شماره ۲۴۰۹۶ت۲۴۱۲۰هـ – ۱۳۸۰.۵.۲۲
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۰.۴.۲۴ بنا به پیشنهاد مشترک سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی، موضوع نامه شماره ۳۱۹.۱۶۴۲-۱۰۵.۸۰۹۸ مورخ ۱۳۷۹.۱۱.۱۲ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به استناد بند (الف) ماده (۱۰۴) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۷۹ – آیین‌نامه اجرایی بند یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ – در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مربوط به کار رفته است:
الف – منابع طبیعی: آب و خاک و منابع تجدید شونده از قبیل جنگل مرتع، آبزیان و جانوران وحشی.
ب – بهره برداری: هر نوع استفاده از منابع طبیعی
ج – توان بالقوه: حد نهایی تولید منابع طبیعی که در مناسب‌ترین شرایط اکولوژیکی، حفاظتی و بهره برداری صحیح حاصل می‌گردد و بر اساس مطالعات علمی قابل برآورد است.
د – بهره برداری پایدار: نوعی بهره برداری است که منجر به کاهش توان بالقوه منابع طبیعی در آینده نشود.
هـ – مشارکت مردم: شرکت کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی، گروه‌های ذی‌نفع و سازمان‌های غیر دولتی، متناسب با میزان تأثیر و سهم آنها در حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی در کلیه مراحل برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری، اجرا و نظارت بر طرح‌ها و فعالیتهای مرتبط با منابع طبیعی.
ماده ۲ – در اجرای بند (الف) ماده (۱۰۴) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران- مصوب ۱۳۷۹ – الزامات زیر باید رعایت شوند:
الف – بهره‌برداری و یا فعالیت در عرصه‌های مناع طبیعی نیازمند تدوین و تصویب طرح‌ها توسط دستگاههای اجرایی یا مراجع ذیربط خواهد بود.
ب – در بهره برداری از منابع رعایت اصول فنی حفظ آب و خاک و به حداقل رسانیدن ضایعات زیست محیطی الزامی است.
ج – به منظور حفظ عرصه‌های جنگلی و مناطق تحت حفاظت محیط زیست، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح هماهنگی لازم را با نیروهای مسلح در تعیین محل رزمایش‌ها به عمل می‌آورد.
د- هر گونه بهره برداری از ذخایر آبزیان در آبهای داخلی و دریاها، منوط به رعایت موازین فنی بنابر تشخیص دستگاه ذیربط می‌باشد.
هـ – وزارت جهاد کشاورزی موظف است به منظور برقراری تعادل دام و مرتع، با رعایت ظرفیت مجاز مراتع و ضمن خروج تدریجی دام مازاد و اجرای مدیریت پایدار مراتع، ضوابط و برنامه لازم را تهیه و با همکاری دستگاههای ذیربط به اجرا گذارد.
و – کشت در دیم‌زارهای شیب دار کم بازده باید محدود به گیاهان علوفه‌ای چند ساله، توسعه باغ‌ها و یا احیای پوشش گیاهی طبیعی باشد. وزارت جهاد‌کشاورزی موظف است سیاستهای اجرایی لازم را در این خصوص تدوین و به مورد اجرا گذارد.
ز- به منظور جلوگیری از استفاده از گونه‌های مرتعی و جنگلی برای سوخت، وزارتخانه‌های نفت و نیرو با همکاری وزارت جهاد کشاورزی اقدام لازم در مورد تأمین مناسب انرژی از سایر منابع را به عمل آورند.
ح – تهیه طرح‌های جامع با هدف اقتصادی نمودن و افزایش بهره‌وری واحدهای بهره برداری از مراتع و ساماندهی بهره برداران توسط وزارت جهاد‌کشاورزی الزامی است.
ط – مجریان طرح‌های تولیدی و خدماتی که واگذاری اراضی به آنها منتج به صدور سند قطعی می‌شود، موظفند حداقل بیست و پنج درصد (۲۵%) از‌عرصه پیش‌بینی شده در طرح را به فضای سبز اختصاص دهند.
ی – حفاظت و حمایت از گیاهان و جانوران در معرض تهدید نسل و انقراض بر اساس ضوابط و دستورالعملهای مصوب شورای عالی حفاظت محیط‌زیست الزامی است.
ک – تسریع در اجرای طرح‌های آبخیزداری با اولویت دادن با احیای پوشش گیاهی به ویژه در حوزه‌هایی که بحرانی شناخته شده‌اند، از جمله حوزه‌های آبخیز سدها، الزامی است.
ل – به منظور حفظ پایداری محیط زیست، اولویت دادن به اجرای طرح‌های مبارزه غیرشیمیایی به ویژه مبارزه بیولوژیک با آفات و بیماریهای گیاهی مورد تاکید است.
م – در زراعت‌های کشت زیر پلاستیک، جایگزینی تدریجی پوشش‌های مناسب به جای پوشش پلاستیک، که مخرب محیط زیست می‌باشد، الزامی است.
ماده ۳ – دستگاههای اجرایی ذیربط موظفند در اجرای طرح خروج دام از جنگلهای شمال و ساماندهی جنگل نشینان پراکنده با وزارت جهاد‌کشاورزی همکاری نمایند.
ماده ۴ – کلیه دستگاههای ذیربط موظفند زمینه‌های لازم را برای مشارکت دادن مردم در تهیه و اجرای طرح‌های حفاظت، احیاء توسعه و بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی کشور فراهم نمایند.
ماده ۵ – معرفی و وارد کردن گونه‌های گیاهی و جانوری غیربومی به محیطهای طبیعی، بدون کسب مجوزهای لازم از دستگاههای ذیربط، ممنوع است.
ماده ۶ – دستگاههای ذیربط مکلفند دستورالعملهای لازم برای اعمال ضوابط زیست محیطی مذکور حداکثر ظرف شش ماه پس از تصویب این‌آیین‌نامه تهیه و عنداللزوم به تصویب مرجع ذیربط برسانند و یک نسخه از دستورالعمل یاد شده را به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال نمایند.
ماده ۸ – دستگاههای اجرایی و مشاوران ذیربط با رعایت مفاد این آیین‌نامه موظفند هزینه‌های مربوط به اجرای این آیین‌نامه را در قراردادهای مربوط پیش‌بینی و در بودجه سالانه منظور نمایند.
نظارت بر حسن اجرای این آیین‌نامه و ضوابط ارسالی دستگاه‌ها بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود.
معاون اول رئیس جمهور – حسن حبیبی