شماره : ۳۳۰۹۷ت۲۸۲۴۳هـ
تاریخ : ۱۳۸۲.۰۶.۱۵
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۲.۶.۹ به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه اعطای اعتبارات صادراتی ویژه افغانستان را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱- هدف این آیین‌نامه، تعیین ضوابط و شرایط اعطای تسهیلات مالی به صادرکنندگان ایرانی یا خریداران افغانی و نیز سرمایه گذاران ایرانی برای طرح‌های سرمایه‌گذاری در افغانستان می‌باشد.
ماده ۲ – سی درصد اعتبار منظور شده در این آیین‌نامه به صورت سهمیه خاص منطقه‌ای در اختیار کارگروه توسعه صادرات استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان (به صورت مساوی ۱۵ درصد) قرارمی‌گیرد تا در چارچوب این آیین‌نامه به مصرف برسد.
ماده ۳ – اصطلاحات و عبارت‌های زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند :
الف – صادر کننده: شخص حقیقی یا حقوقی است که کالا و یا خدمات از مبدأ ایران را تحت قرارداد یاسیاهه به خریدار مقیم افغانستان ارائه می‌کند و در ازای آن محق به دریافت وجه می‌شود.
ب – خریدار: شخص حقیقی یا حقوقی است که تحت قرارداد یا سیاهه، کالا یا خدماتی را از صادرکننده‌ایرانی برای استفاده و کاربری در قلمرو افغانستان دریافت می‌کند و متعهد به پرداخت بهای آن می‌شود.
تبصره – شرکت‌های دو جانبه (ایران – افغان) و یا سه جانبه (ایران – افغان – ثالث) در بخش‌صادرکننده مشروط به حداقل ۵۱% سهم ایرانی شرکت ثبت شده در ایران و در بخش خریدار مشروط بهحداقل ۵۱% سهم افغانی ثبت شده برای شرکت افغانی در افغانستان از اولویت دریافت تسهیلات این آیین‌نامه برخوردار می‌شوند.
پ – قرارداد: شامل کلیه قراردادهایی است که بین خریدار و صادرکننده منعقد گردیده و مورد تأیید وزارت بازرگانی افغانستان قرار گرفته است.
ت – وثیقه: یک یا چند نوع از دارایی، حقوق یا اسنادی است که به شرح ماده (۷) این آیین‌نامه، به عنوانتضمین تعهدات خریدار یا صادرکننده در اختیار بانک عامل قرار می‌گیرد. از آنجا که در مورد اعطای اعتبار خریدار، اخذ وثیقه توسط بانک عامل ایرانی از خریدار افغانی امکان‌پذیر نمی‌باشد، در مورد اعتبار خریدار تضمین وزارت دارایی افغانستان جایگزین وثیقه گردد.
ث – بانک عامل: بانک ایرانی است که طی قراردادی با بانک کارگزار یا خریدار و یا صادرکننده و به‌استناد قرارداد منعقد شده بین صادر کننده و خریدار به استناد سیاهه صادرکننده برای خریدار وجوهی را تحت این آیین‌نامه در اختیار صادر کننده قرار می‌دهد.
ج – بانک کارگزار: بانک خارجی است که در قالب یک قرارداد مالی با بانک عامل ایرانی از طرف خریداربه گشایش اعتبار اسنادی یا صدور ضمانتنامه اقدام و یا ایفای تعهدات خریدار را در مقابل صادرکننده تعیین و یا تقبل می‌نماید.
ماده ۴ – اعتبار صادراتی مبلغی است که بانک عامل بنا به درخواست خریدار یا فروشنده به یکی ازصورت‌های گشایش اعتبار اسنادی، صدور ضمانتنامه، پذیرش یا ظهرنویسی بروات، صدور و تعهد سفته و پرداخت نقد در اختیار او قرار می‌دهد تا درجهت امور زیر به مصرف برسد:
الف – پرداخت بهای کالایا خدمات موضوع معامله (قرارداد یا سیاهه)
ب – پرداخت بهای مواد اولیه، دستمزد، حق بیمه، هزینه حمل، عوارض خروج از کشور و ورود مربوط به کالا یا خدمات موضوع معامله بین خریدار و صادر کننده
پ – تسویه بدهی
ت – سرمایه‌گذاری
تبصره – در خصوص سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم(FDI) به استفاده از راهکارهای تضمین ارائه شده‌توسط مؤسسه تضمین سرمایه‌گذاری چندجانبه “میگا” (پس از تصویب نهایی عضویت ایران در میگا) وبانک جهانی اقدام لازم صورت گیرد.
ماده ۵- شرایط استفاده از اعتبار صادراتی برای صادرکننده به شرح ذیل می‌باشد:
الف – اشتغال به فعالیت تجاری، تولیدی یا خدماتی در جمهوری اسلامی ایران، به استناد ثبت شرکت و یا کارت بازرگانی یا تأیید وزارت تعاون و یا وزارت کار و امور اجتماعی یا وزارت صنایع و معادن.
ب – داشتن قرارداد معتبر فروش کالایا خدمات برای صادرات یا ترانزیت به افغانستان (خریدار و فروشنده نباید مشترک یا یکی باشند). تشخیص اعتبار قرارداد به عهده بانک عامل است.
پ – ارائه وثیقه مورد قبول بانک عامل در صورتی که اعتبار به نفع صادر کننده باشد.
ت – عدم بدهی بانکی معوق به شبکه بانکی کشور مشروط به اینکه بدهی‌های معوق مربوط به زمان قبل از ۲ سال گذشته (از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه) نباشد.
ث – خدماتی که توسط شرکت‌های مشترک ایرانی-افغانی یا شرکت‌های افغانی‌های مقیم ایران به افغانستان ارائه می‌شود، مشمول این آیین‌نامه است.
ماده ۶ – شرایط استفاده از اعتبار صادراتی برای خریدار به شرح ذیل می‌باشد:
الف – گواهی اقامت و اشتغال به فعالیت‌های بازرگانی، تولیدی و یا خدماتی در افغانستان به استناد مدارک مورد تأیید سفارت جمهوری اسلامی ایران در افغانستان.
ب – داشتن قرارداد خرید کالایا خدمات و یا وصول سیاهه از یکی از صادرکنندگان ایرانی.
پ – ارائه وثیقه مورد قبول بانک‌های عامل از سوی صادر کننده یا ضمانت دولت افغانستان و یامؤسسات معتبر بیمه‌ای بین‌الملل در صورتی که اعتبار مستقیماً به خریدار افغانی داده می‌شود.
ت – خریدار یا باید مقیم افغانستان باشد و یا برای اجرای قرارداد با شخصیت‌های حقوقی یا حقیقی مقیم افغانستان اعتبار دریافت نماید.
ماده ۷ – مراحل و نحوه ارائه درخواست اعتبار صادراتی به شرح زیر است :
الف – صادرکنندگان می‌توانند تقاضای خود را برای استفاده از اعتبارات موضوع این آیین‌نامه به بانک عامل ارسال کنند. تقاضای یادشده باید منضم به مدارک مورد درخواست بانک بوده و در آن مشخص شده‌باشد که اعتبار درخواستی برای صادرکننده و یا برای خریدار می‌باشد.
ب – بانک عامل در صورت آمادگی اصولی برای اعطای تسهیلات موظف است تقاضای واصل شده را ظرف ۱۵ روز رسیدگی و با اخذ وثایق و تضمینات کافی پاسخ خود را به طور کتبی به متقاضی اعلام نماید.مسؤولیت رعایت مقررات داخلی در اعطای اعتبار به عهده بانک است.
پ – اعتبارات اعطایی به ارزهای معتبر تعیین می‌شوند، ولی با نرخ رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به ریال تبدیل و به ریال پرداخت می‌شود و بازپرداخت آن نیز به ریال خواهد بود.
تبصره – متقاضیان صادرکننده خدمات فنی و مهندسی می‌بایست مجوز لازم را از کارگروه موضوع ماده (۱۸) آیین‌نامه مقررات حمایتی دولت از صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی کسب کرده باشند.
ماده ۸ – وثایق مورد قبول بانک به شرح زیر می‌باشد:
الف – اگر اعتبار به صادرکننده اعطا شود، موارد زیر منفرداً یا مجتمعاً می‌توانند به عنوان وثیقه قابل قبول بانک‌های عامل پذیرفته شوند:
۱ – اعتبار اسنادی معامله شده و صادرشده با سررسید آینده.
۲ – تضمین بانکی صادرشده از بانک‌های مورد قبول بانک عامل.
۳ – سفته ارزی یا ریالی به تعهد صادرکننده یا شخص ثالث معتبر. احراز صلاحیت و اعتبار صادرکننده یا متعهد سفته به عهده بانک عامل می‌باشد.
۴ – سند ملک بلامنازع سهل‌البیع که به رهن بانک عامل درآید.
۵ – چک معتبر حداکثر برای اعتبارات کمتر از یکصد میلیون ریال. مسؤولیت احراز صلاحیت‌صادرکننده چک و خوش حسابی وی به عهده بانک عامل می‌باشد.
۶ – سپرده ریالی یا ارزی.
۷ – سایر وثایق قابل قبول بانک.
ب – اگر اعتبار به خریدار افغانی اعطا شود، در صورتی که صادر کننده ایرانی بتواند وثایق و تضمین‌هایکافی را از طرف تجاری خارجی اخذ کند، بانک‌ها تضمین لازم را اعمال نمایند و در صورت ارائه تضمین توسط دولت افغانستان، صندوق ضمانت صادرات ایران بر اساس موازین و معیارهای رایج خود و درصورت لزوم بر اساس سپرده‌گذاری نقدی CASH COVER)) دولت جمهوری اسلامی ایران اقدام و نظام بانکی کشور نیز بر همین مبنا وام و تسهیلات لازم را اعطا نماید.
تبصره – چنانچه شرکت‌های صادرکننده خدمات از طریق کارگروه موضوع ماده (۱۸) (مستقر در مرکز توسعه صادرات ایران) اقدام به صدور کرده باشند، بانک عامل موظف است مطابق ماده (۶) آیین‌نامه حمایت‌های دولت از صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی عمل نماید.
ماده ۹ – مدت استفاده از اعتبارات اعطایی به شرح زیر می‌باشد:
الف – برای خرید کالا و خدماتی که به صورت آماده در دسترس می‌باشند، حداکثر طی مدت اجرای‌قرارداد و منطبق با زمان بندی اجرای قرارداد به تشخیص بانک.
ب – برای خرید کالا و خدماتی که مستلزم ساخت و آماده سازی است، حداکثر طی مدت اجرای قراردادو منطبق با زمان بندی ساخت و اجرا. مدت استفاده از این نوع اعتبارات
نمی‌تواند از دو سال تجاوز کند.
پ – برای ارائه تسهیلات مالی جهت سرمایه‌گذاری و بازپرداخت آن با احتساب زمان ساخت و بهره‌برداری حداکثر ۷ سال می‌باشد.
ماده ۱۰ـ مدت بازپرداخت به شرح زیر می‌باشد :
الف – برای کالاو خدمات مصرفی حداکثر یک‌سال
ب – برای کالاو خدمات سرمایه‌ای و واسطه‌ای حداکثر سه سال
پ – برای تسهیلات سرمایه‌گذاری حداکثر هفت سال
ماده ۱۱ – بانک‌های ملی، ملت، تجارت، رفاه و سپه می‌توانند طی ۵ سال متوالی هر سال هر کدام معادل مبلغ ده میلیون دلار برای اعطای اعتبارات موضوع این آیین‌نامه در بودجه سالانه خود منظور نمایند. این امربه معنای وجود تسهیلات تکلیفی برای شبکه بانکی کشور در این زمینه نخواهد بود.
ماده ۱۲ – بانک‌های عامل مجازند تسهیلات اعتباری را با اخذ نرخ ثابت یا متغیر توافقی با متقاضی، دراختیار متقاضی قرار داده و آن را به طور ساده محاسبه و در اقساط ۶ ماهه وصول نمایند.
ماده ۱۳ – کلیه قراردادهایی که پیش از تصویب این آیین‌نامه منعقد گردیده و واجد شرایط این آیین‌نامه می‌باشند و هنوز تعهدات صادرکننده به طور کامل انجام نشده است، درصورت نیاز به منابع مالی می‌توانند از اعتبارات صادراتی ویژه افغانستان تحت پوشش این آیین‌نامه استفاده نمایند.
ماده ۱۴ – کلیه تولیدکنندگان ایرانی که قرارداد منعقدشده آنان با خریداران افغانی، مورد تأیید وزارت بازرگانی افغانستان قرار گرفته است و به منظور تهیه مواد اولیه و هزینه‌های تولید، نیاز به منابع مالی دارند، نیز می‌توانند در قالب این آیین‌نامه از اعتبارات صادراتی ویژه افغانستان استفاده نمایند.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور