4990/دش
8/1/1373
شورای عالی اداری در پنجاه‌ودومین اجلاس خود در مورخ 10/12/1372 بنابه پیشنهاد
سازمان امور اداری و استخدامی کشور، به منظور نیل به اهداف و تکالیف مندرج در
قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در زمینه اصلاح ساختار
دستگاه‌های دولتی و بهبود سیستم‌ها و روش‌ها و گردش کار در ادارات و سازمان‌ها با
جهت‌گیری بالابردن کارآیی دستگاه‌های دولتی و ارائه خدمات به موقع و مؤثر و تسریع
در امور مردم و تدوین اصلاح و زمان‌بندی روش‌های اختصاصی، مشترک و عمومی مورد عمل
دستگاه‌های اجرایی مستقر در فرودگاه‌های کشور به ویژه در فرودگاه‌های بین‌المللی،
به منظور ایجاد تسهیلات برای رفاه مسافرین و ترددکنندگان فرودگاهی با توجه به وجود
تشریفات زائد و دست و پا گیر و فقدان مرزبندی مشخص قانونی بین وظایف، عدم وجود
مدیریت متمرکز و همه‌جانبه در امور جاری و نقصان روش‌های مدون و مورد عمل و با
توجه به حساسیت و اهمیت فرودگاه‌های بین‌المللی به عنوان مبادی ورودی کشور، تنوع و
تعدد دستگاه‌های ذیربط در امور فرودگاهی و مسافرین تصویب نمود:
الف) امور مدیریتی فرودگاه
1-به منظور ایجاد هماهنگی، تدوین، تنظیم و اصلاح روش‌های اجرایی مشترک امور
فرودگاهی، کمیته‌ای متشکل از رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، معاونت ذیربط هواپیمایی
جمهوری اسلامی ایران و بالاترین سطح ذیربط امور هواپیمایی در نیروی انتظامی، سپاه
حفاظت هواپیمایی، وزارت اطلاعات، اداره‌کل اتباع خارجی (گذرنامه نیروی انتظامی) و
گمرک جمهوری اسلامی ایران به ریاست رئیس سازمان هواپیمایی کشوری تحت عنوان «کمیته
تسهیلات و استاندارد و ارزیابی امور فرودگاهی در سازمان هواپیمایی کشوری» با وظایف
زیر تشکیل می‌گردد:
-تعیین زمان عبور از کانال خروج از کشور شامل: کنترل حفاظتی، کنترل گمرکی، پذیرش
مسافر، کنترل گذرنامه، کنترل امنیتی کارت‌های پرواز
-تعیین زمان عبور از کانال ورود به کشور شامل: کنترل گذرنامه، تحویل بار از تسمه
نقاله، کنترل گمرکی، امور جامه‌دان
-تعیین زمان لازم جهت تخلیه و انتقال بار همراه مسافر برحسب نوع و میزان بار و
ظرفیت هواپیما و تحویل بار از تسمه نقاله به مسافر
-تعیین زمان لازم جهت ارائه خدمات بار و مسافر (هندلینگ) به هواپیماهای مختلف و
انتقال مسافرین به سالن‌های ترانزیت و بالعکس
-تعیین و تصویب البسه متحدالشکل مناسب جهت پرسنل شاغل دستگاه‌های مستقر در
فرودگاه‌ها به غیر از شرکت‌های هواپیمایی، به تفکیک برای هر یک از دستگاه‌ها با
طرح و رنگ مناسب
-بررسی و ارائه نظرات مشورتی به مدیران فرودگاه در خصوص نحوه استقرار جا و مکان
دستگاه‌های ذیربط در امور مسافرین به نحوی که ظرفیت پذیرش فرودگاه‌ها را به حداکثر
برساند.
-متناسب‌کردن نیروی انسانی و تعداد مأمورین واحدها با توجه به حساسیت وظایف و حجم
فعالیت‌های جاری هر یک از دستگاه‌های موجود در فرودگاه در ساعات مختلف شبانه‌روز
نسبت به پروازهای برنامه‌ای
تبصره 1) نحوه تشکیل جلسات و آیین‌نامه داخلی کمیته در جلسه‌ای که پس از معرفی
نمایندگان به کمیته صورت می‌پذیرد به تصویب اعضاء می‌رسد.
تبصره 2) سایر دستگاه‌های مستقر در فرودگاه حسب ضرورت و به تشخیص رئیس سازمان
هواپیمایی کشوری موظفند در جلسات شرکت نمایند.
تبصره 3) کمیته یادشده برحسب ضرورت می‌تواند نسبت به تشکیل کمیته‌های فرعی با شرکت
نمایندگان ارگان‌های موضوع این ماده در فرودگاه‌های بین‌المللی به ریاست مدیر
فرودگاه اقدام نماید. تصمیمات این کمیته‌ها پس از تصویب کمیته تسهیلات و استاندارد
و ارزیابی امور فرودگاهی قابل اجرا است.
2-رئیس سازمان هواپیمایی کشوری (مدیران فرودگاه‌ها در فرودگاه‌های کشور) با توجه
به وظایف قانونی مربوطه و اشرافی که بر امور فرودگاه‌ها و مسئولین واحدهای مستقر
در فرودگاه دارند، به عنوان مسئول اجرای مصوبات کمیته مذکور به منظور تشخیص و
تعیین تخلفات دستگاه‌ها از مصوبات کمیته مزبور تعیین می‌گردد.
تبصره 1) رئیس سازمان هواپیمایی کشوری موظف است کلیه موارد تخلف گزارش‌شده را در
کمیته مزبور مطرح و تذکرات لازم را به مسئولین ذیربط کتباً ابلاغ نموده و توضیح
بخواهد.
تبصره 2) رئیس سازمان هواپیمایی کشوری موظف است هر شش ماه یکبار گزارش کاملی از
اهم تصمیمات کمیته تسهیلات و استاندارد و ارزیابی امور فرودگاهی به همراه فهرست
موارد تخلف هر یک از دستگاه‌ها را جهت استحضار و صدور دستور لازم به مقام ریاست
جمهوری و رئیس شورای عالی اداری تقدیم نماید.
3-به منظور جلوگیری از دخالت‌های قانونی دستگاه‌های مختلف مستقر در فرودگاه‌ها در
امور یکدیگر و به وجود آمدن وظایف متداخل یا تکراری و ایجاد وقفه در امور جاری
فرودگاه‌های کشور مقرر گردید:
-تصویب و یا اجراء هر گونه مقررات و یا صدور دستورالعمل که به وسیله هر یک از
دستگاه‌های دولتی جهت تصویب به مراجع ذیصلاح و تصمیم‌گیرنده و یا مجری ارسال
می‌گردد، در صورتی که به نحوی در اداره امور فرودگاهی و انجام فعالیت‌های داخل
فرودگاه‌ها مؤثر باشد، منوط به کسب نظر قبلی از سازمان هواپیمایی کشوری است و در
مواردی که به عموم فعالیت‌های جاری فرودگاه‌ها مرتبط باشد، کسب نظر کمیته تسهیلات
استاندارد و ارزیابی امور فرودگاهی پیش‌بینی‌شده در بند یک این بخش نیز ضروری است.
بدیهی است رعایت تبصره 2 ماده 6 قانون هواپیمایی کشوری کماکان لازم‌الاجراست.
4-با توجه به حساسیت و شرایط و فرهنگ خاص حاکم بر فرودگاه‌های کشور به ویژه در
فرودگاه‌های بین‌المللی به عنوان مبادی ورود و خروج کشور، کلیه دستگاه‌های دخیل در
امور مسافرین با هماهنگی سازمان هواپیمایی کشوری موظفند به نحوی برنامه‌ریزی
نمایند که کلیه کارکنان و مأمورین در فرودگاه‌های کشور قبل از استقرار در محل
مأموریت و ارائه خدمات قانونی از آموزش‌های لازم (اعم از توجیهی و تخصصی) برخوردار
گردند.
تبصره 1) کلیه دستگاه‌های مستقر در فرودگاه‌ها موظفند دوره‌های توجیهی کوتاه‌مدت
به منظور آشنایی با مسایل عمومی و کلی فرودگاه‌ها و شناخت ارتباطات واحدهای مختلف
را که محتوای آن به وسیله سازمان هواپیمایی کشوری با همکاری هواپیمایی جمهوری
اسلامی ایران تعیین می‌شود برگزار نمایند.
تبصره 2) کلیه دستگاه‌های مستقر در فرودگاه‌های کشور که خدمات مستقیمی به مسافرین
ارائه می‌‌نمایند به منظور تسریع در انجام وظایف قانونی خود مکلفند به کارکنان
مربوطه قبل از اعزام به فرودگاه‌های کشور آموزش‌های تخصصی لازم را ارائه نمایند.
تبصره 3) صدور کارت تردد دائم (غیرموقت) به وسیله سازمان هواپیمایی کشوری جهت
کارکنان جدید دستگاه‌های مستقر در فرودگاه منوط به طی دوره‌های فوق و ارائه گواهی
مربوطه می‌باشد.
5-سازمان هواپیمایی کشوری موظف است به نحوی برنامه‌ریزی کند که کلیه سرویس‌های
لازم نظیر ساعات و شیفت‌های کاری هماهنگ گردیده و حداقل تسهیلات مورد لزوم نظیر
خدمات ایاب و ذهاب و غذاخوری برای کارکنان کلیه دستگاه‌های مستقر در فرودگاه‌های
کشور را ایجاد نماید. ضوابط لازم جهت اجرای این بند به وسیله کمیته تسهیلات و
استاندارد و ارزیابی امور فرودگاهی تهیه و تنظیم می‌گردد.
6-سازمان هواپیمایی کشوری موظف است با توجه به اصلاحات ساختاری و روشی و تغییراتی
که در سیستم جا و مکان فرودگاه‌های بین‌المللی با اجرای بندهای این مصوبه و سایر
مقررات حادث می‌شود، نسبت به پیش‌بینی و احداث محل‌های مناسب استراحت مسافرین و
گسترش سالن‌های ترانزیت، محل‌های مناسب جهت استقرار نیروی انسانی واحدهای مستقر در
فرودگاه و همچنین گسترش فروشگاه‌های آزاد، رستوران‌ها و دیگر وسایل پرکننده اوقات
فراغت اقدام نماید.
7-کلیه دستگاه‌ها و واحدهای اجرایی مستقر در فرودگاه، که وظیفه نظارت قانونی جهت
حضور در کانال ورودی و خروجی کشور را ندارند می‌بایستی به محل مناسبی خارج از
سالن‌های ترانزیت و گمرک منتقل گردند. تشخیص موارد با «کمیته تسهیلات و استاندارد
و ارزیابی امور فرودگاهی» می‌باشد.
تبصره) کلیه ارگان‌های مستقر در فرودگاه‌های کشور پس از اتمام مأموریت قانونی خود
موظفند اماکن تحت اختیار را تخلیه و تحویل سازمان هواپیمایی کشوری نمایند.
8-کشور اماکن غیرمربوط با امور فرودگاهی، در فرودگاه‌های کشور از قبیل محل ستاد
تخلیه مجروحین جنگ تحمیلی ظرف مدت 2 ماه تخلیه و به سازمان هواپیمایی کشوری تحویل
گردد.
9-سازمان هواپیمایی کشوری جهت انجام بهینه کنترل‌های ضرور به وسیله دستگاه‌های
مربوط می‌بایستی ترتیبی اتخاذ نماید تا ابزار و وسایل و تکنولوژی مناسب و پیشرفته
مورد لزوم و سایر تکنولوژی‌هایی که در فرودگاه‌های جهان متداول است را تهیه و با
هماهنگی هر یک از واحدهای مذکور در محل‌های مناسب نصب و راه‌اندازی نماید به
گونه‌ای که از کنترل‌های محسوس جز در مواردی که در این مصوبه تجویز گردیده،
خودداری گردد.
10-پس از تنظیم و تأیید تشکیلات و شرح وظایف شرکت فرودگاه‌های کشور، حسب مورد
وظایف ذکرشده در این مصوبه به شرکت یادشده واگذار خواهد شد و مدیرعامل این شرکت در
کمیته موضوع ماده یک عضویت خواهد داشت.
ب) امور گمرکی
1-با توجه به سیاست‌های عمومی کشور، گمرک موظف است در مورد کالاها و بار خروجی
همراه مسافر که در ترمینال عرضه می‌شود همانند بار ورودی همراه مسافر، فرم
اظهارنامه کالا تهیه و بین مسافرین توزیع نماید و کنترل کالا از طریق دستگاه‌های
مکانیزه مشترکاً با نیروی انتظامی در یک محل انجام شود و در صورت لزوم به صورت
موردی بازدید نمایند.
تبصره) کلاً بازدیدهای کنترل گمرکی و ارزیابی در ورود و خروج در یک مرحله انجام
شود.
2-جهت بالارفتن ظرفیت پذیرش بارهای غیرتجاری در انبارها و صحت و سلامت آنها،
سازمان هواپیمایی کشوری با همکاری گمرک نسبت به ساخت و توسعه صحیح انبارهای
کالاهای غیرتجاری موجود اقدام نماید و گمرک موظف است ضمن تجهیز و طبقه‌بندی صحیح
انبارهای مذکور ترتیبی اتخاذ نماید که با رعایت مقررات مربوطه نسبت به کالاهایی که
در مدت قانونی تعیین‌شده ترخیص نگردیده‌اند، بلافاصله طبق مقررات جاری کالاهای
متروکه رفتار گردد.
3-جهت جلوگیری از اتلاف و صدمه‌دیدن کالاهایی که به کشور وارد می‌شود، گمرک و
مجتمع انبارهای عمومی و خدمات گمرکی موظفند، خدمات مورد نیاز در تحویل‌گرفتن
کالاها را به صورت شبانه‌روزی ارائه نمایند.
4-به منظور جلوگیری از واردشدن خسارت به کالاهای موجود در انبارهای گمرک و
انبارهای عمومی و پرهیز از تراکم کالا دستگاه‌های دولتی موظفند به نحوی
برنامه‌ریزی نمایند که کالاهای حمل یکسره خود را به موقع تحویل گرفته و به محل
مناسب پیش‌بینی‌شده منتقل نمایند. گمرک موظف است برای موارد ضروری و استثنایی
تمهیدات لازم را جهت حفظ کالاهای مذکور به عمل آورد، ضمن اینکه دستگاه‌های دولتی
ذیربط مسئول ضمان حاصله هستند و موظف به پرداخت هزینه نقل و انتقال و نگهداری که
به وسیله گمرک تعیین خواهد شد می‌باشند. مشروح موارد تخلف به وسیله رئیس کل گمرک
به ریاست جمهوری تقدیم می‌گردد.
5-جهت تسریع و تسهیل در امور مسافرتی به ویژه جهت ترخیص کالاهای همراه مسافر،
مأمورین کلیه دستگاه‌هایی که دارای وظایف نظارت قانونی و صدور مجوز جهت ورود و
خروج کالا و یا وسایل خاصی می‌باشند (نظیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مخابرات،
سازمان میراث فرهنگی کشور، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور
خارجه) موظفند در شیفت کاری گمرک با حضور به موقع و طبق برنامه‌ای که گمرک تعیین
می‌کند نسبت به انجام وظایف قانونی خود اقدام و یا اجرای وظایف خود را به گمرک
تفویض نمایند، بدیهی است در صورتی که مأمورین مذکور انضباط اداری را رعایت نکردند
مدیران گمرک گزارش لازم را به رئیس کمیته تسهیلات و استاندارد و ارزیابی امور
فرودگاهی ارسال می‌دارد تا موضوع جهت اتخاذ تصمیم مناسب در کمیته مزبور مطرح گردد.
6-تحویل بار تجاری یا غیرتجاری به وسیله گمرک یا انبارهای عمومی طبق بارنامه‌های
مربوطه (مانیفست) به منزله صحت و سلامت بار محسوب می‌گردد و هر نوع ضایعه‌ای که در
هنگام تحویل کالا به صاحب کالا، متوجه کالا باشد به عهده گمرک یا انبارهای عمومی
بوده و می‌بایستی معادل ارزش سیف کالا به وسیله گمرک یا انبارهای عمومی جبران
خسارت شود. گمرک موظف است روش اجرایی این بند را به تأیید کمیته تسهیلات و
استاندارد و ارزیابی امور فرودگاهی برساند.
7-به منظور رعایت مقررات بین‌المللی، در هنگام نشستن هواپیماهای خارجی (وارده از
خارج کشور) در فرودگاه‌های بین‌المللی کشور اعم از ترانزیت یا برنامه‌ای، ابتدا
مأمورین گمرک جهت انجام وظایف قانونی مربوط و سپس نیروهای خدماتی شرکت ارائه‌دهنده
خدمات زمینی مربوطه جهت ارائه سرویس‌های لازم می‌توانند داخل هواپیما گردند، سایر
نیروهای موجود در فرودگاه حق حضور در هواپیماهای خارجی را ندارند. ضمناً ورود کلیه
مأمورین مذکور در این ماده منوط به رعایت مقررات مربوط به تردد و الصاق کارت به
سینه می‌باشد.
تبصره) نیروهای امنیتی و سایر ارگان‌ها در مواقع ضروری و خاص با اطلاع مدیریت
فرودگاه و پس از هماهنگی با شرکت هواپیمایی خارجی می‌توانند پس از مأمورین گمرک
وارد هواپیما شوند.
8-سازمان هواپیمایی کشوری موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که علاوه بر اعلام برنامه
پروازهای برنامه‌ای به گمرک و سایر دستگاه‌های ذیربط در امور تردد مسافر، ورود
پروازهای غیربرنامه‌ای را نیز حداقل یک ساعت قبل از ورود جهت ایجاد آمادگی به آنها
اطلاع دهد.
ج) امور گذرنامه
1-کنترل گذرنامه در ورود و خروج باید به وسیله گذرنامه نیروی انتظامی و گذرنامه
وزارت اطلاعات در یک محل به صورت مشترک و در نقطه صفر مرزی صورت پذیرد.
تبصره) به ترتیب فوق، کنترل مجدد مأمورین گذرنامه نیروی انتظامی (تحویل و کنترل
برگ اعلامیه خروج در نقطه صفر مرزی) حذف می‌گردد.
2-وزارت کشور (گذرنامه اداره‌کل اتباع خارجی) موظف است با همکاری سازمان هواپیمایی
کشوری و وزارت اطلاعات کامپیوتری‌کردن کنترل گذرنامه توسط واحدهای یادشده در
فرودگاه‌های بین‌المللی کشور را ظرف مدت سه ماه به مرحله بهره‌برداری برساند.
تبصره) وزارت پست و تلگراف و تلفن موظف است امکانات فنی لازم به منظور برقراری
خطوط ارتباط مناسب (Data Base) جهت اجرای این بند را ظرف مدت تعیین‌شده در اختیار
دستگاه‌های مذکور قرار دهد.
3-گذرنامه نیروی انتظامی موظف است ظرف مدت سه ماه واحدهای اداری و بایگانی‌های
موجود در سالن‌های ترانزیت را به محل مناسبی در خارج این سالن‌ها منتقل نماید.
سیدمحمد میرمحمدی
معاون رییس جمهور و دبیر شورای عالی اداری