آیین‌نامه نظارت بر تأسیس و فعالیت دفترهای خدمات مسافرتی، سیاحتی – جهانگردی و زیارتی

تاریخ تصویب: ۱۳۸۰/۰۳/۲۷
تاریخ انتشار: ۱۳۸۰/۰۴/۱۶

‌شماره ۱۴۴۰۴ت۲۳۲۰۳هـ – ۱۳۸۰.۰۴.۰۵

هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۰/۳/۲۷ بنا به پیشنهاد شماره ۱.۱۰۸۰۷.۱۰.۱۶۲۱ مورخ ۱۳۷۹.۴.۲۱ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به‌ استناد تبصره «۶» ماده (۷) اصلاحی قانون توسعه صنعت ایرانگردی و جهانگردی – مصوب ۱۳۷۵ – آیین‌نامه نظارت بر تأسیس و فعالیت دفترهای‌ خدمات مسافرتی، سیاحتی، جهانگردی و زیارتی را به شرح زیر تصویب نمود:


‌فصل اول – کلیات

‌ماده ۱ – دفترهای خدمات موضوع این آیین‌نامه عبارتند از:

‌الف – دفتر خدمات مسافرتی، فروش بلیط مسافرت، ذخیره مکان و هر گونه اقدام دیگر مربوط به خدمات ترابری مسافر به طور مستقیم یا غیرمستقیم با‌رعایت قوانین و مقررات راه و ترابری فعالیت می‌نماید.

ب – دفتر خدمات سیاحتی – جهانگردی که در زمینه اخذ روادید، تنظیم و انجام مسافرت گروهی داخلی و خارجی، ذخیره مکان و هر گونه خدمات‌ایرانگردی و جهانگردی با رعایت قوانین و مقررات ایرانگردی و جهانگردی فعالیت می‌کند.

پ – دفتر خدمات زیارتی که در زمینه ثبت نام، تنظیم و انجام مسافرتهای زیارتی به داخل و خارج از کشور، ذخیره مکان و هرگونه خدمات زیارتی با‌رعایت قوانین و مقررات حج و زیارت فعالیت می‌کند.

‌ماده ۲ – هر شخص حقیقی یا حقوقی در صورتی که بخواهد به انجام خدمات موضوع بند (‌الف) ماده یک آیین‌نامه بپردازد باید مجوز مربوط از وزارت‌راه و ترابری اخذ نماید و هر شخص حقیقی یا حقوقی که قصد انجام خدمات موضوع بندهای (ب) و (پ) ماده یک این آیین‌نامه باید مجوز مربوط را از‌ وزارت راه و ترابری اخذ نماید و هر شخص حقیقی یا حقوقی که قصد انجام خدمات موضوع بندهای (ب) و (پ) ماده یک این آیین‌نامه را دارد باید‌ مجوز لازم را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کسب نماید.

‌تبصره – صدور کلیه مجوزهای موضوع این ماده برای یک شخص نیز بلامانع است.

‌ماده ۳ – کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که اقدام به فعالیتهای مسافرتی، سیاحتی- جهانگردی و زیارتی می‌نمایند موظفند حسب مورد مجوزهای لازم‌ را مطابق مواد این آیین‌نامه از مرجع مربوط اخذ نمایند؛ در غیر این صورت نیروی انتظامی با معرفی مرجع مربوط از فعالیت آنان ممانعت به عمل آورده‌ و متخلفان را به محاکم دادگستری دلالت می‌نماید.


‌فصل دوم – شرایط صدور مجوز

‌ماده ۴ – مجوز تأسیس دفترهای خدمات مسافرتی، سیاحتی- جهانگردی و زیارتی – که از این پس دفتر نامیده می‌شود- با شرایط زیر به تشخیص‌ مرجع صدور مجوز برای متقاضیان حقیقی یا حقوقی صادر می‌شود:

‌الف – ضوابط کلی:
۱ـ [اصلاحی ١۴۰٣/۳/۹]
ارایه محل فعالیت مندرج در شناسه (کد) یکتای درگاه ملی مجوزها.
۲ـ معرفی مدیر فنی.
۳ـ ارایه نام و نشان دفتر
۴ـ سپردن تضمین

ب – شرایط اشخاص حقوقی:
۱ـ [حذفی ١۴۰٣/۳/۹]
۲ـ ارتباط با موضوع فعالیت شخص حقوقی با فعالیت‌های موضوع این آیین‌نامه.

پ – شرایط اشخاص حقیقی:
۱ـ تابعیت ایران.
۲ـ متدین به دین اسلام یا سایر ادیان به رسمیت شناخته شده در قانون اساسی.
۳ـ عدم اعتیاد به مواد مخدر بنا به تائید مراجع ذی صلاح.
۴ـ ارایه گواهی عدم سوء پیشینه کیفری.
۵ـ داشتن کارت پایان خدمت نظام وظیفه یا معافیت از آن برای متقاضیان مرد.

۶ـ [حذفی ١۴۰٣/۳/۹]

۷ـ [حذفی ١۴۰٣/۳/۹]

۸ـ [حذفی ١۴۰٣/۳/۹]

۹ـ [حذفی ١۴۰٣/۳/۹]

‌تبصره – مجوز تأسیس و فعالیت دفتر برای اتباع بیگانه فقط در قالب اشخاص حقوقی و با رعایت قوانین و مقررات مربوط صادر می‌شود.


ماده 5 ـ وزارتخانه های فرهنگ و ارشاد اسلامی و راه و ترابری حسب مورد نظر مراجع ذی صلاح را در خصوص صلاحیت داوطلبان کسب می نمایند.

تبصره ـ [اصلاحی ١۴۰٣/۳/۹]
دستگاه های استعلام شونده موظفند حداکثر ظرف مدت (۱۵) روز از تاریخ دریافت استعلام، نظر قطعی و نهایی خود را به صورت الکترونیک یا کتبی اعلام نمایند. اعلام نظر موافق باید بدون ابهام و هرگونه قید و شرط و نظر مخالف با ذکر علت و مستند به دلایل قانونی باشد. در غیر این صورت و یا در صورت عدم اعلام نظر در مهلت مقرر، به منزله نظر مثبت تلقی می گردد و پاسخ منفی دستگاه های استعلام شونده خارج از موعد مقرر مانع از صدور مجوز نخواهد بود.


ماده ۶ ـ جانبازان بیش از 25% با داشتن توانایی جسمی و آزادگان و رزمندگان جنگ تحمیلی با بیش از دو سال سابقه حضور داوطلبانه در جبهه و خانواده های شاهد با معرفی مرجع مربوط و داوطلبان بومی و فارغ التحصیلان دانشکده های ایرانگردی و جهانگردی و رشته های مرتبط با داشتن شرایط کامل این آیین‌نامه از نظر نوبت اعطای مجوز تأسیس دفتر اولویت دارند.


ماده ۷ ـ [اصلاحی ١۴۰٣/۳/۹]
متقاضیان تأسیس دفتر باید محلی را با شرایط زیر جهت انجام فعالیت خود به تشخیص مرجع صدور مجوز، دارا باشند:

الف- [اصلاحی ۱۴۰۳/۴/۲]
کاربری تجاری یا اداری یا گردشگری و یا مسکونی با موقعیت اداری.

ب- ارائه مدرک معتبر رسمی مبنی بر تصرف مالکانه یا استیجاری محل دفتر.

تبصره- [الحاقی ١۴۰٣/۳/۹]
فعالیت دفاتر در سایر کاربری ها مشروط به موافقت شهرداری یا مرجع تعیین کاربری بلامانع است.


ماده ۸ ـ [اصلاحی ١۴۰٣/۳/۹]
متقاضیان تأسیس دفتر باید خود یا یک نفر را به عنوان مدیر فنی به مراجع مربوط حسب مورد معرفی نمایند. مدیر فنی ضمن دارابودن شرایط بند (پ) ماده (4) این آیین نامه باید دارای شرایط زیر باشد:
1- آشنایی کامل به یکی از زبان های خارجی ترجیحاً انگلیسی.
2- ارائه گواهینامه آموزشی از آموزشگاه ها و مراکز آموزش عالی و مدارس حرفه ای خدمات مسافرتی و سیاحتی – جهانگردی یا مراکز آموزشی وزارتخانه های مرتبط به جز دارندگان مدارک دانشگاهی مرتبط.
3- نداشتن اشتغال دیگر که مانع فعالیت مورد نظر باشد.

تبصره ـ فعالیت اتباع خارجی در سمت مدیر فنی منوط به دارا بودن پروانه معتبر اشتغال و تأیید صلاحیت فنی آنها به وسیله مرجع صادر کننده مجوز است.


ماده 9 ـ دارندگان مجوز یا مدیران عامل اشخاص حقوقی در صورت دارا بودن شرایط ماده (8) این آیین‌نامه می توانند به عنوان مدیر فنی همان دفتر تعیین شوند.

تبصره ـ مدیر فنی در هر حال نمی تواند مدیر فنی بیش از یک دفتر باشد و موظف است تمام وقت در محل دفتر حاضر باشد.

ماده 10 ـ متقاضی مجوز تأسیس دفتر مکلف است تضمین معتبر به میزان حداقل پنجاه میلیون ریال برای هر مجوز به مرجع صدور مجوز به عنوان حسن انجام کار و تضمین تعهد تسلیم نماید.

تبصره ـ مبلغ تضمین هر دو سال یک بار با توجه به شاخص تورم اعلام شده از بانک مرکزی ایران توسط مرجع صدور مجوز قابل افزایش است.

ماده 11 ـ تضمین سپرده شده در صورت عدم ایفای تعهدات به تشخیص مرجع صدور مجوز قابل استیفا می باشد؛ در صورتی که تمام یا قسمتی از تضمین، مورد استفاده قرار گیرد مرجع مربوط مراتب را به وسیله نامه به نشانی دارنده مجوز اعلام می کند و دارنده مجوز مکلف است حداکثر تا یک ماه از تاریخ اعلام، تضمین را به میزان مقرر تکمیل نماید.

تبصره ـ عدم اجرای دستور تکمیل تضمین بدون عذر موجه بنا به تشخیص مرجع صدور مجوز، منجر به تعلیق مجوز فعالیت دفتر می شود.

ماده 12 ـ در صورتی که صاحب مجوز انصراف خود را از ادامه فعالیت به وسیله نامه سفارشی یا ثبت در دبیرخانه مرجع صادر کننده مجوز یا اظهارنامه رسمی اعلام کند و تسویه حساب های لازم انجام پذیرد یا فعالیت یاد شده تعطیل شده باشد، تضمین سپرده شده آزاد می شود.

ماده 13 ـ متقاضی باید نام و نشان دفتر خود را به مرجع صدور مجوز اعلام کند تا پس از تأیید مورد استفاده قرار دهد. تغییر نام و نشان بدون تأیید مرجع صدور مجوز ممنوع است.

تبصره ـ نام و نشان باید دارای مفهوم متناسب با فعالیت دفتر بوده و از نام های غیر فارسی و غیر متعارف نباشد.

ماده 14 ـ پس از صدور موافقت اولیه مجوز دفتر توسط مرجع ذیربط و احراز شرایط بندهای (الف) و (ب) ماده (4) این آیین‌نامه و ابلاغ آن، متقاضی موظف است طی سه ماه نسبت به معرفی مکان، نام، نشان، مدیر فنی دارای شرایط و ارایه تضمین به مرجع یاد شده اقدام نماید؛ در غیر این صورت موافقت صادر شده بی اثر است.

ماده 15 ـ وزارتخانه های فرهنگ و ارشاد اسلامی و راه و ترابری موظفند پس از دریافت مدارک مندرج در ماده (4) حداکثر تا یک ماه نتیجه بررسی خود را به متقاضی اعلام نمایند.


فصل سوم ـ تکالیف دارنده مجوز

ماده 16 ـ تغییر محل دفتر بدون موافقت مرجع صادر کننده مجوز ممنوع است و تخلف از این ماده موجب تعطیل دفتر جدید و تعلیق مجوز تا کسب موافقت از مرجع یاد شده می شود.

ماده 17 ـ دفتر مجاز نیست به فعالیتی که مغایر با موضوع فعالیتش بوده یا سنخیتی با آن نداشته باشد بپردازد.

ماده 18 ـ در مواردی که پروانه لغو شود دارنده پروانه باید ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی لغو اصل مجوز را به وسیله پست سفارشی یا حضور به مرجع صدور مجوز مسترد نماید.

ماده 19 ـ دفتر موظف است در زمان تعلیق از قبول تعهد های جدید خودداری نماید و طبق دستور العمل های مراجع ذی‌ربط به تعهدات قبلی عمل نماید؛ در صورت عدم رعایت مراتب بالا، مجوز دفتر به تشخیص مرجع صدور مجوز لغو می شود.

ماده 20 ـ دارندگان مجوز مکلفند موارد زیر را رعایت نمایند:

الف ـ شخص حقوقی دارنده مجوز مکلف است هرگونه تغییر در امور مربوط به مدیریت، شرکا، سهامداران، نام، نشان و اقامتگاه شرکت را به اطلاع مرجع صدور مجوز برساند در غیر این صورت مجوز فعالیت او به تشخیص مرجع صادر کننده از یک ماه تا سه ماه معلق می شود.

ب ـ حضور مدیر فنی در دفتر الزامی است و در غیاب مدیر فنی در موارد ضروری دارنده مجوز یا مدیر عامل شخص حقوقی مکلف به حضور در دفتر است.

پ ـ هرگاه دفتر پس از اخذ مجوز بیش از شش ماه بدون عذر موجه شروع به کار ننماید یا سه ماه بدون داشتن عذر قابل قبول، تعطیل باشد یا به مدت یک سال هیچ گونه فعالیتی نداشته باشد به تشخیص مرجع صادر کننده، مجوز فعالیتش لغو می شود.

ت ـ دفتر موظف است اطلاعات مورد درخواست و گزارش عملکرد فعالیت خود را در مدتی که مراجع مربوط تعیین می کنند ارایه دهد؛ در غیر این صورت به تشخیص مرجع صدور مجوز برای مرتبه اول مجوز دفتر تا سه ماه تعلیق و چنانچه پس از پایان مدت تعلیق مدارک یاد شده را ارایه ننماید مجوز دفتر لغو می شود.

ث ـ دفتر موظف است نام، نشان، نشانی کامل، شماره های تلفن و نمابر و نوع فعالیت خود را در سربرگ نامه ها به زبان فارسی و یکی از زبان هایی انگلیسی یا فرانسه یا عربی درج نماید؛ همچنین در صورت ارایه شماره مجوز از سوی مرجع صدور مجوز موظف به درج آن در تابلو، سربرگ و مکاتبات خود است.

ج ـ مدیر عامل اشخاص حقوقی و دارنده مجوز در مورد اشخاص حقیقی پاسخگوی مرجع صدور مجوز و مسؤول رعایت قوانین و مقررات مرتبط هستند.

ماده 21 ـ انتقال مجوز دفتر پس از موافقت مرجع صدور مجوز و احراز شرایط و رعایت قوانین و مقررات مربوط امکان پذیر است.

ماده 22 ـ در صورتی که شخص حقیقی صاحب مجوز تمام یا یکی از شرایط مقرر در این آیین‌نامه را بنا به تشخیص مرجع صدور از دست بدهد مجوز وی تا 6 ماه معلق می شود و اگر در مدت یاد شده شرایط مورد نظر را فراهم ننماید مجوز لغو می شود.

ماده 23 ـ در صورتی که شخص حقیقی صاحب مجوز فوت نماید یا محجور شود ورثه متوفی یا قیم شخص محجور باید حداکثر تا 6 ماه شخص دارای شرایطی را معرفی کنند؛ در غیر این صورت مجوز دفتر لغو می شود. در این مدت مدیر فنی مسؤولیت دارنده مجوز را برعهده دارد.

ماده 24 ـ انحلال قهری یا ارادی یا بطلان شخص حقوقی دارنده مجوز موجب لغو مجوز فعالیت می شود؛ مگر اینکه تا 6 ماه با رعایت شرایط مقرر قانونی نسبت به انتقال به شخص جدید اقدام و موافقت مرجع صدور را اخذ نماید.

تبصره ـ در مدت انحلال قهری یا ارادی اشخاص حقوقی صاحب مجوز مدیر تصفیه موظف است تا شش ماه نسبت به انتقال مجوز به شخص جدید اقدام و موافقت مرجع صدور مجوز را اخذ نماید.

ماده 25 ـ در صورتی که در مورد شخص حقیقی مدیر فنی و در مورد شخص حقوقی مدیر عامل یا مدیر فنی فوت نماید یا تغییر کند یا محجور شود یا هر یک از شرایط مندرج در این آیین‌نامه را از دست بدهد به تشخیص مرجع صدور مجوز دارنده مجوز در شخص حقیقی و هیأت مدیره در شخص حقوقی موظف است مراتب را تا ده روز به صورت کتبی به مرجع صدور مجوز اعلام نماید و تا سه ماه شخص دیگری را که دارای شرایط مقرر در این آیین‌نامه باشد به جای مدیر سابق تعیین و به مرجع صدور مجوز معرفی نماید؛ در غیر این صورت مجوز دفتر لغو می شود.

ماده 26 ـ هر یک از دفترهای که ارکان تشکیلات و مجوز آنها با این آیین‌نامه مطابقت ندارد موظفند حداکثر تا شش ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این آیین‌نامه، وضعیت خود را با مفاد آن تطبیق دهند.

ماده 27 ـ دفتر نباید از عنوانی غیر از عنوان دفتر خدمات مسافرتی، سیاحتی ـ جهانگردی و زیارتی مانند آژانس و بنگاه استفاده نماید.

ماده 28 ـ اعتبار مجوز صادر شده یک سال است و دارنده موظف است یک ماه قبل از انقضای مدت نسبت به تمدید آن اقدام نماید.

ماده 29 ـ ایجاد نمایندگی یا شعبه توسط شخص حقوقی دارنده مجوز با رعایت این آیین‌نامه و تصویب مرجع صدور مجوز بلامانع است.

ماده 30 ـ کلیه دفترها موظف به رعایت مقررات و دستورالعمل ها و خط مشی های ابلاغ شده توسط مراجع صدور مجوز هستند.


فصل چهارم ـ نظارت بر فعالیت دفتر

ماده 31 ـ نظارت بر فعالیت دفتر از جهت کیفیت، سطح کار آیی و رعایت مقررات حسب مورد بر عهده وزارتخانه های فرهنگ و ارشاد اسلامی و راه و ترابری است و در صورت مشاهده تخلف از مفاد این آیین‌نامه و سایر مقررات مربوط مرجع صدور مجوز حسب مورد علاوه بر اعمال مجازات های مقرر در این آیین‌نامه به شرح زیر عمل می کند:
الف ـ تذکر کتبی.
ب ـ اخطار کتبی با تعیین مهلت مناسب جهت رفع اشکال.
پ ـ تعلیق موقت از یک ماه تا سه ماه.

تبصره 1 ـ مرجع صدور مجوز در صورت صلاحیت جهت ادای توضیح از دارنده مجوز یا مدیر عامل یا مدیر فنی یا کارشناسان صلاحیتدار دعوت می کند و اتخاذ تصمیم در مورد تخلفات با مرجع یاد شده است.

تبصره 2 ـ تعلیق یا لغو مجوز در یکی از روزنامه های کثیر الانتشار درج می شود.

تبصره 3ـ در صورتی که تخلف دفتر واجد وصف مجرمانه باشد پرونده جهت رسیدگی به مراجع قضایی صالح ارسال می شود.

تبصره 4 ـ در صورتی که در خصوص نحوه فعالیت دفتر شکایت یا اعلام تخلفی از سوی اشخاص ذی‌ربط با دلایل مستدل ارایه شود مرجع صادر کننده مجوز موظف است مورد را بررسی و تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.

تبصره 5-  [الحاقی ١۴۰٣/۳/۹]
دستورالعمل های اجرایی مربوط به نظارت و نحوه رسیدگی به تخلفات انضباطی و شکایات، از سوی مراجع صدور تهیه و ابلاغ می گردد.


ماده 32 ـ نیروی انتظامی و سایر مراجع قانونی ذیربط مکلفند به تقاضای مرجع صدور مجوز از ادامه فعالیت دفترهایی که متخلف شناخته شده و به تعلیق یا لغو محکوم شده اند جلوگیری به عمل آورد.

ماده 33 ـ مراجع صدور مجوز بابت صدور یا تمدید مجوزهای موضوع این ایین نامه وجوهی را که مطابق تبصره (4) ماده (7) اصلاحی قانون توسعه صنعت ایرانگردی و جهانگردی معین می شود دریافت و مطابق تبصره 5 ماده یاد شده عمل می نمایند.

ماده 34 ـ وزارتخانه های راه و ترابری و فرهنگ و ارشاد اسلامی موظفند پس از صدور مجوز یا تعلیق یا لغو آن موضوع را به اطلاع یکدیگر برسانند.

معاون اول رییس جمهور ـ حسن حبیبی