ماده واحده – موافقتنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان مشتمل بر یک مقدمه، هفت ماده و یک ضمیمه به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ترکمنستان
مقدمه :
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان که من‌بعد طرفین نامیده می‌شوند،
– با اعتقاد به اینکه مناسبات دوستی و تفاهم متقابل معیار همکاریهای فی‌مابین تلقی می‌گردد،
– با درنظر گرفتن علاقه متقابل جهت توسعه و تحکیم روابط فی‌مابین.
– با عنایت به اینکه همکاریهای بلند مدت موجب تأمین منافع و افزایش سطح رفاه مردم دو کشور خواهد شد،
– با راهنمایی از طریق مفاد بیانیه بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان‌درخصوص
دوستی و همکاری مورخ ۲ آبان ۱۳۷۲ مطابق با ۲۴ نوامبر ۱۹۹۳ و نیز پروتکل سیاسی بین
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان مورخ ۱۷ تیر ۱۳۷۷ مطابق با‌ژوئیه ۱۹۹۸، در موارد ذیل توافق نمودند :
ماده ۱ – طرفین برنامه همکاری بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و‌فرهنگی بین
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان را که من‌بعد برنامه نامیده می‌شود و‌جزء لاینفک
این موافقتنامه است برای یک دوره ده ساله اجرا خواهند نمود.
ماده ۲ – همکاری طرفین در زمینه‌های درنظرگرفته شده در برنامه، با رعایت
اصول شناخته شده جهانی و موازین حقوق بین‌الملل و قوانین ملی طرفین خواهد بود.
طرفین برای اجرای فعالیتهای اقتصادی خارجی، و مشارکت متقابل در طرح‌های
سرمایه‌گذاری، شرایط لازم را ایجاد خواهند نمود.
ماده ۳ – نظارت بر پیشرفت اجرای برنامه در چارچوب کمیسیون مشترک‌همکاریهای
اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان صورت خواهد گرفت.
ماده ۴ – اختلاف نظر در خصوص تفسیر و نحوه اجرای مفاد این موافقتنامه از
طریق رایزنی و مذاکره بین طرفین حل و فصل خواهد شد.
ماده ۵ – با توافق طرفین، تغییرات و اضافات در این موافقتنامه از طریق‌پروتکل‌های
جداگانه‌ای که جزء لاینفک این موافقتنامه می‌باشند انجام خواهد شد، و به‌صورت ذکر
شده در ماده (۷) این موافقتنامه لازم‌الاجراء خواهد شد.
ماده ۶ – اجرای این موافقتنامه بر تعهدات طرفین به موجب سایر پیمان‌های بین‌المللی منعقده توسط آنها، تأثیری ندارد.
ماده ۷ – این موافقتنامه منوط به تصویب است و از تاریخ مبادله اسناد
تصویب لازم‌الاجراء شده و از زمان لازم‌الاجراشدن آن به مدت ده سال اعتبار دارد.
هر یک از طرفین می‌توانند این موافقتنامه را با ارسال یک اعلامیه کتبی به
طرف دیگر، فسخ نمایند. در این صورت، موافقتنامه اعتبار خود را پس از شش ماه از
تاریخ دریافت این اعلامیه، از دست می‌دهد.
در هر صورت، فسخ این موافقتنامه برانجام طرح‌هایی که براساس برنامه در حال اجراء می‌باشند، تأثیری نخواهد داشت.
این موافقتنامه در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۸۱ مطابق با ۲۳ آوریل ۲۰۰۲ در شهر عشق‌آباد
در دو نسخه اصلی هر یک به زبان‌های فارسی، ترکمنی و انگلیسی امضاء و تمام متون
دارای اعتبار یکسان می‌باشند.
در صورت اختلاف نظر در تفسیر مفاد این موافقتنامه، متن انگلیسی ملاک می‌باشد.
ازطرف دولت جمهوری اسلامی ایران - ازطرف ترکمنستان
سیدمحمد خاتمی - صفر مرادنیازوف
رئیس جمهوری اسلامی ایران - رئیس‌جمهور ترکمنستان
بسمه تعالی
ضمیمه موافقتنامه فی‌مابین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان درخصوص همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی
برنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان
برنامه همکاریهای بلندمدت اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان که از این پس برنامه نامیده می‌شود، پایه‌ای برای تحکیم روابط فی‌مابین دو کشور خواهد بود.
۱ – اهداف برنامه :
این برنامه به‌منظور انجام سلسله اقدامات مورد توافق به منظور حمایت دولتی
برای گسترش همکاریهای متقابل مفید اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی به میزان
چند‌برابر بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان تنظیم می‌گردد.
این برنامه برای اجرای این اهداف، رفتار متقابل وزارتخانه‌ها، ادارات، سازمانها
و شرکتهای جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان در زمینه‌های ذیل را درنظر می‌گیرد:
– اقتصادی – بازرگانی
– نفت و گاز
– برق
– حمل و نقل
– ارتباطات
– کشاورزی و آب
– آموزشی، علمی و فرهنگی
– محیط زیست
– جهانگردی و ورزش
۲ – زمینه‌های اصلی همکاری:
اقتصادی – بازرگانی:
طرفین با ابراز رضایت از همکاریهای موجود اقتصادی و تجاری و اینکه گسترش همکاریها
در این بخش می‌تواند در روند توسعه روابط فی‌مابین نقش مؤثری داشته باشد، نسبت به موارد ذیل توافق نمودند :
۱ – باتوجه به اهمیت مکانیزم بانکی در گسترش همکاریهای اقتصادی – بازرگانی بین دو
کشور، طرفین موافقت نمودند نسبت به گسترش فعالیتهای بانکی براساس قوانین بانکی دو
کشور و نیز عرف بانکداری بین‌المللی که به طور عمومی پذیرفته شده، اقدام‌نمایند.
۲ – با درنظرگرفتن همکاری تنگاتنگ بین گمرکات دو کشور، طرفین توافق نمودند که از
این پس نیز این همکاری را گسترش دهند و اسناد و اطلاعات اداری و قانونی ملی جدید
گمرکی را تبادل نمایند.
۳ – تحویل کالا و ارائه خدمات براساس منافع متقابل و تسویه حساب بر مبنای قواعد
پذیرفته شده در عرف بازرگانی، مالی و بانکی بین‌المللی و همچنین قوانین جاری طرفین
صورت خواهد پذیرفت.
۴ – طرفین آمادگی خود را جهت همکاری و مشارکت فعال در مناطق آزاد اقتصادی- تجاری دو کشور اعلام نمودند.
۵ – طرف ایرانی موافقت نمود تمامی ترتیبات لازم برای بهره‌گیری طرف ترکمنی
از ظرفیتها و امکانات مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران
به‌صورت تأسیس دفاتر و شعبات سازمانهای اقتصادی ترکمنستان، مشارکت در
تأسیس شرکتهای حمل و نقل، مراکز دائمی نمایشگاهها و نیز تأسیس شرکتهای مستقل و یا
مشترک سرمایه‌گذاری ترکمنستان در زمینه فعالیتهای تولیدی، تجاری و خدماتی در مناطق
مذکور را فراهم آورد.
۶ – به منظور افزایش میزان عرضه کالا در بازارچه مرزی باجگیران – گودان
طرفین علاقمندی متقابل خود را در رابطه با برطرف‌کردن موانع تعرفه‌ای و
غیرتعرفه‌ای در فعالیتهای بازرگانی اعلام نمودند. بدین منظور طرفین اسناد موردنیاز
را بررسی و تنظیم خواهند نمود.
۷ – طرفین موضوع تشکیل گروه کاری دائمی مشترک بازرگانی را در چارچوب‌کمیسیون مشترک
همکاریهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان مورد‌بررسی قرار خواهند داد.
۸ – به‌منظور افزایش مبادلات کالا فی‌مابین دو کشور و نیز ایجاد شرایط مناسب‌برای
فعالیت شرکت دولتی باجگیران – گودان (شهر مشهد) و شرکت شاهد خراسان
(شهر‌عشق‌آباد)، طرفین لازم دانستند کلیه مسائل موجود را حل نمایند.
نفت و گاز :
طرفین با تأکید بر امکانات و توانمندی‌های موجود در دو کشور، آمادگی خود را‌برای
گسترش همکاریها در زمینه نفت و گاز اعلام و در موارد ذیل توافق نمودند :
۱ – طرفین علاقمندی خود را درخصوص همکاری بیشتر براساس منافع متقابل در‌زمینه‌های
نفت و گاز دو کشور ابراز نمودند.
۲ – طرفین مسیرهای مختلف صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ترکمنستان از‌طریق خاک
جمهوری اسلامی ایران به کشورهای دیگر را بررسی خواهند نمود.
۳ – با درنظرگرفتن طرح امکان سنجی تهیه شده از سوی شرکتهای عامل طرفین‌درخصوص طرح
خط لوله نفت تا پالایشگاه تهران (مرحله اول) و تا خلیج فارس (مرحله‌دوم)، طرفین
گروه کاری مشترک درخصوص تنظیم اقدامات بعدی اجرای این طرح، تشکیل خواهند داد.
۴ – در چارچوب ترتیبات به عمل آمده (یادداشت‌های تفاهم و موافقتنامه‌ها)، طرفین
اقدامات بعدی را برای توسعه و اجرای طرح خط لوله گاز سراسری ایران برای صدور گاز
طبیعی ترکمنستان به جمهوری ترکیه و متعاقباً به اروپا با مشارکت شرکتهای علاقمند خارجی مورد بررسی قرار خواهند داد.
۵ – طرفین امکانات بهره‌برداری مشترک از میادین نفت و گاز آینده‌دار را بررسی خواهند نمود.
۶ – طرفین براساس قوانین ملی خود امکانات توسعه همکاری متقابل مفید در زمینه عرضه تجهیزات و لوازم صنعت نفت و گاز را بررسی خواهند نمود.
برق :
به منظور حصول اطمینان از صدور برق از ترکمنستان به بازارهای جهانی
به‌صورت ترانزیت از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و اجرای طرح مذکور، طرفین درخصوص
انجام موارد ذیل به توافق رسیدند :
۱ – گسترش همکاری در چارچوب موافقتنامه مورخ ۱۳۷۲.۱۰.۶ برابر با ۶ ژانویه ۱۹۹۴ بین
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان درخصوص صدور برق از ترکمنستان به کشورهای ثالث به
صورت ترانزیت از قلمرو جمهوری اسلامی ایران.
۲ – همکاری در زمینه تأمین و نگهداری تجهیزات و فناوری موردنیاز در صنعت برق.
۳ – بررسی مبادله فصلی برق بین دو کشور.
۴ – مطالعه امکانات ارائه خدمات متقابل فنی – مهندسی برای طرح‌های برق و بهره‌برداری از این امکانات.
۵ – مطالعه امکانات مشارکت متقابل پیمانکاران و متخصصان دو کشور در اجرای طرح‌های صنعت برق.
حمل و نقل:
طرفین توافق نمودند در زمینه حمل و نقل در موارد زیر همکاری نمایند :
الف – حمل و نقل ریلی:
۱ – طرف ترکمنی براساس یادداشت تفاهم امضاء‌شده در ملاقات مورخ ۹ خرداد ۱۳۷۵ مطابق
با ۱۴ مه ۱۹۹۶ توسط سران سه کشور جمهوری اسلامی ایران، ترکمنستان و قزاقستان در
باره همکاری جهت اجرای پروژه راه‌آهن یرالیو – ترکمنباشی – بندر ترکمن، ظرف مدت سه
ماه نسخه‌ای از تحقیق امکان‌سنجی خود را درخصوص طرح ساخت راه‌آهن یرالیو –
ترکمنباشی – بندر ترکمن، به طرف ایرانی ارائه خواهد نمود.
۲ – دو طرف با تأکید بر ضرورت اجرای موافقتنامه بین دولتین جمهوری اسلامی‌ایران و
ترکمنستان درخصوص ارتباطات بین‌المللی راه‌آهن مورخ ۱۳۷۵.۱۱.۲۴ برابر با۱۲ فوریه
۱۹۹۷ آمادگی خود را برای گسترش همکاریها در چارچوب موافقتنامه مذکور اعلام نمودند.
۳ – طرفین تلاش خواهند نمود حجم کالاهای ترانزیتی در مسیر تجن – سرخس -مشهد و بالعکس افزایش یابد.
ب – حمل و نقل جاده‌ای :
۱ – دو طرف تلاش خواهند نمود با رعایت اصول و قواعد بین‌المللی و موافقتنامه‌های
حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای فی‌مابین، مساعدت لازم جهت افزایش حمل جاده‌ای کالا،
ترانزیت کالا و همچنین افزایش تردد مسافران بین دو کشور را به عمل آورند.
۲ – طرفین تأکید نمودند جهت ترانزیت محمولات از طریق جمهوری اسلامی ایران‌و
ترکمنستان با درنظر گرفتن موافقتنامه‌های دو و سه جانبه، موارد ذیل موردنیاز است:
– توسعه همکاریها در چارچوب موافقتنامه بین جمهوری اسلامی ایران و‌ترکمنستان
درخصوص حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای مورخ ۱۳۷۲.۸.۲ برابر با ۲۴ اکتبر۱۹۹۳ و از
جمله افزایش حجم و کیفیت خدمات در مسیرهای مسافربری بین دو کشور،
– افزایش جابجایی مسافران در مسیرهای عشق‌آباد – مشهد ، عشق‌آباد – گرگان،مرو-
مشهد، ترکمن‌آباد – مشهد و بالکان آباد – گرگان،
– توسعه حمل و نقل ترانزیتی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان‌براساس
موافقتنامه‌های منعقده دوجانبه و چند جانبه،
– افزایش ظرفیت تردد در نقاط مرزی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان و بهبود‌کیفیت
ارائه خدمات توسط ارگان‌های مختلف ذی‌صلاح در نقاط مرزی دو کشور.
ج – حمل و نقل هوایی:
طرفین در زمینه توسعه همکاریهای حمل و نقل هوایی بین دو کشور، موارد ذیل را‌مورد
توافق قرار دادند :
۱ – بررسی امکان تهیه موافقتنامه‌های اینترلاین و موافقتنامه خدمات آژانسی،
۲ – افزایش تعداد پروازها در مسیرهای هوایی توافق شده تا شش پرواز در هفته و‌نیز
افزایش ظرفیت هواپیماها،
۳ – بررسی امکان اعطای متقابل حق آزادی پنجم برای شرکتهای هواپیمایی تعیین‌شده در
مسیرهای جداگانه توسط مقامات هواپیمایی دو کشور،
۴ – برقراری ارتباط مستقیم تلفنی بین مراکز کنترل پرواز تهران – عشق‌آباد،
۵ – انجام مشاوره مستمر سالانه درخصوص آموزش متخصصان هواپیمایی،
۶ – سازماندهی دیدارهای سالانه متخصصان هواپیمایی کشوری دو کشور به‌منظور مذاکره درباره بهبود مقررات ترافیک هوایی.
د – حمل و نقل دریایی :
در زمینه حمل و نقل دریایی، طرفین در موارد زیر توافق نمودند :
۱ – گسترش همکاری در کلیه زمینه‌های ممکن حمل و نقل دریایی،
۲ – افزایش حمل و نقل کالا بین بنادر جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان بدین منظور
افزایش تردد کشتی‌ها بین بنادر دو کشور و نیز بازسازی بندر ترکمنباشی، به این امر کمک خواهد کرد،
۳ – سازماندهی حمل و نقل ترکیبی بار با استفاده از انواع وسایل نقلیه به کشورهای ثالث از طریق بنادر دو کشور.
هـ- خدمات فنی – مهندسی:
طرفین توافق نمودند در زمینه مطالعات، طراحی و احداث پروژه‌های بخش حمل‌و نقل در
موارد ذیل همکاری و اقدام نمایند :
۱ – معرفی شرکتهای معتبر راهسازی و پیمانکاران پروژه‌های حمل و نقلی،
۲ – تبادل تجربیات علمی در زمینه‌های احداث پل، تونل و راهسازی،
۳ – تعیین و مطلع نمودن یکدیگر از اصول و چارچوب‌های حقوقی و قانونی لازم‌درخصوص
نحوه همکاری شرکتهای ساختمانی و مهندسان مشاور دو کشور در زمینه‌های‌حمل و نقل،
۴ – طراحی و ساخت پل‌های جدید و بازسازی پل‌های موجود،
۵ – مبادله اطلاعات بین طرفین در زمینه تجهیزات فنی امنیتی، آلودگی محیط‌زیست
(گازهای مختلف، آلودگی‌های صوتی و غیره) و زیرساخت‌های حاشیه جاده‌ها.
ارتباطات :
طرفین توافق نمودند در زمینه ارتباطات، همکاریهای ذیل را گسترش دهند:
۱ – گسترش همکاری فنی و مبادله اطلاعات و برگزاری سمینارها درخصوص تبادل‌تجربه در
ارتباط با تسریع در ارسال مرسولات پستی،
۲ – همکاری در زمینه بهره‌برداری از سیستم‌های مخابراتی و پستی جمهوری‌اسلامی
ایران و ترکمنستان براساس مفاد اسناد اتحادیه جهانی پست و پیشنهادات
اتحادیه بین‌المللی ارتباط الکترونیکی،
۳ – همکاری در زمینه بهره‌برداری از بخش‌های ملی TAE (خط فیبرنوری) جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان.
۴ – همکاری در زمینه مخابرات، نصب و راه‌اندازی سیستم‌های مخابراتی با درنظرگرفتن
همکاری تنگاتنگ قبلی ایجاد شده بین دو کشور و از طریق تأسیس شرکت‌مشترک.
۵ – تشکیل گروههای مشترک کاری درخصوص :
– مطالعه و تبادل‌نظر در زمینه راههای ارتقای سطح کیفی سیستم‌های مخابراتی و‌پستی
جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان،
– بررسی مسائل مربوط به استفاده از دیاپازون‌های فرکانس‌های رادیویی در مناطق مرزی دو کشور،
– مطالعه نیازهای مربوط به تعداد کانال‌های ارتباطی بین دو کشور و نیز مشخص‌نمودن برنامه ترانزیت مخابرات،
– مطالعه و تبادل‌نظر به منظور افزایش حجم مبادلات پستی بین دو کشور و نیز ترانزیت مرسولات پستی به کشورهای ثالث.
کشاورزی و آب :
طرفین درخصوص همکاری در بخش کشاورزی و آب، در موارد ذیل توافق نمودند:
۱ – انجام اقدامات مشترک برای مبارزه با آفات کشاورزی و همکاری در زمینه قرنطینه نباتات،
۲ – انجام کارهای مشترک برای مبارزه با بیابان‌زدایی و توسعه مراتع،
۳ – ادامه احداث مشترک سد «دوستی» مطابق موافقتنامه بین جمهوری اسلامی ایران و
ترکمنستان مورخ ۲۸ مهر ۱۳۷۸ برابر با ۲۰ اکتبر ۱۹۹۹ درخصوص احداث و بهره‌برداری از سد دوستی،
۴ – احداث مشترک تأسیسات تقسیم آب در رودخانه اترک در منطقه داشلی‌برون‌براساس
پروتکل امضاء‌شده درخصوص احداث مشترک سد دوستی در رودخانه هریرود(تجن) فی‌مابین
وزارت نیروی جمهوری اسلامی ایران و وزارت کشاورزی و آب ترکمنستان در مورخ ۴-۳
اردیبهشت ۱۳۷۹ مطابق با ۲۳-۲۲ آوریل ۲۰۰۰ میلادی.
علمی، فرهنگی و آموزشی :
طرفین توافق نمودند براساس موافقتنامه همکاریهای فرهنگی، علمی و آموزشی منعقده
در تاریخ ۱۰ اسفند ۱۳۷۱ مطابق با مارس ۱۹۹۳ میلادی، هر دو سال یکبار یک برنامه
مبادلات فرهنگی، آموزشی و علمی فی‌مابین دو کشور، گسترش همکاری در زمینه رسانه
رادیو و تلویزیون، هنری، باستان شناسی، نسخ خطی، ادبیات و توسعه زبان‌های ملی،
جهانگردی، ورزشی و برگزاری کنفرانس‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ذی‌ربط را تدوین نمایند.
محیط زیست :
طرفین با تأکید بر اهمیت حفظ محیط زیست، درخصوص موارد ذیل توافق نمودند:
۱ – گسترش همکاری در زمینه حفاظت محیط زیست و ارائه مساعدت در اجرای برنامه‌های مورد پذیرش عمومی منطقه‌ای و جهانی مربوط به فعالیتهای حفاظت از طبیعت،
۲ – همکاری در زمینه تأمین حفاظت از تنوع گیاهی،
۳ – متحدنمودن تلاش‌ها در مورد ایجاد سیستم امنیت و حفاظت از محیط زیست،
۴ – همکاری در مسائل نگهداری و گسترش محدوده جنگل‌ها و حفاظت آنها از آتش‌سوزی، آفات طبیعی (حشره‌های مضر) و بیماری‌ها.
جهانگردی و ورزش :
۱ – با اشاره به همسایگی، موقعیت خاص جغرافیایی و نیز میراث تاریخی، طرفین تمایل
خود را برای گسترش همکاریها در زمینه جهانگردی و ورزش از جمله مبادله گروهها و
هیأتهای توریستی، برنامه‌ریزی و برگزاری انواع مسابقات ورزشی، تربیت و‌مبادله
متخصصان و مربی، مشارکت در سمینارها و کنفرانس‌های مربوط اعلام نمودند.
۲ – در چارچوب یادداشت تفاهم بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت‌ترکمنستان
درخصوص همکاری در زمینه جهانگردی مورخ ۲ فروردین ۱۳۷۶ مطابق با ۲۲ مارس ۱۹۹۷ و
پروتکل جلسه کاری مورخ ۱۲ اسفند ۱۳۷۸ مطابق با ۳ مارس ۲۰۰۰ در‌مورد اجرای یادداشت
تفاهم بین دو کشور، طرفین علاقمندی خود را جهت تشکیل گروههای کاری ذیل اعلام نمودند :
– در مورد تسهیلات و بازاریابی.
– در مورد سرمایه‌گذاری.
– در مورد آموزش و تحقیقات.
۳ – طرفین تمایل خود را برای ایجاد نمایندگی رسمی جهانگردی در کشور مقابل بر‌طبق
توافقاتی که به دست خواهد آمد، اعلام نمودند.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هفت ماده و یک ضمیمه در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ بیست و سوم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۸۲.۲.۳۱ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
مهدی کروبی
رئیس مجلس شورای اسلامی