کلیات‌، مشخصات و شروط تحقق اهداف ‌طرح مجموعه شهری تهران

تاریخ تصویب: ۱۳۸۲/۰۲/۱۰
تاریخ انتشار: ۱۳۸۲/۰۳/۲۱

شماره‌ : ۴۹۴۵ت‌۲۷۹۹۹هـ
تاریخ‌ : ۱۳۸۲/۰۳/۰۵

[اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۲/۲/۱۰ بنا به پیشنهاد شماره ۱۵۶۱.۱۰۰.۰۲ مورخ ۱۳۸۱.۴.۱۵ وزارت مسکن و شهرسازی بر اساس اصول (۱۳۴) و (۱۳۸) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با توجه به تصویبنامه شماره‌ ۹۸۶۰ت‌۱۵۳۱۱ه مورخ ۱۳۷۴/۸/۱۳، جهت تعیین خط مشی‌ها و سیاستها در منطقه عمومی تهران که در بند (ب‌) این تصویبنامه آمده است و ایجاد هماهنگی بین دستگاههای اجرایی تصویب نمود:
ضمن حفظ استقلال واحدهای تقسیمات کشوری و مسؤولیتها و اختیارات مراجع ذی‌ربط در آن‌، سیاستها و خط مشی‌های زیر در منطقه یادشده به کار گرفته شود.

۱-
[اصلاحی ۱۳۸۲/۴/۱]
[اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
منطقه عمومی تهران شامل شهرهای واقع در شهرستانهای تهران‌، دماوند، ری‌، شمیرانات‌، کرج‌، ورامین‌، اسلامشهر، ساوجبلاغ‌، شهریار، رباط کریم‌، پاکدشت و نظرآباد است‌.

۲- اهداف طرح مجموعه شهری تهران به شرح زیر است‌:
الف – [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
ساماندهی فعالیتها در منطقه عمومی تهران‌، به منظور تضمین توسعه پایدار مجموعه‌.

ب – کاهش خسارتهای اجتماعی – اقتصادی و زیست محیطی ناشی از پراکندگی‌، نابسامانی و بی‌نظمی‌ در استقرار جمعیت و فعالیت و نحوه استفاده از زمین‌.

پ – ایجاد محیطی قابل زندگی برای کلیه ساکنان مجموعه شهری‌.

ت – [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
ایجاد شرایط لازم در منطقه عمومی تهران‌ برای نیل به جایگاه شایسته و ایفای نقش در سطح ملی‌ و بین‌المللی‌.

۳- راهبردهای طرح یاد شده به شرح زیر می‌باشد:
الف – کاهش تمرکز جمعیت و فعالیت در شهر تهران و توزیع آنها در سایر کانونهای جمعیتی مصوب‌ مجموعه به منظور جلوگیری از پراکندگی بیشتر در روند اسکان جمعیت و استقرار فعالیتها.
ب – ایجاد انسجام و ساماندهی و تجهیز کانونهای جمعیتی عمده مجموعه و تقویت ارتباط بین آنها.
پ – استفاده حداکثر از توان و ظرفیت زیرساختهای موجود.
ت – بازنگری در سیاستها و برنامه‌های اسکان جمعیت در سطح ملی و استانی با تأکید بر حل مسأله‌ اسکان غیررسمی‌ و تأمین مسکن کم درآمدها.

۴ – [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
با توجه به محدودیتهای توسعه منطقه عمومی تهران‌ به ویژه در زمینه تأمین آب و ضرورت کنترل‌، به منظور مهار و جلوگیری جدی از افزایش جمعیت مجموعه‌، سقف جمعیتی ۱۵ میلیون نفر به ازای تحقق‌ جمعیت ۱۰۱.۶ میلیون نفری کشور و سقف جمعیتی ۱۴ میلیون نفر به ازای تحقق جمعیت ۹۲.۳ میلیون‌ نفری کشور در سال ۱۴۰۰ تعیین می‌شود.

۵- [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
با توجه به نقش و دخالت عوامل متعدد اقتصادی‌، اجتماعی‌، فرهنگی و کالبدی در تحقق یافتن هدف‌ جمعیتی فوق‌، اقدامات لازم در زمینه‌های ذیل‌، توسط دستگاههای ذی‌ربط به منظور پیشگیری از تجاوز جمعیت منطقه عمومی تهران‌ از سقف یاد شده و به عنوان شروط تحقق سقف جمعیتی ۱۴ تا ۱۵ میلیون‌ نفر (تا سقف ۱۵% جمعیت کشور) در افق سال ۱۴۰۰ برای منطقه عمومی تهران‌ و سایر اهداف طرح‌ مذکور، انجام پذیرد:

بخش اول – اقدامات بنیادی در سطح ملی

الف – تداوم کنترل آهنگ رشد جمعیت کشور تا رسیدن به حد مطلوب برای توسعه پایدار ملی‌.
ب – تراکم زدایی و تمرکززدایی در نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری برای افزایش اختیارات در سطوح‌ استانی و مجموعه‌های شهری‌.
ج – تکمیل و تصویب طرح آمایش سرزمین طی حداکثر یک سال با تأکید بر موارد زیر:
۱- تجهیز و ایجاد قطبهای توسعه منطقه‌ای و تجاری با صنایع و خدمات پیشرفته و ارتباطات ملی و فراملی به منظور جذب جمعیت و فعالیتها به دیگر مناطق مستعد کشور.
۲- ایجاد تحول کیفی در بخش کشاورزی و مدیریت توسعه روستایی به منظور بالابردن میزان بهره‌وری‌ و کارآیی بخش کشاورزی و استقرار فعالیتهای نوین صنعتی و خدماتی برای حفظ و جذب جمعیت به مناطق‌ روستایی‌.
د- تدوین قوانین لازم به منظور ایجاد هماهنگی در فرآیند اجرای برنامه‌های توسعه بخشی و کالبدی‌ (طرح‌های آمایش و منطقه‌ای و مجموعه‌های شهری‌)
هـ- فعالیت و مداخله مؤثر دولت در زمینه فراهم آوردن شبکه‌های زیربنایی‌، ارتباطات پیشرفته و تشویقها و انگیزه‌های مالیاتی و اعتباری به منظور جذب جمعیت و فعالیتها به دیگر مناطق مستعد کشور در چارچوب طرح‌های مصوب ملی .
و- اصلاح قوانین مالیاتی و ساز و کار درآمد و هزینه براساس اصل «تأمین هزینه‌های اداره امور شهرها توسط ساکنان آنها».

بخش دوم – اقدامات در سطح مجموعه شهری تهران

الف – [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
برنامه‌ریزی برای خروج تدریجی بخشی از فعالیتهای خدماتی‌، آموزشی‌، صنعتی‌، کشاورزی و تجاری غیر ضروری و نامتناسب با ظرفیت شهری و منطقه عمومی تهران‌ (در حد۲۵۰ هزار شغل‌).

ب – [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
بازنگری در سیاستها، برنامه‌ها و طرح‌های در دست مطالعه‌، مصوب و در دست اجرای توسعه‌ بخشی و کالبدی استان تهران توسط کلیه دستگاههای اجرایی ذی‌ربط با رعایت قوانین و مقررات مربوط‌ و مؤثر در امر توسعه و عمران بر مبنای‌ الزامات گزینه جمعیت مصوب‌.

تبصره – [الحاقی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
در مواردی که طرحها نیاز به تصویب مراجع قانونی داشته باشد مراتب جهت تصویب به مراجع‌ قانونی مربوط ارایه خواهد شد.

ج – تقویت و تجهیز کانونهای اصلی تمرکز جمعیت و نیز شهرهای جدید در دست اجرای مجموعه به‌لحاظ تأسیسات و خدمات شهری و امکانات دسترسی و ارتباط به منظور گسترش عرصه سرمایه‌گذاریها در زمینه توسعه عمران به کل مجموعه و تحقق هدف طرح در زمینه تمرکز زدایی از شهر تهران‌.

د – [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
بازنگری سایر ضوابط و مقررات ناظر بر استقرار صنایع در استان تهران براساس شرایط نوین‌ اقتصادی‌، با توجه ویژه به صنایع متکی بر فناوریهای پیشرفته و رعایت سقف جمعیتی مصوب منطقه عمومی تهران‌ با رعایت قوانین و مقررات مربوطه از جمله تصویبنامه هیأت وزیران در خصوص منع احداث‌ صنایع جدید در فاصله ۱۲۰ کیلومتری شهر تهران‌ (۱).

هـ – سیاستگذاری درخصوص نحوه واگذاری تراکم ساختمانی با رعایت سقف مصوب ۷.۶۵ میلیون نفر جمعیت برای محدوده شهر تهران در کلیه برنامه‌ها و طرح‌های توسعه شهری و توقف توسعه مسکونی در مناطق (۲۱ و ۲۲) و اراضی شرق منطقه (۴) شهرداری تهران و تخصیص اراضی مذکور به کاربردهای مقیاس‌ منطقه‌ای‌، ملی و فراملی در چارچوب طرح‌های جامع و تفصیلی‌.

و – تهیه و اجرای برنامه‌ها و طرح‌های لازم به منظور حفاظت از اراضی کشاورزی‌، مرتعی و نواحی‌ روستایی و توسعه فضاها و کمربندهای سبز، پارکهای ملی و مناطق حفاظت شده مجموعه‌، به منظور ارتقای‌ کیفیت محیط زیست‌، توسعه کشاورزی‌، حفظ توانهای طبیعی و همچنین جلوگیری از گسترش بی رویه و پراکندگی استقرار جمعیت و فعالیت در سطح مجموعه‌.

ز- [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
تأسیس «مرکز آمار، اطلاعات و برنامه‌ریزی منطقه عمومی تهران‌ و شهرهای اطراف آن‌» به منظور جمع‌آوری، پردازش‌، تجزیه و تحلیل مستمر و ارایه منظم گزارشها در زمینه چگونگی و تحولات رشد و توسعه منطقه عمومی تهران‌ و شهرهای اطراف آن‌.

۶- [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
استاندار تهران با اختیارات ویژه به عنوان مدیر منطقه عمومی تهران‌ تعیین می‌شود.

۷- [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
دولت ساختار تشکیلاتی‌، حدود اختیارات و شرح وظایف مدیریت مجموعه شهری را با پیشنهاد وزارتخانه‌های مسکن و شهرسازی و کشور و تأیید سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تعیین خواهد نمود.

۸- [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
مسؤولیت پیگیری شرایط مندرج در بخش اول از بند (۵) این تصویبنامه مربوط به سقف جمعیتی‌ طرح یادشده تا نیل به نتایج مورد نظر با رعایت قوانین و مقررات مربوط‌، بر عهده کارگروهی به مسؤولیت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و عضویت وزارتخانه‌های کشور، مسکن و شهرسازی و سازمان حفاظت محیط زیست و سایر دستگاههای‌ ذی‌ربط به تشخیص اعضای اصلی‌، می‌باشد.

۹- مسؤولیت انجام اقدامات لازم به منظور تحقق شرایط مندرج در بند «د» بخش اول از بند (۵) این‌ تصویبنامه مربوط به سقف جمعیتی طرح یادشده‌، برعهده وزارت مسکن و شهرسازی با همکاری وزارت‌ کشور خواهد بود.

۱۰- [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
مسؤولیت پیگیری برنامه‌ریزی لازم‌ به منظور تحقق شرایط مندرج در بند «الف‌» بخش دوم از بند (۵) این تصویبنامه مربوط به سقف جمعیتی طرح یادشده‌، توسط کارگروهی با مسؤولیت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و عضویت وزارتخانه‌های کشور و مسکن و شهرسازی‌، با کسب نظر سایر دستگاههای‌ ذی‌ربط خواهد بود.

۱۱- [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
مسؤولیت انجام اقدام‌های لازم به منظور تحقق شرایط مندرج در بند «ج‌» بخش دوم از بند (۵) این‌ آیین‌نامه مربوط به سقف جمعیتی طرح یادشده با رعایت قوانین و مقررات مربوط‌ بر عهده وزارتخانه‌های مسکن و شهرسازی و کشور خواهد بود.

۱۲- [اصلاحی ۱۳۸۳/۲/۱۶]
مسؤولیت بازنگری مقررات و ضوابط ناظر به استقرار صنایع در منطقه عمومی تهران‌ (موضوع بند«د» بخش دوم از بند (۵) این تصویبنامه مربوط به سقف جمعیتی طرح یادشده‌) برعهده کارگروهی به‌ مسؤولیت وزارت مسکن و شهرسازی و عضویت وزارتخانه‌های کشور، صنایع و معادن و سازمان حفاظت محیط زیست با رعایت قوانین مربوط خواهد بود.

محمدرضا عارف – معاون اول رییس‌جمهور

۱ – به موجب نامه اصلاحی شماره ۲۷۹۹۹.۲۰۸۷۰ مورخ ۱۳۸۲.۴.۲۱ دبیر هیأت دولت عبارت «از جمله تصویبنامه‌ هیأت وزیران در خصوص منع احداث صنایع جدید در فاصله ۱۲۰ کیلومتری شهر