شماره ۴۳۸۰۲ت ۳۱۱۱۹ه – ۱۳۸۳/۰۹/۱۴
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۳/۹/۴ بنا به پیشنهاد شماره ۱.۱۰۰۷۷ مورخ ۱۳۸۳.۴.۲۵ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به استناد ماده (۱۴) قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانه‌های عمومی کشور -مصوب ۱۳۸۲- آیین‌نامه اجرایی قانون یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ ـ عبارات زیر دراین آیین‌نامه در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ـ قانون: قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانه‌های عمومی – مصوب ۱۳۸۲.
ب ـ هیأت امنا: هیأت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور.
ج ـ انجمن استان: انجمن کتابخانه‌های عمومی استان.
د- انجمن شهرستان: انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان.
هـ – انجمن شهر: انجمن کتابخانه‌های عمومی شهر.
ماده ۲ ـ کتابخانه‌های عمومی، نهادی فرهنگی است که با مجموعه‌ای منظم از منابع مکتوب و مضبوط در اشکال مختلف به منظور برآورده ساختن نیازهای اطلاعاتی، علمی، پژوهشی، آموزشی، تفریحی و غنی سازی اوقات فراغت عموم افراد جامعه قطع نظر از سن، نژاد، جنسیت، مذهب، ملیت، زبان یا موقعیت اجتماعی آنها، به ارایه خدمات کتابداری و اطلاع‌رسانی می‌پردازد.
ماده ۳ ـ کتابخانه‌های عمومی به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی دارای ارکان زیر است:
الف ـ هیأت امنا
ب ـ انجمنها
ج ـ دبیرخانه‌ها
ماده ۴ ـ جلسات عادی هیأت امنا هر سه ماه یک بار با دعوت رسمی دبیرکل هیأت امنا تشکیل می‌شود.
تبصره ۱ ـ جلسات فوق‌العاده بنا به ضرورت و تشخیص رییس هیأت امنا یا به پیشنهاد دبیرکل یا سه نفر از اعضای هیأت امنا و تأیید رییس هیأت امنا و با دعوت دبیر کل برگزار می‌شود.
تبصره ۲ ـ دعوتنامه باید با دستورجلسه مشخص و حداقل ده روز قبل از تاریخ برگزاری جلسه، برای اعضای هیأت امنا ارسال شود مگر آنکه دستور و وقت جلسه بعدی در همان جلسه توسط اعضای حاضر تعیین شود یا فوریت آن را رییس هیأت امنا تشخیص و اعلام نماید.
تبصره ۳ ـ جلسات هیأت امنا با حضور حداقل هفت نفر از اعضا رسمیت می‌یابد و تصمیمات آن با پنج رأی موافق معتبر است. خلاصه و اهم مذاکرات و مصوبات جلسه، ثبت و صورتجلسات تهیه شده در دبیرخانه نگهداری می‌شود.
تبصره ۴ ـ [اصلاحی ۱۳۸۴/۴/۲۶]
چنانچه هر یک از اعضای موضوع بند “و” ماده (۲) قانون، در سه جلسه متوالی هیأت امنا بدون عذر موجه غیبت نماید، عضویت او سلب و جایگزین وی به ترتیب مقرر در قانون انتخاب خواهد شد. تشخیص عذر موجه با هیأت امنا است.
ماده ۵ ـ [اصلاحی ۱۳۸۴/۴/۲۶]
هیأت امنا مجاز است در تدوین دستورالعمل‌های موردنیاز در زمینه‌های اداری و مالی موضوع بند “د” ماده (۳) قانون، چگونگی واگذاری حق بهره‌برداری از فضا و مکان کتابخانه‌ها برای انجام فعالیتهای فرهنگی و آموزشی مرتبط و چگونگی اخذ وام یا استفاده از تسهیلات بانکی را با رعایت قوانین و مقررات مربوط مشخص نماید.
ماده ۶ – هیأت امنا می‌تواند نسبت به تقدیر مادی و معنوی از اشخاص حقیقی یا حقوقی که در زمینه تأمین، ساخت، تجهیز، توسعه، اداره کتابخانه‌های عمومی و ارایه خدمات کتابداری و اطلاع‌رسانی خدمات برجسته‌ای ارایه نموده‌اند، به‌ویژه شوراهای اسلامی شهر و شهردارانی که در حسن اجرای مواد (۶) و (۱۲) قانون و ماده (۱۷) این آیین‌نامه، مساعدت خاص نموده‌اند، اقدام نماید.
ماده ۷ ـ دبیر کل هیأت امنا مسؤولیت اداره کلیه امور دبیرخانه هیأت امنا و اجرای وظایف مندرج درقانون و این آیین‌نامه و مصوبات هیأت امنا و نمایندگی دبیرخانه هیأت امنا، دبیرخانه انجمنها و کتابخانه‌ها در مقابل اشخاص حقیقی و حقوقی، دولتی و غیردولتی، داخلی و بین‌المللی، مراجع قضایی و حل اختلاف (اختصاصی یا عمومی)، حق طرح هرگونه دعوا یا دفاع یا تعقیب دعاوی مربوط با حق استفاده از وکلای دادگستری یا کارشناسان حقوقی شاغل در دبیرخانه یا کتابخانه‌ها را با حق توکیل به غیر دارد.
تبصره ـ دبیر کل می‌تواند برخی از اختیارات خود را به مسؤولیت خود و با رعایت قوانین و مقررات مربوط به هریک از کارکنان تفویض نماید.
ماده ۸ ـ در شهرستانهایی که فاقد اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند، نماینده مدیر کل فرهنگ و ارشاداسلامی استان به عنوان عضو و دبیر انجمن شهرستان منصوب می‌شود.
ماده ۹ ـ انجمن استان دارای وظایف و اختیارات زیر است که با هماهنگی دبیرخانه هیأت امنا نسبت به تحقق کامل آنها اقدام خواهد کرد:
الف ـ پیگیری و انجام مصوبات هیأت امنا و ارایه گزارشهای لازم در وقت مقرر به دبیرخانه هیأت امنا.
ب ـ تشکیل دبیرخانه انجمن استان طبق ضوابط مربوط، نظارت بر حسن اداره آن و همکاری با واحدهای استانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاههای اجرایی مرتبط و دبیرخانه هیأت امنا.
ج ـ نظارت کامل بر حسن اجرای قانون، این آیین‌نامه و مصوبات هیأت امنا در حوزه استان.
د ـ برگزاری منظم جلسات ـ حداقل هر دو ماه یک بار ـ در سطح انجمن استان و نیز برگزاری جلسات هماهنگی با انجمن‌های شهرستانهای استان جهت تأمین نیازهای انجمنها و دبیرخانه‌های مربوط و حل و فصل مسائل و مشکلات آنها و ارسال گزارش به دبیرخانه هیأت امنا.
ه ـ دریافت و بررسی گزارش عملکرد و صورتهای مالی و تراز سالانه و برنامه و بودجه پیشنهادی انجمن‌های شهرستانهای تحت پوشش حداکثر تا پایان فروردین‌ماه هر سال و ارایه جمع‌بندی حاصل به انضمام گزارش عملکرد خود به دبیرخانه هیأت امنا حداکثر تا پایان خردادماه هر سال.
وـ بررسی برنامه و بودجه پیشنهادی انجمن هر شهرستان با حضور اعضای آن انجمن و ارایه نتایج حاصل به دبیرخانه هیأت امنا برای تصویب توسط هیأت امنا. در صورت عدم حصول توافق، در مواردی که اختلاف نظر وجود دارد، انجمن استان باید ضمن امانتداری کامل نسبت به نظر انجمن شهرستان، نظر مستند و مستدل خود را همراه پیشنهادات اصلاحی، مکتوب نموده و به هیأت امنا ارائه نماید.
زـ به منظور رفع پاره‌ای محرومیت‌ها و توزیع عادلانه منابع، انجمن استان می‌تواند بخشی از درآمد مازادبر برنامه و بودجه سالانه انجمن شهرستان، شهر، بخش و روستا (در صورت تشکیل) را با رضایت آنها و در صورت انطباق با نظر هدیه دهنده، کمک کننده، وقفنامه و متولی وقف (در مواردی که درآمد ناشی از موقوفات باشد) در سایر نقاط استان منحصراً صرف هزینه‌های ساخت، تکمیل، توسعه و تجهیز کتابخانه‌ها نماید.
ح ـ اسناد و اوراق بهادار و تعهدآور در حدود اختیارات و وظایف محول شده با امضای ثابت رییس‌دبیرخانه انجمن استان به عنوان خزانه‌دار و امضای دبیر انجمن یا یکی از اعضای انجمن به انتخاب انجمن و مهر انجمن ذی‌ربط معتبر است.
ط ـ انجام سایر امور ارجاعی توسط دبیرخانه هیأت امنا با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
ماده ۱۰ ـ سال مالی انجمنها از اول فروردین هر سال شروع و در آخر اسفند همان سال پایان می‌یابد.
ماده ۱۱ ـ به منظور تحقق کامل مفاد ماده (۱۲) قانون و تبصره آن، انجمنها مکلف هستند براساس بررسی دقیق کارشناسی، اراضی، ابنیه و فضاهای مناسب برای کتابخانه‌های عمومی را شناسایی و طرح‌های پیشنهادی را پس از تصویب انجمن استان برابر ضوابط و استانداردهای مصوب هیأت امنا به مراجع مندرج در ماده و تبصره یادشده ابلاغ نمایند.
ماده ۱۲ ـ جلسات انجمنها حداقل دو ماه یک بار تشکیل می‌شود و با حضور حداقل شش نفر از اعضا رسمیت می‌یابد و تصمیمات متخذه با رأی موافق نصف به‌علاوه یک اعضای حاضر در جلسه دارای اعتبار و لازم‌الاجرا است.
ماده ۱۳ ـ رییس دبیرخانه انجمن در صورتی که عضو انجمن نباشد، بدون داشتن حق رأی در جلسات انجمن شرکت می‌کند.
ماده ۱۴ ـ انجمن شهر در برابر انجمن شهرستان و انجمن شهرستان در برابر انجمن استان در محدوده اختیارات قانونی، مسؤولیت دارند و باید پاسخگوی عملکرد حوزه فعالیت خود باشند.
ماده ۱۵ ـ کلیه امور اجرایی و اداری کتابخانه‌های عمومی و انجمنها در استان براساس دستورالعمل‌های مصوب هیأت امنا و از طریق رییس دبیرخانه انجمن استان که به وسیله دبیر کل منصوب می‌شود، انجام خواهد شد.
ماده ۱۶ ـ اعتباراتی که برای تأمین منابع مالی کتابخانه‌های عمومی، همه‌ساله در بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کمک منظور می‌شود، طبق مقررات و ضوابط خاص کتابخانه‌های عمومی جهت ساخت، تکمیل و تجهیز، سازماندهی، توسعه منابع انسانی، مدیریت کتابخانه‌ها، هزینه‌های اداری حوزه ستادی و دبیرخانه انجمنها به مصرف می‌رسد.
ماده ۱۷ – در اجرای ماده (۶) قانون، شهرداریها مکلفند حداکثر تا پایان وقت اداری روز پانزدهم هرماه، نیم درصد (۰.۵%) از کل درآمد ماه قبل خود را به صورت علی‌الحساب به حسابی که انجمن کتابخانه‌های عمومی شهر مربوط معرفی کرده است واریز نمایند و نسخه‌ای از رسید بانکی به همراه نسخه‌ای از آمار درآمدهای وصولی تهیه شده بر اساس صورت جامع درآمد و هزینه شهرداری که در مقاطع شش‌ماهه به تأیید شورای اسلامی شهر می‌رسد، به انجمن شهر تحویل دهند. تسویه حساب قطعی سالانه حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ تصویب نهایی صورت جامع درآمدها توسط شورای اسلامی شهر، به عمل خواهد آمد.
تبصره ـ شهردار در حوزه مسؤولیت خود نسبت به اجرای این ماده و تأدیه کامل سهم کتابخانه‌ها مسؤول است.
ماده ۱۸ ـ به منظور تحقق عدالت اجتماعی در قلمرو فعالیت کتابخانه‌های عمومی و عرضه عادلانه محصولات و خدمات فرهنگی، هیأت امنا منابع مالی در اختیار را با اولویت نقاط محروم در برنامه‌ها و بودجه مصوب هزینه می‌کند.
ماده ۱۹ ـ کلیه اموال منقول متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی که در اختیار کتابخانه‌های عمومی قرار دارند به نهاد کتابخانه‌های عمومی واگذار می‌شوند.
ماده ۲۰ ـ حق استفاده از اموال غیرمنقول متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی که تا زمان تصویب این آیین‌نامه در اختیار کتابخانه‌های عمومی قرار گرفته است یا حسب نیاز کتابخانه‌ها به درخواست هیأت امنا و با موافقت بالاترین مقام اجرایی دستگاه ذی‌ربط قرار خواهد گرفت، تا زمان رفع نیاز و اعلام آن توسط هیأت امنا، به نهاد کتابخانه‌های عمومی واگذار می‌شود و مالکیت دولت بر این‌گونه اموال به قوت خود باقی است.
تبصره ـ پروژه‌های نیمه‌تمام کتابخانه‌های عمومی پس از تکمیل برای بهره‌برداری در اختیار نهاد کتابخانه‌های عمومی قرار خواهند گرفت.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور