لایحه قانونی راجع‌ به منع مداخله وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان دولت در معاملات دولتی و کشوری

تاریخ تصویب: ۱۳۳۷/۱۰/۲۲
تاریخ انتشار: ۱۳۳۷/۱۱/۱۵

ماده اول – از تاریخ تصویب این قانون اشخاص زیر:

۱ – نخست‌وزیر – وزیران – معاونین و نمایندگان مجلسین

۲ – سفرا – استانداران – فرمانداران کل – شهرداران- و نمایندگان انجمن شهر.

۳ – کارمندان و صاحب‌منصبان کشوری و لشگری و شهرداریها و دستگاههای وابسته به آنها.

۴ – کارکنان هر سازمان یا بنگاه یا شرکت یا بانک یا هر مؤسسه دیگر که اکثریت سهام یا اکثریت منافع یا مدیریت یا اداره کردن یا نظارت آن متعلق‌ به دولت و یا شهرداریها و یا دستگاههای وابسته به آنها باشد.

۵ – اشخاصی که به نحوی از انحاء از خزانه دولت یا مجلسین یا مؤسسات مذکور در بالا حقوق یا مقرری یا حق‌الزحمه یا پاداش و یا امثال آن بطور مستمر (‌باستثنای حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری قانونی) دریافت می‌دارند.

۶ – مدیران و کارکنان بنگاههای خیریه‌ای که از دولت یا از شهرداریها کمک مستمر دریافت می‌دارند.

۷ – شرکت و مؤسساتی که پنج درصد یا بیشتر سهام یا سرمایه یا منافع آن متعلق بیک نفر از اشخاص مذکور در فوق و یا بیست درصد یا بیشتر‌ سهام یا سرمایه یا منافع آن متعلق به چند نفر از اشخاص مذکور در فوق باشد و یا اینکه نظارت یا مدیریت و یا اداره و یا بازرسی مؤسسات مذکور با آنها ‌باشد به استثناء شرکت‌ها و مؤسساتی که تعداد صاحبان سهام آن یکصد و پنجاه نفر و یا بیشتر باشد مشروط بر اینکه هیچ یک از اشخاص مذکور در‌ فوق بیش از پنج درصد از کل سهام آن را نداشته و نظارت یا مدیریت یا اداره و یا بازرسی آن به اشخاص مذکور در فوق نباشد.)

۸ – شرکت‌هائی که اکثریت سهام یا سرمایه یا منافع آنها متعلق به شرکتهای مندرج در بند ۷ باشد،
نمی‌توانند (‌اعم از اینکه در مقابل خدمتی که‌ انجام میدهند حقوق یا مالی دریافت دارند یا آنکه آن خدمت را بطور افتخاری و رایگان انجام دهند) در معاملات یا داوری در دعاوی با دولت یا‌ مجلسین یا شهرداریها یا دستگاههای وابسته به آن‌ها و یا مؤسسات مذکور در بند ۴ و ۶ این ماده شرکت نمایند، اعم از اینکه دعاوی مزبور در مراجع‌ قانونی مطرح شده یا نشده باشد. (‌به استثنای معاملاتی که قبل از تصویب این قانون، قرارداد آن منعقد شده باشد).

تبصره ۱ – پدر و مادر و برادر و خواهر و زن یا شوهر و اولاد بلافصل و عروس و داماد اشخاص مندرج در این قانون و همچنین شرکت‌ها و‌ مؤسساتی که اقرباء فوق‌الذکر به نحو مندرج در بند ۷ و ۸ در آن سهیم یا دارای سمت باشند نمیتوانند با وزارتخانه‌ها و یا بانکها و یا شهرداریها و‌ سازمانها و یا سایر مؤسسات مذکور در این قانون که این اشخاص در آن سمت وزارت و یا معاونت یا مدیریت دارند وارد معامله یا داوری شوند.

تبصره ۲ – شرکت‌های تعاونی کارمندان مؤسسات مذکور در این ماده در امور مربوط به تعاون از مقررات این قانون مستثنی خواهند بود.

تبصره ۳ – منظور از معاملات مندرج در این ماده عبارت است از:

۱ – مقاطعه‌کاری (‌باستثنای معاملات محصولات کشاورزی ولو آنکه از طریق مقاطعه انجام شود).

۲ – حق‌العمل‌کاری.

۳ – اکتشاف و استخراج و بهره‌برداری (‌باستثنای معادن طبقه اول مندرج در قانون معادن و همچنین نمک طعام که معادن مذکور در ملک شخصی‌ آنها واقع است)

۴ – قرارداد نقشه‌برداری و قرارداد نقشه‌کشی و نظارت در اجرای آن.

۵ – قرارداد مطالعات و مشاورات فنی و مالی و حقوقی.

۶ – شرکت در مزایده و مناقصه.

۷ – خرید و فروش‌هائی که باید طبق قانون محاسبات عمومی با مناقصه و یا مزایده انجام شود هر چند به موجب قوانین دیگر از مناقصه و مزایده ‌استثناء شده باشد.

تبصره ۴ – معاملات اجناس و کالاهای انحصاری دولت و امور مطبوعاتی دولت و شهرداریها موضوع این قانون مستثنی است.


ماده دوم – اشخاصی که بر خلاف مقررات ماده فوق شخصاً و یا به نام و یا واسطه اشخاص دیگر مبادرت به انجام معامله نمایند و یا به عنوان ‌داوری در دعاوی فوق‌الاشعار شرکت کنند و همچنین هر یک از مستخدمین دولتی (‌اعم از کشوری و لشگری) و سایر اشخاص مذکور در ماده فوق در‌ هر رتبه و درجه و مقامی که باشند، هر گاه بر خلاف مقررات این قانون عمل نمایند به حبس مجرد از دو تا چهار سال محکوم خواهند شد، و همین‌ مجازات برای مسئولین شرکتها و مؤسسات مذکور در بند ۷ و ۸ ماده اول که با علم و اطلاع بستگی و ارتباط خود و یا شرکاء را در موقع تنظیم قرارداد و‌ انجام معامله اظهار ننمایند نیز مقرر است، و معاملات مزبور باطل بوده و متخلف شخصاً و در صورت تعدد، متضامناً مسئول پرداخت خسارات ناشی از‌ آن معامله یا داوری و ابطال آن میباشند.

تبصره – کارمندان مشمول ماده اول که بر اثر اجرای این قانون مایل به ادامه خدمت دولتی نباشند بازنشسته محسوب و در صورتی که مشمول‌ مقررات بازنشستگی نباشند کسور بازنشستگی پرداختی دفعتاً واحده به آنان پرداخت میشود.


ماده سوم – از تاریخ تصویب این قانون هیچ یک از نمایندگان مجلسین در دورۀ نمایندگی حق قبول وکالت در محاکم و مراجع دادگستری ندارند، ولی‌ دعاوی و وکالت‌هائی که قبل از تصویب این قانون قبول کرده‌اند به قوت خود باقی است.


ماده چهارم – دولت مأمور اجرای این قانون می‌باشد.


قانون فوق که مشتمل بر چهار ماده و پنج تبصره است در جلسه سه‌شنبه دوم دی ماه یک هزار و سیصد و سی و هفت به تصویب مجلس شورای ملی‌ رسید.
نایب رییس مجلس شورای ملی – دکتر موسی عمید

لایحه فوق که مشتمل بر ۴ ماده و ۵ تبصره در جلسه روز دوشنبه بیست و دوم دیماه یکهزار سیصد و سی و هفت شمسی به تصویب مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا- محسن صدر