ماده ۱- به پیروی از تعالیم عالیه اسلام در جهت حفظ شئون و حقوق اجتماعی زن و کودک بیسرپرست و زدودن آثار فقر از جامعه اسلامی و به منظور اجرای قسمتی از اصل بیست و یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، زنان و کودکان بی سرپرستی که تحت پوشش قوانین حمایتی دیگری نیستند از حمایتهای مقرر در این قانون بهرهمند خواهند شد.
ماده ۲- مشمولان این قانون عبارتند از:
۱- زنان بیوه – بیوه به زنانی اطلاق میشود که به عقد ازدواج (دائم یا منقطع) درآمده و سپس به یکی از دلایل طلاق، فوت شوهر، فسخ عقد، صدور حکم موت فرضی، بذل مدت و یا انقضای مدت در نکاح منقطع، شوهر خود را از دست داده باشند.
۲- زنان پیر و سالخورده – زنان بی سرپرست و مسنی هستند که قادر به تامین معاش خود نباشند.
۳- سایر زنان و دختران بیسرپرست – به زنان و دخترانی اطلاق میشود که بنا به عللی از قبیل: مفقودالاثر شدن یا ازکارافتادگی سرپرست، به طور دائم یا موقت بدون سرپرست (نانآور) میمانند.
۴- کودکان بیسرپرست – به کودکانی اطلاق میشود که بنا به هر علت و به طور دائم یا موقت، سرپرست خود را از دست داده باشند.
تبصره ۱- پسران موضوع بند ۴ این ماده تا رسیدن به حداقل سن قانونی (مندرج در قانون کار) و دختران تا زمانی که ازدواج نمایند مشمول این قانون باقی خواهند ماند مگر این که تحت سرپرستی قرار گیرند یا به نحوی تمکن مالی بیابند.
تبصره ۲- پسرانی که ادامه تحصیل دهند به شرط وجود اعتبار تا پایان تحصیل مشمول مفاد این قانون میباشند.
ماده ۳- زنان و کودکان بی سرپرست که به هر نحو از مستمریهای بازنشستگی، ازکارافتادگی و بازماندگان بهره مند میشوند و یا از تمکن مالی برخوردار باشند از شمول مقررات این قانون خارج هستند.
ماده ۴- حمایتهای موضوع این قانون عبارتند از:
۱- حمایتهای مالی شامل تهیه وسایل و امکانات خودکفایی یا مقرری نقدی و غیر نقدی به صورت نوبتی یا مستمر.
۲- حمایتهای فرهنگی، اجتماعی شامل ارائه خدماتی نظیر خدمات آموزشی (تحصیلی)، تربیتی، کاریابی، آموزش حرفه و فن جهت ایجاد اشتغال، خدمات مشاورهای و مددکاری جهت رفع مسائل و مشکلات زندگی مشمولان و به وجود آوردن زمینه ازدواج و تشکیل خانواده.
۳- [حذف ۱۳۹۲/۶/۳۱]
[نگهداری روزانه یا شبانه روزی کودکان و زنان سالمند بی سرپرست در واحدهای بهزیستی یا واگذاری سرپرستی و نگهداری این گونه کودکان و زنان به افراد واجد شرایط.]
تبصره – کلیه مشمولان واجد شرایط که از سلامتی جسمی و روانی برخوردارند به تشخیص مددکاران ذیربط، جهت شرکت در دورههای آموزش حرفهای و کاریابی معرفی میشوند.
ماده ۵- میزان و مدت پرداخت مقرری ماهیانه طبق آییننامهای تعیین میگردد که بنا به پیشنهاد سازمان بهزیستی کشور به تصویب هیات وزیران میرسد.
تبصره – پرداخت مقرری نقدی و غیر نقدی تا احراز موارد مندرج در ماده (۶) این قانون ادامه خواهد یافت.
[آییننامه اجرایی قانون تأمین زنان و کودکان بیسرپرست]
ماده ۶- در موارد زیر مقرری مشمولان قطع خواهد شد.
۱- در صورت ازدواج، رجوع یا تحت تکفل قرار گرفتن.
۲- یافتن تمکن مالی.
۳- خودداری از شرکت در دورههای آموزشی (تحصیلی) و آموزش بدون عذر موجه.
۴- امتناع از قبول شغل مناسب پیشنهادی.
تبصره – در صورت محکومیت کیفری که منجر به بازداشت و زندان شود، مقرری مربوط در مدت محکومیت قطع خواهد شد.
ماده ۷- هر کس بر اساس اسناد و گواهیها خلاف یا با توسل به عناوین تقلبی از مزایای مقرر در این قانون به نفع خود استفاده نماید به رد عین یا معادل کمکهای نقدی و غیر نقدی دریافتی و نیز تا دو برابر آن جریمه محکوم میشود و چنانچه موجبات استفاده اشخاص ثالث را من غیر حق فراهم نماید به جزای نقدی تا سه برابر مزبور محکوم خواهد شد.
تبصره ۱- کلیه خسارات و وجوه حاصله از جرائم نقدی مقرر در این قانون جز درآمد اختصاصی سازمان بهزیستی و در یک ردیف درآمد و هزینه مستقل همه ساله در قانون بودجه منظور و طبق آییننامهای که به تصویب هیات وزیران خواهد رسید هزینه میگردد.
تبصره ۲- سازمان بهزیستی میتواند از هدایا و کمکهای اشخاص حقیقی و حقوقی در جهت اجرای این قانون استفاده نماید.
ماده ۸- چنانچه مشمولان این قانون، اشتغال، ازدواج یا رجوع خود را مکتوم داشته و مقرری دریافت دارند، برابر ماده ۷ این قانون مورد پیگرد قرار خواهد گرفت.
ماده ۹- سازمان بهزیستی کشور مجری این قانون خواهد بود و موظف است آییننامههای اجرایی مربوط را ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ قانون با هماهنگی کلیه نهادها و دستگاههای ذیربط تهیه و جهت تصویب به هیات وزیران تقدیم نماید.
تبصره – اجرای این قانون مانع از انجام وظایف قانونی و موارد پیش بینی شده در اساسنامه کمیته امداد امام خمینی (ره) نمیباشد و کمیته مزبور در چارچوب وظایف قانونی خویش کماکان نسبت به ارائه خدمات مربوط ادامه خواهد داد.
[آییننامه اجرایی قانون تأمین زنان و کودکان بیسرپرست]
ماده ۱۰- کلیه وزارتخانهها، سازمانهای دولتی و وابسته به دولت، موسسات عمومی و سازمانهایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام میباشد موظفند همکاریهای لازم را در زمینه اجرای این قانون با سازمان بهزیستی کشور معمول دارند.
قانون فوق مشتمل بر ده ماده و هشت تبصره در جلسه روز یکشنبه بیست و چهارم آبان ماه یک هزار و سیصد و هفتاد و یک مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۷۱.۸.۲۷ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – علیاکبر ناطق نوری