ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی اردن هاشمی مشتمل بر یک مقدمه و (۱۸) ماده و یک پیوست به شرح ضمیمه تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه حمل و نقل هوائی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی اردن هاشمی
مقدمه :
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت پادشاهی اردن هاشمی که عضو کنوانسیون هواپیمائی کشوری بین‌المللی مورخ ۱۶ آذر ماه ۱۳۲۳ هجری‌شمسی برابر با ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی می‌باشند و از این پس “ طرفهای متعاهد” نامیده می‌شوند، به منظور تأسیس و بهره‌برداری از سرویسهای هوائی منظم فی‌مابین و ماورای سرزمینهای خود به شرح زیر موافقت کردند:
ماده ۱ – تعاریف:
الف – اصطلاح “کنوانسیون” به کنوانسیون هواپیمائی کشوری بین‌المللی که در تاریخ
۱۶ آذرماه ۱۳۲۳ هجری شمسی برابر ۷ دسامبر ۱۹۴۴ میلادی در شیکاگو برای امضاء مفتوح
گردید، اطلاق می‌شود و شامل هر اصلاحات کنوانسیون که به موجب ماده (۹۴) آن تصویب
شده و برای طرفهای متعاهد‌لازم‌الاجراء گردیده و نیز ضمائم کنوانسیون و اصلاحات
آنها به موجب ماده (۹۰) آن به تصویب رسیده و برای طرفهای متعاهد لازم‌الاجراء شده است، خواهد بود.
ب – اصطلاح “مقامهای هواپیمائی” در مورد جمهوری اسلامی ایران به “سازمان
هواپیمائی کشوری” و هر شخص یا سازمانی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن سازمان باشد
اطلاق می‌شود، و در مورد دولت پادشاهی اردن هاشمی به اداره هواپیمائی کشوری، وزیر
حمل و نقل و هر شخص یا سازمانی که‌مجاز به انجام وظایف آن اداره باشد، اطلاق می‌گردد.
پ – اصطلاح “شرکت هواپیمائی تعیین شده” به یک شرکت هواپیمائی اطلاق می‌گردد که به موجب مفاد ماده (۳) این موافقتنامه تعیین شود و اجازه فعالیت بیابد.
ت – اصطلاح “ظرفیت” در مورد یک هواپیما به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما در یک
مسیر یا قسمتی از مسیر و اصطلاح “ظرفیت” در مورد “سرویس‌مورد توافق” به حاصل ضرب
ظرفیت هواپیما در چنین سرویسی در دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان معین در تمام یا قسمتی از مسیر، اطلاق می‌شود.
ث – اصطلاح “سرزمین” در مورد هر یک از طرفهای متعاهد به مناطق خشکی و آبی که تحت حاکمیت آن قرار دارد، اطلاق و شامل فضای محاذی آنها نیز می‌شود.
ج – اصطلاحات “سرویس هوائی” ، “سرویس هوائی بین‌المللی”، “شرکت هواپیمائی” و “توقف به منظورهای غیر حمل و نقل” به ترتیب دارای همان معانی است که در ماده (۹۶) کنوانسیون برای آنها ذکر شده است.
چ – اصطلاح “نرخ” به قیمتی اطلاق می‌شود که برای حمل مسافر، بار همراه و غیر
همراه پرداخت گردد و شامل شرایطی که به موجب آن قیمتهای مزبور اعمال می‌شود از
جمله قیمتها و شرایط مقرر برای نمایندگیها و سایر خدمات جنبی به استثنای دستمزدها و شرایط حمل پست، می‌باشد.
ماده ۲ – اعطای حقوق:
۱ – هر طرف متعاهد جهت انجام سرویسهای هوائی بین‌المللی منظم به وسیله شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهد دیگر حقوق زیر را به طرف متعاهد دیگر اعطاء می‌نماید:
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر،
ب – توقف در سرزمین مذکور به منظورهای غیر حمل و نقل، و
پ – توقف در سرزمین مذکور به منظور سوار و پیاده کردن مسافر، بارگیری و تخلیه بار
و پست در حمل و نقل بین‌المللی در نقاط مشخص شده در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه.
۲ – استفاده از حقوق حمل و نقل در نقاط واسط و ماورای مندرج در جدول مسیر پیوست
این موافقتنامه مشروط به مذاکره و موافقت مقامهای‌صلاحیتدار آنها خواهد بود.
۳ – هیچ یک از مقررات این موافقتنامه نباید به نحوی تفسیر شود که به شرکت
هواپیمائی یک طرف متعاهد این حق را اعطاء کند که در داخل سرزمین‌طرف متعاهد دیگر
از نقطه‌ای به نقطه دیگر مبادرت به حمل مسافر، بار و پست در قبال مزد یا کرایه نماید.
۴ – در مناطقی که در آن مخاصمات مسلحانه جریان دارد و یا در اشغال نظامی است و نیز
در مناطقی که تحت تأثیر مخاصمات مسلحانه یا اشغال نظامی قرار گرفته، انجام
سرویسهای موضوع این ماده منوط به تصویب مقامهای صلاحیتدار مربوط خواهد بود.
ماده ۳ – تعیین و اجازه:
۱ – هر طرف متعاهد حق دارد با ارسال اعلامیه کتبی به طرف متعاهد دیگر یک شرکت
هواپیمائی را برای انجام سرویسهای مورد توافق در مسیرهای‌مشخص شده تعیین، و هر
شرکت هواپیمائی تعیین شده را حذف کند یا تغییر دهد.
۲ – پس از دریافت اعلامیه مذکور در بند (۱)، مقامهای صلاحیتدار طرف متعاهد دیگر
باید با رعایت مفاد بندهای (۳) و (۴) این ماده اجازه مقتضی را‌بدون تأخیر به شرکت
هواپیمائی تعیین شده مزبور اعطاء کنند.
۳ – مقامهای هواپیمائی یک طرف متعاهد می‌توانند از شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف
متعاهد دیگر بخواهند که آنان را مجاب سازد که شرایط مقرر‌در قوانین و مقرراتی را
که معمولاً به موجب مفاد کنوانسیون توسط آن مقامها در مورد سرویسهای هوائی
بین‌المللی اعمال می‌گردد، دارا می‌باشد.
۴ – هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد که مجاب نشده باشد مالکیت عمده و کنترل مؤثر
شرکت هواپیمائی تعیین شده متعلق و در اختیار طرف‌متعاهد دیگر یا اتباع آن است از
اعطای اجازه بهره‌برداری موضوع بند (۲) این ماده امتناع ورزد و یا هر شرطی را که
برای اعمال حقوق مذکور در ماده(۲) این موافقتنامه توسط آن شرکت هواپیمائی تعیین
شده لازم بداند، وضع نماید.
۵ – شرکت هواپیمائی تعیین شده می‌تواند در هر زمان پس از دریافت اجازه مندرج در
بند (۲) فوق، بهره‌برداری از سرویسهای مورد توافق را آغاز کند‌مشروط بر آنکه نرخی
مطابق ضوابط ماده (۱۰) این موافقتنامه در مورد سرویسهای مزبور وضع شده و مجری
باشد.
ماده ۴ – تعلیق و لغو:
۱ – هر طرف متعاهد می‌تواند در موارد مشروح زیر مجوز بهره‌برداری را لغو یا
استفاده از حقوق مندرج در ماده (۲) این موافقتنامه را در مورد شرکت‌هواپیمائی
تعیین شده طرف متعاهد دیگر معلق، یا هر شرطی را که برای استفاده از این حقوق لازم
می‌داند وضع کند:
الف – چنانچه قانع نشود که مالکیت عمده و کنترل مؤثر شرکت هواپیمائی مذکور متعلق
و در اختیار طرف متعاهد دیگر یا اتباع وی می‌باشد، یا
ب – چنانچه شرکت هواپیمائی مذکور قوانین و یا مقررات طرف متعاهدی که این حقوق را
اعطاء نموده است رعایت نکند، یا
پ – چنانچه شرکت هواپیمائی مذکور در انجام عملیات بهره‌برداری از مفاد این
موافقتنامه تخطی کند.
۲ – لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذکور در بند (۱) این ماده جز در مواردی که برای
جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات و یا مفاد این موافقتنامه‌فوریت داشته
باشد، فقط پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر صورت خواهد گرفت.
این مشورت بین مقامهای هواپیمائی پس از دریافت درخواست انجام آن در اسرع وقت شروع
خواهد شد.
ماده ۵ – شمول قوانین و مقررات:
۱ – قوانین و مقررات هر طرف متعاهد در مورد ورود یا خروج هواپیماهائی که به امر
هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارند و نیز قوانین و مقررات مربوط‌به بهره‌برداری و
هوانوردی این قبیل هواپیماها، مادام که بر فراز یا داخل سرزمین آن طرف متعاهد
می‌باشند، در مورد هواپیماهای شرکت هواپیمائی‌تعیین شده طرف متعاهد دیگر اعمال
خواهد شد.
۲ – قوانین و مقررات هر طرف متعاهد که ناظر به ورود، اقامت موقت و خروج مسافران،
خدمه، بار یا پست از سرزمین آن می‌باشد از قبیل تشریفات‌ورود و خروج، مهاجرت و
همچنین مقررات گمرکی و بهداشتی در مورد مسافران، خدمه، بار یا محمولات پستی
هواپیماهای شرکت هواپیمائی تعیین‌شده طرف متعاهد دیگر مادام که در سرزمین مذکور
باشند اعمال خواهد شد.
۳ – هر طرف متعاهد بنا به تقاضای طرف متعاهد دیگر نسخه‌ای از قوانین و مقررات
مذکور در این ماده را در اختیار آن قرار خواهد داد.
۴ – شرکت هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد حق دارد دفتر نمایندگی خود را در
سرزمین طرف متعاهد دیگر دایر نماید و یا اینکه برای خود یک‌عامل کُل یا عامل فروش
کُل تعیین کند. نصب عامل کُل یا عامل فروش کُل براساس قوانین و مقررات طرف متعاهد
دیگر صورت خواهد گرفت.
۵ – انتقال درآمدهای حاصله توسط شرکتهای هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد طبق
مقررات تسعیر ارزهای خارجی طرف متعاهد دیگر و پس از‌کسر هزینه‌ها صورت خواهد گرفت.
طرفهای متعاهد بیشترین تلاش خود را برای تسهیل انتقال درآمدهای حاصله توسط شرکت
هواپیمائی تعیین شده‌از سرویسهای موضوع این موافقتنامه به عمل خواهند آورد.
ماده ۶ – معافیت از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و سایر عوارض:
۱ – هواپیماهای شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهدی که سرویسهای بین‌المللی را
انجام می‌دهد و مواد سوختی، روغن موتور، سایر مواد‌مصرفی فنی، وسائل یدکی، لوازم
مورد نیاز جاری و خواربار موجود در هواپیماهای شرکت هواپیمائی یک طرف متعاهد که
مجاز به استفاده از مسیرها و‌سرویسهای موضوع موافقتنامه می‌باشند به‌هنگام ورود یا
خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی و
سود‌بازرگانی، مالیاتها و هزینه‌های بازرسی و سایر عوارض و هزینه‌های مشابه ملی و
محلی معاف خواهند بود حتی اگر مواد مذکور زمانی مورد استفاده قرار‌گیرد یا به مصرف
برسد که هواپیماهای مزبور بر فراز آن سرزمین در پرواز باشند.
۲ – سوخت، روغن موتور، سایر مواد مصرفی فنی، وسائل یدکی، لوازم مورد نیاز جاری و
خواربار که توسط یک طرف متعاهد یا اتباع آن که به سرزمین‌طرف متعاهد دیگر وارد شود
و صرفاً به منظور استفاده در هواپیماهای شرکت هواپیمائی تعیین شده آن طرف متعاهد
باشد براساس عمل متقابل از‌پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های بازرسی و
سایر عوارض و هزینه‌های ملی و محلی معاف خواهد بود.
۳ – سوخت، روغن موتور، سایر مواد مصرفی فنی، لوازم یدکی، تجهیزات مورد نیاز جاری و
خواربار که در سرزمین یک طرف متعاهد بار هواپیماهای‌شرکت هواپیمائی تعیین شده طرف
متعاهد دیگر می‌شود و در سرویسهای بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد براساس
عمل متقابل از پرداخت حقوق‌گمرکی و سود بازرگانی، مالیاتها و هزینه‌های بازرسی و
سایر عوارض و هزینه‌های ملی و محلی معاف خواهد بود.
۴ – تجهیزات هوانوردی مورد نیاز جاری، و همچنین مواد و کالاهای نگاهداری شده در
هواپیماهای شرکت هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد تنها‌با موافقت مقامهای گمرکی
طرف متعاهد دیگر در آن سرزمین قابل تخلیه است. دراین صورت می‌توان آنها را تا
زمانی که طبق مقررات گمرکی مجدداً‌صادر می‌شوند و یا ترتیب دیگری در مورد آن داده
شود، تحت نظارت مقامهای نامبرده قرار داد.
۵ – مسافران، اثاثیه مسافران و باری که از سرزمین یک طرف متعاهد در ترانزیت مستقیم
قرار دارند و از حریمی که در فرودگاه بدین منظور اختصاص‌یافته خارج نمی‌شوند، فقط
مشمول کنترل ساده‌ای خواهند بود. اثاثیه مسافر و بار تا زمانی که در ترانزیت
مستقیم است از حقوق گمرکی و سود بازرگانی‌و هرگونه مالیات معاف خواهد بود.
۶ – اسناد رسمی حاوی نشان رسمی شرکت هواپیمائی مانند برچسب چمدان، مدارک تبلیغاتی،
تجهیزات سیستم رزرو رایانه، بلیت هواپیماها، بارنامه،کارت اجازه ورود به هواپیما
و جدول زمان‌بندی که به داخل سرزمین هر طرف متعاهد برای استفاده اختصاصی شرکت
هواپیمائی تعیین شده طرف متعاهد دیگر وارد می‌شود، از کلیه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و یا مالیاتها براساس عمل متقابل معاف خواهد بود.
ماده ۷ – تسهیلات و هزینه‌های فرودگاهی:
هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند در قبال استفاده هواپیماهای شرکت هواپیمائی
تعیین شده طرف متعاهد دیگر از فرودگاهها و سایر تأسیسات آن هزینه‌های عادلانه و
معقولی دریافت دارد، مشروط بر آنکه میزان این هزینه‌ها از آنچه شرکتهای حمل و نقل
هوائی آن که در سرویسهای مشابه بین‌المللی تردد می‌کنند، برای استفاده از چنین
فرودگاه و تأسیساتی می‌پردازند ، تجاوز نکند.
ماده ۸ – مقررات ظرفیت و تصویب برنامه‌های پرواز:
۱ – شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد از رفتار عادلانه و برابر برخوردار
خواهند بود تا بتوانند برای انجام سرویسهای مورد توافق در‌مسیرهای مشخص شده از
فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.
۲ – در انجام سرویسهای مورد توافق، شرکتهای هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد،
منافع شرکت هواپیمائی طرف دیگر را مورد نظر قرار خواهد‌داد تا من غیرحق در
سرویسهای طرف دیگر در تمام یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
۳ – هدف اصلی از برقراری سرویسهای مورد توافق توسط شرکتهای هواپیمائی تعیین شده
طرفهای متعاهد، تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار مناسب‌جهت رفع نیازمندیهای جاری و
پیش‌بینی شده معقول برای حمل مسافر و بار و پست بین سرزمین طرف متعاهد تعیین کننده
شرکت هواپیمائی و‌سرزمین طرف متعاهد دیگر می‌باشد.
۴ – شرکت هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد همچنین می‌تواند با رعایت اصول مندرج
در بندهای (۱) ، (۲) و (۳) این ماده، ظرفیتی را برای رفع‌نیازمندیهای حمل و نقل
بین سرزمینهای کشورهای ثالث مندرج در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه و سرزمین طرف
متعاهد دیگر تأمین نماید.
۵ – ظرفیتی که عرضه می‌شود شامل تعداد سرویسها و نوع هواپیماهای مورد استفاده
شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد در سرویسهای‌مورد توافق می‌تواند از
سوی شرکتهای هواپیمائی تعیین شده پیشنهاد شود. پیشنهاد فوق پس از مذاکره و تبادل
نظر بین شرکتهای هواپیمائی تعیین شده‌با رعایت اصول مندرج در بندهای (۱) ، (۲) و
(۳) این ماده ارائه خواهد شد. ظرفیت مذکور با تصویب مقامهای هواپیمائی طرفهای
متعاهد تعیین و‌اجراء خواهد شد.
۶ – در صورت عدم توافق بین شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد، مسائل
مندرج در بند (۵) از طریق توافق بین مقامهای هواپیمائی دو‌طرف متعاهد حل و فصل
خواهد گردید. تا زمانی که این توافق حاصل نگردیده، ظرفیت عرضه شده توسط شرکتهای
هواپیمائی تعیین شده بدون تغییر‌باقی خواهد ماند.
۷ – شرکت هواپیمائی تعیین شده هر طرف متعاهد، حداکثر سی (۳۰) روز قبل از شروع
سرویسها در مسیرهای مشخص شده، برنامه‌های پرواز را برای‌تصویب مقامهای هواپیمائی
طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد نمود. در مورد تغییرات بعدی نیز به همین ترتیب عمل
خواهد شد. در موارد خاص‌می‌توان این محدوده زمانی را با تصویب مقامهای نامبرده
تغییر داد.
ماده ۹ – شناسائی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها:
گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هائی که توسط یک طرف
متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی‌باشد، برای بهره‌برداری
از مسیرها و سرویسهای موضوع این موافقتنامه، توسط طرف متعاهد دیگر معتبر شناخته
خواهد شد، مشروط بر اینکه شرایط‌صدور یا اعتبار گواهینامه‌ها و پروانه‌های مزبور
مساوی یا بیش از حداقل استانداردهائی باشد که به موجب کنوانسیون وضع شده یا خواهد
شد. در هر‌حال هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که در مورد پرواز
از فراز سرزمین خود از شناسائی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هائی که‌برای اتباع
آن توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگری صادر شده یا معتبر شناخته شده خودداری
نماید.
ماده ۱۰ – نرخهای حمل و نقل هوائی:
۱ – نرخهای مورد اجرا توسط شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد در سرویسهای
مورد توافق در سطح معقولی خواهد بود که با توجه به‌کلیه عوامل مربوط از جمله هزینه
بهره‌برداری و سود معقول و خصوصیات سرویس و نرخهای شرکتهای هواپیمائی دیگر که در
تمام یا قسمتی از همان‌مسیرها سرویسهای منظم انجام می‌دهند وضع می‌گردد.
۲ – نرخهای موضوع بند (۱) این ماده براساس قواعد زیر تعیین می‌گردد:
الف – در صورتی که شرکتهای هواپیمائی تعیین شده دو طرف متعاهد عضو یک اتحادیه
بین‌المللی شرکتهای هواپیمائی با مکانیسم تعیین نرخ باشند و‌یک قطعنامه نرخ، راجع
به سرویسهای مورد توافق وجود داشته باشد، نرخها براساس این قطعنامه بین شرکتهای
هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد‌توافق خواهد شد.
ب – در صورتی که هیچ کدام از شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد یا یکی از
آنها عضو اتحادیه شرکتهای هواپیمائی نباشند و یا قطعنامه‌نرخ مندرج در جزء (الف)
فوق وجود نداشته باشد شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد در مورد نرخهائی
که برای سرویسهای مورد توافق‌اعمال می‌گردد بین خود توافق خواهند نمود.
پ – نرخهائی که به ترتیب مندرج در جزء (الف) و (ب) مورد توافق قرار می‌گیرد لااقل
سی (۳۰) روز قبل از تاریخ پیشنهادی اجرا برای تصویب به مقامهای هواپیمائی طرفهای
متعاهد تسلیم خواهد گردید. این محدوده زمانی با موافقت مقامهای مذکور قابل تغییر است.
ت – در صورتی که شرکتهای هواپیمائی تعیین شده طرفهای متعاهد نتوانند درباره نرخهای
قابل اجرا به توافق برسند یا در صورتی که یک طرف متعاهد شرکت هواپیمائی خود را به
منظور انجام سرویسهای مورد توافق تعیین ننموده باشد و یا چنانچه در فاصله پانزده
(۱۵) روز اول از دوره سی (۳۰) روزه‌موضوع جزء (پ) این ماده، مقامهای هواپیمائی یک
طرف متعاهد عدم رضایت خود را از هر یک از نرخهای توافق شده طرف متعاهد دیگر اعلام
دارد، مقامهای هواپیمائی طرفهای متعاهد طبق بندهای (الف) و (ب) این ماده به
مقامهای هواپیمائی طرف متعاهد دیگر اعلام دارد، مقامهای هواپیمائی طرفهای متعاهد
اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهای مناسب به توافق برسند. به طور کلی هیچ نرخی قبل
از تصویب مقامهای هواپیمائی طرفهای‌متعاهد به مورد اجرا گذارده نخواهد شد. با وجود
این در صورتی که ظرف مدت پانزده (۱۵) روز یاد شده، هیچ کدام از مقامهای هواپیمائی
طرفهای‌متعاهد عدم رضایت خود را نسبت به نرخهای توافق شده بین شرکتهای هواپیمائی تعیین شده اعلام ندارند، نرخهای مزبور تصویب شده تلقی خواهد‌شد.
۳ – نرخهای تعیین شده به موجب این ماده تا زمانی که نرخهای جدید تعیین نشده باشد، به قوت خود باقی خواهد ماند.
ماده ۱۱ – امنیت هوانوردی:
۱ – طرفهای متعاهد حقوق و تعهداتی را که به موجب حقوق بین‌الملل در قبال یکدیگر در
خصوص حفظ امنیت هواپیمائی کشوری در برابر اعمال مداخله‌گرایانه غیرقانونی دارند،
مورد تأکید قرار می‌دهند. طرفهای متعاهد بدون تحدید کلیت حقوق و تعهداتی که به
موجب حقوق بین‌الملل به عهده‌دارند، به ویژه طبق مفاد کنوانسیون راجع به جرائم و
برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما امضاء شده در توکیو به تاریخ ۱۳۴۲.۶.۲۳ هجری
شمسی‌مطابق با ۱۴ سپتامبر ۱۹۶۳ میلادی، کنوانسیون راجع به جلوگیری از تصرف
غیرقانونی هواپیما امضاء شده در لاهه به تاریخ ۱۳۴۹.۹.۲۵ هجری‌شمسی مطابق با ۱۶
دسامبر ۱۹۷۰ میلادی و کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت
هواپیمائی کشوری امضاء شده در مونترال به‌تاریخ ۱۳۵۰.۷.۱ هجری شمسی مطابق با ۲۳ سپتامبر ۱۹۷۱ میلادی عمل خواهند کرد.
۲ – طرفهای متعاهد حسب تقاضا، کلیه مساعدتهای لازم را به یکدیگر جهت جلوگیری از
تصرف غیرقانونی هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت این
هواپیماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمائی کشوری ارائه‌خواهند کرد.
۳ – طرفهای متعاهد باید در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی مصوب
سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری که به عنوان ضمائم‌کنوانسیون هواپیمائی کشوری
بین‌المللی شناخته شده‌اند تا حدودی که مقررات امنیتی مزبور در مورد طرفهای متعاهد
قابل اجراست عمل نمایند. هر‌یک از طرفهای متعاهد باید از متصدیان هواپیماهائی که
محل ثبت آن هواپیماها یا محل اصلی کار و یا اقامت دائمی متصدیان آنها در سرزمین وی
واقع‌شده و نیز از متصدیان فرودگاههای واقع در سرزمین خود بخواهد که مطابق مقررات هوانوردی مزبور عمل کنند.
۴ – هر طرف متعاهد می‌تواند از متصدیان هواپیماها بخواهد که مقررات امنیت هوانوردی
مورد اشاره در بند (۳) فوق را که طرف متعاهد دیگر برای‌ورود به سرزمین خود، خروج
از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر کرده است، رعایت کنند. هر طرف متعاهد باید
اطمینان حاصل کند که در سرزمین آن‌اقدامات کافی برای حفاظت از هواپیماها و بازرسی
مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بار و خواربار هواپیما، پیش از
سوار شدن مسافران‌یا بارگیری و به هنگام آن به نحو مؤثر انجام می‌شود. همچنین هر
طرف متعاهد باید هر درخواستی را که طرف متعاهد دیگر برای انجام اقدامات
امنیتی‌ویژه معقول جهت مقابله با تهدیدی خاص به عمل آورد، با نظر مساعد مورد توجه
قرار دهد.
۵ – هرگاه هواپیماهای کشوری به طور غیرقانونی تصرف شود و یا اعمال غیرقانونی دیگری
علیه امنیت این هواپیماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاهها‌یا تأسیسات هوانوردی
صورت پذیرد و یا تهدیدی در این مورد انجام گیرد، طرفهای متعاهد باید از طریق تسهیل
ارتباطات و اتخاذ تدابیر مناسب دیگر به‌منظور ختم سریع و بی‌خطر و یا خنثی کردن
تهدید مزبور به یکدیگر یاری رسانند.
ماده ۱۲ – تسلیم آمار:
مقامهای هواپیمائی هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در
سرویسهای مورد توافق توسط شرکت هواپیمائی تعیین شده‌خود به سرزمین طرف متعاهد دیگر
یا از آن سرزمین را که معمولاً توسط شرکت هواپیمائی تعیین شده برای مقامهای
هواپیمائی ملی خود تهیه و به آنها‌ارائه می‌گردد، بنا بر تقاضا در اختیار مقامهای
هواپیمائی طرف متعاهد دیگر قرار خواهند داد. ارائه هرگونه اطلاعات اضافی آماری حمل
و نقل مورد‌درخواست مقامهای هواپیمائی یک طرف متعاهد از مقامهای هواپیمائی طرف
متعاهد دیگر منوط به مذاکره و توافق طرفهای متعاهد خواهد بود.
ماده ۱۳ – مشاوره، تغییر و اصلاح:
۱ – طرفهای متعاهد جهت حسن اجرای این موافقتنامه از طریق مقامهای هواپیمائی خود با
یکدیگر همکاری لازم معمول خواهند داشت و به این‌منظور مقامهای هواپیمائی یک طرف
متعاهد می‌توانند در هر زمان از مقامهای هواپیمائی طرف متعاهد دیگر تقاضای مشاوره
کنند.
۲ – مشاوره مورد تقاضای مقامهای هواپیمائی هر طرف متعاهد ظرف شصت (۶۰) روز از
تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.
۳ – هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند در هر زمان که لازم بداند خواستار تغییر یا
اصلاح مفاد این موافقتنامه شود و در این صورت طرفهای متعاهد باید‌ظرف شصت (۶۰) روز
از تاریخ دریافت تقاضای مذاکره توسط طرف متعاهد دیگر در این خصوص به مذاکره
بپردازند.
۴ – هرگونه تغییر یا اصلاح این موافقتنامه با رعایت مفاد ماده (۱۸) این
موافقتنامه، به مورد اجرا نهاده خواهد شد.
۵ – علی‌رغم مفاد بند (۴) اصلاحات جدول مسیر پیوست، این موافقتنامه می‌تواند،
به‌طور مستقیم بین مقامهای هواپیمائی طرفهای متعاهد مورد توافق‌قرار گیرد. این
اصلاحات با مبادله یادداشت از طریق سیاسی لازم‌الاجراء خواهد گردید.
ماده ۱۴ – حل اختلافات:
۱ – هرگاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن بین
طرفهای متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست‌اهتمام خواهند کرد
که اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
۲ – هرگاه طرفهای متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل کنند،
می‌توانند با توافق، موضوع را جهت کسب نظر مشورتی به هر شخص یا‌هیأتی ارجاع کنند.
۳ – چنانچه طرفهای متعاهد به موجب بندهای (۱) و (۲) فوق در مورد حل اختلاف به
نتیجه نرسند هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند با رعایت‌قوانین و مقررات مربوط خود،
ضمن ارسال اطلاعیه‌ای برای طرف متعاهد دیگر، موضوع را به یک هیأت داوری سه نفره
مرکب از دو داور منتخب‌طرفهای متعاهد و یک سر داور ارجاع نماید.
در صورت ارجاع امر به داوری، هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت (۶۰) روز از
تاریخ دریافت اطلاعیه ارجاع اختلاف به داوری، نسبت به‌معرفی یک داور اقدام می‌کند
و داوران منتخب طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت (۶۰) روز از تاریخ انتخاب، سرداور را
تعیین خواهند کرد. چنانچه‌هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین
نکند، و یا داوران منتخب ظرف مدت مذکور، در مورد انتخاب سرداور به توافق نرسند،هر
یک از طرفهای متعاهد می‌تواند از رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری
بخواهد که حسب مورد داور طرف ممتنع یا سرداور را تعیین‌نماید.
سرداور باید در هر صورت تابعیت کشوری را دارا باشد که در زمان انتخاب با طرفهای
متعاهد روابط سیاسی دارد.
۴ – در مواردی که سرداور باید توسط رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری
تعیین شود چنانچه رئیس شورای سازمان بین‌المللی‌هواپیمائی کشوری از انجام وظیفه
معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد باشد، انتصاب توسط معاون رئیس انجام خواهد شد،
و چنانچه معاون رئیس‌نیز از انجام وظیفه مذکور معذور یا تبعه یکی از طرفهای متعاهد
باشد، این انتصاب توسط عضو ارشد شورا که تابعیت هیچ یک از طرفهای متعاهد را‌نداشته
باشد، انجام خواهد شد.
۵ – هیأت داوری با توجه به سایر مواردی که طرفهای متعاهد توافق نموده‌اند آیین و
محل داوری را تعیین خواهد نمود.
۶ – تصمیمات هیأت داوری برای طرفهای متعاهد لازم‌الاتباع است.
۷ – مخارج داوری، شامل هزینه‌ها و دستمزدهای داوران به نسبت مساوی توسط طرفهای
متعاهد پرداخت خواهد گردید. هرگونه مخارجی که توسط شورای سازمان بین‌المللی
هواپیمائی کشوری در رابطه با نصب سرداور و یا داور طرف ممتنع به شرح مندرج در بند
(۳) این ماده به وجود آید به عنوان‌بخشی از هزینه‌های داوری محسوب خواهد گردید.
ماده ۱۵ – فسخ:
هر طرف متعاهد می‌تواند در هر زمان قصد خود را مبنی بر فسخ این موافقتنامه طی
اطلاعیه کتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اطلاعیه همزمان به آگاهی سازمان
بین‌المللی هواپیمائی کشوری نیز خواهد رسید و در این صورت موافقتنامه دوازده (۱۲)
ماه پس از اعلام دریافت اطلاعیه فسخ، توسط طرف متعاهد دیگر فسخ شده تلقی خواهد شد،
مگر آنکه اطلاعیه فسخ قبل از انقضای این مدت با تراضی طرفهای متعاهد مسترد
شود.هرگاه طرف متعاهد دیگر دریافت اطلاعیه فسخ را اعلام نکند، اطلاعیه مزبور
چهارده (۱۴) روز پس از وصول آن به سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۶ – مطابقت با کنوانسیونها یا موافقتنامه‌های چندجانبه:
چنانچه کنوانسیون یا موافقتنامه چندجانبه حمل و نقل هوائی در مورد هر دو طرف
متعاهد لازم‌الاجراء گردد، این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن‌باید از طریق
مذاکره به شرح مندرج در ماده (۱۳) به نحوی اصلاح شود که مفاد آن با مقررات
کنوانسیون یا موافقتنامه مزبور انطباق یابد.
ماده ۱۷ – ثبت :
این موافقتنامه و پیوست (پیوستهای) آن و هرگونه اصلاحیه آن نزد سازمان بین‌المللی هواپیمائی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۸ – لازم‌الاجراء شدن:
این موافقتنامه از تاریخ آخرین اطلاعیه هر طرف متعاهد به طرف متعاهد دیگر مبنی بر اینکه اقدامات لازم را طبق قوانین و مقررات خود برای لازم‌الاجراء شدن این موافقتنامه به عمل آورده، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
با تأیید مفاد این موافقتنامه، نمایندگان تام‌الاختیار امضاء‌کننده زیر که از طرف دولتهای متبوع خود مجاز می‌باشند این موافقتنامه را در یک مقدمه، هجده (۱۸) ماده و یک پیوست امضاء نمودند.
مفاد این موافقتنامه حمل و نقل هوائی جایگزین مفاد موافقتنامه پیش امضاء شده ۱۳۵۶.۹.۱۶ ، (۷ دسامبر ۱۹۷۷) بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی اردن هاشمی می‌شود.
این موافقتنامه در امان در تاریخ ۱۳۷۷.۹.۲۶ برابر با ۱۷ دسامبر ۱۹۹۸ میلادی در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی، انگلیسی و عربی که هر سه متن دارای اعتبار یکسان می‌باشد، تنظیم گردید.
در صورت اختلاف در متون، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.
از طرف – ازطرف
دولت جمهوری اسلامی ایران – دولت پادشاهی اردن هاشمی
پیوست
۱ – مسیرهائی که ممکن است توسط شرکت هواپیمائی تعیین شده جمهوری اسلامی ایران مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماورا
——————————————————————————-
نقاطی در ایران بعداً تعیین نقاطی در اردن بعداً تعیین خواهد شد خواهد شد
۲ – مسیرهائی که ممکن است توسط شرکت هواپیمائی تعیین شده دولت پادشاهی اردن هاشمی مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
نقاط مبدأ نقاط واسط نقاط مقصد نقاط ماورا
——————————————————————————-
نقاطی در اردن بعداً تعیین نقاطی در ایران بعداً تعیین خواهد شد خواهد شد
تذکر:
۱ – هر شرکت هواپیمائی تعیین شده می‌تواند نقاط واسط و نقاط ماورای مشخص شده در
پیوست موافقتنامه حاضر را در شرایطی مورد بهره‌برداری قرار دهد که حق بهره‌برداری
از آزادی پنجم حمل و نقل بین این‌گونه نقاط و سرزمین طرف متعاهد دیگر اعمال نگردد
مگر اینکه در این مورد بین دو‌طرف متعاهد براساس توصیه‌های شرکتهای هواپیمائی
تعیین شده توافقی به عمل آمده باشد.
۲ – از نقاط واسط و نقاط ماورا در هر یک از مسیرهای مشخص شده می‌توان به اختیار شرکتهای هواپیمائی تعیین شده در هر پرواز یا کلیه پروازها صرفنظر نمود.
۳ – تعداد پروازها و انواع هواپیماهای شرکتهای هواپیمائی تعیین شده به شرط تأیید مقامهای هواپیمائی دو طرف متعاهد بین شرکتهای هواپیمائی معینه مورد توافق قرار خواهد گرفت.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هجده ماده و پیوست آن در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ بیست و یکم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و نُه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۷۹.۲.۲۹ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
علی‌اکبر ناطق‌نوری – رئیس مجلس شورای اسلامی