سیاست‏های فرهنگی ـ اجتماعی بهینه سازی وضعیت خوابگاه‎های دانشجویان کشور

2591/دش – ۱۳۸۱/۶/۲۴

مصوب جلسه ۵۰۲ مورخ ۲۲/۵/۱۳۸۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی

شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۵۰۲ مورخ ۲۲/۵/۸۱، سیاست‎های فرهنگی ـ اجتماعی بهینه‌‎سازی وضعیت خوابگاه‌های دانشجویان کشور را به این شرح تصویب کرد:

اهداف:
۱ـ‌ ایجاد هماهنگی و همکاری در امر سیاستگذاری، برنامه‎‌‌ریزی، اجرایی و نظارتی به منظور توسعه و بهبود وضعیت خوابگاه‌های دانشجویی توسط دستگاه‌های ذی‎ربط.
۲ـ احیا، حفظ و ترویج فرهنگ اسلامی در محیط‎های خوابگاهی با استفاده از روش‎های کارآمد نظارتی و مدیریتی.
۳ـ ایجاد زمینه مساعد برای ارتقای سطح آگاهی‎ها، توانمندی‎ها و کشف استعدادهای دانشجویان از طریق فعالیت‎های فرهنگی و اجتماعی در محیط خوابگاه‌ها.
۴ـ فراهم‎‌سازی شرایط و تسهیلات مناسب اقتصادی، رفاهی و خدماتی برای استفاده دانشجویان در خوابگاه‎ ها.

مؤلفه ۱: برنامه‌های فرهنگی ـ اجتماعی
راهبرد ۱:
برنامه‎‌ریزی برای استفاده مطلوب و هدفمند از اوقات فراغت دانشجویان در خوابگاه‌ها و کشف و شکوفا نمودن استعدادها و توانایی‎های آنان.

سیاست‎های اجرایی:
ـ استفاده از توان فکری و علمی دانشجویان برای برگزاری کلاس‎های تقویتی و آمادگی آزمون سراسری با همکاری نهادهای ذی‎ربط.
ـ برگزاری کلاس‎های هنری و آموزشی و اجرای مسابقات و پیش‎بینی امکان عرضه محصولات هنری دانشجویان.

ـ جلب مشارکت و همکاری دانشجویان در انجام امور خیریه و عام‎المنفعه و آموزش رایگان دانش‎آموزان محروم با همکاری نهادهای ذی‎ربط.
ـ تشویق دانشجویان به ورزش و گسترش فرهنگ ورزش همگانی.
ـ اتخاذ تدابیر مقتضی به منظور مهارت بخشی به دانشجویان در تحلیل مسائل فرهنگی ـ اجتماعی و سیاسی جامعه.

راهبرد ۲:
تقویت و اعمال مدیریت فرهنگی در خوابگاه‌ها و قانونمند کردن آن. سیاست‎های اجرایی:
ـ استفاده بهینه از اساتید و محققان حوزوی و دانشگاهی برای اجرای برنامه‌های آموزشی، تبلیغی و فرهنگی در خوابگاه‌ها.
ـ تعیین شاخص برای ارزیابی و نظارت بر وضعیت فرهنگی و اخلاقی دانشجویان در خوابگاه‌ها.
ـ تدوین نظام مناسب ارزشیابی از عملکرد مسؤولان فرهنگی خوابگاه‌ها.

راهبرد ۳:
توجه به مسائل اخلاقی و تربیتی دانشجویان در خوابگاه‌های دانشجویی.

سیاست‎های اجرایی:
ـ‌ اتخاذ تدابیر و تدوین سیاست‎ها و برنامه‌های هماهنگ برای رشد و تعالی اخلاقی و فرهنگی دانشجویان و پیشگیری از ترویج مفاسد اخلاقی و مسخ هویت فرهنگی آنان.
ـ تأکید بر سیاست‎های اقناعی و ارشادی به جای اعمال روش‎های منع و دفع در مواجهه با معضلات فرهنگی و اخلاقی دانشجویان.
ـ تأکید بر اجرای آیین‎نامه انضباطی برای برخورد قاطع و قانونی با متخلفین شؤونات اخلاقی و اسلامی در خوابگاه‌های دانشجویی.
ـ جذب و به کارگیری مشاورین روانشناس و خبره با گذراندن دوره‌های خاص، برای ارائه خدمات مشاوره‎ای در خوابگاه‌ها.

ـ توسعه و تقویت ارتباط بین مدیران خوابگاه‌ها و خانواده‌های دانشجویان به منظور هماهنگی بیشتر در رفع مشکلات آنان.
ـ جذب و استفاده بهینه از نیروهای مشاور برای آشنایی دانشجویان جدیدالورود با معضلات و خطرات اخلاقی و فرهنگی شهرهای بزرگ.

راهبرد ۴:
اتخاذ تدابیر مقتضی به منظور جلب مشارکت هر چه بیشتر دانشجویان در اداره مطلوب خوابگاه‌ها و ارائه برنامه‌ها و طرح‎های مختلف فرهنگی و اجتماعی.
سیاست‎های اجرایی:
ـ توسعه و تقویت تشکل‎های علمی ـ فرهنگی و اجتماعی به منظور افزایش نشاط و بالندگی دانشجویان در خوابگاه‌ها.
ـ نیازسنجی از دانشجویان در مسائل عقیدتی، اخلاقی، عرفانی، فرهنگی، اجتماعی و اتخاذ تدابیر مناسب برای پاسخگویی به سؤالات و شبهات آنان.
ـ تقویت روحیه مسؤولیت‎‌پذیری، جمع‎گرایی و فرهنگ زندگی جمعی و پیوندهای اجتماعی در محیط خوابگاه‌های دانشجویی.
ـ گسترش امکانات اطلاع‎‌رسانی به دانشجویان در خوابگاه‌ها.
ـ حمایت مادی و معنوی از دانشجویان فعال در اجرای برنامه‌ها و فعالیت‎های فرهنگی ـ اجتماعی در خوابگاه‌ها و معرفی چهره‌های پرتلاش و موفق.

راهبرد ۵:
تعمیق باورهای دینی و بنیه فرهنگی دانشجویان در خوابگاه‌ها.

سیاست‎های اجرایی:
ـ اهتمام خاص در خصوص اجرای برنامه‌های فرهنگی و عبادی و برگزاری نشست‎های دینی، برپایی نمایشگاه‎ ها و بزرگداشت مناسبت‎ها و ایام الله.

ـ برگزاری اردوهای زیارتی ـ سیاحتی و گردشگری.
ـ گسترش معنویت و اخلاق، حفظ هویت دینی ـ ملی و بومی دانشجویان با تشویق آنان در امور فرهنگی سالم و سازنده از طریق ارائه برنامه‌های فرهنگی ـ معنوی و تفریحی.

مؤلفه ‎ ۲: مدیریت و نظارت
راهبرد:
بهبود مدیریت و نظارت بر خوابگاه‌های دانشجویی در ابعاد مختلف.

سیاست‎های اجرایی:
ـ تعیین شرایط، ضوابط و ویژگی‎های خاص برای تصدی مسؤولیت خوابگاه‌ها براساس شایسته سالاری و تجربه زندگی در خوابگاه‌های دانشجویی.
ـ برنامه‌‎ریزی برای جذب و تربیت مدیران فرهنگی و تربیتی ماهر و متخصص به منظور مدیریت خوابگاه‌ها و برگزاری آموزش‎های ضمن خدمت برای آنان.
ـ نیازسنجی از دانشجویان در موضوعات مختلف و به کارگیری شیوه‌های جدید مدیریتی در راستای رفع این نیازها و مشکلات.
ـ سوق دادن نظام مدیریتی خوابگاه‌ها به سمت افزایش مشارکت دانشجویان دانشگاه‌ها و رعایت عدالت در تخصیص فرصت‎ها و امکانات.
ـ تدوین نظام کمّی و کیفی برای ارزیابی عملکرد مسؤولان خوابگاه‌ها.
ـ شناسایی، معرفی و تقدیر از مدیران و مسؤولان مبدع، خلاق و نمونه خوابگاه‌های دانشجویی.
ـ ارائه گزارش در هر نیم سال تحصیلی به مسؤولان عالی رتبه وزارتخانه‌های ذی‏ربط و رؤسای هر دانشگاه در خصوص وضعیت خوابگاه‌های دانشجویی در ابعاد مختلف.
ـ نظارت بر حضور و غیاب دانشجویان و ورود و خروج سایر افراد به خوابگاه‌های دانشجویی.
ـ روشمند کردن نظارت بر وضعیت خوابگاه‌ها در ابعاد مختلف.

مؤلفه ۳: اقتصاد
راهبرد:
توجه به مشکلات اقتصادی و معیشتی دانشجویان در خوابگاه‌ها بمنظور فراهم کردن زمینه لازم برای فعالیت‎ های علمی، فرهنگی ـ دینی.

سیاست‎های اجرایی:
ـ برنامه‎‌ریزی جامع در خصوص گسترش کار دانشجویی (کاریابی) و مشارکت در امور مختلف برای رفع مشکلات اقتصادی دانشجویان از طریق دستگاه‌های اجرایی ذی‎ربط.
ـ ایجاد صندوق قرض‌‎الحسنه دانشجویی در خوابگاه‌ها برای خدمات‎‎‌‌دهی به دانشجویان سراسر کشور.
ـ ایجاد زمینه لازم برای تسهیل دریافت وام از صندوق رفاه دانشجویی، سیستم بانکی کشور و صندوق‎های قرض‌‎الحسنه دانشجویی در خوابگاه‌ها.

مؤلفه ۴: خدمات و رفاه
راهبرد:
توجه به تأمین و گسترش تسهیلات رفاهی و خدماتی و افزایش سطح بهداشت و نظافت عمومی خوابگاه‌های دانشجویی.

سیاست‎های اجرایی:
ـ جلب مشارکت دستگاه‌های اجرایی ذی‎ربط و مشارکت مردمی برای رفع معضلات رفاهی ـ خدماتی و بهداشتی خوابگاه‌ها.
ـ توجه جدی به بهسازی فیزیکی ـ زیباسازی و ایجاد فضای سبز و سرویس‎های بهداشتی و خدمات کمک‎های اولیه و سرویس‎های گرمایشی و سرمایشی.

ـ توسعه و تأمین منابع، امکانات و تسهیلات لازم مورد نیاز دانشجویان در خوابگاه‌های دانشجویی (تغذیه، ایاب و ذهاب، ارتباطات، امکانات آموزشی و مطالعاتی، ورزشی، هنری، کتابخانه و نمازخانه‎).
ـ گسترش فرهنگ حفظ و نگهداری مطلوب از امکانات خوابگاه‌های دانشجویی به عنوان اموال عمومی و همگانی.
ـ رعایت استاندارد در پذیرش تعداد دانشجو در هر خوابگاه به تناسب فضا و تعداد اتاق.

مؤلفه ۵: توسعه خوابگاه‌ها
راهبرد ۱:
توسعه و احداث خوابگاه‌های جدید دانشجویی و تجهیز خوابگاه‌های فعلی.

سیاست‎های اجرایی:
ـ‌ هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی و نهادهای دولتی در خصوص حداکثر استفاده از امکانات و منابع برای احداث و تجهیز خوابگاه‌ها.
ـ اهتمام به سرمایه‏گذاری جاری و عمرانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی برای ساخت و تجهیز خوابگاه‌های دانشجویی.
ـ فراهم کردن زمینه سرمایه‎گذاری بخش غیردولتی در احداث خوابگاه‌های دانشجویی از طریق تشویق خیرّین و نیز معافیت‎های مالیاتی، معافیت‎های عوارض شهرداری، اعطای تسهیلات بانکی با بهره اندک و تشویق و حمایت از سنت حسنه وقف برای توسعه خوابگاه‌های دانشجویی.
ـ پیشنهاد لوایح قانونی برای افزایش اعتبارات ساخت و ساز و تجهیز خوابگاه‌های دانشجویی.

راهبرد ۲:
اهتمام نسبت به ساخت و تجهیز خوابگاه‌ها مطابق با الگوی استاندارد خوابگاه‌ها در ابعاد مختلف و حفظ فرهنگ اسلامی در فضای فیزیکی خوابگاه‌ها. سیاست‎های اجرایی:
ـ ارائه الگویی استاندارد از خوابگاه دانشجویی از لحاظ فیزیکی و معنوی و امنیتی با توجه به ویژگی‎های جسمی و روحی دانشجویان.
ـ رعایت خصوصیات معماری اسلامی و ملی در فضای کالبدی خوابگاه‌ها.
ـ حتی‌المقدور کاهش فاصله مکانی میان دانشگاه و خوابگاه دانشجویی.

راهبرد ۳:
رعایت عدالت در توزیع عادلانه امکانات و تسهیلات در خوابگاه‌های دانشجویی در سراسر کشور.

سیاست‎های اجرایی:
ـ تهیه شناسنامه‌‎ای از امکانات و تسهیلات رفاهی و خدماتی موجود در خوابگاه‌های دانشجویی و رفع معضلات موجود.
ـ بکارگیری تمام امکانات اجرایی دستگاه‌ها و مراکز ذی‎ربط برای بهبود وضع خوابگاه‌ها در ابعاد مختلف.

تبصره:
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی در مدت شش ماه پس از اصلاح آیین‎نامه‎‌‌های موجود، دستورالعمل اجرایی این سیاست‎ها را تهیه و با امضای بالاترین مقام ابلاغ می‎کنند.