شماره : ۱۵۱۴۳ت۲۴۴۹۹ه
تاریخ : ۱۳۸۱/۴/۵
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۱.۳.۲۲ بنا به پیشنهاد مشترک وزارت کشور، سازمان حفاظت محیط‌زیست و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موضوع نامه شماره ۵۰۲۷.۱.۶.۶۱ مورخ ۱۳۸۰.۱.۲۶ وزارت کشور و به استناد ماده (۶) قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا – مصوب ۱۳۷۴- آیین‌نامه اجرایی تبصره ماده (۶) قانون یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
فصل اول – کلیات
ماده ۱ – در این آیین‌نامه عبارات و اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف – محدوده ممنوعه تردد : محدوده جغرافیایی داخل شهری است که عبور و مرور برای تمام یا برخی از‌وسایل نقلیه در آن ممنوع است.
ب – ساعات ممنوعه تردد: ساعاتی از شبانه روز است که عبور و مرور تمام یا برخی از وسایل نقلیه در آن ساعات ممنوع است.
ج – وسایل نقلیه عمومی: وسایل نقلیه‌ای که در مالکیت یا در اختیار یا نظارت مراجع دولتی یا عمومی‌بوده و در‌شبکه حمل و نقل عمومی شهری به کار گرفته می‌شود.
د- خودروهای آزاد: خودروهایی هستند که بدون نیاز به مجوز، مجاز به حرکت در محدوده می‌باشند و شامل خودروهای امدادی (پلیس، آتش نشانی، آمبولانس و …)، اتوبوس‌های
شرکت واحد اتوبوسرانی، تاکسی‌های پلاک‌نارنجی و تاکسی‌های خطی فقط در مسیر تعیین شده می‌باشند.
ه – خودروهای مجاز: خودروهایی هستند که در صورت داشتن مجوز، مجاز به حرکت در محدوده می‌باشند.
فصل دوم – نحوه اعمال محدودیت و صدور مجوز تردد و چگونگی نظارت بر اجرای محدودیت‌ها
ماده ۲ – شهرهای مشمول محدودیت یا ممنوعیت تردد وسایل نقلیه موضوع این آیین‌نامه در نقاطی که بنا به‌اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، آلودگی هوا ناشی از تردد وسایل نقلیه موتوری بیش از حد مجاز بوده و سهم وسایل نقلیه موتوری و تردد شهری در آلودگی هوای آنها بیش از سایر منابع آلوده کننده باشد، به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست یا شهرداری‌های مربوط یا نیروی انتظامی و تصویب شورای هماهنگی ترافیک استان مربوط تعیین می‌شوند.
تبصره ۱ – وزیر کشور به عنوان نماینده ویژه رییس جمهور برای تعیین ساعات و محدوده ممنوعه تردد و نیز وسایل نقلیه مجاز موضوع تبصره ماده (۶) قانون جلوگیری از آلودگی هوا تعیین می‌شود.
تبصره ۲ – [اصلاحی ۱۳۸۷/۳/۱۹]
هرگونه سیاستگذاری و اتخاذ تصمیم در خصوص تعیین محدوده، ساعات ممنوعیت، تعداد و نوع خودروهای آزاد و مجاز، مدت اعتبار و نوع مجوز تردد، بهای مجوزهای صادره و امثال آن در تهران بنا به پیشنهاد شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور و تصویب وزیر کشور و در شهرهای دیگر به پیشنهاد شورای هماهنگی ترافیک استان و تصویب وزیر کشور، تعیین می‌گردد.
تبصره ۳- اعمال هرگونه ممنوعیت و محدودیت تردد باید همزمان با پیش بینی تسهیلات حمل و نقل عمومی لازم برای مردم در آن محدوده باشد.
ماده ۳ – عبور و مرور وسایل نقلیه مجاز در محدوده و ساعات ممنوعه که مطابق تبصره‌های ماده (۲) تعیین می‌شود منوط به اخذ مجوز تردد از شهرداری مربوط است.
تبصره –
[حذفی ۱۳۸۷/۳/۱۹]
[اصلاحی ۱۳۸۹/۱۰/۵]
بهای مجوزهای صادره، توسط سازمان حمل و نقل ترافیک و اخذ تأییدیه وزیر کشور در چهارچوب تبصره ماده (۵۲) قانون مالیات بر ارزش افزوده ـ مصوب ۱۳۸۶ـ تعیین می‌شود.
ماده ۴- در مواقع اضطراری موضوع ماده (۷) قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا – مصوب ۱۳۷۲-مجوزهای تردد صادر شده پس از اطلاع از طریق رسانه‌های همگانی، به گونه‌ای که اعلام خواهد شد، به طور موقت از درجه اعتبار ساقط می‌شوند.
ماده ۵ – شهرداری‌های کشور مکلف هستند از طریق انتشار آگهی در رسانه‌های همگانی، مردم را از‌محدوده‌ها و ساعات ممنوعه تردد آگاه نمایند و با نصب تابلوهای ویژه با هماهنگی اداره راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در مبادی ورودی محدوده ممنوعه، هشدارهای لازم را به عموم افراد بدهند.
ماده ۶ – نیروی انتظامی‌موظف است با نصب تابلو عبور ممنوع در مبادی ورودی به محدوده ممنوعه، از تردد‌وسایل نقلیه فاقد مجوز موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه در ساعات و محدوده ممنوعه مورد نظر جلوگیری کند و با‌متخلفین برابر مقررات مربوط رفتار نماید، همچنین موارد استثنا را بر روی تابلوهای نصب شده، اعلام کند.
فصل سوم – ساماندهی حمل و نقل شهری
ماده ۷ – به منظور کاهش تعداد و طول سفرهای روزانه شهری، کاهش مراجعات حضوری به دستگاه‌های‌اجرایی، کاهش شلوغی و تراکم ترافیک و ترویج فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقل همگانی در شهرهای بزرگ کشور، شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور موظف است با همکاری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها به تناسب موضوع، راهکارهای مناسب را در جهت غیر متمرکز کردن خدمات اداری و بانکی در امور غیر ستادی، توزیع ساعات شروع و اتمام کار (مدارس، ادارات، بانکها، بازار و غیره)، تفویض اختیار امور قابل واگذاری به ادارات تابعه، هدایت شهرداری‌ها به ایجاد مجتمع‌های خدمات محله و مناطق شهری و افزایش تعداد شعب ادارات و ارگانهای جاذب سفر به تناسب نیاز جمعیت شهرها و نظایر آن را تدوین و تصویب نماید همچنین به منظور کاهش آلودگی هوا ناشی از تردد وسایل نقلیه موتوری و تقلیل سفرهای غیر ضرور شهری با هماهنگی وزارت پست و تلگراف و تلفن ترتیبی اتخاذ کند تا کلیه دستگاه‌های دولتی و مؤسسات عمومی به ویژه ارایه دهندگان خدمات عمومی، به طور سالانه درصدی از مراجعات حضوری ارباب رجوع خود را با استفاده از‌شبکه پست، پست بانک، مخابرات، شبکه اطلاع رسانی الکترونیکی و جایگزین اطلاع رسانی و به کارگیری شیوه مکاتبه به جای مراجعه، پاسخگویی کنند.
تبصره – میزان کاهش مراجعات و فهرست انواع خدمات قابل ارایه از راههای یادشده، در هر سال به پیشنهاد شورای‌عالی هماهنگی ترافیک و با هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط تهیه و به تصویب شورای عالی اداری می‌رسد.
ماده ۸ – به منظور افزایش ظرفیت ناوگان حمل و نقل داخل شهری، دولت سالانه تسهیلات مناسب را در اختیار وزارت کشور (شرکت‌ها و سازمان‌های اتوبوسرانی و حمل و نقل ریلی شهری) قرار می‌دهد تا با استفاده از آن‌تسهیلات، به ظرفیت موجود ناوگان اضافه شود.
شهرداری‌های کشور مکلف هستند تا رسیدن به ظرفیت مطلوب سالانه حداقل ده درصد (۱۰%) به مجموع ظرفیت ناوگان موجود اضافه نمایند.
وزارت صنایع و معادن مکلف است به منظور پاسخگویی به نیاز ناوگان حمل و نقل شهری، افزایش ظرفیت تولیدات خود را در زمینه وسایل نقلیه عمومی در اولویت قرار دهد.
ماده ۹ – به منظور اعمال سیاست‌های هماهنگ، تعیین خط مشی لازم، هدایت و نظارت بر تغییر سوخت خودروها از فرآورده‌های نفتی آلاینده به گاز طبیعی و دیگر سوختهای نوین، شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور با همکاری ارگانهای مرتبط اقدام‌های لازم را معمول خواهند نمود.
تبصره- در جلسات شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشورکه موضوع هدایت و نظارت بر تغییر‌سوخت خودروها از فرآورده‌های نفتی و آلاینده به گاز طبیعی و دیگر سوختهای نوین مطرح است از نماینده وزارت نفت با حق رأی دعوت به عمل آید.
ماده ۱۰ – به منظور کاهش آلودگی هوا در تهران و شهرهای بزرگ، دستگاه‌های اجرایی، شهرداری‌ها،نیروهای نظامی و انتظامی موظفند نسبت به تبدیل به گاز سوز نمودن (گازطبیعی) تدریجی وسایل نقلیه تحت اختیار‌خود، بر اساس زمانبندی مشخص اقدام نمایند.
سازمان حفاظت محیط زیست کشور موظف است گزارش سالانه عملکرد دستگاه‌ها را به دولت گزارش نماید.
این اقدام در مورد نیروهای مسلح با هماهنگی و موافقت ستاد کل نیروهای مسلح انجام می‌شود.
ماده ۱۱ – وزارت نفت مکلف است به منظور به حداقل رساندن آلودگی ناشی از سوختهای فسیلی نسبت به تولید و عرضه گازوئیل با استاندارد بین‌المللی به کمتر از PPM ۵۰۰ (گوگرد)، در حد نیاز اقدام نماید.
تبصره – سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است برای به اجرا درآمدن مفاد این ماده اعتبارات لازم را در بودجه سالانه کشور پیش بینی نماید.
ماده ۱۲ – سازمان صدا و سیما مکلف است با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط، برنامه‌های را در راستای نمایاندن مزایای تغییر سوخت مصرفی وسایل نقلیه از نظر اقتصادی و زیست محیطی، همچنین برنامه‌های آموزشی متضمن ملاحظات ایمنی مربوط به گازسوز شدن را از طریق صدا و سیما، به عموم مردم ارایه نماید.
ماده ۱۳ – مؤسسه تحقیقات و استانداردهای صنعتی ایران مکلف است بررسی‌های لازم در مورد تدوین استانداردهای ایمنی گاز سوز کردن وسایل نقلیه را انجام و نتیجه جهت اجرا به مراجع ذی‌ربط ارایه نماید.
مراجع ذی‌ربط در تولید و اصلاح سیستم سوخت وسایل نقلیه موظف به رعایت استاندارد مزبور می‌باشند.
ماده ۱۴ – از تاریخ لازم الاجرا شدن این تصویبنامه، صدور مجوز سرمایه‌گذاری جدید و یا توسعه واحدهای تولیدی موتورهای دو زمانه ممنوع و وزارت صنایع و معادن موظف است تمامی تولید کنندگان داخلی موتور‌سیکلت‌های یادشده را مکلف نماید حداکثر تا دو سال از زمان لازم الاجرا شدن این آیین‌نامه، تولید خود را با استانداردهای زیست محیطی تطبیق و نوع موتور چهار زمانه را جایگزین نمایند.
تبصره- تردد موتورهای دو زمانه پس از دو سال از لازم الاجرا شدن این تصویبنامه در هفت شهر بزرگ کشور ممنوع است.
ماده ۱۵- از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه، واردات موتور سیکلت‌های دو زمانه ممنوع است.
محمدرضا عارف – معاون اول رییس جمهور