قانون‌ تنظیم‌ بازار غیرمتشکل‌ پولی

تاریخ تصویب: ۱۳۸۳/۱۰/۲۲
تاریخ انتشار: ۱۳۸۳/۱۱/۲۴

ماده ۱ – اشتغال‌ به‌ عملیات‌ بانکی توسط‌ اشخاص‌ حقیقی و یا حقوقی تحت‌ هر عنوان‌ و تأسیس‌ و ثبت‌ هرگونه‌ تشکل‌ برای انجام‌ عملیات‌ بانکی، بدون‌ دریافت‌ مجوز از بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ ممنوع‌ است‌.
عملیات‌ بانکی در این‌ قانون‌ به‌ امر واسطه‌گری بین‌ عرضه‌کنندگان‌ و متقاضیان‌ وجوه‌ و اعتبار به‌ صورت‌ دریافت‌ انواع‌ وجوه‌، سپرده‌، ودیعه‌ و موارد مشابه‌ تحت‌ هر عنوان‌ و اعطاء وام‌، اعتبار و سایر تسهیلات‌ و صدور کارتهای الکترونیکی پرداخت‌ و کارتهای اعتباری اطلاق‌ میشود.

تبصره ۱ – بانکها و صندوق‌هائی که‌ قبلاً به‌ موجب‌ قوانین‌ خاص‌ تأسیس‌ شده‌اند بر اساس‌ مفاد همان‌ قوانین‌ ادامه‌ فعالیت‌ خواهند داد.

تبصره ۲ – اشخاص‌ حقیقی یا حقوقی دیگری که‌ بدون‌ دریافت‌ مجوز از بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ به‌ عملیات‌ بانکی مبادرت‌ دارند موظفند ظرف‌ یک‌ ماه‌ از تاریخ‌ لازم‌الاجراء شدن‌ این‌ قانون‌ برای اخذ مجوز به‌ بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ مراجعه‌ و مدارک‌ مورد نیاز را ارائه‌ نمایند. در غیر این‌ صورت‌ بنا به‌ درخواست‌ بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ ادامه‌ فعالیت‌ این‌ قبیل‌ اشخاص‌ توسط‌ نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران‌ متوقف‌ خواهد شد. در صورت‌ اعتراض‌، متقاضی میتواند به‌ مراجع‌ ذیصلاح‌ قضائی مراجعه‌ نماید.
بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ نیز موظف‌ است‌ ظرف‌ سه‌ ماه‌ درخواست‌ را رسیدگی و نتیجه‌ را به‌ متقاضی اعلام‌ نماید. در صورت‌ عدم‌ صدور مجوز، بانک‌ یاد شده‌ ایرادها و نواقص‌ پرونده‌ را برای اصلاح‌ و رفع‌ آن‌ باید به‌ متقاضی اطلاع‌ دهد.

تبصره ۳ – آئین‌نامه‌ ناظر بر تأسیس‌، فعالیت‌ و نظارت‌ بر اشخاص‌ حقیقی یا حقوقی، همچنین‌ مسؤولیت‌ مدیران‌ و سهامداران‌ عمده‌، انحلال‌ و تصفیه‌ و نحوه‌ لغو مجوزهای تأسیس‌ آنها بر اساس‌ قوانین‌ پولی و بانکی کشور مصوب‌ ۱۳۵۱/۴/۱۸ و عملیات‌ بانکی بدون‌ ربا مصوب‌ ۱۳۶۲/۶/۸ با تأیید شورای پول‌ و اعتبار به‌ تصویب‌ هیأت‌ وزیران‌ خواهد رسید.

[آیین‌نامه اجرایی تبصره (۳) ماده (۱) و بند (ج) تبصره (۲) ماده (۲) قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی]

تبصره ۴ – اشخاص‌ حقیقی یا حقوقی موضوع‌ این‌ ماده‌ که‌ به‌ عملیات‌ بانکی اشتغال‌ دارند در صورتی که‌ موفق‌ به‌ اخذ مجوز فعالیت‌ تحت‌ عنوان‌ موجود یا عنوان‌ مناسب‌ دیگر ظرف‌ شش‌ ماه‌ از تاریخ‌ لازم‌الاجراء شدن‌ این‌ قانون‌ نشوند بنا به‌ اعلام‌ بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ حق‌ ادامه‌ فعالیت‌ نخواهند داشت‌. متخلفین‌ از اجرای این‌ حکم‌ درصورت‌ شکایت‌ بانک‌ یاد شده‌ از طریق‌ مقامات‌ قضائی صلاحیتدار به‌ مجازات‌ حبس‌ تا شش‌ ماه‌ محکوم‌ خواهند شد.

الف- [الحاقی ۱۳۹۵/۱۱/۱۰]
تأسیس، ثبت، فعالیت و انحلال نهادهای پولی و اعتباری از قبیل بانکها، مؤسسات اعتباری غیربانکی، تعاونی‌های اعتبار، صندوق‌های قرض ‌الحسنه، صرافی‌ها و شرکتهای واسپاری (لیزینگ‌ها) و همچنین ثبت تغییرات نهادهای مذکور فقط با اخذ مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و به‌ موجب مقررات مصوب شورای پول و اعتبار امکان‌پذیر است.

ب- [الحاقی ۱۳۹۵/۱۱/۱۰]
ایجاد نهادهای جدید در بازار غیرمتشکل پولی بدون مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ممنوع بوده و تصدی پستهای مدیریتی آنها در حکم تصرف غیرقانونی در اموال عمومی تلقی می‌ شود.


ماده ۲ – نظارت‌ بر حسن‌ اجرای سیاستهای پولی و اعتباری، مصوبات‌ شورای پول‌ و اعتبار و دستورات‌ بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ به‌ عهده‌ بانک‌ یادشده‌ است‌. مؤسسات‌ و اشخاص‌ فعال‌ در این‌ زمینه‌ مکلفند اطلاعات‌ لازم‌ را در اختیار بازرسان‌ بانک‌ یادشده‌ قرار دهند.

تبصره ۱ – در صورت‌ ارائه‌ گزارش‌ و احراز تخلف‌ توسط‌ بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌، این‌ بانک‌ میتواند نسبت‌ به‌ تعلیق‌ مجوز مؤسسات‌ متخلف‌ اقدام‌ نماید.
در این‌ موارد، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران‌ مکلف‌ به‌ جلوگیری از ادامه‌ فعالیت‌ متخلفین‌ و همکاری لازم‌ با بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ میباشد. در صورت‌ اعتراض‌، متقاضی میتواند به‌ مراجع‌ ذیصلاح‌ قضائی مراجعه‌ نماید.

تبصره ۲ – بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ پس‌ از اعمال‌ نظارت‌ بر مؤسسات‌ موضوع‌ این‌ قانون‌ نسبت‌ به‌ ساماندهی آنان‌ در چارچوب‌ مقررات‌ موجود و شرایط‌ ذیل‌ اقدام‌ نماید:

الف‌ – برای مؤسساتی که‌ شرایط‌ ارتقاء به‌ سایر مؤسسات‌ مالی، اعتباری غیربانکی یا بانکی را دارا باشند مجوز لازم‌ توسط‌ بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ صادر میشود.

ب‌ – کلیه‌ گزارشها و اطلاعات‌ به‌ دست‌ آمده‌ توسط‌ بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ کاملاً محرمانه‌ تلقی میشود.

ج‌ – آئین‌نامه‌ این‌ تبصره‌ توسط‌ بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ تهیه‌ و پس‌ از تأیید شورای پول‌ و اعتبار به‌ تصویب‌ هیأت‌ وزیران‌ خواهد رسید.

[آیین‌نامه اجرایی تبصره (۳) ماده (۱) و بند (ج) تبصره (۲) ماده (۲) قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی]


ماده ۳ – به‌ منظور امکان‌ نظارت‌ کامل‌ بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ بر بازار متشکل‌ و غیرمتشکل‌ پولی و تفکیک‌ بازار پول‌ و سرمایه‌، ریاست‌ شورای بورس‌ به‌ عهده‌ وزیر امور اقتصادی و دارایی میباشد.


ماده ۴ – آیین‌نامه‌ اجرایی این‌ قانون‌ بنا به‌ پیشنهاد وزارت‌ امور اقتصادی و دارایی و با هماهنگی بانک‌ مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ ظرف‌ دو ماه‌ به‌ تصویب‌ هیأت‌ وزیران‌ میرسد.

[آیین‌نامه اجرایی قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی]


ماده ۵ – کلیه‌ قوانین‌ و مقررات‌ مغایر با این‌ قانون‌ ملغی الاثر میگردد.


قانون‌ فوق‌ مشتمل‌ بر پنج‌ ماده‌ و شش‌ تبصره‌ در جلسه‌ علنی روز سه‌شنبه‌ مورخ‌ بیست‌ و دوم‌ دی ماه‌ یکهزار و سیصد و هشتاد و سه‌ مجلس‌ شورای اسلامی تصویب‌ و در تاریخ‌ ۱۳۸۳/۱۰/۳۰ به‌ تأیید شورای نگهبان‌ رسید.

رئیس‌ مجلس‌ شورای اسلامی – غلامعلی حدادعادل‌