شماره ۲۰۶۵ .دش – ۱۳۷۸.۶.۲۴
مصوب جلسه ۴۴۸ مورخ ۱۳۷۸/۶/۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی
مقدمه:
دانشگاهها و مراکز آموزش عالی هر جامعه معرف و مبین بالاترین سطح تفکر و علم آن جامعه محسوب می‌شود و اصول جهان بینی و نظام اعتقادی و ارزشی جامعه را در خود متجلی می‌سازند و با تربیت متفکران و دانشمندان و مدیران آینده، در جهت بخشیدن به حرکتهای گوناگون فکری، اعتقادی، فرهنگی و سیاسی جامعه مؤثر واقع می‌شوند.
از اینجا می‌توان گفت که دانشگاههای مختلف جهان، علاوه بر اشتراکاتی که به اعتبار دانشگاه بودن، با‌یکدیگر دارند به اعتبار تعلق به جوامعی با بینشها و ارزشهای مختلف واجد خصوصیاتی هستند که آنها را از یکدیگر متفاوت و متمایز می‌سازد.
جامعه ایرانی که در انقلاب اسلامی خود با رویکردهای الهی و معنوی، جهان بینی و نظام ارزشی اسلام را مبنای شئون گوناکون خود قرار داد، خواهان آن است که دانشگاههای متناسبی با مبانی و ارزشهای اسلامی داشته باشد تا هم بتواند در آن دانشگاهها از مبانی و معیارهای خودآگاهی و شناخت دقیق‌تر و ژرف‌تر حاصل کند و هم با تربیت متفکران و مدیران بر وفق آن مبانی و معیارها، به ترویج و تعمیم آنها در کل جامعه مبادرت نماید. ایفای‌چنین رسالت مهمی نیازمند تلاش و کوشش سازمان یافته دانشگاهیان در پرتو نظم و انظباط و قانونمندی است.
آیین‌نامه حاضر بر مبنای چنین تفکری، با نظر به اصول عمومی و اختصاصی حاکم بر دانشگاهها بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و به منظور توسعه و تشویق فعالیتها و حمایت از حقوق سیاسی و اجتماعی دانشگاهیان در چارچوب قوانین موضوعه کشور تدوین گردیده است.
فصل اول: کلیات و تعاریف
ماده ۱ – در این آیین‌نامه تعاریف زیر مورد نظر است:
۱ -۱ – دانشگاه: به هر یک از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی اعم از دولتی و غیر دولتی اطلاق می‌شود.
تبصره: هر مرکز یا واحد دانشگاهی وابسته به دانشگاههای دولتی در دیگر شهرها و نیز هر واحد دانشگاه غیر دولتی در این آیین‌نامه همانند دانشگاه محسوب می‌شود.
۲ – ۱ – دانشگاهیان: عبارت از دانشجویان و اعضای هیأت علمی دانشگاه می‌باشد.
۳ – ۱ – تشکل اسلامی: جمعیت مرکب از دانشگاهیان است که پس از دریافت مجوز رسمی فعالیت از مرجع ذی صلاح (هیأت نظارت دانشگاه - مصرح در فصل سوم این آیین‌نامه) در جهت تحقق اهداف اسلامی و ارزشهای انقلاب و نظام اسلامی مصرح در چهار چوب قانون اساسی و این ایین‌نامه فعالیت می‌نماید.
۴ – ۱ – عضو: به هریک از دانشگاهیان که نسبت به ثبت نام خود برای عضویت در یکی از تشکلهای اسلامی اقدام نموده و پذیرفته شده است اطلاق می‌شود. (عضویت به منزله موافقت با اساسنامه تشکل است).
تبصره: هر فرد تنها می‌تواند در زمان واحد در یک تشکل اسلامی عضویت داشته باشد و در غیر این صورت عضویت مؤخر قابل قبول است.
ماده ۲ – محدوده فعالیت:
هرنوع فعالیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تشکلهای اسلامی در حدود اساسنامه تشکل در داخل دانشگاه و در چارچوب ضوابط و مقررات دانشگاه و این آیین‌نامه و سایر قوانین موضوعه کشور مجاز است.
تبصره: برای هر گونه فعالیت در خارج از دانشگاه، تشکلها موظفند طبق قانون احزاب مجوز فعالیت دریافت دارند.
۱ – ۲ – برگزاری سخنرانی، تجمع، راهپیمایی، میزگرد، تریبون آزاد و نصب تابلوهای تشکلهای دانشجویی با ارائه مجوز از هیأت نظارت دانشگاه امکان‌پذیر است.
تبصره ۱: انتشار هر نوع نشریه‌ای به استثنای نشریات علمی دانشگاهی با مجوز شورای فرهنگی دانشگاه صورت میگیرد.
تبصره ۲: شورای فرهنگی دانشگاه در صورت مغایرت هر نوع فعالیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با مصالح دانشگاه، ضوابط شرعی و ارزشهای انقلاب اسلامی، مراتب را به ریاست دانشگاه اعلام می‌نماید و رییس دانشگاه موظف است در صورت اعلام شورای فرهنگی و یا مشاهده موارد خلاف از آنها جلوگیری کند.
تبصره- [الحاقی ۱۳۸۱/۱۱/۸]
راه‌اندازی هر نوع پایگاه اطلاعرسانی رایانهای با مجوز شورای فرهنگی دانشگاه صورت میگیرد.
فصل دوم: تشکلها:
ماده ۳ – تشکلها با طی مراحل زیر تأسیس می‌گردند:
۱- ۳ – حداقل ۵ نفر از دانشجویان یا ۳ نفر از اعضای هیأت علمی با داشتن شرایط زیر می‌توانند به عنوان هیأت مؤسس با ارائه نام مشخصی برای تشکل، تقاضای صدور پروانه فعالیت نمایند:
الف. اعتقاد و التزام عملی به اسلام، ولایت مطلقه فقیه و قانون اساسی.
ب. برخورداری از حسن شهرت و اخلاق اسلامی و حداقل دو نیم سال تحصیلی اشتغال به تحصیل در دانشگاه مزبور برای تشکلهای دانشجویی و حداقل دو سال استخدام رسمی آزمایشی در دانشگاه مزبور برای تشکلهای اعضای هیأت علمی .
۲ – ۳ – کسانی که به موجب ماده ۷ قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی از حق تأسیس جمعیت و حزب سیاسی و یا‌شرکت در هیأت رهبری آن محرومند نمی‌توانند به عنوان هیأت مؤسس تقاضای صدور پروانه برای ایجاد تشکل در مراکز آموزش عالی نمایند.
۳ – ۳ – درصورت تأیید صلاحیت حداقل لازم اعضای هیأت مؤسس (موضوع بند ۱ – ۳) و تأیید نام تشکل، هیأت نظارت دانشگاه حداکثر ظرف پانزده روز کاری موافقت اصولی با تأسیس تشکل را صادر می‌نماید.
۴ – ۳ – هیأت مؤسس مکلف است حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ دریافت موافقت اصولی فهرست اسامی اعضا و اساسنامه را به هیأت نظارت‌تسلیم نماید. درغیر این صورت درخواست تأسیس کان لم یکن تلقی می‌شود.
تبصره: التزام به قانون اساسی، ولایت مطلقه فقیه، قوانین موضوعه کشور و آیین‌نامه‌های مصوب بایستی مصرحاًدر اساسنامه تشکل آمده باشد.
۵ – ۳ – هیأت نظارت پس از دریافت فهرست اسامی اعضاء (در حد نصاب لازم حداکثر ظرف دو ماه نسبت به بررسی و تصویب اساسنامه و صدور مجوز برای تشکل واجد شرایط اقدام می‌نماید.
۶ – ۳ – هیأت نظارت موظف است در صورت عدم تصویب اساسنامه، مراتب را به طور کتبی با ذکر دلایل و مستندات به متقاضیان اعلام نماید و متقاضیان می‌توانند ظرف مدت یک ماه ضمن تأمین نظر هیأت نظارت تقاضای تجدید نظر نمایند.
تبصره ۱. درصورت امتناع هیأت نظارت دانشگاه از صدور پروانه و یا اعتراض هیأت مؤسس تشکل به نظرات درباره اساسنامه تشکل، هیأت مؤسس می‌تواند اعتراض خود را به هیأت نظارت مرکزی (موضوع ماده ۵ این آیین‌نامه) ارسال نماید و هیأت نظارت مرکزی موظف است ظرف حداکثر مدت‌دو ماه نسبت به اعتراض واصله رسیدگی و اعلام نظر نماید.
تبصره ۲. هرنوع تغییر در اساسنامه منوط به تأیید هیأت نظارت دانشگاه می‌باشد.
۷ – ۳ – حد نصاب تعداد اعضای تشکلهای دانشجویی با احتساب هیأت مؤسس ۳درصد کل دانشجویان آن دانشگاه و حداقل ۵۰ نفر می‌باشد.
۸ – ۳ – حد نصاب تعداد اعضای تشکلهای هیأت علمی با احتساب هیأت مؤسس ۵ درصد کل اعضای هیأت علمی آن دانشگاه و حداقل ۱۰ نفر می‌باشد.
فصل سوم – نظارت:
ماده ۴ – به منظور حمایت از حقوق سیاسی و اجتماعی دانشگاهیان و انجام وظایف مقرر در این آیین‌نامه، هیأت نظارت در هر دانشگاه با ترکیب و شرح وظایف زیر تشکیل می‌شود:
۱ – ۴ – ترکیب هیأت نظارت دانشگاه:
الف. رییس دانشگاه ( رییس هیئت)
ب. مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه.
ج – نماینده وزارت فرهنگ و آموزش عالی یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا دانشگاه آزاد اسلامی حسب مورد.
۲ – ۴ – وظایف هیأت نظارت دانشگاه:
الف. بررسی اساسنامه و صلاحیت اعضای مؤسس تشکلهای اسلامی.
ب. اعلام موافقت اصولی و صدور پروانه فعالیت برای تشکلهای اسلامی.
ج. صدور مجوز انجام فعالیت تشکلها.
د. نظارت برحسن اجرای انتخابات تشکلهای اسلامی.
هـ – رسیدگی به تخلفات تشکلها بر اساس آیین‌نامه مربوط.
و. رسیدگی به شکایات واصل شده از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی در ارتباط با فعالیتهای تشکلهای اسلامی.
ز. توقف و یا لغو پروانه فعالیت تشکلهای اسلامی.
تبصره: [الحاقی ۱۳۸۰/۱۱/۹]
هیئت نظارت دانشگاه می‌تواند پس از تأیید هیئت نظارت مرکزی بخشی از وظایف خود را شامل بندهای «ج، د، هـ، و» به شورایی متشکل از معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاهها، معاونت دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و نماینده وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی حسب مورد تفویض نماید.
ماده ۵. به منظور انجام وظایف مقرر در این آیین‌نامه، هیأت نظارت مرکزی در وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی با ترکیب و شرح وظایف زیر تشکیل می‌شود:
۱ – ۵ – ترکیب هیأت نظارت مرکزی:
الف – وزیر یا رییس دستگاه.
ب – رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها.
ج – یکی از معاونان وزیر یا رییس دستگاه به انتخاب وی.
د – یک نفر از رؤسای دانشگاهها حسب مورد.
هـ – نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی.
و: [الحاقی ۱۳۷۹/۱۰/۱۳]
در مواردی که مسائل مربوط به بسیج دانشجویی در هیأت نظارت مرکزی مطرح شود فرمانده نیروی مقاومت بسیج با حق رأی در آن هیأت حضور خواهد داشت.
۲ – ۵ – وظایف هیأت نظارت مرکزی:
الف – رسیدگی نسبت به درخواستهای تجدد نظر در تصمیمات هیأت نظارت دانشگاهها و تخلفات آنها حداکثر ظرف مدت دو ماه .
ب – تدوین و تصویب دستورالعمل‌های اجرایی این آیین‌نامه حسب مورد.
ج – تدوین و تصویب آیین‌نامه رسیدگی به شکایات و تخلفات تشکلهای اسلامی و آیین‌نامه فوق در ۵ ماده و ۸ تبصره در جلسه ۴۴۸ مورخ ۱۳۷۸.۶.۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و از تاریخ تصویب، آیین‌نامه‌های مغایر با آن ملغی می‌شود.
ماده ۶- [الحاقی ۱۳۷۸/۷/۶]
کلیه تشکلهای اسلامی دانشگاهیان که براساس مصوبه جلسه ۲۶۵ مورخ ۱۳۷۰.۸.۲۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شده‌اند قانونی‌اند و رسمیت دارند.
۱ – ۶ – فعالیتهای کلیه تشکلهای اسلامی دانشگاهی از تاریخ تصویب براساس مفاد این آیین‌نامه خواهد بود.
۲ – ۶ – تشکلهای اسلامی مزبور موظفند حداکثر در ظرف یک سال اساسنامه‌های خود را با این آیین‌نامه تطبیق دهند.
۳ – ۶ – چنانچه براساس تشخیص هیأت نظارت مرکزی، هر کدام از تشکلهای مزبور حائز شرایط نبودند با آن تشکل برخورد قانونی صورت میگیرد.
ماده ۷- [الحاقی ۱۳۷۸/۷/۶]
مسئولیت هماهنگی و توزیع عادلانه کمکهای دانشگاه به تشکلها بر عهده هیأت نظارت خواهد بود.
۱ – ۷ – مسئولان ذی‌ربط تنها مجازند به تشکلهایی تسهیلات ارائه داده و یا اجازه استفاده از امکانات دانشگاهها را بدهند که مجوز فعالیت را طبق این آیین‌نامه دریافت کرده باشند.
ماده ۸ – [الحاقی ۱۳۷۸/۷/۶]
دستورالعمل‌های اجرایی این آیین‌نامه و همچنین آیین‌نامه رسیدگی به شکایات و تخلفات تشکلهای اسلامی در جلسه مشترک هیأت‌های نظارت مرکزی وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در شکل واحد به تصویب نهایی می‌رسد.
رییس جمهور و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی – سیدمحمد خاتمی