آیین‏‌نامه ارزشیابی صلاحیت علمی خبرگان بدون مدرک دانشگاهی (اهل تشیع و اهل تسنن) [مصوب ۱۳۷۰]

 [به موجب مصوبه ضوابط کلی ارزشیابی صلاحیت علمی خبرگان بدون مدرک دانشگاهی، مصوب ۱۳۸۱/۶/۵ لغو شده است.]

شماره ۳۴۴۰دش – ۱۳۷۰/۱۰/۱۰

مصوب جلسات 186، 188، 190، 191و 223 و مصوبه تکمیلی جلسه ۲۶۷ مورخ ۱۳۷۰/۹/۲۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی

ماده 1- دانشمندان و فضلای رشته ادب و فرهنگ و علوم انسانی و معارف اسلامی که در میان اهل فن بعنوان صاحب نظر شهرت داشته و یا صاحب تألیفاتی باشند و همچنین فضلای حوزه‌های علمیه که سطوح عالیه را گذرانده باشند می‌توانند حسب شرایط و مقررات این آئین‌نامه در یکی از مراتب 1 و 2 (مربی یا استادیاری) دانشگاهی بشرح زیر انتخاب گردند:

الف – ضوابط استادیاری
داوطلب استادیاری باید واجد شرایط ذیل باشد:
1 – حداقل پنج سال درس خارج را خوانده باشد، یا اثری علمی در رشته تخصصی خود تألیف کرده باشد.
2 – در امتحانات خاصی که در سطح دکتری برگزار خواهد شد شرکت کند و قبول شود. (موضوع مواد 2، 3، 4 و 5).
3- رساله‌ای تحقیقی در رشته تخصصی خود تالیف نماید.

ب – ضوابط مرتبه مربی
داوطلب مرتبه مربی باید واجد شرایط زیر باشد:

1- داشتن حداقل 25 سال و حداکثر 40 سال سن.

2- گذراندن دوره درس خارج حداقل به مدت 3 سال یا تألیف یک اثر علمی.

تبصره – هرگاه متقاضی نه دوره درس خارج را گذرانده باشد و نه اثر علمی تالیف کرده باشد در صورتی که 4 تن از 5 عضو دفتر جذب خبرگان تشخیص دادند که متقاضی از لحاظ علمی واجد شرایط است تأیید این چهار نفر می تواند جایگزین شرط فوق گردد. این حکم در مورد متقاضیان مرتبه استادیاری نیز صادق است.

3- تدوین رساله‌ای در رشته تخصصی مورد نظر.

4- شرکت در امتحانات خاصی که برای این متقاضیان ترتیب داده خواهد شد و موفقیت متقاضی در آن (موضوع مواد 2، 3، 4 و 5).

تبصره – در مورد اهل سنت، گذراندن دوره دوساله تکمیلی برای داوطلبان مرتبه مربی وگذراندن دوره سه ساله تکمیلی برای داوطلبان مرتبه استادیاری که دروس ومحتوای آن دوره ها به تصویب هیات داوران موضوع ماده 8 آیین‌نامه رسیده باشد الزامی است.

ماده 2- شرایط شرکت در امتحانات عمومی و تخصصی:
الف – مصاحبه علمی که توسط کمیسیون منتخب هیات داوران خبرگان بدون مدرک به عمل خواهد آمد و حسب معرفی کمیسیون مبنی بر تائید صلاحیت اقدام به تشکیل پرونده برای ورود در امتحان خواهد شد .
ب- کسانی که در امتحان عمومی حائز نمره قبولی بشوند برای احراز درجه مربی و یا استادیاری، برحسب ضوابط مقرر و با تصویب کمیسیون فوق خواهند توانست در امتحان تخصصی مربوط شرکت نمایند.

ماده 3- مواد امتحان عمومی و تخصصی اهل تشیع:

الف – مواد امتحان عمومی جهت احراز مراتب یک و دو (مربی و استادیاری):
1- کلیات فقه و اصول (در حد جلدین شرح لمعه و اصول مظفر.
2- ادبیات عرب (اعراب گذاری در حد امالی سید مرتضی و مقدمه ابن خلدون).
3- منطق (در حد منطق مظفر یا حاشیه ملاعبدا…).
4- تفسیر (در حد جلد دوم جوامع الجامع).
5- تاریخ اسلام (درحد تاریخ محمد ابراهیم آیتی).
6- فلسفه (در حد بدایة الحکمه).

ب – مواد امتحان تخصصی برای احراز مرتبه مربی:
1- فقه و اصول سطوح عالیه (وسائل و مکاسب و کفایه).
2- فلسفه: نهایه الحکمه و شرح منظومه.
3- کلام: شرح تجربه علامه.

ج – مواد امتحان تخصصی برای احراز مرتبه استادیاری:
– رشته فقه و اصول:
1- فقه و اصول تحلیلی.
– رشته فلسفه:
1- فلسفه و کلام در حد الهیات شفا- جلد ششم اسفار- برهان شفا.

ماده 4 – مواد امتحان عمومی و تخصصی اهل تسنن

الف – مواد امتحان عمومی جهت مراتب یک و دو (مربی و استادیاری):
1- فقه (مغنی المحتاج)
2- ادبیات عرب (اعراب گذاری در حد امالی سید مرتضی و مقدمه ابن خلدون مشترک).
3- منطق (در حد منطق مظفر یا حاشیه ملاعبدالله).
4- تفسیر (در حد بیضاوی).
5- تاریخ اسلام (دکتر فیاض).
6- کلام (در حد شرح عقاید نسفی).

ب – مواد تخصصی برای احراز مرتبه مربی:
1- فقه (تحفه المحتاج ابن حجر).
2- فلسفه و کلام (شرح مقاصد تفتازانی).
3- هدایته مرعیانی (حنفی مذهب).
4- بحرالرائق (حنفی مذهب).

ج – مواد تخصصی برای احراز مرتبه استادیاری:
1- اصول – جمع الجوامع.
2- فقه (المجموع بشرح المهذب «نبوی»).
3- کلام (شرح مواقف).
4- المبسوط سرخسی (برای حنفی مذهب).

ماده 5- حداقل معدل برای قبولی نمره 14 می باشد.

ماده 6- خبرگان بدون مدرک، در هر مرتبه‌ای که پذیرفته شده‌اند (مربی و استادیار) و در هر رشته‌ای که پذیرفته شده‌اند می توانند به تدریس بپردازند.

تبصره – شورای ارزیابی وضعیت خبرگان در هنگام تدوین آیین‌نامه این شورا موظف است که رشته های خاصی را که داوطلب در آنها پذیرفته می شود تعیین کند و برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی تقدیم نماید.

ماده 7- هیأت داوران پس از احراز شرایط و تأیید صلاحیت داوطلب مراتب را به اطلاع وزارت فرهنگ و آموزش عالی خواهد رساند تا وزارتخانه مزبور طبق مقررات به استخدام داوطلب مبادرت ورزد.

تبصره – صدور حکم استخدامی «رسمی – آزمایشی» برای داوطلبانی که سابقه تدریس دانشگاهی نداشته باشند منوط است به تدریس دو نیمسال تحصیلی در دانشگاه به عنوان «مربی قراردادی».

ماده 8- هیأت داوران مرکب از سه تن استادیار دانشیار در رشته‌های مطروحه در ماده 1 و دو روحانی آشنا به مسائل دانشگاهی خواهد بود که از طرف شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب و با حکم وزیر فرهنگ و آموزش عالی منصوب می شوند.

تبصره – در مواردی که پرونده مطروحه مربوط به اهل تسنن است یکی از استادان اهل سنت به پیشنهاد شورای نمایندگان مقام معظم رهبری در دانشگاهها و نفر دیگر حسب مورد یکی از نمایندگان مقام معظم رهبری در امور اهل سنت در منطقه با حق رأی در جلسات هیات داوران موضوع ماده 8 شرکت می نماید.

ماده 9- متخصصان رشته های هنری پس از تأیید گروهی مرکب از پنج تن استادیار یا بالاتر که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی معین و با حکم وزیر فرهنگ و آموزش عالی منصوب می شوند می توانند در مرتبه مربی یا استادیاری در سال اول بصورت قراردادی، و به شرط توفیق بصورت رسمی آزمایشی انتخاب شوند.

تبصره- در صورتی که عضو متقاضی به نحوی در استخدام رسمی قطعی دانشگاه بوده باشد و عملا بعنوان کارشناس در گروه آموزشی در رشته تخصصی خود انجام وظیفه کند، مرتبه او را می توان به وضعیت رسمی قطعی تغییر داد، مشروط بر اینکه صلاحیت علمی او توسط گروه پنج نفره مورد تأیید قرار گیرد.

ماده 10- مشمولین مواد 1و 9 این آیین‌نامه لازم است احاطه کافی به زبان فارسی داشته و معلومات جنبی متناسب با رشته و رتبه تدریس خود در دانشگاه را دارا باشند.

ماده 11- کسانی که دارای تجربیاتی در یکی از زمینه های تجربی و فنی بوده ودر زمره اهل فن در آن زمینه محسوب شوند، چنانچه در امتحانات کمیته‌های تخصصی گروه برنامه‌ریزی مربوط موفق شوند می‌توانند به عنوان استادکار و بصورت کارمزدی در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی استخدام شوند.

ماده 12- صلاحیت عمومی داوطلبان عضویت در هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی که مشمول این آیین‌نامه می شوند باید به تائید هیات مرکزی گزینش استاد برسد.
[اضافه شده ۱۳۷۲/۴/۸]- صدور مدرک منوط به احراز صلاحیت‌های علمی و اخلاقی داوطلب است.

ماده 13- چنانچه به دلائل خاص سیاسی اعطاء مرتبه دانشیاری و استادی به خبرگان اهل تشیع ضرورت داشته باشد باید این موضوع در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح گردد.

ماده 14 – اعتبارات و امکانات مربوط به اجرای آئین‌نامه از طرف وزارت فرهنگ و آموزش عالی پیشنهاد میشود و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

ماده 15- این آیین‌نامه در 15 ماده و 5 تبصره در تعقیب مصوبات جلسات 186، 188، 190، 191، 194 و 223 مورخ 70/9/26 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و جایگزین مصوبه شماره ۱۶۸۸/دش مورخ ۱۳۶۸/۵/۱۴ شورای عالی می‌گردد.

ماده واحده – ارزشیابى صلاحیت علمى نامزدهاى تدریس معارف اسلامى را شوراى خبرگان بدون مدرک با رعایت ضوابط انجام دهد و در ضمن تأکید شد آن شورا در کار خود تسریع کند و بنا به نیاز، در سال چند بار امتحان برگزار کند.