آیین‌نامه نحوه انجام پژوهشها و تحقیقات علمی در مناطق دریایی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و دریای عمان

تاریخ تصویب: ۱۳۷۷/۰۲/۰۲
تاریخ انتشار: ۱۳۷۷/۰۲/۲۴

۷۸۲۰ت۱۶۰۹۳‌هـ – ۱۳۷۷.۰۲.۱۵

‌هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۷.۲.۲ بنا به پیشنهاد شماره .۲۱۴۱۱ و مورخ ۱۳۷۴.۱۰.۱۱ وزارت فرهنگ و آموزش عالی و به استناد ماده (۲۲) قانون‌ مناطق دریایی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و دریای عمان – مصوب ۱۳۷۲ – آیین‌نامه نحوه انجام پژوهش‌ها و تحقیقات علمی در مناطق دریایی‌ جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و دریای عمان را به شرح زیر تصویب نمود:

‌ماده ۱- در این آیین‌نامه عبارات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
‌دولت ایران: دولت جمهوری اسلامی ایران .
‌فعالیت: کلیه اقدامهای عملی مستقیم که با هدف کاوش و انجام پژوهش‌ها و تحقیقات علمی در مناطق دریایی موضوع این آیین‌نامه انجام شود.
‌تحقیقات علمی: تحقیقاتی که تنها برای افزایش دانش انسان از محیط دریایی با اهداف صلح‌آمیز انجام می‌شود. این تحقیقات شامل شناسایی خصوصیات‌ فیزیکی، شیمیایی، منابع زیستی، زمین شناسی و منابع غیر زیستی آب و نظایر آن در بستر و زیر بستر مناطق دریایی کشور جمهوری اسلامی ایران است.
‌پژوهش: اعم از پژوهش‌های نظری و کاربردی است.
‌مناطق دریایی: مناطق مشمول قانون مناطق دریایی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس و دریای عمان مصوب ۱۳۷۲ است.

‌ماده ۲- کلیه فعالیتها و پژوهش‌ها و تحقیقات موضوع این آیین‌نامه با هدف صلح‌آمیز در مناطق دریایی انجام می‌شود.

ماده ۳- ایجاد و استفاده از هر نوع‌ تأسیسات و جزایر مصنوعی، تأسیسات یا تجهیزات شناور به منظور انجام تحقیقات علمی در مناطق دریایی باید با کسب موافقت قبلی و تحت شرایط اعلام‌شده توسط دولت ایران صورت گیرد. این گونه تأسیسات پس از احداث، تحت صلاحیت دولت ایران قرار میگیرند. پس از خاتمه تحقیقات در صورت اعلام‌ دولت ایران اینگونه تأسیسات یا تجهیزات باید توسط تحقیق کننده و با هزینه او برچیده شوند و در غیر این صورت دولت ایران حق خواهد داشت نسبت به‌ برچیدن آنها رأساً اقدام و هزینه‌های مربوط را از مجری طرح تحقیقاتی علمی مطالبه نماید .

‌ماده ۴- انجام فعالیت و ایجاد و استفاده از تأسیسات و تجهیزات موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه نباید وقفه‌ای در امر کشتیرانی، ماهیگیری، نصب کابلها و‌ لوله‌های نفتی، حفظ منابع جاندار و بیجان ایجاد نماید. همچنین مانع استفاده از فضای ماوراء دریای آزاد و نیز سیستم‌های ارتباطی کشور گردد. تعیین حریم‌ ایمنی به شعاع حداکثر ۵۰۰ متر اطراف این گونه تأسیسات یا تجهیزات مجاز است و مراتب توسط دولت ایران (‌سازمان بنادر و کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ ایران) به کلیه شناورها اعلام خواهد شد .

‌ماده ۵- تأسیسات و تجهیزات موضوع ماده (۳) این آیین‌نامه باید دارای علایم مشخصی که نمایانگر دولت یا سازمان بین المللی محل ثبت است، باشند. این‌ علایم باید طبق استانداردهای بین المللی بوده ایمنی دریانوردی و پرواز را نیز تأمین نماید.

‌ماده ۶- دولت یا سازمانهای بین المللی تحقیق کننده و متقاضیان داخلی غیر دولتی، مسؤول جبران کلیه خساراتی هستند که در اثر فعالیت و انجام تحقیقات یا‌ اقدامات آنها و اشخاص تحت امر آنها به دولت ایران یا سایر اشخاص وارد می‌شود. به منظور اطمینان از پرداخت خسارت‌های احتمالی فوق الذکر و پذیرش‌ مسؤولیت ناشی از انجام فعالیتهای تحقیقاتی موضوع این آیین‌نامه، باید فعالیتهای تحقیقاتی یاد شده و نیز تجهیزات و تأسیسات مربوط به آنها از قبل بیمه شده‌ باشند.

‌ماده ۷- انجام فعالیت، پژوهش و تحقیقات علمی موجب ایجاد هیچ حقی در مورد قسمتی از محیط زیست دریایی یا منابع آن نخواهد شد.

‌ماده ۸- انجام فعالیت، پژوهش و تحقیقات علمی باید مزاحم اقدامات دولت ایران شود و نیز نباید باعث آلودگی و تخریب محیط زیست گردد.

‌ماده ۹- نتایج فعالیت، پژوهش و تحقیقات علمی باید به اطلاع وزارتخانه یا سازمان تخصصی ذی‌ربط و نیز مرکز ملی اقیانوس شناسی برسد و در صورت اعلام‌ سازمانهای یاد شده برای کمک به تجزیه و تحلیل نتایج اطلاعات و تحقیقات بدست آمده، کمک لازم از طرف دولت یا سازمان بین المللی مجری تحقیقات،‌انجام گیرد.

‌ماده ۱۰- نتایج فعالیت، پژوهش و تحقیقات علمی با توافق دولت ایران توسط رسانه‌های عمومی داخلی و بین المللی قابل انتشار است .

‌ماده ۱۱- انجام هرگونه تحقیقات به منظور اکتشاف منابع زیستی و غیر زیستی در مناطق دریایی، منوط به طی تشریفات مذکور در ماده (۱۴) این آیین‌نامه است،‌ مگر اینکه مراتب به طور خاص در موافقتنامه دولت ایران با دیگر دولتها تعیین تکلیف شده باشد.

‌ماده ۱۲- اتباع خارجی برای انجام فعالیت، پژوهش و تحقیقات علمی باید از طریق دولت متبوع یا سازمان بین المللی مربوط اقدام نمایند.

‌ماده ۱۳- [اصلاحی ۱۳۷۹/۶/۱۶]
متقاضی فعالیت، پژوهش و تحقیقات علمی (‌دولت یا سازمان بین المللی صلاحیتدار) مکلف است اطلاعات معین را به شرح فرم ضمیمه شماره (۱)،‌ حداقل شش ماه قبل از زمان اجرای طرح تحقیقاتی، از طریق نمایندگی دولت ایران در خارج و یا نمایندگی دولت متبوع خود در ایران به وزارت امور خارجه‌ تسلیم نماید. وزارت امور خارجه پس از دریافت تقاضا و مدارک مربوط نسخه ای از آن را برای وزارتخانه‌های دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و اطلاعات ارسال می‌کند تا ظرف ۱۵ روز در مورد آن اعلام نظر کنند، پس از پایان مدت مذکور مدارک مربوط به همراه نظریه وزارتخانه ‌های یاد شده (‌در صورت وصول) و اظهار نظر وزارت امور خارجه به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (‌مرکز ملی اقیانوس شناسی) منعکس می‌گردد وزارت فرهنگ و آموزش عالی درخواست رسیده را همراه با اظهار نظر برای شورای عالی اقیانوس شناسی کشور ارسال میکند. در صورت تأیید کمیته تخصصی‌ذی‌ربط در شورای عالی اقیانوس شناسی کشور، مجوز لازم مطابق فرم ضمیمه شماره (۲) توسط مرکز ملی اقیانوس شناسی صادر می‌شود و برای اطلاع‌ واحدهای مستقر در مناطق دریایی محل تحقیقات، مراتب به ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان بنادر و کشتیرانی و برای اطلاع و نظارت بر کلیه مراحل انجام‌ پژوهش و تحقیقات به وزارتخانه یا سازمان تخصصی ذی‌ربط اعلام می‌شود.

‌تبصره ۱- در صورتی که پس از شش ماه از تاریخ دریافت تقاضا هیچگونه پاسخی به متقاضی داده نشود، مخالفت ضمنی تلقی می‌شود. در صورت عدم تطبیق‌ اطلاعات مندرج در تقاضا با واقعیت‌ها و شواهد آشکار مانند درج اطلاعات نادرست در خصوص ماهیت و موضوع پروژه، اطلاعات بیشتری از متقاضی مطالبه‌ می‌شود. عدم ایفای تعهدات سابق متقاضی که از تحقیقات قبلی ناشی شده است، مانع اعطای مجوز خواهد بود.

‌تبصره ۲- اگر درخواست از طرف سازمان بین المللی باشد که دولت ایران عضو آن است و در هنگام اتخاذ تصمیم در خصوص انجام تحقیقات در مناطق دریایی‌ ایران، نماینده دولت ایران در جلسه حضور داشته و به انجام تحقیقات رأی مثبت داده است ،‌ نماینده ایران موظف است مراتب را به وزارت فرهنگ و آموزش‌ عالی (‌مرکز ملی اقیانوس شناسی) اعلام نماید تا خارج از نوبت رسیدگی و تصمیم‌گیری شود.

‌تبصره ۳-‌ متقاضیان داخلی غیر دولتی برای اخذ مجوز، درخواستهای خود را به وزارت فرهنگ و آموزش عالی (‌ مرکز ملی اقیانوس شناسی )‌ منعکس می‌نمایند.

‌تبصره ۴- سازمانهای دولتی برای فعالیتهای مختص به خود که رأساً انجام می‌دهند، نیاز به اخذ مجوز نخواهند داشت.

‌ماده ۱۴- در صورت عدم رعایت هر یک از موارد فوق و یا عدم تطابق پژوهش‌ها و تحقیقات با اطلاعات اولیه‌ای که به دولت ایران ارائه شده است، دولت ایران‌ می‌تواند انجام پژوهش‌ها و تحقیقات را به حالت تعلیق در آورد. اگر در مدت معقولی دولت یا سازمان بین المللی مجری تحقیق، خود را با مقررات این آیین‌نامه‌ وفق ندهد دولت ایران مجوز صادره را باطل و ملغی‌الاثر خواهد نمود.

‌تبصره – ایجاد هر گونه تغییر در طرح‌های تحقیقاتی بدون اخذ مجوز قبلی از دولت ایران، مشمول مفاد قسمت اخیر این ماده خواهد بود.

‌ماده ۱۵- به تخلفاتی که از مقررات این آیین‌نامه انجام گیرد، مطابق قوانین جمهوری اسلامی ایران رسیدگی خواهد شد.

‌حسن حبیبی
‌معاون اول رییس جمهور


‌فرم ضمیمه شماره (۱)

‌ضمیمه (۱)
‌درخواست نامه

‌ضمیمه (۱)
‌درخواست نامه
۳- روش اجراء مشخصات کشتی و وسایل مورد استفاده برای اجرای طرح

‌ضمیمه (۱)
‌درخواست نامه

‌ضمیمه (۱)
‌درخواست نامه

‌فرم ضمیمه شماره (۲)
‌مجوز انجام پژوهش و تحقیقات علمی دریایی در مناطق دریایی جمهوری اسلامی ایران
‌این مجوز به استناد تأیید شماره………….. مورخ….. کمیته تخصصی شورای عالی اقیانوس شناسی کشور برا انجام پژوهش و تحقیقات علمی دریایی‌ به………………………………‌با مشخصات مشروح زیر اعطا می‌گردد.
‌نام و نشانی سازمان :
‌نام کشتی تحقیقاتی :
‌نام دستگاه ایرانی نظارت کننده :
‌مدت انجام تحقیقات از تاریخ صدور مجوز:
‌مختصات جغرافیایی منطقه دریایی جمهوری اسلامی ایران

‌نکات قابل توجه:
۱- تحقیقات باید بر اساس اطلاعات ذکر شده در درخواست نامه انجام پذیرد.
۲- انجام هرگونه تغییر در برنامه تحقیقات منوط به دادن اطلاع قبلی به مرکز ملی اقیانوس شناسی کشور و کسب مجوز لازم از این مرکز است.
‌رییس مرکز ملی اقیانوس شناسی
‌امضاء