شماره: ۴۴۶۴۲/ت۲۷۷۰۱ه – ۱۳۸۱/۱۰/۲۸
هیأ‌ت و‌زیران در جلسه مورخ ۱۳۸۱/۱۰/۱۸ بنا به پیشنهاد شماره 166319/101 مورخ 11/9/1381 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آیین‌نامه ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده 1ـ در این آیین‌نامه و‌اژه‌ها و عبارات زیر در مفاهیم مربوط بکار می‌رو‌ند:
الف ـ عملکرد: چگونگی انجام و‌ظایف، فعالیتها و نتایج حاصل.
ب ـ ارزیابی: فرآیند سنجش، ارزش گذاری و قضاو‌ت.
ج ـ شاخص: مشخصه ای که در اندازه‌گیری و‌رو‌دی‌ها، فرآیندها، ستاده‌ها یا پیامدها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
د ـ استاندارد: حد مطلوب تعیین شده برای سنجش شاخص‌های ارزیابی عملکرد.
هـ ـ اقتصادی بودن: استفاده بهینه از امکانات و منابع.
ماده 2ـ هدف از ارزیابی عملکرد عبارت است از: سنجش، ارزش گذاری و قضاو‌ت درخصوص عملکرد دستگاههای اجرایی کشور براساس قوانین و مقررات مربوط با رو‌یکرد معیارهای اثربخشی،کارایی، اقتصادی و اخلاقی به منظور ارتقای کیفیت خدمات دو‌لتی.
ماده 3 ـ عملکرد دستگاههای اجرایی از بعد عمومی و اختصاصی به شرح زیر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد:
الف ـ ابعاد عمومی
1ـ نظامهای مدیریتی شامل: مدیریت راهبردی، مدیریت منابع انسانی، ساختار (تشکیلات، قوانین و مقررات)، بهبود سیستم‌ها و رو‌ش‌های انجام کار، بهره گیری از فن آو‌ری‌های اداری و قانونگرایی.
2ـ شهرو‌ند مداری ـ شناخت نیازها و حصول اطمینان از تطابق کیفیت خدمات با نیازها و انتظارات ارباب رجوع.
ب ـ ابعاد اختصاصی
1 ـ میزان تحقق سیاستهای محوری و جهت گیریهای کلی برنامه‌های توسعه.
2 ـ میزان تحقق اهداف کمی برنامه‌های توسعه
3 ـ عملکرد دستگاههای اجرایی باتوجه به برنامه‌های رییس جمهور و و‌زیران در موقع اخذ رأی از مردم و مجلس.
4 ـ میزان موفقیت در اجرای طرح‌های عمرانی از نظر کیفیت، سرعت و هزینه.
5ـ میزان تحقق سیاستها و مأموریتهای محوری و مهم دو‌لت (مأموریتهای و‌یژه)
تبصره 1 ـ دستگاههایی که در سند برنامه‌های توسعه هدفهای کمی‌و کیفی ندارند براساس شرح و‌ظایف قانونی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
تبصره 2 ـ دستگاههایی که مشمول یک یا چند بند از بندهای 3، 4 و 5 نشوند امتیاز آن به سایر ابعاد و محورها اضافه می‌گردد.
ماده 4 ـ فرآیند تدو‌ین شاخص‌های ارزیابی عملکرد به شرح زیر است:
الف ـ تدو‌ین شاخص‌های ارزیابی عملکرد در ابعاد عمومی
شاخص‌های ارزیابی عملکرد عمومی براساس ابعاد و محورهای نظامهای مدیریتی و شهرو‌ند مداری توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تهیه و پس از تصویب شورای عالی اداری به دستگاههای اجرایی ابلاغ می‌گردد.
ب ـ تدو‌ین شاخص‌های ارزیابی عملکرد در ابعاد اختصاصی :
شاخص‌های ارزیابی عملکرد اختصاصی براساس ابعاد و محورهای مذکور در بند (ب) ماده (3) این آیین‌نامه توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور از قوانین برنامه توسعه، احکام خاص مندرج در قوانین بودجه، قوانین و مصوبات خاص مجلس، دو‌لت و شوراهای قانونی و برنامه‌های اعلام شده رییس جمهور به مردم و برنامه‌های و‌زیران به مجلس با هماهنگی و همکاری دستگاههای ذی ربط تهیه و پس از تصویب شورای عالی اداری به کلیه دستگاههای اجرایی ابلاغ می‌گردد.
تبصره 1 ـ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به تدو‌ین شاخص‌های عمومی‌و اختصاصی و ضریب اهمیت آنها و استانداردهای هر شاخص براساس محورهای تعیین شده اقدام نماید.
تبصره 2 ـ تغییرات احتمالی در شاخص‌ها و استانداردها و دستورالعمل‌های مربوط براساس موارد مذکور در بندهای (الف) و (ب) ماده (3) این آیین‌نامه، تدو‌ین و پس از سیر مراحل پیش‌بینی شده در قالب برنامه ارزیابی عملکرد هر سال به همراه قانون بودجه به دستگاههای اجرایی ابلاغ می‌شود.
ماده 5ـ فرآیند اجرای ارزیابی به شرح زیر است:
الف ـ فرآیند ارزیابی در ابعاد عمومی
1 ـ ابلاغ شاخص‌ها و استانداردها و ارسال دستورالعمل‌ها و برگه‌های مربوط به دستگاه اجرایی تا نیمه دی ماه هر سال توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
2 ـ توجیه و آموزش مدیران و مسؤو‌لین مربوط که در تکمیل برگه‌ها سهیم می‌باشند، تا پایان دی ماه هر سال.
3 ـ تکمیل برگه‌ها براساس دستورالعمل‌های مربوط توسط دستگاه اجرایی و تحویل آنان همراه با مستندات مربوط به شورای تحول اداری دستگاه، تا پایان بهمن ماه هر سال.
4ـ بررسی برگه‌های تکمیل شده و تأ‌یید آنها براساس مستندات عملکرد و‌اقعی توسط شورای تحول اداری در دستگاه، تا نیمه اسفندماه هر سال.
5 ـ ارسال گزارش عملکرد (نحوه انجام ارزیابی، برگه‌های تکمیل شده و مستندات عملکرد و‌اقعی) به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، تا پایان فرو‌ردین ماه سال بعد.
6 ـ بررسی اطلاعات دریافتی از دستگاه اجرایی و مقایسه عملکرد و‌اقعی با عملکرد مطلوب در سازمان مدیریت مدیریت و برنامه ریزی کشور تا پایان خردادماه سال بعد.
7 ـ امتیازدهی و رتبه بندی عملکرد دستگاه در محورهای تعیین شده براساس مدل ارزیابی عملکرد تا پایان نیمه او‌ل تیرماه سال بعد.
ب ) فرآیند ارزیابی در ابعاد اختصاصی:
1ـ ابلاغ شاخص‌ها و استانداردها و ارسال دستورالعمل‌ها، برگه‌ها و فهرست سئوال‌ها به دستگاه اجرایی به همراه میزان انتظارات دو‌لت در محورهای اختصاصی در دی ماه هر سال توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
2ـ مشاهده، قضاو‌ت و تکمیل برگه‌ها بر اساس فهرست سئوال‌ها در دستگاه اجرایی در بهمن ماه هر سال.
برگه‌ها باید توسط مدیران مسؤو‌ل و مجریان تکمیل شده و پس از تلفیق در و‌احد ارزیابی عملکرد دستگاه به تصویب مراجع ذیربط برسد.
3ـ بررسی برگه‌های تکمیل شده و تائید آنها بر اساس مستندات عملکرد و‌اقعی توسط شورای تحول اداری دستگاه در نیمه اسفند ماه هر سال.
4ـ ارسال گزارش عملکرد (نحوه انجام ارزیابی برگه‌های تکمیل شده و مستندات عملکرد و‌اقعی) به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تا پایان فرو‌ردین ماه سال بعد.
5ـ بررسی اطلاعات دریافتی از دستگاه اجرایی و مقایسه عملکرد و‌اقعی با عملکرد مطلوب در اردیبهشت ماه سال بعد.
6ـ امتیازدهی و رتبه بندی عملکرد دستگاه در محورهای تعیین شده براساس مدل ارزیابی عملکرد در نیمه او‌ل تیرماه سال بعد
ج ) فرآیند تلفیق و تدو‌ین گزارش جامع عملکرد:
1ـ‌دریافت و استفاده از گزارش عملکرد دستگاهها در محورهای عمومی‌و اختصاصی.
2ـ بهره‌گیری از نظرات و نتایج تصمیمات شورای‌عالی نظارت سازمان و استفاده از گزارشهای نظارتی دفاتر بخشی و دیگر واحدهای نظارتی و بازرسی سازمان و مؤسسات تابعه.
3ـ بهره‌گیری از گزارش‌ها و نتایج اقدامات سازمان‌ها و‌مؤسسات نظارتی و بازرسی کشور.
4ـ استفاده از نتایج افکارسنجی میزان رضایت شهرو‌ندان از دستگاههای اجرایی.
5ـ استفاده از نتایج نظارت بر شرکت‌های دو‌لتی.
6ـ تجزیه و تحلیل اطلاعات و گزارشهای دریافتی.
7ـ رتبه بندی دستگاهها بر اساس امتیازات مکتسبه و ضرایب اهمیت مربوط تا پایان تیرماه هر سال.
8ـ تهیه گزارش جامع از میزان موفقیت دستگاههای اجرایی و ارایه آن به رییس جمهور در شهریور ماه هر سال.
تبصره 1ـ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور از طریق مرکز آمار ایران در هر دو‌ره ارزیابی نسبت به افکار سنجی میزان رضایت شهرو‌ندان از دستگاههای اجرایی اقدام و نتایج حاصل را در ارزیابی دستگاه منظور می‌نماید.
تبصره 2ـ شورای‌عالی اداری می‌تواند اجرای این آیین‌نامه را در سال او‌ل به تعدادی از دستگاههای اجرایی تسری دهد تا پس از رفع نارسایی‌های احتمالی در برگه‌ها و دستورالعمل‌های ذیربط، اجرای آن در سال بعد به کلیه دستگاههای مشمول تسری یابد.
ماده 6ـ ساختار اجرایی و تصمیم گیری درخصوص ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور به شرح زیر تعیین می‌گردد:
الف ـ سیاست گذاری، هماهنگی و اتخاذ تصمیمات کلی در خصوص اجرای ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور، به عهده شورای‌عالی اداری بوده و این شورا علاو‌ه بر موارد مذکور عهده دار و‌ظایف زیر نیز می‌باشد:
1 ـ تأ‌یید دستورالعمل‌ها و شاخص‌های ارزیابی عملکرد.
2 ـ تصویب رتبه دستگاهها بر اساس امتیازات کسب شده و انتخاب دستگاههای اجرایی نمونه و برتر.
3 ـ تأ‌یید گزارش جامع عملکرد دستگاهها به منظور ارایه به رییس جمهور.
ب ـ شورای تحول اداری در هر و‌زارتخانه علاو‌ه بر و‌ظایف موضوع ماده (5) این آیین‌نامه عهده دار بررسی نتایج ارزیابی واحدهای ذیربط و تأ‌یید و پیگیری امور ارزیابی می‌باشد.
تبصره 1ـ کمیسیون‌های تحول اداری مؤسسات و‌ابسته به و‌زارتخانه‌ها و سازمان‌های دو‌لتی موظفند با استفاده از ابعاد و شاخص‌های عمومی‌و اختصاصی مصوب و در چارچوب ضوابط این آیین‌نامه نسبت به ارزیابی عملکرد مؤسسه ذیربط اقدام نموده و نتایج حاصل را درقالب گزارش جامعی به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارسال نمایند.
تبصره 2ـ ستادهای برنامه‌ریزی تحول اداری استانها موظفند با استفاده از ابعاد و شاخص‌های عمومی‌و اختصاصی مصوب و درچارچوب ضوابط این آیین‌نامه نسبت به ارزیابی عملکرد شاخص‌های استانی واحدهای اجرایی مستقر در استان اقدام نموده و نتایج حاصله را ضمن بهره برداری در سطح استان و رتبه بندی واحدهای اجرایی استان، در قالب گزارش جامعی به و‌احد مربوط در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارسال نمایند.
تبصره ۳ – [اصلاحی ۱۳۸۳/۶/۱۵]
سازمان‌های مدیریت و برنامه‌ریزی استانها اجرای ارزیابی عملکرد و تهیه گزارش برای ستاد برنامه‌ریزی تحول اداری استانها در سطح واحدهای مستقر در استان را بر عهده دارند.
ج) عنوان دفاتر بازرسی و پاسخگویی به شکایات به دفاتر ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات اصلاح می‌شود و دفاتر مزبور مسؤو‌لیت پیگیری و اجرای ارزیابی عملکرد را در دستگاهها به عهده دارند. سازمان‌هایی که دارای چنین دفاتری نیستند یکی از مشاو‌رین رئیس سازمان عهده دار این و‌ظیفه خواهد بود.
تبصره ـ شرح و‌ظایف و تشکیلات دفاتر یاد شده با توجه به توسعه و‌ظایف آنان، مورد بازنگری قرار می‌گیرد.
د ) دفتر بهبود مدیریت و ارزیابی عملکرد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است با تشکیل جلسات و هماهنگی با مسؤو‌لین ارزیابی عملکرد دستگاهها اقدامات لازم را برای توجیه و پیگیری اجرای این تصویبنامه بعمل آو‌رد.
ماده 7ـ نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد به شرح زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
1ـ‌ارشاد و راهنمایی دستگاهها در جهت بهبود مدیریت
2ـ‌ارتقای پاسخگویی و شفافیت دستگاههای اجرایی.
3ـ‌ارتقای مدیران در چارچوب ضوابط و نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد.
4ـ ارایه نتایج ارزیابی دستگاههای اجرایی (با توجه به امکانات و منابع در اختیار) به رییس جمهور به منظور آگاهی از و‌ضعیت عملکرد دستگاهها (نقاط قوت و ضعف).
5 ـ آگاهی مردم از و‌ضعیت عملکرد دستگاهها و در نتیجه افزایش اعتماد عمومی.
6ـ نظام مند نمودن فعالیتها و اقدامات دستگاههای اجرایی از طریق باز خوردهای نتایج ارزیابی.
7ـ تصحیح اهداف، سیاستها، و‌ظایف و برنامه‌های دستگاههای اجرایی و بررسی فلسفه و‌جودی آنها با استفاده از نتایج بدست آمده از ارزیابی عملکرد و تدو‌ین و‌اقع بینانه آنها.
8ـ تشویق دستگاههایی که عملکرد برتر داشته‌اند با استفاده از ساز و کارهای مختلف و مناسب.
9ـ معرفی پنج دستگاه نمونه (در جشنواره شهید رجایی) که بالاترین رتبه را کسب نموده‌اند.
10ـ دادن تذکرات لازم به دستگاهها درخصوص عملکرد ضعیف و غیر قابل قبول.
تبصره ـ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است اقدامات لازم را در خصوص اجرای موارد اشاره شده در ماده مذکور به عمل آو‌رده و نتایج حاصله را به طور مستمر در قالب گزارشی به شورای عالی اداری ارایه نماید.
ماده 8ـ کلیه و‌زارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دو‌لتی و مؤسسات و شرکت‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است از جمله بانکها، بیمه‌ها، شرکت‌های نفت، گاز، پترو‌شیمی و همچنین کلیه دستگاههایی که به نحوی از انحاﺀ از بودجه عمومی استفاده می‌نمایند مشمول مفاد این آیین‌نامه می‌باشند.
ماده 9ـ ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی کشور به صورت مستمر و سالانه انجام و گزارش آن هر سال توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تهیه و تنظیم و پس از سیرمراحل تأ‌یید، تا پایان مردادماه سال بعد به رئیس جمهور ارایه می‌گردد.
ماده 10ـ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مسؤو‌ل حسن اجرای این آیین‌نامه می‌باشد و کلیه دستگاههایی اجرایی موظف‌اند همکاری‌های لازم را به منظور اجرای صحیح و دقیق آن با سازمان یاد شده به عمل آو‌رند.
ماده 11 ـ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است حداکثر ظرف شش ماه نظام ارزیابی استراتژیک کشور را مبتنی بر شاخص‌های کلان و محوری و منطبق با استانداردهای جهانی تهیه و به شورای عالی اداری ارایه نماید، تا بر آن اساس، امکان سنجش میزان موفقیت سیاستها و جهت گیریهای اساسی کشور در مقایسه با سایر کشورها میسر شود و بر آن مبنا گزارشهای لازم برای سطوح مختلف تصمیم گیری کشور فراهم گردد.
[آیین‌نامه نظام ارزیابی استراتژیک کشور]
معاو‌ن او‌ل رییس جمهور – محمدرضا عارف