شماره: ۵۳۲۵/ت۱۶۵۹۳ه – ۱۳۷۵/۰۵/۲۱
هیات وزیران در جلسه مورخ ۱۷/۵/۱۳۷۵ بنا به پیشنهاد شماره ۳۵۰۴/۴۷/۴۱ مورخ ۲۷/۳/۱۳۷۵ وزارت راه و ترابری به استناد ماده (۲) آیین‌نامه چگونگی تنظیم و انعقاد توافق های بین‌المللی – مصوب ۱۳۷۱ – تصویب نمود:
وزارت راه و ترابری مجاز است نسبت به امضای مقدماتی موافقتنامه «حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت عربستان سعودی» در چهارچوب متن پیوست اقدام کند و مراحل قانونی را تا تصویب نهایی پیگیری نماید.
حسن حبیبی
معاون اول رییس جمهور
موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری عربستان سعودی
مصوب ۱۳۷۵,۰۵,۱۷
مقدمه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری عربستان سعودی با تمایل یکسان به انعقاد موافقتنامه ای به منظور تأسیس و بهره برداری از سرویسهای هوایی منظم بین سرزمینهای خود و ماورای این سرزمینها، نسبت به موارد زیر موافقت نمودند:
ماده ۱- تعاریف
به جز در مواردی که فحوای عبارت ، معنی دیگری را ایجاب نماید، از لحاظ تفسیر و اجرای این موافقتنامه:
الف : اصطلاح “کنوانسیون” هواپیمایی کشوری بین‌المللی که در تاریخ شانزدهم آذر ماه سال یکهزار و سیصد و بیست و سه هجری شمسی برابر با هفتم دسامبر سال یکهزار و نهصد و چهل و چهار میلادی در شیکاگو برای امضا مفتوح شد، اطلاق می شود، همچنین شامل هر الحاقیه ای که به موجب ماده (۹۰) کنوانسیون یاد شده و هر اصلاحیه ، الحاقیه یا کنوانسیونی که به موجب مواد (۹۰) و (۹۴) آن تصویب شده است ، تا جایی که این موارد برای هر دو طرف متعاهد نافذ باشد خواهد بود.
ب : اصطلاح “مقامهای هواپیمایی” در مورد جمهوری اسلامی ایران به “سازمان هواپیمایی کشوری” و هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام وظایف فعلی یا وظایف مشابه آن سازمان باشد، و در مورد دولت جمهوری عربستان سعودی به وزیر مسؤول هواپیمایی کشوری و هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن باشد، اطلاق می شود.
پ : اصطلاح “شرکت هواپیمایی تعیین شده” به یک شرکت هواپیمایی که به موجب ماده (۳) این موافقتنامه تعیین شده و اجازه فعالیت یافته باشد، اطلاق می شود.
ت : اصطلاح “ظرفیت” در مورد یک هواپیما، به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما در یک مسیر یا قسمتی از مسیر و اصطلاح “ظرفیت” در مورد “سرویس توافق شده” به ظرفیت هواپیما در چنین سرویسی ضربدر دفعات پرواز هواپیمای یاد شده طی زمان معین در تمام یا قسمتی از مسیر، اطلاق می شود.
ث : اصطلاح “سرزمین” در مورد یک کشور به مناطق خاکی و آبهای سرزمینی مجاور آن که تحت حاکمیت و سلطه آن کشور است ، اطلاق می شود.
ج : اصطلاحات “سرویس هوایی”، “سرویس هوایی بین‌المللی”، “شرکت هواپیمایی”، “توقف به منظورهای غیر حمل و نقل” به ترتیب دارای همان معانی است که در ماده (۹۶) کنوانسیون به آنها داده شده است .
چ – اصطلاح “نرخ” به قیمتی که بایستی برای حمل مسافر، بار همراه و غیر همراه پرداخت گردد و شرایطی که قیمتها به موجب آنها اعمال می شود از جمله قیمتها و شرایط مقرر برای آژانسها (نمایندگیها) و سایر خدمات جنبی به استثنای دستمزدها و شرایط حمل پست می باشد، اطلاق می شود.
بدیهی است که عناوین مواد موافقتنامه حاضر، معانی هیچ یک از مقررات آن را به نحوی از انحا محدود نمی کند یا توسعه نمی دهد.
ماده ۲- اعطای حقوق
۱ – هر طرف متعاهد حقوق مشخص شده در این موافقتنامه را جهت انجام سرویسهای هوایی بین‌المللی منظم به وسیله شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر به شرح زیر به طرف متعاهد دیگر اعطا می کند:
الف : پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر،
ب : توقف در سرزمین یاد شده به منظورهای غیر حمل و نقل، و
پ : توقف در سرزمین یاد شده در نقاطی که برای آن مسیر، در جدول مسیر پیوست موافقتنامه حاضر مشخص شده است به منظور سوار و پیاده کردن مسافر، بار و پست در حمل و نقل بین‌المللی
۲ – استفاده از آزادی پنجم حقوق حمل و نقل، مشروط به موافقت شرکتهای هواپیمایی تعیین شده کشور اعطا کننده و تصویب مقامهای صلاحیتدار طرفهای متعاهد می باشد.
۳ – هیچ یک از مفاد این موافقتنامه به گونه ای تلقی نخواهد شد که شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد محق باشد در سرزمین طرف متعاهد دیگر، در قبال مزد یا کرایه، مسافر، بار یا پست به مقصد نقطه دیگر در سرزمین طرف متعاهد دیگر حمل کند.
۴ – در مناطق جنگی یا تحت اشغال نظامی یا در مناطقی که این عملیات در جریان است، انجام این قبیل سرویسها منوط به تصویب مقامهای صلاحیتدار مربوط خواهد بود.
ماده ۳- تعیین و اجازه
۱ – هر طرف متعاهد حق دارد یک شرکت هواپیمایی را برای انجام سرویسهای مورد توافق در مسیرهای مشخص شده تعیین و مراتب را به طور کتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید.
۲ – پس از دریافت اعلامیه تعیین، مقامهای صلاحیتدار طرف متعاهد دیگر با رعایت مفاد بندهای (۳) و (۴) این ماده به شرکت هواپیمایی دیگری تعیین شده، بدون تأخیر اجاره مربوط را اعطا خواهد کرد.
۳ – مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد می توانند از شرکت هواپیمایی که توسط طرف متعاهد دیگر تعیین شده بخواهند که مقامهای یاد شده را قانع سازد که شرایط مقرر در قوانین و مقرراتی را که به طور معمول و مناسب برای انجام سرویسهای هواپیمایی بین‌المللی برابر مفاد کنوانسیون توسط مقامهای یاد شده اعمال می شود، داراست .
۴ – هر طرف متعاهد حق دارد، در هر مورد که کشور متعاهد یاد شده، قانع نشده باشد که مالکیت عمده و کنترل مؤثر شرکت هواپیمایی مربوط، در دست طرف متعاهدی که شرکت هواپیمایی را تعیین نموده یا اتباع طرف متعاهد یاد شده است، از اعطای اجازه بهره برداری موضوع بند (۲) این ماده امتناع ورزد و یا هر شرطی را که برای اعمال حقوق مشخص شده در ماده (۲) موافقتنامه حاضر توسط آن شرکت هواپیمایی تعیین شده لازم بداند وضع نماید.
۵ – در هر زمان پس از آن که مفاد بندهای (۱) و (۲) این ماده به مرحله عمل درآمده باشد، شرکت هواپیمایی که بدین نحو تعیین شده و اجازه کسب نموده، می تواند بهره برداری از سرویسهای مورد توافق را آغاز کند، مشروط بر آن که بهره برداری از این سرویسها مادامی که برخی برابر مفاد ماده (۱۰) این موافقتنامه در مورد سرویسهای یاد شده لازم الاجرا نشده ، اجرا نپذیرد.
ماده ۴- تعلیق و لغو
۱ – هر طرف متعاهد حق دارد در موارد مشروح زیر اجازه بهره برداری صادر شده را لغو یا استفاده از حقوق مشخص شده در ماده (۲) این موافقتنامه را در مورد شرکت هواپیمایی تعیین شده توسط طرف متعاهد دیگر معلق نماید یا هر شرطی را که ممکن است برای استفاده از این حقوق لازم باشد وضع نماید:
الف : در هر موردی که قانع نشده باشد مالکیت عمده و کنترل مؤثر آن شرکت هواپیمایی در اختیار طرف متعاهدی می باشد که شرکت یاد شده را تعیین نموده یا در اختیار اتباع طرف متعاهد یاد شده است، یا
ب : در موردی که شرکت هواپیمایی یاد شده قوانین یا مقررات طرف متعاهدی را که این حقوق را اعطا نموده است رعایت نکند،
پ : در موردی که شرکت هواپیمایی یاد شده به هر نحوی از انحا عملیات بهره برداری را برابر مقررات موافقتنامه حاضر انجام ندهد.
۲ – جز در مواردی که لغو یا تعلیق یا وضع شرایط یاد شده در بند (۱) این ماده به صورت فوری برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین یا مقررات لازم باشد، اعمال این حق فقط پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر انجام خواهد گرفت. چنین مشورتی بین مقامهای هواپیمایی در اسرع وقت پس از دریافت درخواست مشورت آغاز خواهد شد.
ماده ۵- شمول قوانین و مقررات
۱ – قوانین و مقررات یک طرف متعاهد که ناظر به ورود یا خروج هواپیمایی که به امر هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارد یا ناظر به بهره برداری و هوانوردی چنین هواپیمایی حین پرواز بر فراز یا در داخل سرزمین طرف متعاهد یاد شده می باشند، نسبت به هواپیماهای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مجری خواهد بود.
۲ – قوانین و مقررات یک طرف متعاهد که ناظر به ورود، اقامت موقت و خروج مسافران و کارکنان و بار یا پست از سرزمین آن است از قبیل تشریفات ورود و خروج و مهاجرت و نیز مقررات گمرکی و بهداشتی در مورد مسافران و کارکنان و بار یا پست حمل شده توسط هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر، در زمانی که در زمین یاد شده باشد اعمال خواهد شد.
۳ – طرف متعاهد نسخه هایی از قوانین و مقررات مربوط مندرج در این ماده را بنا به تقاضا در اختیار طرف متعاهد دیگر خواهد گذاشت .
۴ – شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد مجاز خواهد بود نمایندگیهای خود را در سرزمین طرف متعاهد دیگر دایر نماید. در صورت تعیین یک نمایندگی کل یا نمایندگی فروش کل ، این نماینده برابر قوانین و مقررات مربوط جاری هر یک از طرفها منصوب خواهد شد.
۵ – انتقال درآمدهای حاصله توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد، برابر مقررات تسعیر ارزهای خارجی قابل اجرا در دو کشور صورت خواهد گرفت . طرفها همه امکانات خود را برای تسهیل در انتقال چنین درآمدهایی پس از کسر مخارج به کار خواهند گرفت .
ماده ۶- معافیت از حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و سایر عوارض
۱ – هواپیمای شرکت تعیین شده یک طرف متعاهد که سرویسهای بین‌المللی پرواز می نمایند و همچنین مواد سوختی و روغن موتور و سایر مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی و لوازم مورد نیاز جاری و خواربار موجود در هواپیماهای شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد که مجاز به استفاده از مسیرها و سرویسهای موضوع موافقتنامه حاضر می باشند، به هنگام ورود یا خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر بر اساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و هزینه های بازرسی و سایر عوارض یا هزینه های ملی معاف خواهند بود حتی اگر مواد یاد شده زمانی مورد استفاده قرار گیرد یا به مصرف برسد که هواپیماهای یاد شده بر فراز آن سرزمین در پرواز باشد.
۲ – سوخت و روغن موتور و مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی و لوازم مورد نیاز جاری و خواربار وارد شده به سرزمین یک طرف متعاهد توسط طرف متعاهد دیگر یا اتباع آن که فقط به منظور استفاده در هواپیماهای طرف متعاهد اخیرالذکر می باشند، براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و هزینه های بازرسی و سایر عوارض و هزینه های ملی معاف خواهند بود.
۳ – سوخت و روغن موتور، سایر مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی و لوازم مورد نیاز جاری و خواربار که در سرزمین هر یک از طرف متعاهد، بار هواپیماهای شرکت هواپیمایی طرف متعاهد دیگر می شوند و در سرویسهای بین‌المللی مورد استفاده قرار می گیرند، براساس عمل متقابل حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و مالیاتها و هزینه های بازرسی و سایر عوارض و هزینه های ملی معاف خواهد بود.
۴ – لوازم جاری هوانوردی و همچنین مواد و لوازم نگاهداری شده در هواپیمای شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد، تنها با موافقت مقامهای گمرکی طرف متعاهد دیگر در آن سرزمین قابل تخلیه است . در این صورت می توان این مواد را تا زمانی که طبق مقررات گمرکی به طور مجدد صادر شود و یا ترتیب دیگری در مورد آن داده شود تحت نظارت مقامهای نامبرده قرار داد.
۵ – مسافران اثاثیه مسافر و باری که از سرزمین یک طرف متعاهد در ترانزیت مستقیم می باشند و از حریمی که در فرودگاه بدین منظور اختصاص یافته خارج نمی شوند، فقط مشمول کنترل ساده ای خواهند بود. اثاثیه مسافر و باری که در ترانزیت مستقیم است از حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و سایر مالیاتهای مشابه معاف خواهد بود.
۶ – اسناد رسمی حاوی آرم رسمی شرکت هواپیمایی مانند برچسب چمدان ، بلیط هواپیما، بارنامه ، کارت اجازه ورود به هواپیما و جدول زمانبندی که به داخل سرزمین هر طرف متعاهد برای استفاده اختصاصی شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر وارد شده باشد از کلیه حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و یا مالیاتها براساس عمل متقابل معاف خواهد بود.
ماده ۷- هزینه های فرودگاهی و تأسیساتی
هر یک از طرفهای متعاهد می تواند برای استفاده از فرودگاهها و سایر تأسیسات تحت کنترل خود هزینه های عادلانه و مناسبی را وضع نماید یا اجازه وضع آن را بدهد. با وجود این، هر یک از طرفهای متعاهد موافقت دارد که این هزینه‌ها براساس عمل متقابل از آنچه هواپیماهای ملی آن طرف متعاهد که در سرویسهای مشابه بین‌المللی تردد می نماید و برای استفاده از این فرودگاهها و تأسیسات می پردازند، تجاوز نکند.
ماده ۸- مقررات ظرفیت و تصویب برنامه‌های پرواز
۱ – شرکتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد از رفتار عادلانه و متساوی برخوردار خواهند بود تا بتوانند برای انجام سرویسهای مورد توافق در مسیرهای مشخص شده از فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.
۲ – در انجام سرویسهای مورد توافق، شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد منافع شرکت هواپیمایی طرف دیگر را منظور خواهد داشت تا به نحو غیر مقتضی در سرویسهای طرف دیگر در تمام یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
۳ – هدف اصلی سرویسهای مورد توافق که توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد انجام می‌شود تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار مناسب برای رفع نیازمندیهای جاری و معقول پیش‌بینی شده حمل مسافر و بار و پست بین سرزمین طرف متعاهد تعیین کننده شرکت هواپیمایی و سرزمین طرف متعاهد دیگر است.
۴ – با در نظر گرفتن اصول مندرج در بندهای (۱) و(۲) و(۳) این ماده، شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد، همچنین می تواند ظرفیتی را برای نیازمندیهای حمل و نقل بین سرزمینهای کشورهای مندرج در پیوست این موافقتنامه و سرزمین طرف متعاهد دیگر تأمین نماید.
۵ – ظرفیتی که عرضه می شود از جمله تعداد سرویسها و نوع هواپیمای مورد نیاز استفاده شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در سرویسهای مورد توافق براساس توصیه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده، مورد موافقت مقامها هواپیمایی قرار خواهد گرفت. شرکتهای هواپیمایی تعیین شده چنین توصیه ای را پس از شور لازم بین خود و رعایت اصول مندرج در بندهای (۱،۲ و۳) این ماده به عمل خواهند آورد.
۶ – در صورت عدم توافق بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد، مسایل مشروح در بند (۵) بالا از طریق توافق بین مقامهای هواپیمایی دو طرف متعاهد حل و فصل خواهد شد. تا زمانی که این توافق حاصل نشده، ظرفیت عرضه شده توسط شرکتهای هواپیمایی تعیین شده بدون تغییر باقی خواهد ماند.
۷ – شرکت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد حداکثر سی (۳۰) روز پیش از شروع سرویسها در مسیرهای مشخص شده، برنامه‌های پرواز را به مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر برای تصویب تسلیم خواهد نمود. در مورد تغییرات بعدی نیز از همین قرار عمل خواهد شد. این محدودیت زمانی را می توان در موارد خاص با تصویب مقامهای نامبرده کاهش داد.
ماده ۹- شناسایی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها
گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که توسط یک طرف متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و یا هنوز به قوت خود باقی باشد، توسط طرف متعاهد دیگر برای بهره برداری از مسیرها و سرویسهای موضوع این موافقتنامه معتبر شناخته خواهد شد، مشروط بر این که شرایط صدور یا اعتبار این گواهینامه‌ها و پروانه‌ها مساوی یا بیش از حداقل استانداردهای باشد که به موجب کنوانسیون وضع شده یا خواهد شد. در هر حال هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می دارد که در مورد پرواز از فراز سرزمین خود از شناسایی گواهینامه‌های اعتبار یافته خودداری نماید.
ماده ۱۰- نرخهای حمل و نقل هوایی
۱ – نرخهای مورد اجرا توسط شرکتهای هواپیمایی طرفهای متعاهد در سرویسهای مورد توافق در سطح معقولی خواهد بود که با توجه به کلیه عوامل مربوط از جمله هزینه بهره برداری و سود معقول و خصوصیات سرویس و نرخهای شرکتهای هواپیمایی دیگر که در تمام یا قسمتی از همان مسیرها سرویسهای منظم انجام می دهند وضع می شود.
۲ – نرخهای موضوع بند (۱) این ماده براساس قواعد زیر تعیین می شود:
الف : هر گاه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد، عضو یک اتحادیه بین‌المللی شرکتهای هواپیمایی با مکانیسم تعیین نرخ باشند و یک قطعنامه نرخ، ناظر بر سرویسهای مورد توافق از پیش وجود داشته باشد، نرخها بر اساس این قطعنامه بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد توافق خواهد شد.
ب : هر گاه قطعنامه ای درباره نرخ ناظر بر سرویسهای مورد توافق وجود نداشته باشد یا یک یا هیچ یک از شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد عضو اتحادیه شرکتهای هواپیمایی موضوع بند (الف) بالا نباشند، شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در مورد نرخهایی که برای سرویسهای مورد توافق اعمال می شود بین خود توافق خواهند نمود.
پ : نرخهایی که بدین ترتیب مورد توافق قرار می گیرد لااقل سی (۳۰) روز پیش از تاریخ پیشنهادی اجرا برای تصویب به مقامهای هواپیمایی طرفها تسلیم خواهد شد. این محدودیت زمانی به شرط موافقت مقامهای یاد شده قابل کاهش است.
ت : در صورتی که شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد نتوانند درباره نرخهای قابل اجرا به توافق برسند یا در صورتی که یک طرف متعاهد شرکت هواپیمایی خود را به منظور انجام سرویسهای مورد توافق تعیین ننموده باشد و یا چنانچه در فاصله پانزده (۱۵) روز اول از دوره سی (۳۰) روزه موضوع بند (ج) این ماده، مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد برابر بندهای (الف) و(ب) این ماده به مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر اعلام دارد، مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهای مناسب به توافق برسند لیکن هیچ نرخی قبل از تصویب مقامهای هواپیمایی هر کدام از طرفهای متعاهد به موقع اجرا در نخواهند آمد.
۳ – نرخهای تعیین شده به موجب مفاد این ماده تا زمانی که نرخهای جدید تعیین نشده باشد، به قوت خود باقی خواهد ماند.
ماده ۱۱- امنیت هوانوردی
۱ – طرفهای متعاهد در راستای حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل، تأکید می نمایند که تعهد آنان در قبال یکدیگر برای حفظ امنیت هواپیمایی کشوری در برابر اعمال مداخله غیر قانونی، جزء جدا نشدنی این موافقتنامه را تشکیل می دهد.
طرفهای متعاهد بدون تحدید کلیت حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل، به ویژه برابر با مفاد کنوانسیون راجع به جرایم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما، امضا شده در توکیو به تاریخ بیست و سوم شهریور ماه سال یکهزار و سیصد و چهل و دو هجری شمسی برابر با چهاردهم سپتامبر یکهزار و نهصد و شصت و سه میلادی، کنوانسیون راجع به جلوگیری از تصرف غیر قانونی هواپیما، امضا شده در لاهه به تاریخ بیست و پنجم آذر ماه سال یکهزار و سیصد و چهل و نه هجری شمسی برابر با شانزدهم دسامبر سال یکهزار و نهصد و هفتاد و کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیر قانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری، امضا شده در مونترال به تاریخ اول مهر ماه سال یکهزار و سیصد و پنجاه هجری شمسی برابر با بیست و سوم سپتامبر سال یکهزار و نهصد و هفتاد و یک میلادی را عمل خواهند کرد.
۲ – طرفهای متعاهد کلیه مساعدتهای لازم را برای جلوگیری از اعمال تصرف غیر قانونی هواپیماهای کشوری و سایر اعمال غیر قانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافران و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمایی کشوری را بنا به تقاضا در مورد یکدیگر به عمل خواهد آورد.
۳ – طرفهای متعاهد باید در روابط دو جانبه خود برابر مقررات امنیت هوانوردی تعیین شده از سوی سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری که به عنوان ضمایم کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی شناخته شده اند تا حدودی که این مقررات امنیتی در مورد طرفها قابل اجراست عمل نمایند. آنها باید از گردانندگان هواپیماهایی که محل ثبت آن هواپیما یا محل اصلی کار و یا اقامت دایم آنها در سرزمین طرفهای متعاهد می باشد و نیز گردانندگان فرودگاههای واقع در سرزمینهای خود بخواهند که برابر مقررات امنیت هوانوردی یاد شده عمل نمایند.
۴ – هر طرف متعاهد موافقت دارد که می توان از این گردانندگان هواپیماها درخواست نمود تا مقررات امنیت هوانوردی مورد اشاره در بند (۳) این ماده را که از طرف متعاهد دیگر از لحاظ ورود به سرزمین خود، خروج از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر کرده رعایت کنند. هر طرف متعاهد باید اطمینان حاصل کند که در سرزمین او اقدامات کافی برای حفاظت از هواپیما و بازرسی مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بارو خواربار هواپیما قبل و در زمان سوار شدن مسافران یا بارگیری به گونه مؤثر انجام می شود. هر طرف متعاهد همچنین باید با هر درخواست طرف متعاهد دیگر برای انجام اقدامات امنیتی ویژه معقول برای مقابله با یک تهدید خاص برخورد مثبت داشته باشد.
۵ – هنگامی که حادثه یا خطر بروز حادثه تصرف غیر قانونی هواپیماهای کشوری یا دیگر اعمال غیر قانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافران و خدمه آن، فرودگاهها یا تأسیسات هوانوردی رخ دهد، طرفهای متعاهد باید با تسهیل ارتباطات و دیگر اقدامات مناسب به منظور پایان دادن سریع و ایمن حادثه یاد شده یا خطر مربوط به آن یکدیگر را یاری نمایند.
ماده ۱۲- تسلیم آمار
مقامهای هواپیمایی هر طرف متعاهد، بنابه تقاضای مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر، اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده در سرویسهای مورد توافق توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده خود به یا از سرزمین طرف متعاهد دیگر را که به طور معمول توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده تهیه و به مقامهای هواپیمایی ملی خود تحویل می شود، در اختیار آنها قرار خواهد داد. کلیه اطلاعات اضافی آماری حمل و نقل مورد درخواست مقامهای هواپیمایی یک طرف متعاهد از مقامهای هواپیمایی طرف متعاهد دیگر در صورت تقاضا مورد شور و توافق بین دو طرف متعاهد قرار خواهد گرفت .
ماده ۱۳- مشاوره و اصلاحات
۱ – هر طرف متعاهد یا مقامهای هواپیمایی آن می توانند در هر زمان از طرف متعاهد دیگر یا مقامهای هواپیمایی آن تقاضای مشاوره نمایند.
۲ – مشاوره مورد تقاضای یک طرف متعاهد یا مقامهای هواپیمایی آن در فاصله شصت (۶۰) روز از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.
۳ – هر نوع اصلاح این موافقتنامه پس از آنکه دو طرف متعاهد انجام تشریفات قانون اساسی خود مربوط به انعقاد و لازم‌الاجرا شدن موافقتنامه‌های بین‌المللی را به یکدیگر اطلاع داده باشند، لازم‌الاجرا خواهد شد.
۴ – با وجود مفاد بند (۳) اصلاح جدول مسیر ضمیمه این موافقتنامه ممکن است به طور مستقیم بین مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد مورد توافق قرار گیرد. این اصلاحات پس از تأیید از طریق تبادل یادداشت دیپلماتیک، لازم‌الاجرا خواهد شد.
ماده ۱۴- حق اختلافات
۱ – هرگاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و ضمیمه (ضمایم) آن بین طرفهای متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست تلاش خواهند نمود تا اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
۲ – هرگاه طرفهای متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند، می توانند توافق نمایند موضوع را برای کسب نظر مشورتی به هر شخص یا هیاتی ارجاع کنند.
۳ – چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد به موجب بندهای (۱) و(۲) فوق در مورد حل اختلاف به نتیجه برسند، برابر قوانین و مقررات مربوط، اختلاف به یک دیوان داوری سه نفره ارجاع خواهد شد که هر طرف متعاهد یک داور را تعیین خواهد کرد و دو داور تعیین شده درباره داور سوم توافق خواهند نمود. هر یک از طرفهای متعاهد ظرف شصت (۶۰) روز پس از وصول تقاضای ارجاع اختلاف را به دیوان داوری، از طریق مجرای دیپلماتیک به تعیین داور خود مبادرت خواهد نمود و داور سوم نیز ظرف شصت (۶۰) روز بعد از آن تعیین خواهد شد. چنانچه هر یک از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین نکند، بنا به تقاضای هریک از طرفهای متعاهد، رییس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری برحسب مورد داور یا داورها را تعیین خواهد نمود، مشروط بر‌اینکه چنانچه رییس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری از اتباع هر طرف متعاهد باشد، از نایب رییس ارشد شورا و در صورتی که نامبرده نیز چنین ملیتی داشته باشد، از عضو مقدم شورا که در چنین وضع تابعیتی نباشد، درخواست خواهد شد که حسب مورد داور یا داورها یا داورها را تعیین نماید.
در هر حال داور سوم از اتباع یک دولت ثالث خواهد بود و به عنوان رییس دیوان داوری عمل خواهد کرد.
۴ – دیوان داوری آیین‌نامه کار خود را تعیین خواهد نمود.
۵ – طرفهای متعاهد تعهد می نمایند تصمیمات گرفته شده به موجب این ماده را رعایت کنند.
۶ – مخارج دیوان داوری، شامل مخارج و دستمزدهای داوران به نسبت مساوی بین طرفهای متعاهد تقسیم خواهد شد. هر گونه مخارجی که توسط رییس شورا در رابطه با دستورالعملهای بند (۳) این ماده بوجود آید به عنوان بخشی از هزینه های دیوان داوری محسوب خواهد شد.
ماده ۱۵- فسخ
هر طرف متعاهد می تواند در هر زمان قصد خود را مبنی بر فسخ این موافقتنامه به طور کتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اعلام همان زمان به اطلاع سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری خواهد رسید. در این صورت موافقتنامه دوازده ماده پس از دریافت اعلام فسخ توسط طرف متعاهد دیگر فسخ خواهد شد، مگر آن که اعلام فسخ پیش از پایان این مدت با تراضی طرفین پس گرفته شود. در صورت عدم اعلام وصول از سوی طرف متعاهد دیگر، اعلام فسخ چهارده روز پس از وصول آن به سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۶- مطابقت با کنوانسیون های چند‌جانبه
چنانچه موافقتنامه یا کنوانسیون چند‌جانبه حمل و نقل هوایی در مورد هر دو طرف متعاهد لازم‌الاجرا شود، این موافقتنامه و ضمیمه(ضمایم) آن به گونه ای اصلاح خواهد شد تا با مقررات چنین کنوانسیون یا موافقتنامه ای تطبیق نماید.
ماده ۱۷- ثبت
این موافقتنامه و ضمیمه(ضمایم) آن و کلیه اصلاحات آن نزد سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۱۸- لازم‌الاجرا شدن
این موافقتنامه از تاریخ آخرین اطلاعیه هر طرف متعاهد به طرف متعاهد دیگر مبنی بر رعایت الزامات قانون اساسی خود درباره لازم‌الاجرا شدن این موافقتنامه به مورد اجرا گذارده خواهد شد.
بنا به مراتب فوق نمایندگان تام‌الاختیار امضا کننده زیر که از طرف دولتهای متبوع خود مجاز می باشند، این موافقتنامه را در یک مقدمه و هجده ماده و یک ضمیمه امضا نمود.
این موافقتنامه در تاریخ چهاردهم بهمن ماه سال یکهزار و سیصد و هفتاد و چهار هجری شمسی برابر با سوم فوریه سال یکهزار و نهصد و نود و شش میلادی در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی، انگلیسی و……. که هر دو متن دارای اعتبار یکسان می باشند، در تهران تنظیم شد.
از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران
از طرف دولت جمهوری عربستان سعودی
پیوست
جدول مسیرها
الف : مسیرهایی که قرار است توسط شرکت هواپیمایی (شرکت هواپیمایی) تعیین شده جمهوری اسلامی ایران مورد بهره برداری قرار گیرد. نقاط مبدا نقاط واسط مقصد نقاط ماورا هر نقطه‌ای در کلیه نقاط فرودگاه کلیه نقاط ایران بین‌المللی
ب : مسیرهایی که قرار است توسط شرکت هواپیمایی (شرکتهای هواپیمایی) تعیین شده دولت جمهوری عربستان سعودی مورد بهره برداری قرار گیرد. نقاط مبدا نقاط واسط مقصد نقاط ماورا هر نقطه ای در کلیه نقاط فرودگاه کلیه نقاط در عربستان سعودی
تذکر
1 – هر یک از شرکتهای هواپیمایی می تواند نقاط واسط و نقاط ماورای مندرج در ضمیمه این موافقتنامه را مورد بهره برداری قرار دهد، مشروط بر اینکه بین نقاط یاد شده و سرزمین طرف متعاهد دیگر، آزادی پنجم حقوق حمل و نقل اعمال نشود مگر این که بدین منظور براساس توصیه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده ، موافقتنامه ای بین طرفهای متعاهد منعقد شود.
2 – نقاط واسط و نقاط ماورا در هر یک از مسیرهای مشخص شده بنا به انتخاب شرکتهای هواپیمایی در هر یا کلیه پروازها قابل حذف است .
3 – تعداد و انواع هواپیماهای شرکتهای هواپیمایی تعیین شده در صورت تصویب مقامهای هواپیمایی طرفهای متعاهد بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده توافق خواهد شد.