئین‎‎نامه‎های لازم، ارائه تسهیلات ویژه و تشویق‎های مادی و معنوی در این مقوله.
4ـ تعیین قطب‎های تحقیقات زیست‌‎فناوری در هر حوزه تخصصی و اولویت دادن برای جذب نیروی متخصص و امکانات به این مرکز.
5 ـ تدوین شیوه‎ نامه‎های داوری و تصویب طرحهای پژوهشی زیست‌‎فناوری و تعیین سازوکار نظارتی غیرذینفع به منظور افزایش ثمردهی طرحهای پژوهشی زیست‌‎فناوری.

( ساماندهی انتقال فناوری از خارج کشور و هدفمند نمودن آن از طریق:
1ـ تدوین مقررات و سازوکار لازم در بازدیدهای علمی خارجی و جلسات مذاکره با بنگاههای خارجی.
2ـ ایجاد بانک اطلاعات منابع و فرصتهای انتقال و یادگیری زیست فناوری از خارج و ارائه خدمات مشاوره‎ای و حقوقی انتقال فناوری به بخش‎‏ها.
3ـ تسهیل سرمایه‎گذاری مشترک بنگاههای زیست‌‎فناوری داخلی و خارجی جهت دستیابی به فناوری زیستی پیشرفته جهانی.
4ـ تسهیلات ویژه جهت جابجایی و استخدام متخصصان خارجی صاحب فناوری زیستی در مواقعی که فرصتهای ویژه‎ای در این راستا به وجود می‎آید.
5 ـ تعیین سازوکار مشارکت دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی در پروژه‎های انتقال فناوری در راستای موفقیت در انتقال واقعی دانش فنی.
6 ـ حمایت از حضور در نمایشگاهها و کنفرانسهای منطقه‌‎ای و بین‎المللی زیست‌‎فناوری.
7ـ استفاده از فرصت اعزام دانشجو به خارج و دوره‎های مشترک آموزش مراکز علمی داخل و خارج در راستای انتقال دانش فنی.

( راهبردهای صنعتی و تولیدی
ـ حمایت از پارک‎ها و مراکز رشد زیست‌‎فناوری.
ـ تدوین مکانیسم‎های انتقال فناوری زیستی از مراکز پژوهشی به مراکز بهره‌‎بردار.
ـ حمایت از ایجاد شرکتهای خدمات مهندسی و مشاوره زیست‌‎فناوری در بخش خصوصی.

( راهبردهای تقویت بخش خصوصی و تجارت و بازار
ـ ایجاد مناطق آزاد توسعه زیست‌‎فناوری به منظور افزایش امکان تولید و صادرات محصولات زیست‌‎فناوری.
ـ زمینه‎سازی برای استفاده از ظرفیت‎های موجود در داخل و کشورهای منطقه برای گسترش بازار محصولات زیست‌‎فناوری.
ـ حضـور فـعال مؤثر در نمایشگاهها و همایشهای منطقه‌‎ای و بین‌‎المللی به منظور گسترش بازار محصولات زیست‌‎فناوری.
ـ ایجاد سازوکارهای مؤثر برای جذب سرمایه‎‌ گذاریهای خارجی.

جدول بودجه پیشنهادی برای اجرای برنامه (واحد میلیارد ریال)

*جمع کل بودجه پیشنهادی 6/36185 (میلیارد ریال) می‎باشد. جابجائی بودجه هریک از موارد، حداکثر تا سقف 30% اعتبارات پیش‎بینی شده با تصویب شورای راهبردی امکانپذیر خواهد بود.

ساختار مدیریت زیست فناوری کشور

• ضمیمه‌ها

  ضمیمه ها
  وضع موجود و مطلوب زیست فناوری در ایران

   

  ضمیمه‎ها
  وضع موجود و مطلوب زیست فناوری در ایران
  شاخص‎ها	وضعیت موجود	وضعیت مطلوب (انتهای هر برنامه)
  1ـ سـازمـانـدهی‎نظام مدیریت  زیست فناوری	1ـ کمیته ملی زیست فناوری	کوتاه مدت: ایجاد نظام مدیریت منسجم و فراسـازمـانـی بـرای « سـیاسـت‎گذاری و بـرنـامـه‎ریـزی» ، « اجـرا و پـشتیبانی» و نظارت در حوزه‎های آموزش، پژوهش و تولید در زیست فناوری کشور
  	2ـ کـمیـتـه‎هـای فـرعــی در دستگاههای  مختلف از جمله:
  	2ـ1ـ کمیته بیوتکنولوژی وزارت بهداشت
  	2ـ1ـ1ـ شـبکـه بیـوتـکـنـولـوژی پزشکی کشوری
  	2ـ2ـ2ـ شبکه پزشکی مولکولی
  	2ـ2ـ کمیته بیوتکنولوژی وزارت جهادکشاورزی
  	2ـ3ـ کمـیته بـیـوتکنـولـوژی وزارت صنایع و معادن (صنایع نوین)
  	2ـ4ـ کمیـتـه فـرعـی فـنـاوری و ایمنی زیستی (کمیته ملی توسعه پایدار)
  	3ـ کمیته ملی ایمنی زیستی
  	4ـ کمیته ملی اخلاق زیستی (کمیسیون ملی یونسکو)
  	5 ـ کمیسیون بیوتکنولوژی شورای پژوهش‎های علمی کشور
  2ـ تعدادنیروهای‎‎متخصص (دکتری و فوق‎لیسانس)	20 نفر در یک میلیون نفر جمعیت کشور (جمعاً 1400 نفر نیروی متخصص)	کوتاه مدت: ایجاد بستر مناسب جهت افزایش کمی و کیفی
  		میان مدت: 50 نفر در میلیون جمعیت (جمعاً 3500 نفر)
  		تأمین و تربیت 2100 نفر نیروی متخصص
  		بلنـد مـدت: 200 نفـر در میلیون جمعیت (جمعاً 16000 نفر)
  		تأمین و تربیت 12500 نفر نیروی متخصص
  3ـ پژوهش
  3ـ 1 ـ تعداد مقالات علمی و پژوهشی	250 مقاله (ISI) کل مقالات	کوتاه مدت: جمعاً 550 مقاله ISI و کل مقالات
  		میان مدت: جمعاً 1500 مقاله و ISI و کل مقالات
  		بلند مدت: جمعاً 5000 مقاله ISI و کل مقالات
  3ـ2ـ تعداد مقالات علمی و پژوهشی داخلی	2000 مقاله	کوتاه مدت: جمعاً 2500 مقاله داخلی
  		میان مدت: جمعاً 5000 مقاله داخلی
  		بلند مدت: جمعاً 18500 مقاله داخلی
  3ـ3ـ تعداد پتنت	3 پتنت (عدم وجود ساز و کار موثر ثبت پتنت  در کشور)	کوتاه مدت: حداقل 10 پتنت
  		میان مدت: حداقل 25 پتنت
  		بلند مدت: حداقل 100 پتنت
  3ـ4ـ تعداد مراکز تحقیقاتی و واحدهای پژوهشی	43 واحد (شامل 12 مرکز تحقیقاتی تخصصی و 31 واحد پژوهشی)	کوتاه مدت: تقویت مراکز موجود و تکمیل پروژه‎های ناتمام
  		میان مدت: 15% رشد در بخش خصوصی و دولتی (50 واحد)
  		بلند مدت: 30% رشد دربخش خصوصی و دولتی (جمعاً 65 واحد)
  شاخص‎ها	وضعیت موجود	وضعیت مطلوب (انتهای هر برنامه)
  4ـ تولید
  4ـ1ـ ارزش محصولات (کالا و خدمات)	بالغ بر 400 میلیون دلار	کوتاه مدت: بسترسازی برای افزایش تولید
  		میان مدت : معادل 600 میلیون دلار
  		بلندمدت: دو برابر ارزش تولیدات در سال پایانی برنامه میان مدت (معادل 1200 میلیون دلار)
  4ـ2ـ صادرات	ناچیز	کوتاه مدت: ایجاد بستر مناسب برای صادرات
  		میان مدت: صادرات 30% محصولات تولیدی مطابق اهداف (342 میلیون دلار)
  		بلندمدت: صادرات 50% محصولات تولیدی مطابق اهداف (1140 میلیون دلار)
  4ـ3ـ تعداد شرکتها اعم از تولیدکننده محصولات و ساخت تجهیزات	بیش از 30 شرکت	کوتاه مدت: 60 شرکت
  		میان مدت: 200 شرکت
  		بلندمدت: 500 شرکت
  4ـ4ـ سهم تولید از کل تولید ناخالصی ملی	حدود 6/0 درصد از  GNP ، مبنای رشد متوسط سالیانه 4درصد در نظر گرفته شد.	کوتاه مدت: بسترسازی و تدوین قوانین برای افزایش سهم تولید
  		میان مدت: 4/1% از GNP
  		بلند مدت: 5/1% از GNP
  5 ـ مـشارکـت بـخش خصوصی
  5 ـ1ـ تولید فرآورده‎ها و تجهیزات	حدود 55 درصد سهم از ارزش تولیدات زیست فناوری کشور	کوتاه مدت: 65% (315 میلیون دلار)
  		میان مدت: 75% (484 میلیون دلار)
  		بلند مدت: 85% (850 میلیون دلار)
  5 ـ2ـ پژوهش	سهم بخش خصوصی ناچیز است	کوتاه مدت: بسترسازی و ایجاد تسهیلات لازم برای مشارکت بخش خصوصی
  		میان مدت: 15%
  		بلند مدت: 30%
  6 ـ همکاریهای منطقه‎ای بین‎المللی	عـلی‎رغـم وجـود همـکاریهای بین‎المللی در بعضی از بخشها، مجموعاً وضع موجود مطلوب نیست	گسترش کمی و کیفی ارتباطات و همکاریهای بین‎المللی به میزان:
  		کوتاه مدت: سه برابر وضع موجود
  		میان مدت: پنج برابر وضع موجود
  		بلند مدت: هفت برابر وضع موجود
  7ـ قوانین و مقررات
  7ـ1ـ استانداردهای ملی محصولات و تجهیزات	ضعیف است	تدوین استانداردهای ملی محصولات و تجهیزات زیست فناوری
  7ـ2ـ قوانین حمایتی شامل زیست محیطی، گمرکی و بازرگانی و معافیت‎های مالیاتی	در راستای تضعیف تولیدات داخل	وضع قوانین و مقررات در راستای حمایت از تولید داخل و صادرات محصولات و تجهیزات
  7ـ3ـ قوانین ایمنی زیست	در دست تدوین می‎باشد	تصویب و اعمال قوانین وضع شده
  7ـ4ـ مالکیت معنوی	در دست تدوین می‎باشد	تصویب و اعمال قوانین وضع شده
  8ـ بکارگیری زیست فناوری برای حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی	نامطلوب	کوتاه مدت: ظرفیت ‎سازی برای بکارگیری زیست فناوری
  		میان مدت: بکارگیری زیست فناوری با ساماندهی، تکمیل و شبکه‎سازی بانک‎ها ژنی و ثبت اطلاعاتی ژنتیکی حداقل 5درصد از نمونه‎ها
  		بلند مدت: بکارگیری زیست‎فناوری با ساماندهی، تکمیل و شبکه‎سازی بانک‎های ژنی و ثبت اطلاعات ژنتیکی حداقل 10 درصد از نمونه‎ها
  شاخص‎ها	وضعیت موجود	وضعیت مطلوب (انتهای هر برنامه)
  9ـ بکـارگیـری زیسـت‎فنـاوری در پاکـسازی محیط زیست	مطلوب نیست	کوتاه مدت: ظرفیت‎سازی برای بکارگیری زیست فناوری در پاکسازی محیط زیست
  		میان مدت: رشد 3 برابر بکارگیری زیست‎فناوری در پاکسازی محیط زیست
  		بلندمدت: رشد 5 برابر بکارگیری زیست‎فناوری در پاکسازی محیط‎زیست
  10ـ بکارگیری زیست ‎فناوری  در کشاورزی
  10ـ1ـ بکـارگـیری زیـست‎فناوری در گیاهان
  ـ کشت بافت	ـ متوسط (تولید محدود دربخش خصوصی) و نسبتاً مطلوب در تحقیقات	صادرات فرآورده‎های کشت بافت به منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی
  ـ استفـاده از نـشانگـرهـای مولکولی	نامطلوب در کاربرد (تقریباً منحصر به طبقه‎بندی)	استفاده گسترده در برنامه‎های اصلاح نباتات کشور به میزان
  		کوتاه مدت: بستر سازی جهت تولید دانش فنی
  		میان مدت: حداقل 2 واریته
  		بلندمدت: حداقل 10 واریته
  ـ کودها و سموم بیولوژیک	تولید و مصرف 1% کل سموم و کودهای موردنیاز کشور	جایگزینی کودها و سموم شیمیایی با کودها و سموم بیولوژیک به میزان
  		کوتاه مدت: 5/1%
  		میان مدت: 3%
  		بلندمدت: 10%
  ـ انـتقـال ژن و گـیاهـان تراریخته	محدود (درحد تحقیقات) و تولید در مقیاس آزمایشگاهی	کوتاه مدت: تولید دانش فنی
  		میان مدت: کاشت 2/0% از سطح زیرکشت گیاهان تراریخته جهان
  		بلند مدت: کاشت 5/0% زیر کشت گیاهان تراریخته جهان
  10ـ2ـ بـکـارگیری زیسـت فناوری  در دام، طیور و آبزیان	نه چندان رضایت‎بخش	کاهش واردات به میزان 90%
  ـ خوراک دام و مکملها		تسخیر بازار منطقه و صدور دانش بیشتر
  ـ دامپزشکی		استفاده از روشهای زیست فناوری برای اصلاح نژاد دام و آبزیان
  ـ اصلاح نـژاد دام، طـیور و آبزیان		کوتاه مدت: دستیابی به دانش فنی
  		میان مدت : تأمین 5% نیاز کشور
  		بلند مدت: تأمین 10% نیاز کشور
  ـ خوراک دام و مکملها
  ـ دامپزشکی	پیشگیری (مطلوب)، تشخیص (درحد تحقیقات)	کـوتـاه مـدت: دستـیابی به دانـش فـنی و استانداردها
  		میان مدت: تولید سه واکسن و روشهای تشخیص مولکولی بیماریها
  		بلندمدت: تولید حداقل پنج واکسن جدید و افزایش صادرات به میزان 30% کل تولیدات
  ـ اصلاح نژاد دام، طیور و آبزیان	در حد تحقیقات جزئی	استفاده از روشهای زیست فناوری جهت اصلاح نژاد
  شاخص‎ها	وضعیت موجود	وضعیت مطلوب (انتهای هر برنامه)
  11ـ بکارگیـری زیســت‎فـناوری در صنـعت		کوتاه مدت: ظرفیت‎سازی برای بکارگیری زیست فناوری
  		میان مدت: تولید 10% از فرآورده‎ها به روش زیست فناوری
  		بلندمدت: تولید 30% از فرآورده‎ها به روش زیست فناوری
  11ـ1ـ ساخـت تـجهیـزات اساسی		کوتاه مدت: زمینه سازی برای دسـتیابی به دانش فنی
  		میان مدت: حداقل 5%
  		بلندمدت: حداقل 10%
  11ـ2ـ تولید فرآورده‎های زیستی قابل استفاده در صنایع غذایی	تولید 1% نیاز کشور	کوتاه مدت: 5%
  		میان مدت:10%
  		بلندمدت:15%
  11ـ 3ـ استفاده از فناوری زیستی در معدن و انرژی	تحقیقاتی آزمایشگاهی	کوتاه مدت: دستیابی به دانش فنی
  		میان مدت: ایجاد پایلوت
  		بلندمدت: سرمایه‎گذاری برای کاربرد در صنعت
  12ـ بکارگیری زیست‎فناوری درسلامت
  12ـ1ـ پیشگیری	نسبتاً مطلوب	کوتاه مدت: حمایت از پروژه‎های نیمه تمام و مراکز تولیدی
  		میان مدت: دستیابی به فناوریهای جدید و واکسن‎های نسل جدید و زمینه‎سازی برای صادرات
  		بلندمدت: تلاش برای صادرات تولیدات
  12ـ2ـ درمان	3 درصـد واردات فـرآورده‎های داروئـی کـه عـمـدتـاً از طـریـق بیوتـکنولـوژی تـولیـد مـی‎شـوند حداقل 30 درصد از ارز را به خود اختصاص می‎دهد	کوتاه مدت: تکمیل پروژه‎های ناتمام
  		میان مدت: تولید حداقل 10% از داروهای پروتئینی نوترکیب موردنیاز
  		بلندمدت: تولید حداقل 30% داروهای پروتئینی نوترکیب موردنیاز
  12ـ3ـ تشخیص	واردات بخش عمده‎ای از فرآورده‎های تشخیصی	کوتاه مدت: توسعه تولید فرآورده‎ها و گسترش بکارگیری روشهای زیست فناوری در آزمایشگاههای تشخیصی کشور، تدوین استاندارد و پانل‎های ملی
  		میان مدت: تأمین 50% نیاز کشور در این زمینه
  		بلندمدت: تأمین 80% نیاز کشور

نتایج اجرای برنامه راهبردی

1ـ آموزش
ـ تربیت 2100 نفر نیروی متخصص زیست فناوری (دکتری و فوق لیسانس) تا پایان برنامه میان‎مدت (1388).
ـ تربیت 12500 نفر نیروی متخصص زیست فناوری (دکتری و فوق لیسانس) تا پایان برنامه بلندمدت.

2ـ پژوهش
ـ انتشار 7050 مقاله در مجلات بین‎المللی ISI تا پایان راهبردی.
ـ انتشار 16500 مقاله داخلی تا پایان برنامه راهبردی.

3ـ تولید
ـ ثبت حداقل 135 پتنت تا پایان برنامه راهبردی.
ـ تولید حداقل 10 درصد از داروهای پروتئین نوترکیب موردنیاز تا پایان برنامه میان مدت.
ـ تولید حداقل 30 درصد از داروهای پروتئین نوترکیب موردنیاز تا پایان برنامه بلند مدت.
ـ کاشت گیاهان تراریخت در کشور به میزان حداقل 2% درصد از سطح زیرکشت این قبیل گیاهان در جهان تا پایان برنامه میان‎مدت.
ـ کاشت گیاهان تراریخته در کشور به میزان 5% درصد از سطح زیر کشت این قبیل گیاهان تا پایان برنامه بلندمدت.

4ـ زیرساخت‎ها
ـ ایجاد نظام مدیریت منسجم و فراسازمانی برای سیاست‎گذاری، برنامه‎ریزی، آموزش، پژوهش و تولید در زیست فناوری کشور.
ـ تقویت و تجهیز مراکز و واحدهای پژوهشی موجود زیست فناوری در جهت توانمندسازی آنها تا پایان برنامه کوتاه مدت.
ـ افزایش مراکز تحقیقاتی و واحدهای پژوهشی زیست فناوری در بخش خصوصی و دولتی 22 واحد تا پایان برنامه راهبردی ایران سبز.
ـ ساماندهی نیروهای انسانی متخصص کشور در جهت بهره‎برداری کامل از توان تخصصی کشور.
ـ مشارکت دادن بخش خصوصی در سه بخش تولید، پژوهش و آموزش زیست فناوری.
ـ افزایش تعداد شرکتهای خصوصی از 30 شرکت کنونی به 500 شرکت تا پایان برنامه راهبردی ایران سبز.
ـ افزایش سهم بخش خصوصی در پژوهش و آموزش زیست فناوری از سهم بسیار ناچیز کنونی به 15 درصد تا پایان برنامه میان‎مدت.
ـ افزایش سهم بخش خصوصی در پژوهش و آموزش زیست فناوری از سهم بسیار ناچیز کنونی به 30 درصد تا پایان برنامه بلندمدت.
ـ افزایش سه بخش خصوصی در تولید محصولات و خدمات زیست فناوری از 55 درصد کنونی به 85 درصد معادل 850 میلیون دلار در پایان برنامه راهبردی ایران سبز.
ـ تدوین استانداردهای ملی محصولات و تجهیزات زیست فناوری و ساماندهی نظام بررسی، تأیید و صدور مجوز فروش محصولات زیست فناوری.
ـ تجهیز آزمایشگاههای رفرانس و ایجاد ساز و کارهای مناسب برای تأیید فنی و صدور مجوز برای محصولات زیست فناوری در اسرع وقت مطابق با نرم‎های بین‎المللی.
ـ تدوین قوانین و مقررات حمایتی و پشتیبانی متناسب با ماهیت زیست فناوری در راستای حمایت از توسعه آن.
ـ ساماندهی و بهره‎برداری مؤثر از بانک‎ها و ذخایر ژنی.

5 ـ بازار
ـ افزایش ارزش تولیدات زیست فناوری کشور از 400 میلیون دلار فعلی به 1/2 میلیارد دلار.
ـ افزایش صادرات محصول و خدمات زیست فناوری کشور از 5/0 میلیون دلار به 14/1 میلیارد دلار.
ـ کاهش واردات خوراک دام و مکمل‎ها به میزان 5 درصد نیاز کشور تا پایان برنامه میان‎مدت.
ـ کاهش واردات خوراک دام و مکمل‎ها به میزان 10 درصد نیاز کشور تا پایان برنامه بلند مدت.
ـ تسخیر بازار منطقه در زمینه واکسن و سرمهای دامی تا پایان برنامه بلندمدت.