آیین‌نامه تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان

تاریخ تصویب: ۱۳۷۴/۰۵/۲۲
تاریخ انتشار: ۱۳۷۴/۰۸/۰۱

۹۰۴۵/ت۱۳۸۷۵ه – ۱۳۷۴/۷/۲۳

‌هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۴/۵/۲۲ بنا به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (۱) ماده واحده قانون استفاده از خدمات تخصصی و‌ حرفه‌ای حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان را به شرح زیر تصویب نمود:

‌ماده ۱ – به منظور اجرای تبصره یک ماده واحده قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذیصلاح به عنوان حسابدار رسمی – مصوب ۱۳۷۲- هیأتی به نام هیأت تشخیص صلاحیت حسابداران رسمی که از این پس در این آیین‌نامه، “‌هیأت” نامیده می‌شود، مرکب از هفت نفر حسابدار متخصص و‌متعهد با دارا بودن حداقل، مدرک کارشناسی (‌لیسانس) در رشته حسابداری یا رشته‌های مشابه به تشخیص و انتخاب وزیر امور اقتصادی و دارایی تشکیل‌می‌شود. اعضای هیأت باید علاوه بر دارا بودن شرایط مندرج در بندهای “‌الف” تا “‌د” ماده (۳) این آیین‌نامه دارای شرایط زیر نیز باشند:
‌الف – حسن‌شهرت و تعهد عملی به احکام دین مبین اسلام.
ب – حداقل پنج سال سابقه کار حسابرسی، خدمات مالی، طراحی سیستم و یا مدیریت مالی علاوه بر سوابق و تجارب مذکور در بند “‌و” ماده (۳) این آیین‌نامه.

‌تبصره ۱ – رییس هیأت از بین مدیران ذیصلاح وزارت امور اقتصادی و دارایی تعیین می‌شود.

‌تبصره ۲ – مدت عضویت اعضای هیأت دو سال است و تجدید انتخاب آنان در دوره‌های متوالی بلامانع است. اعضای قبلی تا انتخاب اعضای جدید موظف به‌ادامه کار خواهند بود.


‌ماده ۲ – وظایف هیأت به شرح زیر است:
‌الف – برگزاری آزمونهای موضوع بند “‌ز” ماده (۳) این آیین‌نامه، کنترل کیفیت فعالیت حسابداران رسمی و اعمال نظارت.
ب – تأیید نهایی صلاحیت حسابداران رسمی بعد از هر دوره پنج ساله.
ج – اخذ تصمیم نهایی نسبت به عدم استفاده دایم یا موقت بیش از یک سال حسابدار رسمی متخلف از عنوان حسابدار رسمی.
‌د – رسیدگی به شکایتها.

تبصره ۱ – جلسات هیأت با حضور حداقل پنج نفر از اعضا رسمیت یافته و تصمیمات گرفته شده با رأی موافق چهار نفر معتبر است.

‌تبصره ۲ – آیین‌نامه داخلی هیأت و همچنین نحوه انجام وظایف موضوع این ماده و چگونگی اداره دبیرخانه هیأت – که در وزارت امور اقتصادی و دارایی‌ مستقر خواهد بود – به وسیله هیأت تنظیم و به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.


‌ماده ۳ – حسابداران رسمی باید دارای شرایط زیر باشند:

‌الف – تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران و وفاداری به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
ب – نداشتن سابقه محکومیت مؤثر کیفری.
ج – حسن شهرت به رعایت موازین شرعی و اجتماعی و عدم اعتیاد به مواد مخدر.
‌د – نداشتن سوابق سوء حرفه‌ای، مالی و اداری.

ه – داشتن حداقل مدرک کارشناسی (‌لیسانس) در رشته حسابداری یا رشته‌های مشابه و یا مدارک حرفه‌ای شناخته شده بین‌المللی.

‌تبصره – تعیین رشته‌های مشابه و همچنین تعیین مراجع ذیصلاح حرفه‌ای بین‌المللی به عهده هیأت می‌باشد.

‌و – داشتن حداقل شش سال سابقه کار حسابرسی بعد از اخذ مدرک کارشناسی (‌لیسانس) که حداقل دو سال آن در داخل کشور باشد.

‌تبصره – اشخاصی که سابقه کار حسابرسی آنان کمتر از میزان مذکور در این بند باشد، در صورتی که دارای تجارب مفیدی در امور حسابداری، خدمات مالی،‌ طراحی سیستم، مدیریت مالی و یا تدریس حسابداری و حسابرسی (‌در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی) باشند هر دو سال سابقه کار آنان در امور فوق‌ می‌تواند معادل یک سال سابقه کار حسابرسی،
مورد قبول قرار گیرد. در هر حال داشتن حداقل سه سال سابقه کار حسابرسی الزامی است.
تشخیص تجارب مفید‌به عهده هیأت می‌باشد.

‌ز – موفقیت در آزمونهای مهارت حسابداری و حسابرسی و مقررات تجاری، مالی، محاسباتی و مالیاتی و سایر آزمونهای مورد لزوم که هیأت تعیین می‌نماید.‌دارندگان مدارک مراجع ذیصلاح حرفه‌ای بین‌المللی موضوع بند “ه” این ماده، همچنین دارندگان مدرک دکترای حسابداری از امتحان مهارت حسابداری و‌حسابرسی معاف می‌باشند.

‌تبصره ۱ – آزمونهای موضوع این بند باید حداقل سالی یک بار برگزار شود.

‌تبصره ۲ – اشخاص حقیقی و مدیران سازمان حسابرسی که تا تصویب اساسنامه و تشکیل جامعه حسابداران رسمی ایران توسط هیأت عالی نظارت سازمان‌حسابرسی در سطح مدیر حسابرسی تأیید شده و می‌شوند، از آزمونهای موضوع این بند معاف می‌باشند.

تبصره ۳-
[اصلاحی ۱۳۸۹/۸/۱۶]
[اصلاحی ۱۳۹۶/۱۱/۱۸]
مدیران دستگاه‌های اجرایی در سمت مدیرکل و بالاتر یا هم تراز آنان که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران حداقل ده سال در ارتباط با امور حسابرسی، مالی، محاسباتی و مالیاتی تصدی داشته باشند، به تشخیص هیئت و مشروط به داشتن سایر شرایط مذکور در این ماده از آزمون‌های موضوع این بند معاف خواهند بود.

ح ـ [الحاقی ۱۳۹۶/۱۱/۱۸]
داشتن گواهی انجام و یا معافیت دایم از خدمت وظیفه عمومی در زمان صلح.


‌ماده ۴ – آن دسته از حسابداران رسمی که تمام وقت خود را به خدمات حسابرسی و بازرسی قانونی یا سایر خدماتی که به تشخیص هیأت جزو وظایف‌ حسابدار رسمی تلقی گردد تخصیص دهند و دارای مشاغل دیگری اعم از موظف و غیر موظف (‌به استثنای تدریس پاره وقت در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش‌ عالی) نباشند، حسابدار رسمی شاغل نامیده می‌شوند و در غیر این صورت حسابدار رسمی غیر شاغل شناخته خواهند شد.

‌تبصره ۱ – حسابداران رسمی شاغل که در دستگاه‌های دولتی، شهرداری‌ها، نهادهای انقلاب اسلامی و مؤسسات و شرکت‌های وابسته به آنها و مؤسسات‌ خصوصی و تعاونی یا به حرفه دیگری اشتغال می‌یابند مکلفند مراتب را کتباً به دبیرخانه هیأت اطلاع دهند تا کارت آنان به کارت حسابدار رسمی غیر شاغل‌ تبدیل گردد.‌

تبصره ۲ – حسابداران رسمی غیر شاغل مجاز به انجام کارهای موضوع قانون “‌استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذیصلاح به عنوان حسابدار‌رسمی” نبوده و به عنوان شریک، اجازه فعالیت در مؤسسات حسابرسی موضوع قانون مذکور را نخواهند داشت.


ماده ۵ – کلیه حسابداران رسمی باید دارای کارت شناسایی عکس‌دار باشند و این کارت را دبیرخانه هیأت برای مدت دو سال برای هر یک از آنان صادر خواهد‌کرد. دبیرخانه مذکور در دی ماه هر سال صورت اسامی کلیه حسابداران رسمی را با قید شاغل و غیر شاغل در روزنامه رسمی و حداقل یکی از روزنامه‌های‌ کثیرالانتشار منتشر خواهد نمود. اسامی اشخاصی که طی سال عنوان حسابدار رسمی آنان، لغو یا تعلیق می‌شود، باید بلافاصله از راه‌های مذکور به اطلاع عموم‌ برسد.


‌ماده ۶ – اعضای اولین دوره هیأت به همراه سه نفر حسابدار متخصص و متعهد با شرایط مندرج در ماده (۱) که توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی انتخاب‌ می‌شوند جزو نخستین حسابداران رسمی محسوب شده و مکلفند حداکثر ظرف مدت شش ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه به عنوان اولین گروه‌ حسابداران رسمی و هیأت مؤسس، اساسنامه جامعه حسابداران رسمی ایران موضوع تبصره (۲) ماده واحده قانون “‌استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای‌ حسابداران ذیصلاح به عنوان حسابداری رسمی” را تهیه نموده و برای تصویب نهایی از طریق وزیر امور اقتصادی و دارایی به هیأت وزیران تقدیم نمایند.
هیأت‌ مؤسس موظف است پس از تصویب و ابلاغ اساسنامه مذکور بلافاصله نسبت به تشکیل جامعه حسابداران رسمی ایران اقدام نماید.

‌حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور