هیئت وزیران در اجرای ماده ۲۲ قانون هواپیمایی کشوری بنا به پیشنهاد شماره ۳۳۸۶۵ – ۶ /۱۱ /۴۳ وزارت راه در جلسه مورخ ۱۳۴۳/۱۱/۲۴ آیین‌نامه ثبت و تابعیت هواپیماهای کشوری را بشرح ذیل تصویب نمودند:
ماده ۱) تقاضای ثبت هواپیما باید از طرف مالک یا نماینده او روی ورقه که اداره کل هواپیمایی کشوری برای آن تخصیص داده تنظیم و به اداره کل هواپیمایی کشوری تقدیم شود. اداره مزبور در صورتی که هواپیما را واجد شرائط ثبت مندرج در قوانین و مقررات هواپیمایی تشخیص دهد آن را در دفتر ثبت هواپیماها ثبت و علائم ثبت و تابعیت هواپیما را تعیین و گواهینامه ثبت وتابعیت صادر مینماید و هواپیما از تاریخ ثبت ایرانی شناخته میشود.
ماده ۲) در دفتر ثبت هواپیما که در اداره کل هواپیمایی کشوری نگاهداری میشود باید کلیه اطلاعاتی که در گواهینامه ثبت و تابعیت هواپیما ذکر میشود مندرج باشد.
ماده ۳) گواهینامه ثبت و تابعیت هواپیما باید همیشه در هواپیما موجود باشد و هر موقع در ایران یا در خارجه مامورین صلاحیتدار آن را مطالبه نمایند ارائه داده شود.
ماده ۴ – [اصلاحی ۱۳۷۳/۱۱/۴]
هواپیما ممکن است در موارد خاص باکسب مجوز از سازمان هواپیمایی کشوری برای مدت یک سال در داخل ایران بدون گواهینامه ثبت و تابعیت و علایم ثبت تابعیت ایرانی پرواز نماید در این قبیل موارد اعطای مجوز موقت در دفتر مخصوص ثبت هواپیما که در سازمان هواپیمایی کشوری موجود است درج میشود.
تبصره ۱ – [اصلاحی ۱۳۷۳/۱۱/۴]
موارد خاصی را که هواپیما با مجوز مخصوص سازمان هواپیمایی کشوری بدون دارا بودن گواهینامه ثبت تابعیت و علایم ثبت تابعیت ایرانی در داخل کشور پرواز می‌کند رأساً توسط سازمان هواپیمایی کشوری تعیین خواهد شد.
تبصره ۲ – [الحاقی ۱۳۷۳/۱۱/۴]
در مورد هواپیماهای استیجاری و اجاره به شرط تملیک مدت مذکور با تشخیص وزیر راه و ترابری قابل تمدید خواهد بود.
ماده ۵) در صورتی که مالک یک هواپیمای ایرانی تغییر کند مالک اول یا قائم مقام قانونی او در صورت فوت مالک وارث یا قائم مقام قانونی او مکلف است مراتب را کتبا باداره کل هواپیمایی کشوری اعلام نماید.
اداره مزبور در صورت وجود شرایط ثبت هواپیما را در دفتر مربوطه بنام مالک جدید ثبت نموده و گواهینامه ثبت و تابعیت جدیدی به نام مالک جدید صادر خواهد نمود.
ماده ۶) هرهواپیمای ثبت شده که در اثر حادثه یا کثرت استعمال یا بعلل دیگر بطور دائم از کار بیفتد مالک آن باید مراتب را کتبا به اداره کل هواپیمایی کشوری گزارش دهد و از تاریخ تسلسم این گزارش ثبت هواپیما وهمچنین گواهینامه ثبت وتابعیت آن باطل میشود.
ماده ۷) در صورت وقوع یکی از علل بطلان گواهینامه ثبت وتابعیت هواپیما دارنده گواهینامه یا قائم مقام قانونی او باید کتبا مراتب را برای رسیدگی و اخذ تصمیم مقتضی به اداره کل هواپیمایی کشوری اعلام نماید .
ماده ۸) در هر مورد که گواهینامه ثبت و تابعیت هواپیما باطل میشود دارنده آن مکلف است عین گواهینامه را به اداره کل هواپیمایی کشوری رد نماید.
ماده ۹) علاوه بر علائم ثبت و تابعیت که طبق این آیین نامه روی هواپیما نقش میشود هواپیما باید دارای یک لوحه از ماده نسوز باشد که روی آن علائم ثبت و تابعیت ونام ونشان مالک حک شده باشد. این لوحه باید نزدیک در اصلی هواپیما بطور آشکار نصب گردد.
ماده ۱۰) علائم تابعیت هواپیماهای کشوری ایرانی دو حرف بزرگ الفبای لاتین و علائم ثبت آن مجموعه از حروف بزرگ الفبای لاتین خواهد بود که اداره کل هواپیمایی کشوری بآن تخصیص میدهد این علائم باید در گواهینامه ثبت و تابعیت درج ودر روی هواپیما به ترتیب مذکور در این آیین نامه نقش شود.
علائم ثبت و تابعیت فوق الذکر مخصوص هواپیماهای کشوری است.
ماده ۱۱) حروفی که علائم ثبت هواپیما را تشکیل میدهد باید بنحوی ترکیب شود که به هیچوجه با مجموعه پنج حرفی مورد استعمال در قسمت کد بین المللی علامات و یا مجموعه سه حرفی مندرج در کد که با حرف .. شروع میشود و با علامت خطر و یا هرگونه علامت فوریت مانند …..و….و….و امثال آنها اشتباه نشود .
ماده ۱۲) علائم ثبت و تابعیت هواپیما باید بطریق زیر روی هواپیما نقش و همیشه تمیز و مریی نگاهداری شود.
الف ) علائم تابعیت هواپیما باید قبل از علائم ثبت آن قرار گیرد و بوسیله خط فاصل از یکدیگر جدا شود.
ب ) حروف مورد استعمال باید بدون تزیینات باشد.
ج ) عرض هر حرف (باستثنای) حرف ….. و طول خط فاصل باید مساوی یا دو سوم ارتفاع یک حرف باشد.
د ) حروف و خطوط فاصل باید بخط پررنگی نقش شوند که از رنگ سطحی که بر روی آن نقش میشوند کاملا متمایز باشند. ضخامت خط حروف باید مساوی با یک ششم ارتفاع یک حرف باشد.
ه ) فاصله هر حرف از حرف قبلی و بعدی نباید از یک چهارم عرض یک حرف کمتر باشد.
و ) ارتفاع هر دسته از حروف متشکله علائم باید متساوی باشد.
ماده ۱۳) در هواپیماهای سبکتر از هوا علائمی که در دو پهلو نقش میشوند باید از طرفین آن و همچنین از روی زمین مریی باشد و ارتفاع حروف علائم باید لااقل پنجاه سانتیمتر باشد. محل نقش علائم روی این نوع هواپیما ها به ترتیب زیر است.
الف ) کشتی هوایی = علائم ثبت و تابعیت باید در دو پهلوی دیریژابل و در سطح فوقانی آن روی خط تقارن در طول و نزدیک به بزرگترین مقطع نقش گردد.
ب ) بالون کروی = علائم ثبت و تابعیت باید روی سطح بالون در دو سر یکی از اقطار دائره نزدیک و موازی با بزرگترین مقطع افقی آن نقش گردد.
ج ) بالون غیر کروی = علائم ثبت و تابعیت باید در دو طرف بالون غیر کروی نزدیک بزرگترین مقطع آن بلافاصله بالای محل اتصال کابل های اطاق به بالون نقش شود.
ماده ۱۴) در هواپیماهای سنگین تر از هوا محل نقش علائم ثبت وتابعیت وارتفاع حروف آن بترتیب زیر است.
الف ) بالها = علائم باید یک مرتبه روی سطح فوقانی دو بال ویک مرتبه روی سطح تحتانی آنها نقش شود و حتی المکان باید فاصله علائم از دو لبه بال متساوی باشد. سر حرف باید بطرف لبه جلو بال قرار گیرد. ارتفاع حروف علائم باید لااقل پنجاه سانتیمتر باشد.
ب ) بدنه = علائم باید روی دو طرف بدنه در فاصله بین بالها و دم هواپیما نقش شود. نقش علائم نباید از حدود مریی تجاوز نماید. با رعایت نکات فوق علائم باید بقدر امکان بزرگ نقش شود و در هر حال لازم نیست علائم از پانزده سانتیمتر بزرگتر باشد.
ج ) در صورتیکه هواپیمای سنگین تر از هوا دارای قسمتهایی نظیر بال و بدنه نباشد علائم باید به ترتیبی نقش شود که مورد موافقت اداره کل هواپیمایی کشوری قرار گیرد.
ماده ۱۵) گواهینامه ثبت و تابعیت از نظر جمله بندی و ترتیب به شکل زیر است.
شماره ثبت
دولت شاهنشاهی ایران
وزارت راه
اداره کل هواپیمایی کشوری
گواهینامه ثبت وتابعیت هواپیما
1) علائم ثبت و تابعیت
2) کارخانه سازنده
3) نوع هواپیما
4) شماره ردیف هواپیما که بوسیله کارخانه سازنده تعیین شده است.
5) نام مالک هواپیما
6) نشانی مالک هواپیما
7) بدین وسیله گواهی میشود که هواپیمای مذکور در بالا در دفتر ثبت اداره کل هواپیمایی کشوری ایران مطابق قوانین و مقررات داخلی و مفاد قرارداد بین المللی هواپیمایی کشوری مورخ هفتم دسامبر ۱۹۴۴ به ثبت رسیده است.
8) تاریخ صدور …………
اداره کل هواپیمایی کشوری