[به موجب آیین‌نامه اجرایی بند (ج) ماده (۱۰۴) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، نسخ شده است.]
شماره: ۵۹۵۸۱ت۲۳۸۰۶هـ
تاریخ: ۱۳۷۹/۱۲/۲۷
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۹.۱۲.۲۷ بنا به پیشنهاد شماره ۳۱۹.۱۴۷۳-۱۰۵.۵۳۲۸ مورخ ۱۳۷۹.۹.۶ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به استناد بند (ج) ماده (۱۰۴) قانون برنامه سوم توسعه، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۷۹ -، آیین‌نامه اجرایی بند‌یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱ – در این آیین‌نامه تعاریف زیر به کار رفته است:
آلودگی : عبارت است از تعریف مذکور در ماده (۹) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست.
تخریب : منظور هر گونه تغییر در منابع طبیعی است که تعادل طبیعت و تنوع زیستی را در معرض خطر برهم زند.
خروجی : منظور فاضلاب، هوای آلوده، مواد زاید و یا اصواتی است که از واحد به محیط تخلیه می‌شود.
واحد : منظور واحدهای تولیدی اعم از صنعتی، معدنی و صنایع کشاورزی است که نتیجه کار آنها مواد اولیه، محصول یا حامل انرژی است.
سازمان : منظور سازمان حفاظت محیط زیست است.
میزان آلودگی : عبارت است از مقدار افزایش آلودگی از حد مجاز (طبق جداول پیوست ()) تقسیم بر حد مجاز به شرح زیر:
حد مجاز حد مجاز – مقدار اندازه گیری شده = میزان آلودگی
ماده ۲ – کلیه واحدها موظفند خروجی خود را در حد ضوابط، معیارها و استانداردهای زیست محیطی که از طرف سازمان اعلام می‌شود حفظ کنند.
ماده ۳ – کلیه واحدهایی که خروجی آنها آلودگی بیش از حد ضوابط، معیارها و استانداردهای زیست محیطی دارند همچنین واحدهایی که فعالیت آنها باعث تخریب محیط
زیست می‌شود موظفند پس از اخطار سازمان و تعیین مهلت اقدامات لازم را در جهت کاهش یا رفع آلودگی و تخریب به عمل‌آورند. هزینه‌های انجام شده از نظر مالیاتی قابل قبول خواهد بود.
تبصره – هزینه‌های قابل قبول به کلیه هزینه‌هایی گفته می‌شود که به تشخیص سازمان در راستای کاهش آلودگی واحد انجام شده باشد: از قبیل ایجاد تصفیه خانه، نصب فیلتر، اصلاح فرآیند تولید به فرآیند پاک.
ماده ۴ – واحدهایی که در مهلت تعیین شده از انجام تکالیف مذکور در ماده (۳) این آیین‌نامه خودداری کرده باشند، پس از پایان مهلت باید جریمه‌مربوط به خسارات وارده به محیط زیست را مطابق این آیین‌نامه پرداخت کنند.
تبصره – در صورت اعتراض واحدی نسبت به مهلت تعیین شده موضوع جهت تصمیم گیری در کمیته سه نفره متشکل از مدیر کل حفاظت محیط‌زیست استان، نماینده استانداری و بالاترین مسؤول دستگاه ذی‌ربط در استان مطرح خواهد شد. تصمیم کمیته لازم‌الاجراست.
ماده ۵ – میزان جریمه ماهانه آلودگی آب از حاصلضرب عوامل زیر برای آلاینده ترین عامل تعیین می‌گردد:
الف – حجم کل خروجی در ماه (برحسب مترمکعب)
ب – میزان آلودگی (براساس تعریف و مطابق جدول ۱)
ج – ضریب ریالی (مطابق جدول ۱)
د – حساسیت منطقه (مطابق جدول ۲)
هـ – حساسیت محیط (مطابق جدول ۳)
و ـ ضریب ۲ برای تخلیه‌های ناگهانی.
تبصره ـ برای واحدهای بزرگ که مشمول ماده (۱۳۴) قانون برنامه پنج ساله سوم هستند، جرایم این ماده اخذ نخواهد شد.
ماده ۶ـ میزان جریمه ماهانه آلودگی هوا از حاصلضرب عوامل زیر برای آلاینده ترین عامل تعیین می‌گردد:
الف ـ حجم کل خروجی در ماه (بر حسب متر مکعب)
ب ـ میزان آلودگی ( مطابق جدول ۴)
ج ـ ضریب ریالی ( مطابق جدول ۴)
د ـ ضریب حساسیت منطقه ( مطابق جدول ۵)
ماده ۷ـ میزان جریمه آلودگی ناشی از دفع غیر صحیح مواد زاید جامد یا مایع از حاصلضرب عوامل زیر تعیین می‌گردد:
الف ـ وزن مواد زاید آلاینده ( بر حسب کیلوگرم)
ب ـ ضریب ریالی ( مطابق جدول شماره ۷)
ج ـ ضریب حساسیت منطقه (مطابق جدول شماره ۲)
ماده ۸ ـ میزان جریمه آلودگی صوتی از حاصلضرب عوامل زیر تعیین می‌گردد:
الف ـ مقدار افزایش آلودگی صوتی از حد استاندارد (بر حسب دسیبل)
ب ـ زمان تولید (بر حسب ساعت)
ج ـ ضریب ۲ در صورتی که زمان تولید در شب باشد.
د ـ ضریب ریالی (۱۰۰۰ ریال بر دسیبل)
هـ ـ ضریب حساسیت محیط ( مطابق جدول ۵)
ماده ۹ـ میزان جریمه تخریب از حاصلضرب هر یک از عوامل زیر در ضریب ریالی (مطابق جدول ۶) تعیین می‌گردد. مازاد بر سطح، حجم، یا تعداد مجازی که دستگاه صادرکننده در مجوز اعلام می‌کند:
الف ـ در مورد تخریب خاک، حجم خاک جابجا شده (به متر مکعب)
ب ـ در مورد تخریب اراضی، مساحت اراضی تخریب شده (به هکتار)
ج ـ در مورد قطع اشجار و بوته کنی، تعداد و نوع گونه.
د ـ در مورد مرگ و میر جانوران وحشی، تعداد و نوع گونه.
هـ ـ در مورد رودخانه‌ها و سایر جریان‌های آبی، طول مسیر ( به کیلومتر)
و ـ در سه تالاب و سایر آب‌های ساکن ( هکتار)
ماده ۱۰ـ ضریب ریالی هر سال بر اساس نرخ رسمی تورم سال قبل که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی اعلام می‌شود افزایش می‌یابد.
ماده ۱۱ـ جریمه واحدهایی که ضمن پرداخت جریمه جهت کاهش آلودگی‌های خود اقدام نکنند پس از گذشت هر سال با ضریب دو نسبت به سال قبل محاسبه می‌شود.
ماده ۱۲ـ در صورتی که به تشخیص سازمان تغییر قابل ملاحظه ای در میزان آلودگی بوجود آید سازمان می‌تواند جریمه ماههای بعد را مجددا” محاسبه و اعمال نماید.
ماده ۱۳ـ در صورتی که آلودگی واحدی خطر فوری برای سلامت انسان و محیط داشته باشد مطابق تبصره ماده (۱۱) قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست اقدام خواهد شد.
ماده ۱۴ـ جریمه طبق جداول این آیین‌نامه توسط سازمان محاسبه و به واحد اعلام می‌گردد. در صورتی که واحدی ظرف مدت یک ماه پس از ابلاغ جریمه، از پرداخت جریمه خودداری کند مطابق قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست اقدام خواهد شد.
تبصره ـ جهت آگاهی واحدها نسبت به موضوع، در مهلت داده شده، جریمه واحدها محاسبه و فقط جهت اطلاع به آنها اعلام می‌گردد.
ماده ۱۵ـ سازمان موظف است که با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط نسبت به تدوین و اجرای برنامه‌های آموزشی و اطلاع رسانی در زمینه نحوه تطبیق مشخصات فنی واحدهای صنعتی و تولیدی، قوانین و مقررات و استانداردهای زیست محیطی اقدام نماید.
تبصره – صدور اخطار و تعیین مهلت توسط سازمان از ابتدای سال ۱۳۸۱ آغاز خواهد شد.
ماده ۱۶ـ [اصلاحی ۱۳۸۱/۶/۱۰]
جریمه واحدها به حساب خزانه واریز شده و معادل آن در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی می‌گردد تا جهت اجرای طرح‌های سالم سازی محیط‌زیست و جبران خسارت با هماهنگی سازمان محیط زیست و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور از طریق دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط هزینه گردد. هزینه‌های مطالعه، آموزش، اطلاع رسانی، و تشویق پرسنل و غیرپرسنل در قابل و نسبت به فعالیت و کوشش در جهت حسن اجرای این آیین‌نامه با رعایت ماده (۴۱) قانون استخدام کشوری از محل این ماده نیز قابل تأمین خواهد بود.
ماده ۱۷ـ در مورد شهرک‌های صنعتی و دیگر مجتمع‌های مشابه آن مدیریت مجموعه به عنوان شخصیت حقوقی پاسخگو و در جمع آوری سهم جریمه واحد همکاری خواهد داشت.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور