ماده واحده – موافقتنامه دوجانبه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری یمن، مشتمل بر یک مقدمه و بیست ماده و یک پیوست به شرح ضمیمه تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه دو جانبه حمل و نقل هوائی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری یمن
مقدمه :
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری یمن که عضو کنوانسیون هواپیمائی کشوری بین‌المللی مورخ ۱۶ آذرماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر با ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی می‌باشند و از این پس طرفهای متعاهد نامیده می‌شوند، به منظور تأسیس و بهره‌برداری از سرویسهای هوایی منظم فی‌مابین و ماورای سرزمینهای خود به شرح زیر موافقت کردند:
ماده ۱ – تعاریف:
از نظر این موافقتنامه :
الف – اصطلاح “کنوانسیون” به کنوانسیون هواپیمائی کشوری بین‌المللی که در تاریخ
۱۶ آذر ماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر با ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی‌در شیکاگو برای امضاء
مفتوح گردید، اطلاق می‌شود و شامل اصلاحات کنوانسیون که به موجب ماده (۹۴) آن
تصویب شده و برای طرفهای متعاهد‌لازم‌الاجراء گردیده و نیز ضمائم کنوانسیون و
اصلاحات آنها که به موجب ماده (۹۰) آن به تصویب رسیده و برای طرفهای متعاهد
لازم‌الاجراء شده‌است، خواهد بود.
ب – اصطلاح “مقامات هواپیمائی” در مورد جمهوری اسلامی ایران به “سازمان
هواپیمائی کشوری” و هر شخص یا سازمانی که مجاز به انجام وظایف‌فعلی آن سازمان باشد
اطلاق می‌گردد، و در مورد دولت جمهوری یمن به اداره هواپیمائی کشوری و هواشناسی و
هر شخص یا سازمانی که مجاز به‌انجام وظایف فعلی آن اداره باشد، اطلاق می‌گردد.
پ – اصطلاح “شرکت هواپیمایی تعیین شده” به یک شرکت هواپیمایی اطلاق می‌شود که به
موجب مفاد ماده (۳) این موافقتنامه تعیین شود و اجازه‌فعالیت بیابد.
ت – اصطلاح “ظرفیت” در مورد یک هواپیما به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما در یک
مسیر یا قسمتی از مسیر و اصطلاح “ظرفیت” در مورد “سرویس‌توافق شده” به حاصل ضرب
ظرفیت هواپیما در چنین سرویسی در دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان معین در تمام
یا قسمتی از مسیر، اطلاق‌می‌شود.
ث – اصطلاح “سرزمین” در رابطه با یک کشور دارای همان معانی است که در ماده (۲)
کنوانسیون ذکر شده است.
ج – اصطلاحات “سرویس هوایی”، “سرویس هوایی بین‌المللی”، “شرکت هواپیمایی” و
“توقف به منظورهای غیر حمل و نقل” دارای همان معانی است که در ماده (۹۶)
کنوانسیون برای آنها ذکر شده است.
چ – اصطلاح “نرخ” به قیمتی اطلاق می‌شود که برای حمل مسافر، بار همراه و غیر
همراه پرداخت گردد و شامل شرایطی که به موجب آن قیمتهای مزبور اعمال می‌شود از
جمله قیمتها و شرایط مقرر برای نمایندگیها و سایر خدمات جنبی به استثنای دستمزدها و شرایط حمل پست، می‌باشد.
ماده ۲ – اعطاء حقوق :
۱ – هر طرف متعاهد جهت انجام سرویسهای هوایی بین‌المللی منظم به وسیله شرکت
هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر حقوق زیر را به طرف‌متعاهد دیگر اعطاء
می‌نماید:
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر،
ب – توقف در سرزمین مذکور به منظورهای غیر حمل و نقل، و
پ – توقف در سرزمین مذکور به منظور سوار و پیاده کردن مسافر، بارگیری و تخلیه بار
و پست در حمل و نقل بین‌المللی در نقاط مشخص شده در‌جدول مسیر پیوست این
موافقتنامه.
۲ – استفاده از حقوق حمل و نقل در نقاط واسط و ماورای مندرج در جدول مسیر پیوست
این موافقتنامه مشروط به مذاکره و موافقت شرکتهای‌هواپیمایی تعیین شده طرفهای
متعاهد و تصویب مقامات هواپیمایی آنها خواهد بود.
۳ – هیچ یک از مقررات این موافقتنامه نباید به نحوی تفسیر شود که به شرکت
هواپیمایی یک طرف متعاهد این حق را اعطاء کند که در داخل سرزمین‌طرف متعاهد دیگر
از نقطه‌ای به نقطه دیگر مبادرت به حمل مسافر، بار و پست در قبال مزد یا کرایه
نماید.
۴ – در مناطقی که در آن مخاصمات مسلحانه جریان دارد و یا در اشغال نظامی است و نیز
در مناطقی که تحت تأثیر مخاصمات مسلحانه یا اشغال‌نظامی قرار گرفته انجام سرویسهای
موضوع این ماده منوط به تصویب مقامهای صلاحیتدار مربوط خواهد بود.
ماده ۳ – تعیین و اجازه :
۱ – هر طرف متعاهد حق دارد با ارسال اعلامیه کتبی به طرف متعاهد دیگر یک شرکت
هواپیمایی را برای انجام سرویسهای مورد توافق در مسیرهای‌مشخص شده تعیین و هر شرکت
هواپیمایی تعیین شده را حذف کند یا تغییر دهد.
۲ – پس از دریافت اعلامیه مذکور در بند (۱) مقامات صلاحیتدار طرف متعاهد دیگر باید
با رعایت مفاد بندهای (۳) و (۴) این ماده اجازه مقتضی را‌بدون تأخیر به شرکت
هواپیمایی تعیین شده مزبور اعطاء کنند.
۳ – مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد می‌توانند از شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف
متعاهد دیگر بخواهند که آنان را مجاب سازد که شرایط مقرر‌در قوانین و مقرراتی را
که معمولاً به موجب مفاد کنوانسیون توسط آن مقامات در مورد سرویسهای هوایی
بین‌المللی اعمال می‌گردد دارا می‌باشد.
۴ – هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد که مجاب نشده باشد مالکیت عمده و کنترل مؤثر
شرکت هواپیمایی تعیین شده متعلق و در اختیار طرف‌متعاهد دیگر یا اتباع آن است از
اعطاء اجازه بهره‌برداری موضوع بند (۲) این ماده امتناع ورزد و یا هر شرطی را که
برای اعمال حقوق مذکور در ماده (۲)این موافقتنامه توسط آن شرکت هواپیمایی تعیین
شده لازم بداند وضع نماید.
۵ – شرکت هواپیمایی تعیین شده می‌تواند در هر زمان پس از دریافت اجازه مندرج در
بند (۲) فوق بهره‌برداری از سرویسهای مورد توافق را آغاز کند‌مشروط بر آن که نرخی
مطابق ضوابط ماده (۱۲) این موافقتنامه در مورد سرویسهای مزبور وضع شده و مجرا
باشد.
ماده ۴ – تعلیق و لغو :
۱ – هر طرف متعاهد می‌تواند در موارد مشروح زیر مجوز بهره‌برداری را لغو یا
استفاده از حقوق مندرج در ماده (۲) این موافقتنامه را در مورد شرکت‌هواپیمایی
تعیین شده طرف متعاهد دیگر معلق، یا هر شرطی را که برای استفاده از این حقوق لازم
می‌داند وضع کند:
الف – چنانچه قانع نشود که مالکیت عمده و کنترل مؤثر شرکت هواپیمایی مذکور متعلق
و در اختیار طرف متعاهد دیگر یا اتباع وی می‌باشد.
ب – چنانچه شرکت هواپیمایی مذکور قوانین و یا مقررات طرف متعاهدی که این حقوق را
اعطاء نموده است رعایت نکند.
پ – چنانچه شرکت هواپیمایی مذکور در انجام عملیات بهره‌برداری از مفاد این
موافقتنامه تخطی کند.
۲ – لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذکور در بند (۱) این ماده جز در مواردی که برای
جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات و یا مفاد این موافقتنامه‌فوریت داشته
باشد، فقط پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر صورت خواهد گرفت.
این مشورت بین مقامات هواپیمایی پس از دریافت درخواست انجام آن در اسرع وقت شروع
خواهد شد.
ماده ۵ – شمول قوانین و مقررات :
۱ – قوانین و مقررات هر طرف متعاهد در مورد ورود یا خروج هواپیماهایی که به امر
هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارند و نیز قوانین و مقررات مربوط‌به بهره‌برداری و
هوانوردی این قبیل هواپیماها مادام که بر فراز یا داخل سرزمین آن طرف متعاهد
می‌باشند، در مورد هواپیماهای شرکت هواپیمایی‌تعیین شده طرف متعاهد دیگر اعمال
خواهد شد.
۲ – قوانین و مقررات هر طرف متعاهد که ناظر به ورود، اقامت موقت و خروج مسافران،
خدمه، بار یا پست از سرزمین آن می‌باشد از قبیل تشریفات‌ورود و خروج، مهاجرت و
همچنین مقررات گمرکی و بهداشتی در مورد مسافران، خدمه، بار یا محمولات پستی
هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین‌شده طرف متعاهد دیگر مادام که در سرزمین مذکور
باشند اعمال خواهد شد.
۳ – هر طرف متعاهد بنا به تقاضای طرف متعاهد دیگر نسخه‌ای از قوانین و مقررات مذکور در این ماده را در اختیار آن قرار خواهد داد.
۴ – شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد حق دارد دفتر نمایندگی خود را در
سرزمین طرف متعاهد دیگر دایر نماید و یا اینکه برای خود یک عامل کل یا عامل فروش
کل تعیین کند. نصب عامل کل یا عامل فروش کل براساس قوانین و مقررات طرف متعاهد دیگر صورت خواهد گرفت.
ماده ۶ – انتقال درآمد :
انتقال درآمدهای حاصله توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد طبق مقررات
تسعیر ارزهای خارجی طرف متعاهد دیگر و پس از کسر‌هزینه‌ها صورت خواهد گرفت.
طرفهای متعاهد بیشترین تلاش خود را برای تسهیل انتقال درآمدهای حاصله توسط شرکت
هواپیمایی تعیین شده از سرویسهای موضوع این موافقتنامه‌به عمل خواهند آورد.
ماده ۷ – معافیت از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و سایر عوارض:
۱ – هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهدی که سرویسهای بین‌المللی را
انجام می‌دهد و مواد سوختی، روغن موتور، سایر مواد‌مصرفی فنی، وسایل یدکی، لوازم
مورد نیاز جاری و خوار و بار موجود در هواپیماهای شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد که
مجاز به استفاده از‌مسیرها و سرویسهای موضوع موافقتنامه می‌باشند به هنگام ورود یا
خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق‌گمرکی و سود
بازرگانی، مالیاتها و هزینه‌های بازرسی و سایر عوارض و هزینه‌های مشابه ملی و محلی
معاف خواهند بود حتی اگر مواد مذکور زمانی‌مورد استفاده قرار گیرد یا به مصرف برسد
که هواپیماهای مزبور بر فراز آن سرزمین در پرواز باشند.
۲ – سوخت، روغن موتور، سایر مواد مصرفی فنی، وسایل یدکی، لوازم مورد نیاز جاری و
خوار و بار که توسط یک طرف متعاهد یا اتباع آن به سرزمین‌طرف متعاهد دیگر وارد شود
و صرفاً به منظور استفاده در هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده آن طرف متعاهد
باشد براساس عمل متقابل از‌پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های بازرسی و
سایر عوارض و هزینه‌های ملی و محلی معاف خواهد بود.
۳ – سوخت، روغن موتور، سایر مواد مصرفی فنی، لوازم یدکی، تجهیزات مورد نیاز جاری و
خوار و بار که در سرزمین یک طرف متعاهد بار‌هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده
طرف متعاهد دیگر می‌شود و در سرویسهای بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد
براساس عمل متقابل از‌پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی، مالیاتها و هزینه‌های
بازرسی و سایر عوارض و هزینه‌های ملی و محلی معاف خواهد بود.
۴ – تجهیزات هوانوردی مورد نیاز جاری و همچنین مواد و کالاهای نگاهداری شده در
هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد تنها‌با موافقت مقامات گمرکی
طرف متعاهد دیگر در آن سرزمین قابل تخلیه است. در این صورت می‌توان آنها را تا
زمانی که طبق مقررات گمرکی مجدداً‌صادر می‌شوند و یا ترتیب دیگری در مورد آن داده
شود تحت نظارت مقامات نامبرده قرار داد.
۵ – مسافران، اثاثیه مسافران و باری که از سرزمین یک طرف متعاهد در ترانزیت مستقیم
قرار دارند و از حریمی که در فرودگاه بدین منظور اختصاص‌یافته خارج نمی‌شوند، فقط
مشمول کنترل ساده‌ای خواهند بود. اثاثیه مسافر و بار تا زمانی که در ترانزیت
مستقیم است از حقوق گمرکی و سود بازرگانی‌و هرگونه مالیات معاف خواهد بود.
۶ – اسناد رسمی حاوی نشانه رسمی شرکت هواپیمایی ماند برچسب چمدان، بلیط هواپیما،
بارنامه، کارت اجازه ورود به هواپیما و جدول زمانبندی که‌به داخل سرزمین هر طرف
متعاهد برای استفاده اختصاصی شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر وارد
می‌شود، از کلیه حقوق گمرکی و سود‌بازرگانی و یا مالیاتها براساس عمل متقابل معاف
خواهد بود.
ماده ۸ – تسهیلات هزینه‌های فرودگاهی :
۱ – هر یک از طرفهای متعاهد در سرزمین خود فرودگاه یا فرودگاههایی را جهت استفاده
شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در مسیر‌مشخص شده تعیین خواهد کرد و
تسهیلات ارتباطی، هوانوردی، هواشناسی و سایر خدماتی را که برای بهره‌برداری
سرویسهای مورد توافق لازم است‌در اختیار شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر
قرار خواهد داد.
۲ – هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند در قبال استفاده هواپیماهای شرکت هواپیمایی
تعیین شده طرف متعاهد دیگر از فرودگاهها و سایر تأسیسات آن‌هزینه‌های عادلانه و
معقولی دریافت دارد، مشروط بر آنکه میزان این هزینه‌ها از آنچه شرکتهای حمل و نقل
هوایی آن که در سرویسهای مشابه‌بین‌المللی تردد می‌کنند، برای استفاده از چنین
فرودگاه و تأسیساتی می‌پردازند، تجاوز نکند.
ماده ۹ – ظرفیت :
۱ – شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد از رفتار عادلانه و برابر برخوردار
خواهند بود تا بتوانند برای انجام سرویسهای مورد توافق در‌مسیرهای مشخص شده از
فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.
۲ – در انجام سرویسهای مورد توافق، شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد،
منافع شرکت هواپیمایی طرف دیگر را مورد نظر قرار خواهد‌داد تا من غیر حق در
سرویسهای طرف دیگر در تمام یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
۳ – هدف اصلی از برقراری سرویسهای مورد توافق توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده
طرفهای متعاهد، تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار مناسب‌جهت رفع نیازمندیهای جاری و
پیش‌بینی شده معقول برای حمل مسافر و بار و پست بین سرزمین متعاهد تعیین کننده
شرکت هواپیمایی و سرزمین‌طرف متعاهد دیگر می‌باشد.
۴ – شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد همچنین می‌تواند با رعایت اصول مندرج
در بندهای (۱)، (۲) و (۳) این ماده، ظرفیتی را برای رفع‌نیازمندیهای حمل و نقل بین
سرزمینهای کشورهای ثالث مندرج در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه و سرزمین طرف
متعاهد دیگر تأمین نماید.
۵ – ظرفیتی که عرضه می‌شود شامل تعداد سرویسها و نوع هواپیماهای مورد استفاده
شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در سرویسهای‌مورد توافق می‌تواند از
سوی شرکتهای هواپیمایی تعیین شده پیشنهاد شود. پیشنهاد فوق پس از مذاکره و تبادل
نظر بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده‌با رعایت اصول مندرج در بندهای (۱)، (۲) و
(۳) این ماده ارائه خواهد شد. ظرفیت مذکور با تصویب مقامات هواپیمایی طرفهای
متعاهد تعیین و اجرا‌خواهد شد.
۶ – در صورت عدم توافق بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد، مسائل
مندرج در بند (۵) از طریق توافق بین مقامات هواپیمایی دو‌طرف متعاهد حل و فصل
خواهد گردید. تا زمانی که این توافق حاصل نگردید، ظرفیت عرضه شده توسط شرکتهای
هواپیمایی تعیین شده بدون تغییر‌باقی خواهد ماند.
ماده ۱۰ – تصویب برنامه‌های پرواز :
شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد، حداکثر سی (۳۰) روز قبل از شروع سرویسها
در مسیرهای مشخص شده، برنامه‌های پرواز را برای‌تصویب مقامات هواپیمایی طرف متعاهد
دیگر تسلیم خواهد نمود. در مورد تغییرات بعدی نیز به همین ترتیب عمل خواهد شد. در
موارد خاص‌می‌توان این محدوده زمانی را با تصویب مقامات نامبرده تغییر داد.
ماده ۱۱ – شناسایی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها:
گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که توسط یک طرف
متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی‌باشد، برای بهره‌برداری
از مسیرها و سرویسهای موضوع این موافقتنامه، توسط طرف متعاهد دیگر معتبر شناخته
خواهد شد، مشروط بر این که شرایط‌صدور یا اعتبار گواهینامه‌ها و پروانه‌های مزبور
مساوی یا بیش از حداقل استانداردهایی باشد که به موجب کنوانسیون وضع شده یا خواهد
شد. در هر‌حال هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که در مورد پرواز
از فراز سرزمین خود از شناسایی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که‌برای اتباع
آن توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگری صادر شده یا معتبر شناخته شده خودداری نماید.
ماده ۱۲ – نرخهای حمل و نقل هوایی
۱ – نرخهای مورد اجرا توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در سرویسهای
مورد توافق در سطح معقولی خواهد بود که با توجه به‌کلیه عوامل مربوط از جمله هزینه
بهره‌برداری و سود معقول و خصوصیات سرویس و نرخهای شرکتهای هواپیمایی دیگر که در
تمام یا قسمتی از همان‌مسیرها سرویسهای منظم انجام می‌دهند وضع می‌گردد.
۲ – نرخهای موضوع بند (۱) این ماده براساس قواعد زیر تعیین می‌گردد:
الف – در صورتی که شرکتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد عضو یک اتحادیه
بین‌المللی شرکتهای هواپیمایی با مکانیسم تعیین نرخ باشند و‌یک قطعنامه نرخ، راجع
به سرویسهای مورد توافق از قبل وجود داشته باشد، نرخها بر اساس این قطعنامه بین
شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای‌متعاهد توافق خواهد شد.
ب – در صورتی که هیچ کدام از شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد یا یکی از
آنها عضو اتحادیه شرکتهای هواپیمایی نباشند و یا قطعنامه‌نرخ مندرج در جزء (الف)
فوق وجود نداشته باشد شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در مورد نرخهایی
که برای سرویسهای مورد توافق‌اعمال می‌گردد بین خود توافق خواهند نمود.
پ – نرخهایی که به ترتیب مندرج در جزء (الف) و (ب) مورد توافق قرار می‌گیرد لااقل
سی (۳۰) روز قبل از تاریخ پیشنهادی اجرا برای تصویب به‌مقامات هواپیمایی طرفهای
متعاهد تسلیم خواهد گردید. این محدوده زمانی به موافقت مقامات مذکور قابل تغییر است.
ت – در صورتی که شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد نتوانند در باره
نرخهای قابل اجرا به توافق برسند یا در صورتی که یک طرف متعاهد‌شرکت هواپیمایی خود
را به منظور انجام سرویسهای مورد توافق تعیین ننموده باشد و یا چنانچه در فاصله
پانزده (۱۵) روز اول از دوره سی (۳۰) روزه‌موضوع جزء (پ) این ماده، مقامات
هواپیمایی یک طرف متعاهد عدم رضایت خود را از هر یک از نرخهای توافق شده بین
شرکتهای هواپیمایی طرفهای متعاهد طبق بندهای (الف) و (ب) این ماده به مقامات
هواپیمایی طرف متعاهد دیگر اعلام دارد، مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد
اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهای مناسب به توافق برسند. به طور کلی هیچ نرخی قبل
از تصویب مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد به مورد اجرا گذارده نخواهد شد. با وجود
این در صورتی که ظرف مدت پانزده (۱۵) روز یادشده، هیچ کدام از مقامات هواپیمایی
طرفهای متعاهد عدم رضایت خود را‌نسبت به نرخهای توافق شده بین شرکتهای هواپیمایی
تعیین شده اعلام ندارند، نرخهای مزبور تصویب شده تلقی خواهد شد.
۳ – نرخهای تعیین شده به موجب این ماده تا زمانی که نرخهای جدید تعیین نشده باشد، به قوت خود باقی خواهد ماند.
ماده ۱۳ – امنیت هوانوردی
۱ – طرفهای متعاهد حقوق و تعهداتی را که به موجب حقوق بین‌الملل در قبال یکدیگر در
خصوص حفظ امنیت هواپیمایی کشوری در برابر اعمال مداخله‌گرایانه غیرقانونی دارند،
مورد تأکید قرار می‌دهند.
طرفهای متعاهد بدون تحدید کلیت حقوق و تعهداتی که به موجب حقوق بین‌الملل به عهده
دارند، به ویژه طبق مفاد کنوانسیون راجع به جرایم و برخی‌اعمال ارتکابی دیگر در
هواپیما امضا شده در توکیو به تاریخ ۱۳۴۲.۶.۲۳ هجری شمسی مطابق با ۱۴ سپتامبر ۱۹۶۳
میلادی، کنوانسیون راجع به‌جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما امضا شده در لاهه به
تاریخ ۱۳۴۹.۹.۲۵ هجری شمسی مطابق با ۱۶ دسامبر ۱۹۷۰ میلادی و کنوانسیون راجع‌به
جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری امضا شده در مونترال به
تاریخ ۱۳۵۰.۷.۱ هجری شمسی مطابق با ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۱میلادی عمل خواهند کرد.
۲ – طرفهای متعاهد حسب تقاضا، کلیه مساعدتهای لازم را به یکدیگر جهت جلوگیری از
تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این
هواپیماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید
دیگر علیه امنیت هواپیمایی کشوری ارایه خواهند کرد.
۳ – طرفهای متعاهد باید در روابط دو جانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی مصوب
سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری که به عنوان ضمایم‌کنوانسیون هواپیمایی کشوری
بین‌المللی شناخته شده‌اند تا حدودی که مقررات امنیتی مزبور در مورد طرفهای متعاهد
قابل اجراست عمل نمایند. هر‌یک از طرفهای متعاهد باید از متصدیان هواپیماهایی که
محل ثبت آن هواپیماها یا محل اصلی کار و یا اقامت دایمی متصدیان آنها در سرزمین وی
واقع‌شده و نیز از متصدیان فرودگاههای واقع در سرزمین خود بخواهد که مطابق مقررات هوانوردی مزبور عمل کنند.
۴ – هر طرف متعاهد می‌تواند از متصدیان هواپیماها بخواهد که مقررات امنیت هوانوردی
مورداشاره در بند (۳) فوق را که طرف متعاهد دیگر برای‌ورود به سرزمین خود، خروج از
آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر کرده است، رعایت کنند. هر طرف متعاهد باید اطمینان
حاصل کند که در سرزمین آن‌اقدامات کافی برای حفاظت از هواپیماها و بازرسی مسافران،
خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بار و خوار و بار هواپیما پیش از سوار
شدن‌مسافران یا بارگیری و به هنگام آن به نحو مؤثر انجام می‌شود،
همچنین هر طرف متعاهد باید هر درخواستی را که طرف متعاهد دیگر برای انجام اقدامات
امنیتی ویژه معقول جهت مقابله با تهدیدی خاص به عمل‌آورد، با نظر مساعد مورد توجه قرار دهد.
۵ – هر گاه هواپیماهای کشوری به طور غیر قانونی تصرف شود و یا اعمال غیرقانونی
دیگری علیه امنیت این هواپیماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاهها یا تأسیسات
هوانوردی صورت پذیرد، و یا تهدیدی در این مورد انجام گیرد، طرفهای متعاهد باید از
طریق تسهیل ارتباطات و اتخاذ تدابیر‌مناسب دیگر به منظور ختم سریع و بی‌خطر و یا خنثی کردن تهدید مزبور به یکدیگر یاری رسانند.
ماده ۱۴ – تسلیم آمار
مقامات هواپیمایی هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در
سرویسهای مورد توافق توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده‌خود به سرزمین طرف متعاهد دیگر
یا از آن سرزمین را که معمولاً توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده برای مقامات
هواپیمایی ملی خود تهیه و به آنها‌ارایه می‌گردد، بنا بر تقاضا در اختیار مقامات
هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهند داد. ارایه هر گونه اطلاعات اضافی آماری
حمل و نقل مورد‌درخواست مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد از مقامات هواپیمایی طرف
متعاهد دیگر منوط به مذاکره و توافق طرفهای متعاهد خواهد بود.
ماده ۱۵ – مشاوره، تغییر و اصلاح
۱ – طرفهای متعاهد جهت حسن اجرای این موافقتنامه از طریق مقامات هواپیمایی خود با
یکدیگر همکاری لازم معمول خواهند داشت، و به این منظور مقامات هواپیمایی یک طرف
متعاهد می‌توانند در هر زمان از مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر تقاضای مشاوره کنند.
۲ – مشاوره مورد تقاضای مقامات هواپیمایی هر طرف متعاهد ظرف شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.
۳ – هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند در هر زمان که لازم بداند خواستار تغییر یا
اصلاح مفاد این موافقتنامه شود و در این صورت طرفهای متعاهد باید ظرف شصت (۶۰) روز
از تاریخ دریافت تقاضای مذاکره توسط طرف متعاهد دیگر در این خصوص به مذاکره بپردازند.
۴ – هرگونه تغییر یا اصلاح این موافقتنامه با رعایت مفاد ماده (۲۰) این موافقتنامه، به مورد اجرا نهاده خواهد شد.
۵ – علی‌رغم مفاد بند (۴) اصلاحات جدول مسیر پیوست این موافقتنامه می‌تواند، به
طور مستقیم بین مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد مورد توافق قرار گیرد. این اصلاحات
با مبادله یادداشت از طریق دیپلماتیک لازم‌الاجرا خواهد گردید.
ماده ۱۶ – حل اختلافات
۱ – هرگاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن بین
طرفهای متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند کرد
که اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
۲ – هرگاه طرفهای متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل کنند،
می‌توانند با توافق موضوع را جهت کسب نظر مشورتی به هر شخص یا‌هیأتی ارجاع کنند.
۳ – چنانچه طرفهای متعاهد به موجب بندهای (۱) و (۲) فوق در مورد حل اختلاف به
نتیجه نرسند هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند با رعایت‌قوانین و مقررات مربوط خود،
ضمن ارسال اطلاعیه‌ای برای هر طرف متعاهد دیگر موضوع را به یک هیأت داوری سه نفره
مرکب از دو داور منتخب‌طرفهای متعاهد و یک سرداور ارجاع نماید.
در صورت ارجاع امر به داوری، هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت (۶۰) روز از
تاریخ دریافت اطلاعیه ارجاع اختلاف به داوری، نسبت به‌معرفی یک داور اقدام می‌کند
و داوران منتخب طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت (۶۰) روز از تاریخ آخرین انتخاب، سرداور
را تعیین خواهند کرد.چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را
تعیین نکند، و یا داوران منتخب ظرف مدت مذکور، در مورد انتخاب سرداور به
توافق‌نرسند، هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند از رئیس شورای سازمان بین‌المللی
هواپیمایی کشوری بخواهد که حسب مورد داور طرف ممتنع یا سرداور‌را تعیین نماید.
سرداور باید در هر صورت تابعیت کشوری را دارا باشد که در زمان انتخاب با طرفهای
متعاهد روابط دیپلماتیک دارد.
۴ – در مواردی که سرداور باید توسط رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری
از انجام وظیفه معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد،انتصاب توسط معاون رئیس
انجام خواهد شد و چنانچه معاون رئیس نیز از انجام وظیفه مذکور معذور یا تبعه یکی
از طرفهای متعاهد باشد، این‌انتصاب توسط عضو ارشد شورا که تابعیت هیچ یک از طرفهای
متعاهد را نداشته باشد، انجام خواهد شد.
۵ – هیأت داوری باتوجه به سایر مواردی که طرفهای متعاهد توافق نموده‌اند آیین و
محل داوری را تعیین خواهد نمود.
۶ – تصمیمات هیأت داوری برای طرفهای متعاهد لازم‌الاتباع است.
۷ – مخارج داوری، شامل هزینه‌ها و دستمزدهای داوران به نسبت مساوی توسط طرفهای
متعاهد پرداخت خواهد گردید. هرگونه مخارجی که توسط‌شورای سازمان بین‌المللی
هواپیمایی کشوری در رابطه با نصب سرداور و یا داور طرف ممتنع به شرح مندرج در بند
(۳) این ماده به وجود آید به عنوان‌بخشی از هزینه‌های داوری محسوب خواهد گردید.
ماده ۱۷ – فسخ
هر طرف متعاهد می‌تواند در هر زمان قصد خود را مبنی‌بر فسخ این موافقتنامه طی
اطلاعیه کتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اطلاعیه‌همزمان به آگاهی سازمان
بین‌المللی هواپیمایی کشوری نیز خواهد رسید و در این صورت موافقتنامه دوازده (۱۲)
ماه پس از اعلام دریافت اطلاعیه‌فسخ توسط طرف متعاهد دیگر فسخ شده تلقی خواهد شد،
مگر آنکه اطلاعیه فسخ قبل از انقضای این مدت با تراضی طرفهای متعاهد مسترد شود.
هرگاه طرف متعاهد دیگر دریافت اطلاعیه فسخ را اعلام نکند؛ اطلاعیه مزبور چهارده
(۱۴) روز پس از وصول آن به سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۸ – مطابقت با کنوانسیون‌ها یا موافقتنامه‌های چند جانبه
چنانچه کنوانسیون یا موافقتنامه چند جانبه حمل و نقل هوایی در مورد هر دو طرف
متعاهد لازم‌الاجرا گردد، این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن‌باید از طریق
مذاکره به شرح مندرج در ماده (۱۵) به نحوی اصلاح شود که مفاد آن با مقررات کنوانسیون یا موافقتنامه مزبور انطباق یابد.
ماده ۱۹ – ثبت
این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن و هرگونه اصلاحیه آن نزد سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۲۰ – لازم‌الاجراشدن
موافقتنامه حاضر از تاریخ امضاء آن، به طور موقت اعمال می‌شود و از روزی که
طرفهای متعاهد کتباً یکدیگر را از رعایت تشریفات مقرر در قانون اساسی کشور متبوع
خود آگاه نمایند، به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
با تأیید مفاد این موافقتنامه، نمایندگان تام‌الاختیار امضاء‌کننده زیر که از طرف
دولتهای متبوع خود مجاز می‌باشند این موافقتنامه را در یک مقدمه ،بیست (۲۰) ماده و یک پیوست امضاء نمودند.
این موافقتنامه در تهران در تاریخ ۱۳۷۹.۱.۳۱ برابر با ۲۰۰۰.۴.۱۹ میلادی در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی که هر سه متن دارای اعتبار یکسان می‌باشد، تنظیم گردید. در صورت اختلاف در متون، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.
از طرف – از طرف
دولت جمهوری اسلامی ایران – دولت جمهوری یمن
پیوست (ب)
پیوست
۱ – مسیرهایی که ممکن است توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده جمهوری اسلامی ایران مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماورا
………………………………………………………………
نقاطی در ایران بعداً مشخص صنعا بعداً مشخص
خواهد شد خواهد شد
۲ – مسیرهایی که ممکن است توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده جمهوری یمن مورد بهره‌برداری قرار گیرد
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماورا
…………………………………………………………..
نقاطی در یمن بعداً مشخص تهران بعداً مشخص
خواهد شد خواهد شد
تذکر:
۱ – هر شرکت هواپیمایی تعیین شده می‌تواند نقاط واسط و نقاط ماورای مشخص شده در
پیوست موافقتنامه حاضر را در شرایطی مورد بهره‌برداری قرار دهد که حق بهره‌برداری
از آزادی پنجم حمل و نقل بین این گونه نقاط و سرزمین طرف متعاهد دیگر اعمال نگردد
مگر اینکه در این مورد بین دو‌طرف متعاهد براساس توصیه‌های شرکتهای هواپیمایی
تعیین شده توافقی به عمل آمده باشد.
۲ – از نقاط واسط و نقاط ماورا در هر یک از مسیرهای مشخص شده می‌توان به اختیار
شرکتهای هواپیمایی تعیین شده در هر پرواز یا کلیه پروازها صرفنظر نمود.
۳ – تعداد پروازها و انواع هواپیماهای شرکتهای هواپیمایی تعیین شده به شرط تأیید
مقامات هواپیمایی دو طرف متعاهد بین شرکتهای هواپیمایی تعیین‌شده مورد توافق قرار خواهد گرفت.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و بیست ماده و یک پیوست در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ نوزدهم فروردین‌ماه یکهزار و سیصد و هشتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۸۰.۱.۲۹ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی کروبی