ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل هوائی دو جانبه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت بوسنی و هرزه‌گوین ، مشتمل بر یک مقدمه، (۱۸) ماده و یک ضمیمه به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه حمل و نقل هوایی دوجانبه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت بوسنی و هرزه‌گوین
مقدمه:
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت بوسنی و هرزه‌گوین که عضو کنوانسیون هواپیمائی کشوری بین‌المللی که در تاریخ شانزدهم آذر سال یکهزار و سیصد و بیست و سه هجری شمسی مطابق با هفت دسامبر سال یکهزار و نهصد و چهل و چهار میلادی در شیکاگو جهت امضاء مفتوح گردید، می‌باشند و از این پس طرفهای متعاهد خوانده می‌شوند، با تمایل یکسان به انعقاد موافقتنامه‌ای به منظور تأسیس و بهره‌برداری از سرویسهای هوایی منظم بین سرزمینهای خود و ماورای این سرزمینها، نسبت به موارد پیوست موافقت نمودند:
ماده ۱ – تعاریف:
به جز در مواردی که فحوای عبارت معنی دیگری را ایجاب نماید، از لحاظ این موافقتنامه:
الف – اصطلاح “کنوانسیون” به کنوانسیون هواپیمائی کشوری بین‌المللی که در تاریخ
شانزدهم آذر سال یکهزار و سیصد و بیست و سه هجری شمسی مطابق با هفتم دسامبر سال
یکهزار و نهصد و چهل و چهار میلادی در شیکاگو برای امضاء مفتوح گردید، اطلاق
می‌شود و شامل هر الحاقیه‌ای که به‌موجب ماده (۹۰) کنوانسیون مزبور و هر اصلاحیه
الحاقیه یا کنوانسیون که به موجب مواد (۹۰) و (۹۴) آن تصویب شده است، تا جایی که
این موارد‌برای هر دو طرف متعاهد نافذ باشد خواهد بود.
ب – اصطلاح “مقامهای هواپیمائی” در مورد جمهوری اسلامی ایران اطلاق می‌شود به
“وزارت راه و ترابری، سازمان هواپیمائی کشوری و هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام
وظایف فعلی آن سازمان باشد و در مورد دولت بوسنی و هرزه‌گوین وزارت تجارت خارجی و
ارتباطات بین‌الملل، مقام مسؤول‌هواپیمائی کشوری و هر شخص یا مقامی که مجاز به
انجام وظایف فعلی سازمان مذکور باشد.
پ – اصطلاح “شرکت هواپیمائی تعیین شده” اطلاق می‌شود به شرکت هواپیمائی که به
موجب مفاد ماده (۳) موافقتنامه حاضر تعیین شده و اجازه‌فعالیت یافته باشد.
ت – اصطلاح “ظرفیت” در مورد یک هواپیما اطلاق می‌شود به میزان بارگیری آن هواپیما
در یک مسیر یا قسمتی از مسیر و اصطلاح “ظرفیت” در مورد”سرویس توافق شده” اطلاق
می‌شود به ظرفیت هواپیما در چنین سرویسی ضربدر دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان
معین در تمام یا قسمتی از‌مسیر.
ث – اصطلاح “سرزمین” در مورد کشور اطلاق می‌شود به مناطق خاکی و آبهای سرزمینی
مجاور آن که تحت حاکمیت و سلطه آن کشور است.
ج – اصطلاحات “سرویس هوائی” ، “سرویس هوائی بین‌المللی”، “شرکت هواپیمائی” و
“توقف به منظورهای غیر حمل و نقل” به ترتیب دارای همان‌معانی است که در ماده (۹۶)
کنوانسیون به آنها داده شده است.
چ – اصطلاح “نرخ” اطلاق می‌شود به قیمتی که باید برای حمل مسافر، بار همراه و غیر
همراه پرداخت گردد و شرایطی که به موجب آن قیمتها اعمال می‌شود، از جمله قیمتها و
شرایط مقرر برای آژانس (نمایندگی) و سایر خدمات جنبی، به استثنای دستمزدها و
شرایط حمل پست.
ح – اصطلاح “جدول” به معنای جدول مسیرهای منضم شده به این موافقتنامه و هرگونه
اصلاحات این موافقتنامه یا اصلاحاتی که طبق مفاد ماده (۱۳) این موافقتنامه مورد
توافق قرار گرفته، می‌باشد. جدول مزبور جزء لاینفک این موافقتنامه خواهد بود.
بدیهی است که عناوین مواد موافقتنامه حاضر معانی هیچ یک از مقررات آن را به نحوی از انحاء محدود نمی‌کند یا توسعه نمی‌دهد.
ماده ۲ – اعطای حقوق:
۱ – هر طرف متعاهد حقوق مصرحه در این موافقتنامه را جهت انجام سرویسهای هوایی
بین‌المللی منظم به وسیله شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف‌متعاهد دیگر به شرح زیر به
طرف متعاهد دیگر اعطاء می‌نماید:
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر.
ب – توقف در سرزمین مذکور به منظورهای غیر حمل و نقل، و
پ – توقف در سرزمین مذکور در نقاطی که برای آن مسیر در جدول مسیر پیوست موافقتنامه
حاضر مشخص گردیده است، به منظور سوار و پیاده کردن‌مسافر، بار و پست در حمل و نقل
بین‌المللی.
۲ – استفاده از آزادی پنجم حقوق حمل و نقل ، مشروط به پیشنهاد شرکتهای هواپیمائی
تعیین شده کشور اعطاء کننده و تصویب مقامهای ذی‌صلاح‌هواپیمائی طرفهای متعاهد
می‌باشد.
۳ – هیچ یک از مفاد این موافقتنامه به نحوی تلقی نخواهد شد که شرکت هواپیمائی یک
طرف متعاهد محق باشد در سرزمین طرف متعاهد دیگر در‌قبال مزد یا کرایه، مسافر، بار
و پست به مقصد نقطه دیگری در سرزمین طرف متعاهد دیگر حمل کند.
۴ – در مناطق جنگی یا تحت اشغال نظامی یا در مناطقی که بدین‌گونه تحت تأثیر قرار
گرفته‌اند، انجام این قبیل سرویسها منوط به تصویب مقامهای‌ذی‌صلاح مربوط خواهد
بود.
ماده ۳ – تعیین و اجازه:
۱ – هر طرف متعاهد حق دارد یک یا چند شرکت هواپیمائی را برای انجام سرویسهای مورد
توافق در مسیرهای مشخص شده تعیین و هر شرکت‌هواپیمائی تعیین شده را حذف کند یا
تغییر دهد و مراتب را به صورت کتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید.
۲ – پس از دریافت اعلامیه تعیین، مقامهای ذی‌صلاح طرف متعاهد دیگر با رعایت مفاد
بندهای (۳) و (۴) ماده حاضر به شرکت هواپیمائی تعیین شده ،بدون تأخیر اجازه مربوط
را اعطاء خواهند کرد.
۳ – مقامهای هواپیمائی یک طرف متعاهد می‌توانند از شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف
متعاهد دیگر بخواهند که مقامهای مزبور را قانع سازند‌شرایط مقرر در قوانین و
مقرراتی را که معمولاً طبق مفاد کنوانسیون توسط مقامهای مزبور در مورد سرویسهای
هوائی بین‌المللی اعمال می‌شود دارا‌می‌باشد.
۴ – هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد که طرف متعاهد مزبور قانع نشده باشد که
مالکیت عمده و کنترل مؤثر شرکت هواپیمائی مربوط در دست‌اتباع طرف متعاهدی است که
شرکت هواپیمائی را تعیین نموده یا اتباع طرف متعاهد مزبور است، از اعطای اجازه
بهره‌برداری موضوع بند (۲) این ماده‌امتناع ورزد و یا هر شرطی را که برای اعمال
حقوق مشخص شده در ماده (۲) موافقتنامه حاضر توسط آن شرکت هواپیمائی تعیین شده لازم
بداند وضع‌نماید.
۵ – در هر زمان پس از آنکه مفاد بندهای (۱) و (۲) این ماده به مرحله عمل درآمده
باشد شرکت هواپیمائی که بدین نحو تعیین شده و اجازه کسب نموده‌است، می‌تواند
بهره‌برداری از سرویسهای مورد توافق را آغاز کند، مشروط بر آنکه بهره‌برداری از
این سرویسها مادامی که نرخ مطابق مفاد ماده (۱۰) این‌موافقتنامه در مورد سرویسهای
مزبور لازم‌الاجراء نشده انجام نپذیرد.
ماده ۴ – تعلیق و لغو:
۱ – هر طرف متعاهد حق دارد در موارد مشروح ذیل اجازه بهره‌برداری صادره را لغو یا
استفاده از حقوق مشخص شده در ماده (۲) این موافقتنامه را در‌مورد شرکت هواپیمائی
تعیین شده از طرف متعاهد دیگر معلق نماید یا هر شرطی را که ممکن است برای استفاده
از این حقوق لازم باشد وضع نماید:
الف – در هر موردی که قانع نشده باشد مالکیت عمده و کنترل مؤثر آن شرکت هواپیمائی
در دست طرف متعاهدی که شرکت مذکور را تعیین نموده یا‌اتباع طرف متعاهد مزبور است ،
یا
ب – در موردی که شرکت هواپیمائی مذکور قوانین و یا مقررات طرف متعاهدی که این حقوق
را اعطاء نموده است رعایت نکند یا،
پ – در موردی که شرکت هواپیمائی مذکور به هر نحوی از انحاء عملیات بهره‌برداری را
مطابق مقررات موافقتنامه حاضر انجام ندهد.
۲ – جز در مواردی که لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذکور در بند (۱) این ماده به‌صورت
فوری برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات لازم‌باشد، اعمال این حق فقط
پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر انجام خواهد گرفت. چنین مشورتی بین مقامهای
هواپیمائی به محض دریافت‌درخواست مشورت آغاز خواهد شد.
ماده ۵ – شمول قوانین و مقررات:
۱ – قوانین و مقررات هر طرف متعاهد که ناظر به ورود یا خروج هواپیماهایی که به امر
هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارد یا ناظر به بهره‌برداری و‌هوانوردی چنین
هواپیماهائی حین پرواز بر فراز یا در داخل سرزمین طرف متعاهد مذکور می‌باشند، نسبت
به هواپیماهای شرکت هواپیمائی تعیین شده‌طرف متعاهد دیگر مجری خواهد بود.
۲ – قوانین و مقررات هر طرف متعاهد که در سرزمین خود ناظر به ورود و خروج و اقامت
موقت مسافران و کارکنان و بار یا پست از قبیل تشریفات‌ورود و خروج و مهاجرت است و
همچنین مقررات گمرکی و بهداشتی در مورد مسافران و کارکنان و بار یا پست حمل شده
توسط هواپیمای شرکت‌هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در زمانی که در سرزمین
مذکور باشد اعمال خواهد شد.
۳ – هر طرف متعاهد نسخه‌هایی از قوانین و مقررات مربوط مندرج در این ماده را بنابر
تقاضا در اختیار طرف متعاهد دیگر خواهد گذاشت.
۴ – شرکت هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد مجاز خواهد بود نمایندگی خود را در
سرزمین طرف متعاهد دیگر دایر نماید. در صورت تعیین یک‌نمایندگی کل یا نمایندگی
فروش کل ، این نماینده طبق قوانین و مقررات مربوط جاری هر یک از طرفهای متعاهد
منصوب خواهد شد.
۵ – انتقال درآمدهای حاصل شده توسط شرکت هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد طبق
مقررات تسعیر ارزهای خارجی قابل اجراء در دو کشور‌خواهد گرفت. طرفین همه امکانات
خود را برای تسهیل در انتقال چنین درآمدهایی پس از کسر مخارج به کار خواهند گرفت.
ماده ۶ – معافیت از حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و سایر عوارض:
۱ – هواپیماهای شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهدی که از سرویسهای بین‌المللی
بهره‌برداری نموده و مواد سوختی و روغن موتور و سایر‌مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی
و لوازم مورد نیاز جاری و خواربار موجود در هواپیماهای شرکت هواپیمائی یک طرف
متعاهد که مجاز به استفاده از‌مسیرها و سرویسهای موضوع موافقتنامه حاضر می‌باشند
به هنگام ورود یا خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر براساس عمل متقابل از
پرداخت‌حقوق گمرکی، سود بازرگانی و هزینه‌های بازرسی و سایر عوارض یا هزینه‌های
ملی معاف خواهند بود، حتی اگر مواد مذکور زمانی مورد استفاده قرار‌گیرد یا به مصرف
برسد که هواپیماهای مزبور بر فراز آن سرزمین در پرواز باشند.
۲ – سوخت و روغن موتور و مواد مصرفی فنی و وسائل یدکی و لوازم مورد نیاز جاری و
خواربار وارد شده به سرزمین یک طرف متعاهد توسط طرف‌متعاهد دیگر یا اتباع آن که
تنها به منظور استفاده در هواپیماهای طرف متعاهد اخیرالذکر می‌باشند براساس عمل
متقابل از پرداخت حقوق گمرکی، سود‌بازرگانی و هزینه‌های بازرسی و سایر عوارض و
هزینه‌های ملی معاف خواهند بود.
۳ – سوخت و روغن موتور، سایر مواد مصرفی فنی و وسائل یدکی و لوازم مورد نیاز جاری
و خوارباری که در سرزمین یک طرف متعاهد بار هواپیماهای شرکت هواپیمائی طرف متعاهد
دیگر می‌شوند و در سرویسهای بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرند براساس عمل
متقابل از پرداخت‌حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیاتها و هزینه‌های بازرسی و سایر
عوارض و هزینه‌های ملی معاف خواهد بود.
۴ – لوازم جاری هوانوردی و همچنین مواد و لوازم نگاهداری شده در هواپیماهای شرکت
هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد، تنها با موافقت مقامهای گمرکی طرف متعاهد دیگر
در آن سرزمین قابل تخلیه است. در این صورت می‌توان این مواد را تا زمانی که طبق
مقررات گمرکی مجدداً صادر‌شود و یا ترتیب دیگری در مورد آن داده شود تحت نظارت مقامهای نامبرده قرار داد.
۵ – مسافران ، اثاثیه مسافر و باری که از سرزمین یک طرف متعاهد در ترانزیت مستقیم
می‌باشند و از حریمی که در فرودگاه بدین منظور اختصاص یافته‌خارج نمی‌شوند، فقط
مشمول کنترل ساده‌ای خواهند بود. اثاثیه مسافر و باری که در ترانزیت مستقیم است از
حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و سایر مالیاتهای مشابه معاف خواهند بود.
۶ – اسناد رسمی حاوی نشانه رسمی شرکت هواپیمائی مانند برچسب چمدان، بلیت هواپیما،
بارنامه ، کارت اجازه ورود به هواپیما و جدول زمان‌بندی که به داخل سرزمین هر طرف
متعاهد برای استفاده اختصاصی شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهد دیگر وارد شده
باشد از کلیه حقوق گمرکی ،سود بازرگانی و یا مالیاتها براساس عمل متقابل معاف خواهند بود.
ماده ۷ – هزینه‌های فرودگاهی:
۱ – هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند برای استفاده از فرودگاهها و سایر تأسیسات
تحت کنترل خود هزینه‌های عادلانه و مناسب را وضع نموده یا‌اجازه وضع آن را بدهد.
۲ – با این وجود هر یک از طرفهای متعاهد موافقت دارد که این هزینه‌ها از آنچه
شرکتهای حمل و نقل تعیین شده آن طرف متعاهد که در سرویسهای مشابه بین‌المللی تردد
می‌نمایند و برای استفاده از این فرودگاهها و تأسیسات می‌پردازند تجاوز نکند.
ماده ۸ – مقررات ظرفیت و تصویب برنامه‌های پرواز:
۱ – شرکتهای هواپیمائی تعیین شده دو طرف متعاهد از رفتار عادلانه و متساوی
برخوردار خواهند بود تا بتوانند برای انجام سرویسهای مورد توافق در‌مسیرهای مشخص
شده از فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.
۲ – در انجام سرویسهای مورد توافق، شرکتهای هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد
منافع شرکت هواپیمائی طرف دیگر را منظور نظر خواهد داشت‌تا من غیر حق در سرویسهای
طرف دیگر در تمامی یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
۳ – هدف اصلی سرویسهای مورد توافق که توسط شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای
متعاهد انجام می‌شود، تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار‌مناسب برای رفع نیازمندیهای
جاری و پیش‌بینی شده معقول حمل مسافر و بار و پست بین سرزمین طرف متعاهد تعیین
کننده شرکت هواپیمائی و‌سرزمین طرف متعاهد دیگر است.
۴ – با در نظر گرفتن اصول مندرج در بندهای (۱) و (۲) و (۳) این ماده، شرکت
هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد همچنین می‌تواند ظرفیتی را‌برای برآورده کردن
نیازمندیهای حمل و نقل بین سرزمینهای کشورهای ثالث مندرج در جدول مسیرهای ضمیمه
موافقتنامه حاضر و سرزمین طرف‌متعاهد دیگر تأمین نماید.
۵ – ظرفیتی که عرضه می‌شود از جمله تعداد سرویسها و نوع هواپیمای مورد استفاده
شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد در سرویسهای‌مورد توافق ، براساس
پیشنهاد شرکتهای هواپیمائی تعیین شده مورد موافقت مقامهای هواپیمائی قرار خواهد
گرفت. شرکتهای هواپیمائی تعیین شده‌چنین پیشنهادی را پس از شور لازم بین خود و
رعایت اصول مندرج در بندهای (۱) و (۲) و (۳) این ماده به عمل خواهند آورد.
۶ – در صورت عدم توافق بین شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد، مسائل
مشروح در بند (۵) فوق از طریق توافق بین مقامهای هواپیمائی‌دو طرف متعاهد حل و فصل
خواهد شد. تا زمانی که این توافق حاصل نگردیده، ظرفیت عرضه شده توسط شرکتهای
هواپیمائی تعیین شده بدون تغییر‌باقی خواهد ماند.
۷ – شرکت هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد، حداکثر سی روز قبل از شروع سرویسها
در مسیرهای مشخص شده ، برنامه‌های پرواز را به مقامهای‌هواپیمائی طرف متعاهد دیگر
برای تصویب تسلیم خواهد نمود. در مورد تغییرات بعدی نیز از همین قرار عمل خواهد
شد. این محدودیت زمانی را‌می‌توان درموارد خاص با تصویب مقامهای نامبرده کاهش داد.
ماده ۹ – شناسائی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها:
گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که توسط یک طرف
متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی‌باشد توسط طرف متعاهد
دیگر برای بهره‌برداری از مسیرها و سرویسهای موضوع موافقتنامه حاضر معتبر شناخته
خواهد شد، مشروط بر اینکه شرایط‌صدور یا اعتبار این گواهینامه‌ها و پروانه‌ها
مساوی یا بیش از حداقل استانداردهائی باشد که به موجب کنوانسیون وضع شده یا خواهد
شد. در هر حال‌هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که در مورد پرواز
از فراز سرزمین خود از شناسائی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هائی که‌جهت اتباع
آن توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگر صادر شده یا اعتبار یافته خودداری نماید.
ماده ۱۰ – نرخهای حمل و نقل هوائی:
۱ – نرخهای مورد اجراء توسط شرکتهای هواپیمائی طرفهای متعاهد در سرویسهای مورد
توافق در سطح معقولی خواهد بود که با توجه به کلیه عوامل‌مربوط از جمله هزینه
بهره‌برداری و سود معقول و خصوصیات سرویس و نرخهای شرکتهای هواپیمائی دیگر که در
تمام یا قسمتی از همان مسیرها‌سرویسهای منظم انجام می‌دهند وضع می‌گردد.
۲ – نرخهای موضوع بند (۱) این ماده براساس قواعد زیر تعیین می‌گردد:
الف – هرگاه شرکتهای هواپیمائی تعیین شده دو طرف متعاهد عضو یک اتحادیه
بین‌المللی شرکتهای هواپیمائی با مکانیسم تعیین نرخ باشند و یک‌قطعنامه نرخ ناظر
بر سرویسهای مورد توافق از قبل وجود داشته باشد. نرخها براساس این قطعنامه بین
شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد‌توافق خواهد شد.
ب – هرگاه قطعنامه‌ای درباره نرخ ناظر بر سرویسهای مورد توافق وجود نداشته باشد یا
یک یا هیچ یک از شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای‌متعاهد عضو اتحادیه شرکتهای
هواپیمائی موضوع بند (الف) فوق نباشد، شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد
در مورد نرخهایی که برای‌سرویسهای مورد توافق اعمال می‌گردد بین خود توافق خواهند
نمود.
پ – نرخهائی که بدین ترتیب مورد توافق قرار می‌گیرد لااقل سی روز قبل از تاریخ
پیشنهادی اجراء برای تصویب به مقامهای هواپیمائی طرفهای متعاهد‌تسلیم خواهد گردید.
این محدودیت زمانی به شرط موافقت مقامهای مذکور قابل کاهش است.
ت – در صورتی که شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد نتوانند درباره نرخهای
قابل اجراء به توافق برسند یا در صورتی که یک طرف متعاهد‌شرکت هواپیمائی خود را به
منظور انجام سرویسهای مورد توافق تعیین ننموده باشد و یا چنانچه در فاصله پانزده
روز اول از دوره سی روزه موضوع بند(پ) این ماده، مقامهای هواپیمائی یک طرف متعاهد
عدم رضایت خود را از هر یک از نرخهای توافق شده بین شرکتهای هواپیمائی طرفهای
متعاهد‌طبق بندهای (الف) و (ب) این ماده به مقامهای هواپیمائی طرف متعاهد دیگر
اعلام دارد ، مقامهای هواپیمائی طرفهای متعاهد اهتمام خواهند نمود در‌مورد نرخهای
مناسب به توافق برسند لیکن هیچ نرخی قبل از تصویب مقامهای هواپیمائی هر طرف متعاهد به مورد اجراء در نخواهد آمد.
۳ – نرخهای تعیین شده به موجب مفاد این ماده تا زمانی که نرخهای جدید تعیین نشده باشد، به قوت خود باقی خواهند ماند.
ماده ۱۱ – امنیت هوانوردی:
۱ – طرفهای متعاهد در راستای حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل تأکید
می‌نمایند که تعهد آنان در قبال یکدیگر برای حفظ امنیت‌هواپیمائی کشوری در برابر
اعمال مداخله غیرقانونی جزء لاینفکی از این موافقتنامه را تشکیل می‌دهد. طرفهای
متعاهد بدون تحدید کلیت حقوق و‌تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل ، به ویژه مطابق
با مفاد کنوانسیون راجع به جرائم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما (امضاء
شده در‌توکیو به تاریخ ۱۳۴۲.۶.۲۳ هجری شمسی مطابق با ۱۴ سپتامبر ۱۹۶۳)، کنوانسیون
راجع به جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما (امضاء شده در‌لاهه به تاریخ
۱۳۴۹.۹.۲۵ هجری شمسی مطابق با ۱۶ دسامبر ۱۹۷۰) و کنوانسیون راجع به جلوگیری از
اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمائی‌کشوری (امضاء شده در مونترال به تاریخ
۱۳۵۰.۷.۱ هجری شمسی مطابق با ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۱) و نیز هر کنوانسیون دیگر مربوط به
امنیت هواپیمائی‌کشوری عمل خواهند کرد.
۲ – طرفهای متعاهد کلیه مساعدتهای لازم را جهت جلوگیری از تصرف غیرقانونی
هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این‌هواپیماها، مسافران و
خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت
هواپیمائی کشوری را بنا بر تقاضا در مورد یکدیگر‌به عمل خواهند آورد.
۳ – طرفهای متعاهد باید در روابط دو جانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی تعیین
شده از سوی سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری که به عنوان‌ضمائم کنوانسیون
هواپیمائی کشوری بین‌المللی شناخته شده‌اند تا حدودی که مقررات امنیتی مزبور در
مورد طرفین قابل اجراء است عمل نمایند. آنها‌می‌باید از گردانندگان هواپیماهائی که
محل ثبت آن هواپیماها یا محل اصلی کار و یا اقامت دائم آنها در سرزمین طرفین
می‌باشد و نیز گردانندگان‌فرودگاههای واقع در سرزمینهای خود بخواهند که طبق مقررات
امنیت هوانوردی مزبور عمل نمایند.
۴ – هر طرف متعاهد موافقت دارد که می‌توان از این گردانندگان هواپیماها درخواست
نمود تا مقررات امنیت هوانوردی مورد اشاره در بند (۳) فوق را که‌طرف متعاهد دیگر
از لحاظ ورود به سرزمین خود ، خروج از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر کرده است
رعایت کند. هر طرف متعاهد باید اطمینان‌حاصل کند که در سرزمین او اقدامات کافی
برای حفاظت از هواپیماها و بازرسی مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه
مسافر، بار و خواربار هواپیما‌قبل و در زمان سوار شدن مسافران یا بارگیری به نحو
مؤثر معمول می‌شود. هر طرف متعاهد همچنین باید با هر درخواست طرف متعاهد دیگر
برای‌انجام اقدامات امنیتی ویژه معقول جهت مقابله با یک تهدید خاص برخورد مثبت
داشته باشد.
۵ – هنگامی که حادثه یا خطر بروز حادثه تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری یا دیگر
اعمال غیرقانونی علیه امنیت این هواپیماها ، مسافران و خدمه‌آن ، فرودگاهها و
تأسیسات هوانوردی رخ دهد، طرفهای متعاهد باید با تسهیل ارتباطات و دیگر اقدامات
مناسب به منظور پایان سریع و امن حادثه‌مزبور یا خطر وابسته به آن یکدیگر را یاری
نمایند.
ماده ۱۲ – تسلیم آمار:
مقامهای هواپیمائی هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در
سرویسهای مورد توافق توسط شرکت هواپیمائی تعیین شده‌خود را به سرزمین طرف متعاهد
دیگر یا از آن سرزمین به قسمی که به طور معمول توسط شرکت هواپیمائی تعیین شده برای
مقامهای هواپیمائی ملی‌خود تهیه و به آنها ارائه می‌گردد بنابر تقاضا در اختیار
مقامهای هواپیمائی طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد. کلیه اطلاعات اضافی آماری حمل
و نقل‌مورد درخواست مقامهای هواپیمائی یک طرف متعاهد از مقامهای هواپیمائی طرف
متعاهد دیگر در صورت تقاضا مورد شور و توافق بین دو طرف‌متعاهد قرار خواهد گرفت.
ماده ۱۳ – مشاوره و اصلاحات:
۱ – هر طرف متعاهد یا مقامهای هواپیمائی آن می‌توانند در هر زمان از طرف متعاهد
دیگر یا مقامهای هواپیمائی آن تقاضای مشاوره نمایند.
۲ – مشاوره مورد تقاضای یک طرف متعاهد یا مقامهای هواپیمائی آن در فاصله شصت روز
از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.
۳ – هر نوع اصلاح موافقتنامه حاضر، پس از آنکه دو طرف متعاهد انجام تشریفات قانون
اساسی خود مربوط به انعقاد و لازم‌الاجراء شدن‌موافقتنامه‌های بین‌المللی را به
یکدیگر اطلاع داده باشند لازم‌الاجراء خواهد شد.
۴ – علی‌رغم مفاد بند (۳) این ماده اصلاحات جداول مسیر ضمیمه موافقتنامه حاضر ممکن
است به طور مستقیم بین مقامهای هواپیمائی طرفهای‌متعاهد مورد توافق قرار گیرد. این
اصلاحات پس از تأیید از طریق تبادل یادداشت سیاسی لازم‌الاجراء خواهد گردید.
ماده ۱۴ – حل اختلاف:
۱ – هرگاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و ضمیمه (ضمائم) آن بین طرفهای
متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست‌اهتمام خواهند نمود تا
اختلاف را ازطریق مذاکره حل و فصل نمایند.
۲ – هرگاه طرفهای متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند،
می‌توانند توافق نمایند موضوع را جهت کسب نظر مشورتی به هر‌شخص یا هیأتی ارجاع
کنند.
۳ – چنانچه طرفهای متعاهد نتوانند به موجب بندهای (۱) و (۲) این ماده در مورد حل
اختلاف به نتیجه برسند، طبق قوانین و مقررات مربوط، اختلاف‌به یک دیوان داوری سه
نفره ارجاع خواهد شد که هر طرف متعاهد یک داور را معین خواهد کرد و دو داور تعیین
شده درباره داور سوم توافق خواهند‌نمود. هر یک از طرفهای متعاهد ظرف شصت روز پس از
وصول تقاضای ارجاع اختلاف به دیوان داوری ، از طریق مجرای سیاسی به تعیین داور
خود‌مبادرت خواهد نمود و داور سوم نیز ظرف شصت روز بعد از آن تعیین خواهد شد.
چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را‌تعیین نکند، یا داوران
منتخب ظرف مدت مذکور در مورد داور سوم به توافق نرسند، بنا به تقاضای هر یک از
طرفهای متعاهد ، رئیس شورای سازمان‌بین‌المللی هواپیمائی کشوری برحسب مورد داور یا
داورها را تعیین خواهد نمود، مشروط بر اینکه چنانچه رئیس شورای سازمان بین‌المللی
هواپیمائی‌کشوری از اتباع هر طرف متعاهد باشد، از نایب رئیس ارشد شورا و در صورتی
که نامبرده نیز چنین ملیتی داشته باشد، از عضو مقدم شورا که در چنین وضع تابعیتی
نباشد، درخواست خواهد شد که حسب مورد داور یا داورها را تعیین نماید.
در هر حال داور سوم از اتباع یک دولت ثالث خواهد بود و به عنوان رئیس دیوان داوری عمل خواهد کرد.
۴ – دیوان داوری آیین‌نامه کار خود را تعیین خواهد نمود.
۵ – طرفهای متعاهد تعهد می‌نمایند تصمیمات متخذه به موجب ماده حاضر را رعایت کنند.
۶ – مخارج دیوان داوری، شامل هزینه‌ها و دستمزدهای داوران به نسبت مساوی بین طرفهای متعاهد تقسیم خواهد شد. هرگونه مخارجی که توسط رئیس شورا در رابطه با دستورالعملهای بند (۳) این ماده به وجود آید به عنوان بخشی از هزینه‌های دیوان داوری محسوب خواهد گردید.
ماده ۱۵ – فسخ:
۱ – هر طرف متعاهد می‌تواند در هر زمان قصد خود را مبنی بر فسخ این موافقتنامه به
طور کتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اعلام همزمان‌به اطلاع سازمان
بین‌المللی هواپیمائی کشوری خواهد رسید.
۲ – در این صورت ، موافقتنامه دوازده ماه پس از دریافت اعلام فسخ توسط طرف متعاهد
دیگر فسخ خواهد شد، مگر آنکه اعلام فسخ قبل از انقضای‌این مدت با تراضی طرفین پس
گرفته شود. در صورت عدم اعلام وصول از سوی طرف متعاهد دیگر، اعلام فسخ چهارده روز
پس از وصول آن به‌سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۶ – مطابقت با کنوانسیون‌های چند جانبه:
چنانچه کنوانسیون یا موافقتنامه چندجانبه حمل و نقل هوائی در مورد هر دو طرف
متعاهد لازم‌الاجراء گردد، این موافقتنامه و ضمیمه (ضمائم) آن به‌نحوی اصلاح
خواهد شد تا با مقررات کنوانسیون یا موافقتنامه مزبور تطبیق نماید.
ماده ۱۷ – ثبت:
این موافقتنامه و ضمیمه (ضمائم) آن و کلیه اصلاحات آن نزد سازمان بین‌المللی
هواپیمائی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۸ – لازم‌الاجراء شدن:
این موافقتنامه از تاریخ آخرین اطلاعیه هر طرف متعاهد به طرف متعاهد دیگر که از
طریق مجاری سیاسی انجام می‌شود دایر بر اینکه اقدامات لازم را طبق قانون اساسی خود
برای لازم‌الاجراء شدن این موافقتنامه به عمل آورده است، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
در تأیید مراتب فوق نمایندگان تام‌الاختیار امضاء کننده زیر که از طرف دولتهای متبوع خود مجاز می‌باشند این موافقتنامه را در یک مقدمه ، هجده ماده و‌یک ضمیمه امضاء نمودند.
این موافقتنامه در تاریخ ۶ مرداد سال ۱۳۷۵ هجری شمسی برابر با ۲۷ جولای ۱۹۹۶
میلادی، در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی ، انگلیسی و بوسنیایی که هر سه متن
دارای اعتبار یکسان می‌باشند در سارایوو تنظیم گردید. در صورت بروز هرگونه اختلاف در تفسیر، متن انگلیسی ملاک عمل است.
از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف دولت جمهوری بوسنی و هرزگوین
ضمیمه
جدول مسیرها
۱ – مسیرهائی که ممکن است توسط شرکت هواپیمائی (شرکتهای هواپیمائی) تعیین شده جمهوری اسلامی ایران مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماوراء
تمام نقاط هرنقطه سارایوو هرنقطه
۲ – مسیرهائی که ممکن است توسط شرکت هواپیمائی (شرکتهای هواپیمائی) تعیین شده جمهوری بوسنی و هرزه‌گوین مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماوراء
تمام نقاط هرنقطه تهران هرنقطه
تذکر:
۱ – هر شرکت هواپیمائی تعیین شده می‌تواند نقاط واسط و نقاط ماورای مشخص شده در
ضمیمه موافقتنامه حاضر را در شرایطی مورد بهره‌برداری قرار دهد که حق بهره‌برداری
از آزادی پنجم حمل و نقل بین این گونه نقاط و سرزمین طرف متعاهد دیگر اعمال نگردد،
مگر اینکه در این مورد بین دو‌طرف متعاهد براساس توصیه‌های شرکتهای هواپیمائی
تعیین شده توافقی به عمل آمده باشد.
۲ – از نقاط واسط و نقاط ماوراء در هر یک از مسیرهای مشخص شده می‌توان به اختیار شرکتهای هواپیمائی تعیین شده در هر پرواز یا کلیه پروازها صرف‌نظر نمود.
۳ – تعداد پروازها و انواع هواپیماهای شرکتهای هواپیمائی تعیین شده به شرط تأیید مقامهای هواپیمائی دو طرف متعاهد بین شرکتهای هواپیمائی تعیین‌شده مورد توافق قرار خواهد گرفت.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هجده ماده و ضمیمه آن در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و پنجم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۷۹.۲.۳۱ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
علی‌اکبر ناطق‌نوری – رئیس مجلس شورای اسلامی