شماره: ۵۶۸۹۸ت۲۴۰۰۲هـ
تاریخ: ۱۳۷۹.۱۲.۱۰
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۹.۱۱.۲۶ بنا به پیشنهاد وزارت دادگستری، موضوع نامه شماره ۳۱۹.۱۶۰۹- ۱۰۵.۷۱۹۸ مورخ ۱۳۷۹.۱۰.۱۸ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به استناد بند (ب) ماده (۱۹۰) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۷۹ـ، آیین‌نامه کار زندانیان، با اولویت حرفه آموزی، موضوع بند یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱- تعاریف : اصطلاحات مندرج در این آیین‌نامه، با مفاهیم زیر به کار رفته اند:
الف – سازمان: سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمین ی و تربیتی کشور می‌باشد.
ب – آیین‌نامه سازمان: آیین‌نامه قانونی و مقررات اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمین ی و تربیتی ـ مصوب ۱۳۷۲ ـ کشور می‌باشد.
ج – کارگاه‌های تحت پوشش سازمان و یا کارگاه‌های محل حرفه آموزی زندانیان: مؤسسات صنعتی، کشاورزی، خدماتی و نظایر آن می‌باشند که وابسته به سازمان بوده و با امکانات لازم از طریق سرمایه‌گذاری بخش دولتی و خصوصی و یا تعاونی، برای کارآموزی و اشتغال به کار زندانیان در داخل یا خارج از زندان‌ها تأسیس شده و یا می‌شوند.
د – زندانیان کار آموز: به زندانیانی گفته می‌شود که برای کسب مهارت‌های فنی در دوره‌های آموزش فنی و حرفه‌ای شرکت می‌نمایند.
هـ – زندانیان شاغل: به زندانیانی اطلاق می‌شود که به طور داوطلب در کارگاه‌های موضوع این آیین‌نامه حسب نظر شورای طبقه بندی زندانیان، موضوع ماده (۷۳) و بند (ب) ماده (۷۴) آیین‌نامه سازمان و مقررات مربوط مشغول به کار می‌باشند. بدیهی است کار در زندان به هیچوجه الزامی نیست.
و – دوره‌های آموزش فنی و حرفه ای: به دوره‌هایی اطلاق می‌شود که به منظور آموزش مهارت فنی و حرفه‌آموزی زندانیان کارآموز برقرار می‌گردد.
ز – دستمزد : وجوهی است که حسب مقررات مربوط سازمان تعیین و به زندانیان شاغل پرداخت می‌گردد.
ماده ۲- برنامه دوره‌های حرفه آموزی با توجه به نیازها و امکانات موجود و قابلیت‌های استان و لحاظ علاقه‌مندی و ذوق زندانیان در هر استان تهیه و پس از تصویب معاونت خودکفایی، اشتغال و حرفه آموزی سازمان با همکاری سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور، سازمان صنایع دستی ایران و سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مربوط، به اجرا در خواهد آمد.
تبصره – سازمان به منظور تدریس در دوره‌های آموزش فنی و حرفه ای، حتی الامکان از مربیان واجد شرایط معرفی شده از سوی دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط استفاده خواهد کرد.
ماده ۳- زندانیان داوطلب پس از انجام آزمایش‌های لازم و تشخیص استعداد و ذوق و تخصص آنها، حسب نظر شورای طبقه بندی زندانیان، متناسب با امکانات و ظرفیت‌های موجود جهت شرکت در دوره‌های حرفه‌آموزی و اشتغال به کار در کارگاه‌های تحت پوشش سازمان انتخاب می‌گردند.
ماده ۴- کلیه هزینه‌های برگزاری دوره‌های آموزشی، از قبیل تجهیزات و ابزار و مواد مصرفی مورد نیاز، حق‌الزحمه مربیان و سایر هزینه‌های مرتبط در‌حد وظایف قانونی سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور برای سایر اقشار جامعه، از سوی آن سازمان تأمین می‌گردد. در صورتی که امکانات و ظرفیت‌های فنی سازمان آموزش فنی و حرفه ای پاسخگوی نیاز حرفه آموزی زندانیان نباشد، سازمان امکانات لازم را تأمین خواهد نمود.
ماده ۵ – سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور در پایان هر دوره حرفه آموزی از زندانیان آموزش دیده مطابق با استانداردهای ملی آزمون به عمل‌آورده و به کسانی که موفق به کسب نمره قبولی گردند، گواهینامه مهارت فنی و حرفه ای، بدون اشاره به زندانی بودن آنان با انجام تشریفات خاص که جنبه تشویق و بازگشت به یک زندگی سالم و شرافتمندانه داشته باشد، اعطا می‌نماید.
تبصره – زندانیان دارای مهارت و تخصص که فاقد گواهینامه مهارت فنی و حرفه ای می‌باشند می‌توانند با معرفی مسؤول اشتغال حرفه آموزی زندان در آزمون‌هایی که در پایان دوره‌های آموزشی و یا به طور جداگانه برگزار می‌گردد شرکت نمایند و در صورت کسب حد نصاب لازم از مزایا و امتیازات مقرر در این ماده بهره مند شوند.
ماده ۶ – نحوه اعزام زندانیان شاغل و کارآموز به کارگاه‌های تحت پوشش سازمان و همچنین نحوه اداره کارگاه‌های مزبور مطابق مقررات فصل پنجم آیین‌نامه سازمان خواهد بود.
تبصره ۱ – زندانیان شاغل و کارآموز در طول مدت اشتغال به کار و کارآموزی فقط تابع مقررات این آیین‌نامه و سایر آیین‌نامه‌های مربوط به سازمان بوده و موظفند علاوه بر حسن انجام کار و رعایت موازین اخلاقی و شؤونات اسلامی، مقررات مربوط به امور زندان، کارگاه‌های تحت پوشش سازمان، دوره‌های کارآموزی را رعایت نمایند.
تبصره ۲ – مسؤولان مربوط در مؤسسات محل کار در هر مقطع می‌توانند از ادامه کارآموزی و اشتغال به کار آن دسته از زندانیانی که رعایت مقررات و ضوابط را نمی‌نمایند، ممانعت به عمل آورده و مراتب را حسب مورد به مراجع ذی صلاح در زندان گزارش نمایند.
ماده ۷ – میزان دستمزد زندانیان شاغل و چگونگی پرداخت آن وفق مقررات فصل پنجم آیین‌نامه سازمان به تناسب درجه مهارت و کاردانی هر یک از آنان و میزان و نوع کاری که انجام می‌دهند تعیین می‌گردد.
ماده ۸ – ساعات کار زندانیان شاغل هشت ساعت در روز می‌باشد. در صورت تمایل زندانی با موافقت مرکز مربوط تا سقف چهار ساعت دیگر نیز قابل افزایش می‌باشد.
تبصره ۱- زندانیان شاغل می‌توانند در اوقات فراغت خود مطابق مقررات فصل پنجم آیین‌نامه سازمان به کارهای هنری بپردازند.
تبصره ۲ – اشتغال به کار زندانیان در ایام تعطیلات رسمی کشور، در مقابل پرداخت چهل درصد (۴۰%) اضافه بر مزد روزانه انجام می‌گیرد.
ماده ۹ – سازمان موظف است در جهت رعایت نکات ایمنی کار از سوی زندانیان شاغل و کارآموز و مسؤولان مربوط، ترتیبات لازم برای توجیه و آشناسازی زندانیان شاغل و کارآموز نسبت به مقررات بهداشت حرفه ای و حفاظت و ایمنی کار را فراهم نماید.
تبصره – مسؤولان کارگاه‌ها و مؤسسات محل اشتغال به کار و حرفه آموزی زندانیان با کارشناسان بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار و همچنین بازرسان حوزه معاونت امور اشتغال، خودکفایی و حرفه آموزی سازمان، همکاری لازم را به عمل خواهند آورد.
ماده ۱۰ – سازمان موظف است کلیه زندانیان شاغل را بیمه حوادث ناشی از کار نماید و حق بیمه حوادث ناشی از کار به موجب مقررات پیش بینی‌شده در آیین‌نامه سازمان، تأمین می‌گردد.
ماده ۱۱ – در صورت رضایت از نحوه حضور و غیاب، اخلاق و رفتار و عملکرد، زندانیان شاغل و کارآموز به پیشنهاد مسؤولان مربوط می‌توانند از حداکثر امتیازات پیش بینی شده در آیین‌نامه سازمان بهره‌مند شوند.
تبصره – به منظور حضور مؤثر و سازنده زندانیان شاغل در عرصه اجتماع و حذف سوء پیشینه از سجل کیفری آنان، سازمان وفق مقررات مذکور در آیین‌نامه کمیسیون عفو و بخشودگی ـ مصوب ۱۳۷۱ ـ اقدامات لازم را به عمل می‌آورد.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور