[به موجب ماده ۳۳ آیین‌نامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمانهای غیر دولتی، مصوب ۱۳۸۴/۳/۲۹ لغو شده است.]
شماره : ۵۵۸۷۷ت۲۹۶۴۵ه
تاریخ : ۱۳۸۲.۱۰.۱۵
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۲/۹/۱۶ بنا به پیشنهاد شماره ۶۰۱۸۷.۱.۶.۶۱ مورخ ۱۳۸۲.۷.۲۷ وزارت کشور و به استناد ماده (۱۸۲) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۷۹ ـ تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی تأسیس و فعالیت سازمانهای غیردولتی، موضوع تصویبنامه شماره ۱۲۶۰۸ت۲۷۳۶۷ه مورخ ۱۳۸۱/۱۱/۹ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
الف ـ ماده (۱) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
۱ـ در متن تبصره (۲)، واژه «اجزای» به واژه «دستگاههای» تغییر می‌یابد.
۲ـ جمله زیر به انتهای تبصره (۲) اضافه می‌شود:
مشارکت مقامات و کارکنان دولتی در تأسیس و اداره سازمان، در صورتی که خارج از عنوان و سمت‌دولتی آنان باشد، مانع وصف غیردولتی سازمان نخواهد بود.
۳ـ تبصره (۳) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
تبصره ۳ـ اهداف غیرسیاسی، در بردارنده فعالیتی است که مشمول ماده (۱) قانون احزاب نگردد.
۴ـ متن زیر به عنوان تبصره (۵) اضافه می‌گردد:
تبصره ۵ ـ داوطلبانه، به معنای مشارکت در تأسیس و اداره سازمان براساس اراده آزاد اشخاص بدون الزام قانونی یا قضایی است.
۵ ـ بند (ت) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ت ـ مراجع نظارتی مشتمل بر هیأت نظارت شهرستان (متشکل از فرماندار، نماینده شورای اسلامی شهرستان و نماینده سازمانهای غیردولتی شهرستان)، هیأت نظارت استان (مرکب از استاندار، نماینده شورای اسلامی استان و نماینده سازمانهای غیردولتی) و هیأت نظارت کشور (مرکب از معاون ذی‌ربط وزیر کشور، نماینده شورای عالی استانها و نماینده سازمانهای غیردولتی) می‌باشند که براساس این آیین‌نامه و بارعایت ضوابط مربوط، در سطح شهرستان، استان و کشور نسبت به نظارت بر سازمانهای غیردولتی، غیر از تشکلهایی که مطابق قانون، مرجع نظارتی خاص برای آنها پیش‌بینی شده است، اقدام می‌نمایند. نظارت برسازمانهای غیردولتی فرااستانی، کشوری یا بین‌المللی با هیأت نظارت کشور خواهد بود.
ب ـ ماده (۴) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
۱ـ صدر ماده (۴) به شرح زیر تغییر می‌یابد:
سازمان حق دارد متناسب با موضوع فعالیت خود، با رعایت این آیین‌نامه و سایر قوانین و مقررات مربوط فعالیت نموده و از جمله نسبت به موارد زیر اقدام نماید:
۲ـ در بند (ب)، کلمه «مشورتی» حذف می‌گردد.
۳ـ متن زیر به عنوان بند (چ) اضافه می‌گردد.
چ – حق دادخواهی در مراجع قضایی و شبه‌قضایی.
پ ـ ماده (۶) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
۱ـ متن زیر به عنوان بند (ت) اضافه می‌گردد:
ت ـ حق عضویت در سازمان
۲ـ تبصره‌های ماده (۶) به شرح زیر اصلاح می‌شوند:
تبصره ۱ـ سازمان موظف است پیش از دریافت هرگونه کمک، مشخصات کمک کننده و میزان کمک را به اطلاع هیأت نظارت مربوط برساند.
تبصره ۲ـ دریافت کمک از رژیمهایی که توسط دولت به رسمیت شناخته نشده‌اند، ممنوع است.
تبصره ۳ـ سازمان موظف است پیش از دریافت کمک از منابع خارجی مشکوک، مشخصات منبع کمک کننده و میزان کمک او را به هیأت نظارت مربوط اطلاع دهد. مراجع مذکور موظفند ظرف حداکثر یک هفته از تاریخ وصول اطلاع یادشده، مراتب را به اطلاع وزارتخانه‌های اطلاعات و امور خارجه و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برسانند. دستگاههای مذکور در صورت وجود نظر مخالف می‌توانند ظرف حداکثر ۱۵ روز از تاریخ اطلاع، نظر خود را اعلام نمایند. هیأت نظارت مربوط موظف است حداکثر ظرف ۷۲ ساعت پس از اخذ نظر مراجع ذی‌ربط یا انقضای مدت ۱۵ روز از تاریخ اطلاع دستگاههای مذکور، نسبت به ارائه پاسخ به سازمان غیردولتی اقدام کنند. عدم ارائه پاسخ ظرف این مدت به منزله نظر موافق است. نظر مخالف وزارتخانه های مذکور باید مستدل و با ذکر علل منع قانونی باشد.
نظر مخالف آنها در دیوان عدالت اداری قابل اعتراض خواهد بود. وزارتخانه‌های اطلاعات، امور خارجه و کشور موظفند ظرف یک ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه، دستورالعمل تعریف و شناسایی مصادیق منابع خارجی مشکوک را تهیه، تنظیم و ابلاغ نمایند.
ت – ماده (۸) حذف می‌گردد و شماره مواد (۹)، (۱۰) و (۱۱) به ترتیب به (۸)، (۹) و (۱۰) تبدیل می‌شوند.
ث- متن زیر به انتهای ماده (۸) اصلاحی اضافه می‌گردد:
بازرسان نیز باید در حضور نماینده سازمان و صرفاً در محل دفتر سازمان، اسناد و اطلاعات مذکور رابررسی نمایند. نحوه بررسی باید به گونه‌ای باشد که به وظایف سازمان خللی وارد نیاید. خارج کردن اسناد ازسازمان در راستای بازرسی، جز به حکم دادگاه صالح، ممنوع است.
ج – متن زیر به عنوان تبصره (۴) به ماده (۹) اصلاحی اضافه می‌گردد:
تبصره ۴ – در مورد سازمانهای غیردولتی بین‌المللی، صدور مجوز مذکور ضرورت ندارد.
چ- مواد زیر به عنوان مواد (۱۱) تا (۱۵) به فصل دوم آیین‌نامه اضافه می‌گردند:
ماده ۱۱- سازمان از حق دسترسی به اطلاعات موجود در مؤسسات عمومی برخوردار است و مؤسسات مذکور مکلفند اطلاعات غیرطبقه‌بندی شده خود را در اختیار سازمان قرار دهند.
ماده ۱۲- سازمانهای دولتی و عمومی در قوا و نهادهای مختلف مکلفند در فرآیند تصمیم سازی وتصمیم‌گیری نسبت به اخذ نظر سازمان اقدام نموده و حسب مورد آنها را برای شرکت در جلسات دعوت نمایند و گزارشی از نقطه نظرات ارائه شده را در اسناد سازمان ذی‌ربط ثبت نمایند.
ماده ۱۳- دولت مکلف است وظایف، امور و فعالیتهای قابل واگذاری دستگاههای اجرایی به سازمان راشناسایی و نسبت به واگذاری آن اقدام نماید. سازمان نیز حق دارد پیشنهادهای خود را در این خصوص به‌دولت ارائه کند.
ماده ۱۴- سازمانهای دولتی مکلفند زمینه مشارکت سازمان در نظارت بر حسن اجرای امور عمومی رافراهم نموده و حسب مورد با هیأتهای حقیقت‌یاب آنها همکاری نمایند.
ماده ۱۵- سازمان حق دارد در موضوع فعالیتهای خود و برای حمایت از منافع عمومی علیه اشخاص حقیقی و حقوقی در مراجع قضایی اقامه دعوا نماید.
ح- ماده (۱۲) ضمن تبدیل به ماده (۱۶) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۱۶ـ متقاضیان تأسیس سازمان مکلفند در غیر از مواردی که مطابق قانون، مرجع خاصی برای‌صدور پروانه تشکلهای مربوط تعیین شده است، درخواست اخذ پروانه را به
مراجع نظارتی مقرر در بند (ت)ماده (۱) ارائه نمایند.
تبصره- نحوه تشکیل هیأتهای مذکور، در بخشنامه وزیر کشور ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه‌تعیین خواهد شد.
خ – بندهای (پ)، (ث) و (ج) از ماده (۱۳) (۱۷ جدید) حذف می‌گردند و متن زیر به عنوان بند «پ» اضافه می‌گردد.
پ ـ دارا بودن صلاحیت تخصصی حداقل دو نفر از مؤسسان در خصوص موضوع فعالیت سازمان.
د ـ متن ذیل به عنوان بند (ج) به ماده (۱۴) (۱۸ جدید) اضافه می‌شود:
ج ـ یک نسخه اجازه‌نامه موضوع بند «ه» ماده (۶) آیین‌نامه ثبت تشکیلات و مؤسسات غیرتجاری مصوب سال ۱۳۳۷ با اصلاحات بعدی.
ذ – بندهای (ب) و (د) از ماده (۱۵) (۱۹ جدید) حذف می‌گردند و ترتیب حروف آن به ترتیب تغییر می‌یابد و در تبصره (۳) عبارت «و تأیید مرجع صدور پروانه» حذف می‌گردد.
ر ـ تبصره‌های ماده (۱۶) (۲۰ جدید) حذف و متون زیر جایگزین می‌شوند:
تبصره ۱ ـ در صورتی که هیأت نظارت تقاضا را رد کند، مکلف است به طور کتبی دلایل رد درخواست را به متقاضی اعلام کند.
تبصره ۲ ـ چنانچه موضوع فعالیت سازمان امور زیر باشد، حسب مورد اخذ نظر موافق دستگاه یادستگاههای دولتی ذی‌ربط نیز ضروری است:
الف ـ در امور بهداشت و درمان و مراقبتهای جسمانی و روانی، از وزارت بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی.
ب ـ در امور آموزش و پرورش و آموزش عالی، حسب مورد از وزارت آموزش و پرورش یا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
پ ـ در امور پولی، مالی، اعتباری و قرض‌الحسنه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
تبصره ۳ ـ هیأت نظارت مکلف است ظرف یک هفته از تاریخ دریافت تقاضا نسبت به اخذ نظر مرجع ذی‌صلاح اقدام و آن مرجع نیز مکلف است حداکثر ظرف یک ماه نظر خود را اعلام نماید، در غیر این صورت نظر هیأت مزبور موافق تلقی می‌شود. در صورت تأیید درخواست و صدور پروانه، متقاضی باید مدارک مقرردر آیین‌نامه ثبت تشکیلات و مؤسسات غیرتجاری ـ مصوب ۱۳۳۷ با اصلاحات بعدی ـ را به همراه پروانه فعالیت به اداره ثبت شرکتها ارائه کند. مرجع مذکور موظف به ثبت «سازمان» حداکثر ظرف ۱۰ روز است.موضوع باید برابر مقررات مربوط در روزنامه رسمی منتشر شود.
تبصره ۴ ـ متقاضی صدور پروانه می‌تواند نسبت به رد تقاضای خود به نحو زیر اعتراض نماید:
الف ـ از تصمیم هیأت نظارت شهرستان ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ به هیأت نظارت استان و در صورت رد تقاضا در هیأت نظارت استان، ظرف یک ماه به هیأت نظارت کشور.
ب ـ از تصمیم هیأت نظارت استان ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ، به هیأت نظارت کشور.
پ ـ تصمیم هیأت نظارت کشور در هر مورد قابل اجرا ولی در دیوان قابل اعتراض خواهد بود.
ز ـ در ماده (۱۷) (۲۱) جدید، عبارت «بالاترین رکن سازمان » به عبارت «بالاترین مرجع اجرایی سازمان» تغییر می‌یابد.
ژ- در ماده (۱۸) (۲۲) جدید، عبارت «اعضای اصلی» حذف می‌گردد.
س ـ بند (ب) ماده (۲۱) (۲۵ جدید) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ب ـ بررسی و اعلام‌نظر در خصوص ثبت و فعالیت سازمانهای غیردولتی خارجی در ایران.
ش ـ متن زیر به عنوان تبصره (۲) به ماده (۲۲) (۲۶ جدید) اضافه می‌گردد و تبصره قبلی به عنوان تبصره (۱) تلقی می‌شود:
تبصره ۲ ـ نحوه اقدام مراجع نظارتی بر اساس این ماده، در بخشنامه وزیر کشور که ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه ابلاغ می‌شود، تعیین خواهد شد.
ص ـ تبصره ماده (۲۳) (۲۷ جدید) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
تبصره- نظارت مراجع نظارتی مقرر در بند «ت» ماده (۱)، نافی مسؤولیتهای قانونی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در نظارت بر عملکرد آن دسته از مؤسسات مشمول این آیین‌نامه که به عملیات پولی،مالی و اعتباری می‌پردازند، نخواهد بود.
ض ـ در قسمت اخیر ماده (۲۴) (۲۸ جدید)، قبل از عبارت «ابلاغ خواهد شد» ، عبارت «تهیه و پس از تصویب دولت» اضافه می‌گردد.
ط – ماده (۲۶) (۳۰ جدید) به شرح زیر اصلاح می‌شود و تبصره قبلی آن به تبصره (۲) تغییر می‌یابد:
ماده ۳۰ ـ تشکلهای کارگری و کارفرمایی موضوع فصل ششم قانون کار، واحدهای آموزش عالی و یامؤسسات پژوهشی موضوع بند «ل» ماده (۱) قانون اصلاح قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی ـمصوب ۱۳۵۳ – ، آموزشگاههای علمی آزاد و نیز مدارس غیرانتفاعی موضوع قانون تأسیس مدارس غیردولتی و سایر تشکلهای غیردولتی که در نص قوانین جاری صراحتاً اجازه تأسیس و انحلال آنها به عهده دستگاههای دولتی واگذار شده‌اند، از شمول «سازمان» موضوع این آیین‌نامه خارج می‌باشند.
تبصره ۱- سازمانهای غیردولتی جوانان، تابع مقررات این آیین‌نامه و همچنین مقررات اجرایی مربوط به ماده (۱۵۷) قانون برنامه سوم توسعه خواهند بود. در صورت مغایرت مقررات مذکور با این آیین‌نامه، مقررات مذکور در مورد سازمانهای غیردولتی جوانان اعمال خواهد شد.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس جمهور