[قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، مصوب ۱۳۶۲]
ماده 1 – ماده 2 به شرح زیر اصلاح و تبصره 1 آن به عنوان تبصره ماده مذکور ابقاء و تبصره 2 آن حذف گردید:
ماده 2 – عده نمایندگان مجلس 270 نفر می‌باشد و افزایش تعداد آن، بر اساس اصل 64 قانون اساسی خواهد بود.
ماده 2 – ماده 3 به شرح زیر اصلاح گردید:
ماده 3 – نظارت بر انتخابات مجلس به عهده شورای نگهبان می‌باشد. این نظارت استصوابی و عام در تمام مراحل در کلیه امور مربوط به انتخابات جاری است.
ماده 3 – تبصره 2 ماده 8 به شرح زیر اصلاح و یک تبصره به عنوان تبصره 3 به ماده مذکور الحاق گردید:
تبصره 2 – وزارت کشور مکلف است با هماهنگی شورای نگهبان در حوزه‌هایی که انتخابات آنها متوقف و یا باطل اعلام شده و یا فاقد نماینده باشد ظرف پنج ماه پس از تعیین وضعیت آخرین حوزه‌های انتخابیه و اعلام نتیجه توسط شورای نگهبان انتخابات مجدد را برگزار نماید.
تبصره 3 – چنانچه به علت فوت، استعفاء و یا هر علت دیگر حوزه انتخابیه‌ای یک یا چند نماینده خود را از دست بدهد، وزارت کشور مکلف است ظرف مدت 5 ماه پس از تاریخ اعلام آن توسط مجلس شورای اسلامی با هماهنگی شورای نگهبان انتخابات را در حوزه مربوطه برگزار نماید.
ماده 4 – در ماده 9 سطر اول کلمه “نمایندگان” به “داوطلبان” و “اکثریت نسبی” به “اکثریت یک سوم آراء” اصلاح گردید.
ماده 5 – ماده 16 و تبصره‌های ذیل آن به شرح زیر اصلاح گردید:
ماده 16 – انتخابات مجلس در حوزه‌های انتخابیه‌ای که دچار حوادثی از قبیل سیل، زلزله، جنگ و … شوند، با تشخیص و پیشنهاد وزارت کشور و موافقت شورای نگهبان در شهرهای محل استقرار مهاجرین حوزه‌های مذکور، و در صورت امکان در حوزه‌های مذکور نیز برگزار خواهد گردید و مراتب به اطلاع عموم خواهد رسید.
تبصره 1 – شعب ثبت نام و اخذ رأی مخصوص حوزه‌های انتخابیه مناطق مذکور، در شهرستان‌هایی دایر می‌شود که حداقل دو هزار و پانصد مهاجر ناشی از وضعیت مزبور از آن حوزه انتخابیه، در محدوده شهرستان مهاجر بوده و اسکان یافته باشند.
تبصره 2 – انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه‌های انتخابیه مناطق جنگ‌زده سابق در محدوده همان حوزه‌های انتخابیه برگزار خواهد شد.
ماده 6 – متن زیر به انتهای ماده 17 اضافه گردید:
… قوه قضاییه موظف است در هر استان شعبه‌ای از محاکم عمومی را بری رسیدگی به تخلفات نیروهای نظامی و انتظامی در انتخابات تعیین نماید.
ماده 7 – تبصره ذیل ماده 20 به تبصره 1 تبدیل و دو تبصره به عنوان تبصره‌های 2 و 3 به ماده 20 الحاق گردید:
تبصره 2 – چنانچه آرای ریخته شده به صندوق بعلت تشابه اسمی نامزدهای انتخاباتی به هیچ وجه قابل تشخیص و تفکیک نباشد به نسبت آراء نامزدهای دارای تشابه اسمی میان آنان تقسیم می‌شود و در مورد رأی یا آراء باقیمانده غیر قابل تقسیم به حکم قرعه عمل خواهد شد.
تبصره 3 – در مواردی که دو انتخابات به طور همزمان انجام گیرد آرائی که اشتباهاً به صندوق دیگر ریخته شود با حضور ناظرین شورای نگهبان قبل از‌هر اقدامی به صندوق مربوطه انتقال داده و سپس وظیفه قانونی انجام می‌گیرد.
ماده 8 – ماده 24 به شرح زیر اصلاح گردید:
ماده 24 – فرمانداران و بخشداران مراکز حوزه‌های انتخابیه موظف‌اند پس از خاتمه رأی‌گیری و شمارش آراء نتایج حاصله را با هیأت‌های نظارت حوزه انتخابیه خود تطبیق داده و طی صورتجلسه‌ای به وزارت کشور و شورای نگهبان ارسال و سپس از رسانه‌های گروهی اعلام نمایند.
ماده 9 – در ماده 26 سطر ماقبل آخر عبارت “مرکزی می‌ماند” به “مرکز حوزه انتخابیه می‌ماند” تغییر یافت.
ماده 10 – فصل سوم به فصل هفتم منتقل و فصول چهارم تا هفتم به سوم تا ششم اصلاح و شماره مواد به تبع این اصلاح تغییر یافت.
ماده 11 – شماره ماده 30 به 28 تغییر و بندهای 4 و 5 و 7 آن به شرح زیر اصلاح گردید:
4 – ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه.
5 – سواد خواندن و نوشتن به قدر کافی.*
>>پاروقی :* – بند فوق در جلسه مورخ 1374.6.2 به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی رسیده است.<<
7 – حداقل سن 30 سال تمام و حداکثر آن 75 سال تمام.
ماده 12 – شماره ماده 31 به 29 تغییر و اصلاحات زیر در آن به عمل آمد:
الف – عبارت “استانداران، مشاورین و معاونین آنان، فرمانداران، بخشداران، شهرداران” از بند 2 حذف و به بند 1 سطر ششم بعد از عبارت “… رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و معاونین وی” اضافه و در سطر دهم بند 1 “وزارت اطلاعات” بعد از “شاغلین نیروهای مسلح” اضافه و‌مدت “2 ماه” به “4 ماه” اصلاح گردید.
ب – در بند 2 عنوان “دادستان‌ها” از سطر اول این بند حذف و در سطر ماقبل آخر این بند “2 ماه” به “4 ماه” اصلاح گردید و همچنین عبارت “اعضاء‌هیأت مدیره، مدیران عامل شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت” بعد از عبارت “ مدیران صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران” در سطر هشتم این بند‌اضافه گردید.
ج – تبصره‌های 1و2و4 بند “2” حذف و تبصره سه آن به شرح زیر اصلاح گردید:
تبصره – در مورد کسانی که طبق قوانین استخدامی و یا تعهد خدمت استعفای آنان منوط به پذیرش آن از سوی مسئولین مربوطه باشد، قبول استعفاء‌شرط است. همچنین استعفای پرسنل نیروهای مسلح منوط به قبول فرمانده کل قوا می‌باشد.
ماده 13 – شماره ماده 32 به 30 تغییر و در بند 1 آن کلمه “فعال” حذف و بند 8 به شرح زیر اصلاح و یک بند به عنوان بند 11 به ماده مذکور الحاق‌گردید:
8 – قاچاقچیان مواد مخدر و معتادان به این مواد.
11 – محکومین به خیانت و کلاهبرداری و غصب اموال دیگران و محکومین به سؤاستفاده مالی به حکم محاکمه قضائی.
ماده 14 – شماره ماده 33 به 31 تغییر و به شرح زیر اصلاح گردید.
ماده 31 – بلافاصله پس از صدور دستور شروع انتخابات از طرف وزارت کشور، فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه دستور تشکیل هیأت‌های اجرایی حوزه‌های فرعی را به فرماندار یا بخشدار حوزه‌های فرعی، صادر نموده و خود موظف است ظرف پنج روز در مرکز حوزه انتخابیه، هیأت‌اجرایی انتخابات را با حضور هیأت نظارت شورای نگهبان به ریاست خود و عضویت رئیس ثبت احوال و 9 نفر معتمدین موضوع ماده 33 تشکیل‌دهد.
تبصره – در شهرستان و بخش‌هایی که شورای اسلامی شهرستان یا بخش تشکیل شده است، یک نفر از اعضای شورا و به انتخاب شورا، یکی از نه نفر معتمدین مذکور خواهد بود.
ماده 15 – تبصره 2 ماده 33 قانون به عنوان ماده 32 منظور گردید.
ماده 32 – انتخاب و تأیید صلاحیت سی نفر معتمد موضوع ماده 33 و نیز دعوت از آنها جهت انتخاب اعضای هیأت اجرایی حوزه انتخابیه مربوط، بر‌عهده فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه مربوط خواهد بود و هیأت نظارت شورای نگهبان طبق ضوابط، بر اجرای آن نظارت خواهد داشت.
ماده 16 – شماره ماده 34 به ماده 33 تغییر و ماده مذکور و تبصره‌های آن به شرح زیر اصلاح گردید:
ماده 33 – فرماندار یا بخشدار مرکز هر حوزه انتخابیه، جهت انتخاب معتمدین اصلی و
علی‌البدل هیأت اجرایی موضوع ماده 31، سی نفر از معتمدین‌محلی واجد شرایط در این
قانون را انتخاب و به منظور تأیید صلاحیت به هیأت نظارت مربوط معرفی می‌نماید.
هیأت نظارت مزبور حداکثر ظرف‌مدت سه روز نسبت به تأیید صلاحیت آنان اظهار نظر کتبی
خود را به فرماندار یا بخشدار ارسال می‌دارد.
فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه بلافاصله از سی نفر معتمدین محلی تأیید
شده از سوی هیأت نظارت، کتباً دعوت به عمل آورده و مدعوین حداکثر ظرف دو روز از
تاریخ دعوت تشکیل جلسه می‌دهند و پس از حضور حداقل دو سوم مدعوین (بیست نفر) در
حضور هیأت نظارت از بین خود‌نه (9) نفر را به عنوان معتمدین اصلی و پنج نفر را به
عنوان معتمدین علی‌البدل هیأت اجرایی با رأی مخفی و اکثریت نسبی آراء انتخاب می‌نمایند.
تبصره 1 – چنانچه هیأت نظارت، معتمدین پیشنهادی فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه
انتخابیه را تأیید ننمود، فرماندار یا بخشدار مربوط موظف است به‌همان تعداد افراد
واجد شرایط دیگری را به هیأت نظارت پیشنهاد نماید. اگر برای بار دوم معتمدین
پیشنهادی مورد تأیید هیأت نظارت شهرستان قرار‌نگیرند در صورتی که حداقل 20 نفر
مورد تأیید باشند اعضای اصلی و علی‌البدل را از میان خود انتخاب خواهند کرد و در
صورت عدم توافق فرماندار، بخشدار و هیأت نظارت شهرستان، هیأت نظارت استان با
هماهنگی استاندار سی نفر معتمد را انتخاب خواهند کرد.
تبصره 2 – از نه نفر معتمدین لازم است حداقل دو نفر روحانی باشند و در صورت عدم
امکان یک نفر روحانی کافی است.
تبصره 3 – معتمدین این ماده باید دارای ایمان و التزام عملی به اسلام (به جز
حوزه‌های اقلیت دینی) و قانون اساسی و حسن شهرت و سواد خواندن و‌نوشتن بوده و از
عوامل مؤثر در تحکیم رژیم سابق و وابسته به گروه‌های غیر قانونی نباشند.
تبصره 4 – تعداد اعضای هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه و حوزه‌های فرعی و کیفیت و
مهلت تشکیل آنها یکسان است.
تبصره 5 – وزارت کشور اسامی آن دسته از افرادی را که در هر یک از هیأت‌های اجرایی انتخابات قبل، مرتکب تخلف انتخاباتی شده‌اند به فرمانداران و بخشداران اعلان می‌نماید تا از معرفی آنان به عنوان معتمد خودداری شود.
ماده 17 – شماره ماده 42 به ماده 41 تغییر و در تبصره 2 آن عبارت (یا اداره کار آن در محل اعلام شده قبلی) به عبارت (یا ادامه کار آن در محل اعلام شده قبلی) تغییر یابد.
ماده 18 – شماره ماده 50 به 49 تغییر و در سطر اول و آخر آن بعد از عبارت “وزارت کشور” عبارت “و شورای نگهبان” اضافه و تبصره 1 آن حذف و تبصره 2 آن ابقاء گردید.
ماده 19 – شماره ماده 53 به 52 تغییر و تبصره 2 آن به شرح زیر به عنوان ماده 53 مستقل به همراه 3 تبصره تعیین گردید.
ماده 53 – گزارش‌ها و شکایات واصله ظرف مدت پنج روز پس از پایان مهلت دریافت
شکایت در جلسه هیأت نظرت استان رسیدگی و نتیجه صورتجلسه می‌شود. چنانچه نظر هیأت
اجرایی مبنی بر رد صلاحیت داوطلب، مورد تأیید هیأت نظارت استان نیز باشد، هیأت
نظارت مذکور موظف است در این خصوص، نظر هیأت مرکزی نظارت را نیز کسب نماید. هیأت
نظارت استان در مورد صلاحیت سایر داوطلبان نیز نظر خود را به هیأت مرکزی نظارت اعلام می‌نماید.
تبصره 1 – هیأت نظارت استان پس از کسب نظر هیأت مرکزی نظارت، موظف است مراتب
تأیید یا رد صلاحیت کلیه داوطلبان را طی صورتجلسه‌ای به فرماندار یا بخشدار مربوط اعلام نماید.
تبصره 2 – فرماندار یا بخشدار موظف است نظر هیأت مرکزی نظارت، مبنی بر رد صلاحیت
داوطلبان را که از هیأت نظارت استان دریافت نموده است،به نامبردگان ابلاغ نماید
تا در صورت اعتراض، کتباً به شورای نگهبان شکایت نمایند.
تبصره 3 – در صورتی که نظر هیأت مرکزی نظارت مبنی بر رد صلاحیت داوطلبانی باشد که
صلاحیت آنان مورد تأیید هیأت اجرائی مرکز حوزه انتخابیه قرار گرفته است، داوطلبان
می‌توانند اعتراض خود را به شورای نگهبان تسلیم نمایند. شورای نگهبان در مدت 15
روز بعد از پایان مهلت رسیدگی به‌صلاحیت داوطلبان در هیأت اجرائی، نظر قطعی و
نهائی خود را در خصوص تأیید یا رد صلاحیت داوطلبان به وزارت کشور اعلام خواهد نمود.
ماده 20 – در ماده 58 پس از عبارت “شرکت‌های دولتی و مؤسسات وابسته به دولت” عبارت “و شهرداری‌ها و شرکت‌ها و سازمان‌های وابسته به آنها” اضافه و یک تبصره به عنوان تبصره 3 به شرح زیر به ماده مذکور اضافه گردید:
تبصره 3 – نشریات و مطبوعات متعلق به سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها، ادارات، نهادها و مؤسسات یاد شده در متن ماده، حق تبلیغ له یا علیه نامزدهای انتخاباتی را ولو به صورت درج آگهی ندارند.
ماده 21 – در ماده 60 سطر ماقبل آخر کلمه “شهرداری‌ها” به “فرمانداری‌ها” اصلاح گردید.
ماده 22 – متن زیر به عنوان ماده 61 مکرر به قانون الحاق گردید.
ماده 61 مکرر – ستادهای انتخاباتی تنها در یک محل در مراکز دهستان‌ها، بخش‌ها،
شهرها و شهرستان‌ها دایر می‌گردد. در شهرهای بزرگ در هر منطقه‌شهرداری یک محل به
عنوان ستاد انتخاباتی می‌تواند دایر گردد. در مواردی که یک منطقه چند عنوان از
عناوین فوق‌الذکر را داشته باشد در حکم یک‌عنوان می‌باشد. استفاده کاندیداها از
پوسترهای رنگی در تبلیغات انتخاباتی ممنوع است.
فصل هفتم – جرایم و تخلفات
ماده 23 – مواد 27 و 28 به این فصل منتقل و شماره آنها به 65 و 66 تغییر یافت.
ماده 24 – شماره ماده 65 قانون به 67 تغییر و متن آن به شرح زیر اصلاح و تبصره‌های آن عیناً ابقاء شد.
ماده 67 – هیأت‌های اجرایی مراکز حوزه‌های انتخابیه موظف‌اند از تاریخ اعلام
نهایی صلاحیت داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات، شکایات
واصله را بپذیرند و از تاریخ دریافت شکایات تا هفت روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی،
در جلسه مشترک هیأت اجرایی و ناظران شورای نگهبان در حوزه انتخابیه به آنها رسیدگی نمایند.
ماده 25 – متن زیر به عنوان ماده 77 مکرر به قانون الحاق گردید.
ماده 77 مکرر – مجازات تخلف از ماده 57 حبس از سه تا سی روز می‌باشد.
ماده 26 – بند 7 ماده واحده مصوب 63.2.11 مجلس شورای اسلامی به شرح زیر اصلاح گردید:
7 – هر یک از نامزدها به تنهایی یا چند نامزد مشترکاً می‌توانند به طریق زیر برای
شعبات اخذ رأی یک نفر نماینده به هیأت نظارت حوزه انتخابیه معرفی‌نمایند.
الف – حوزه‌های دارای یک نماینده به ازاء هر صندوق یک نماینده
ب – حوزه‌های دارای دو نماینده به ازاء هر دو صندوق یک نماینده
ج – حوزه‌های دارای سه نماینده به ازاء هر سه صندوق یک نماینده
د – حوزه‌های دارای چهار نماینده به ازاء هر چهار صندوق یک نماینده
ه – – حوزه‌های دارای پنج نماینده به ازاء هر پنج صندوق یک نماینده
و – حوزه‌های دارای شش نماینده به ازاء هر شش صندوق یک نماینده همچنین متناسب با تعداد نمایندگان هر حوزه انتخابیه به همان تعداد از صندوق‌ها یک نماینده.
این نمایندگان می‌توانند در محل شعب اخذ رأی حضور داشته باشند. چنانچه تخلفی در شعب اخذ رأی صورت گیرد بدون دخالت، مراتب را به هیأت‌های اجرایی و نظارت بخش یا مراکز شهرستان کتباً اعلام خواهند نمود.
حضور نمایندگان هر یک از کاندیداها تا پایان اخذ رأی و شمارش آراء و تنظیم صورت جلسه بلامانع است. ممانعت از حضور نمایندگان کاندیداها در شعب اخذ رأی ممنوع بوده و جرم محسوب می‌گردد و متخلف به مجازات مقرر در ماده 77 قانون محکوم خواهد شد.
قانون فوق مشتمل بر 26 ماده در جلسه روز چهارشنبه چهارم مرداد ماه یک هزار و سیصد و هفتاد و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1374.5.10 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – علی‌اکبر ناطق نوری