شماره ۷۲۴دش – تاریخ ۷۲.۳.۸
(مصوب جلسات ۲۹۹، ۳۰۰، ۳۰۱، ۳۰۲ و ۳۰۶ مورخ ۷۱.۱۱.۶، ۷۱.۱۱.۲۰، ۷۱.۱۲.۴، ۷۱.۱۲.۱۸ و ۷۲.۲.۲۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی)
خط مشی کلان:
تعمیق معرفت دینی نظام ارزش اسلامی و رشد آگاهیهای اجتماعی و فرهنگ، مشارکت‌جویی، مسئولیت‌پذیری و استقلال‌طلبی در دانشگاه‌ها.
سیاستها:
1 – بازشناسی و بازآفرینی و تدوین منابع فکری و مواریث فرهنگی اسلامی، ملی و انقلابی.
2 – ارتقاء کمی و کیفی آثار فرهنگی و هنری و علمی متناسب با نیازهای روز دانشجویان.
3 – تأسیس و تقویت مراکز مطالعات و پژوهشهای دینی، فرهنگی و هنری.
4 – مطالعه و معرفی روز درآمد، شرایط و تحولات جهانی و ملی و بررسی رابطه میان آنها.
5 – استفاده بهینه از تکنولوژیهای جدید ارتباطی و شیوه‌های نو و کارآمد تبلیغی در ارائه مباحث فکری و فرهنگی.
6 – هدایت نهادهای دانشجویی و تشکیل و توسعه کانونهای علمی، ادبی، فرهنگی و هنری.
7 – تقویت فعالیتهای فرهنگی در دانشگاه‌ها با جلب مشارکت بخشهای دولتی و غیر دولتی.
مسائل مالی و تشکیلاتی
1 – توسعه وظایف و افزایش اختیارات دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی دولتی در چارچوب ضوابط و مقررات کلی تعیین شده بر‌اساس:
1 – ۱ – اعطای مجوزهای قانونی به منظور ایجاد تشکیلات مناسب و برخورداری از آزادی عمل در مسائل مربوط به اداره نیروی انسانی در چارچوب ضوابط تعیین شده.
2 – ۱ – ساماندهی امور مالی دانشگاه‌ها، اتخاذ روشهای مناسب تأمین منابع جدید مالی و استفاده بهینه از آنها و امکان هزینه کردن آن توسط دانشگاه‌ها‌و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی در جهت تحقق کارآیی بیشتر در چارچوب مصوبات هیأتهای امنا.
3 – ۱ – سهم هر دانشگاه از منابع دولتی به تناسب کیفیت، تعداد دانشجو، موقعیت و شرایط استقرار دانشگاه تعیین گردد.
4 – ۱ – افزایش اختیارات برای تأمین کادر علمی با استفاده از روشهای مختلف از جمله انعقاد قرارداد با مراکز معتبر علمی جهان در سطح دکترای تخصصی و فوق تخصصی، اعطای بورس تحصیلی و همچنین استخدام اعضاء هیأت علمی بر اساس ضوابط مصوب.
5 – ۱ – افزایش اختیارات دانشگاه‌ها در انتخاب دانشجویان دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری در چارچوب ضوابط تعیین شده بر اساس آزمونهای سراسری که به تناسب توسط وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار می‌گردد.
پژوهش
2 – گسترش کمی، تعمیم و ارتقای کیفی پژوهش و نهادی کردن آن در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و همکاری در ایجاد فضا، امکانات و شرایط مناسب برای پژوهش و نوآوری در کشور از طریق:
1 – ۲ – تقویت نقش محوری پژوهش در آموزش عالی و طراحی و هماهنگی و اجرای نظام تحقیقات آموزش عالی و ارزیابی برنامه‌های جامع پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در چارچوب سیاستهایی تحقیقاتی سیاستهای که بر پایه برنامه‌ریزی متمرکز نباشد و در اجرا قائل به عدم تمرکز بوده باشد.
2 – ۲ – طراحی و اجرای نظام ارزیابی پژوهش و نظارت بر فعالیتهای پژوهشی
3 – ۲ – گسترش متناسب پژوهشهای بنیادی و کاربردی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی
4 – ۲ – تعیین اولویتهای پژوهشی با توجه به زمینه‌های نوین علمی، تکنولوژیهای نو و نیازهای جامعه
5 – ۲ – هماهنگی با سایر دستگاه‌ها در جهت تحقق سیاستهای خود اتکایی و توسعه کشور
6 – ۲ – همکاری در طراحی، ایجاد و تقویت تکنولوژی ملی و انتقال تکنولوژی لازم و توسعه آن
7 – ۲ – افزایش سهم تحقیقات از درآمد ناخالص ملی
8 – ۲ – تشویق و ترغیب بانکها، شرکتها و مؤسسات خصوصی، بنگاه‌های خیریه و مردم به سرمایه‌گذاری برای تحقیقات
9 – ۲ – افزایش سهم تحقیقات آموزش عالی از اعتبارات تحقیقاتی کل کشور و نیز افزایش آن نسبت به کل اعتبارات دانشگاه‌ها و بخش آموزش عالی و‌تحقیقات
10 – ۲ – ایجاد تسهیلات لازم در جهت افزایش میزان جذب، آموزش و تأمین نیروی انسانی پژوهشگر برای دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و افزایش شاخص کمی تعداد پژوهشگران.
11 – ۲ – افزایش میزان مشارکت اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و نیز دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی در فعالیتهای پژوهشی
12 – ۲ – گسترش و تعمیق فرهنگ تحقیقات در جامعه از طریق رسانه‌های گروهی، موزه‌های علمی و فنی و نظایر آن
13 – ۲ – ارتقای جایگاه معنوی و اجتماعی پژوهشگران و گسترش تسهیلات مادی و رفاهی برای آنان.
14 – ۲ – اصلاح قوانین و مقررات لازم برای حفظ حقوق دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی و
پژوهشگران در زمینه آثار و پژوهشهای علمی، فنی و ثبت مالکیت اختراعات و نوآوریها
15 – ۲ – حمایت و کمک به آماده‌سازی نتایج تحقیقات (طی مرحله نیمه صنعتی در مراکز پژوهشی به منظور تسهیل کاربرد نتایج تحقیقات در واحدهای تولیدی و حمایت از واحدهای تولیدی نوپایی که به منظور کاربرد نتایج تحقیقات ایجاد شده است)
16 – ۲ – ترغیب دستگاه‌های اجرایی و صنایع به استفاده از نتایج تحقیقات به منظور
ارتقای کیفیت کارهای تولیدی و خدماتی و توسعه اجتماعی، فرهنگی
17 – ۲ – ایجاد مراکز پژوهشی مشترک با سایر دستگاه‌ها به ویژه استفاده‌کنندگان از نتایج تحقیقات در کشور و نیز مؤسسات علمی و پژوهشی معتبر خارجی
18 – ۲ – گسترش تسهیلات لازم برای تبادل اطلاعات علمی و پژوهشی با سایر کشورها و عضویت مؤسسات پژوهشی و با حضور فعال پژوهشگران ایرانی در جوامع علمی بین‌المللی به منظور آشنایی با دستاوردهای علمی و فنی و ارتقای توان پژوهشی و همکاری در اجرای پروژه‌های مشترک
نظام ارزشی اسلامی
۳ – تعمیق معرفت دینی و آگاهیهای اجتماعی و تقویت نظام ارزشی اسلامی و فرهنگ مشارکت‌جویی، مسئولت‌پذیری و صیانت از استقلال کشور در دانشگاه‌ها مشارکت مردم
۴ – افزایش و مشارکت مردم در توسعه آموزش عالی و تحقیقاتی از طریق:
1 – ۴ – توسعه بخش غیر دولتی و فراهم نمودن زمینه‌ها و جاذبه‌ها لازم برای ایجاد مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی توسط افراد حقیقی و حقوقی
2 – ۴ – اعطای اختیارات لازم در اداره مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی غیر دولتی با نظارت وزارتخانه‌های ذیربط
3 – ۴ – تشویق و حمایت از سنت حسنه وقف، در توسعه آموزش عالی
4 – ۴ – معافیت دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی دولتی و غیر دولتی از پرداخت عوارض شهرداریها
5 – ۴ – برقراری تسهیلات قانونی و بانکی لازم برای توسعه و افزایش امکانات بخش غیر دولتی
6 – ۴ – فراهم آوردن امکان سرمایه‌گذاری بخش غیر دولتی و افراد خیر در ایجاد و بهره‌برداری از خوابگاه‌های دانشجویی برای استفاده کلیه دانشجویان
7 – ۴ – اجازه اخذ بخشی از هزینه‌های سرانه تحصیلی از دانشجویان در بخش آموزش عالی دولتی در دوران تحصیل و یا پس از فراغت آنان از تحصیل و در دوران اشتغال به کار و استفاده از درآمدهای ناشی از این امر برای تأمین قسمتی از هزینه‌ها، بهبود کیفیت و ارتقاء سطح علمی آموزشی دانشگاه به‌گونه‌ای که مانع یا محدودیتی برای تحصیل افراد مستعد و کم درآمد ایجاد نکند، موارد مربوط به بخشودگی یا تخفیف برای گروه‌های خاص بر اساس‌ضوابط و مقررات جداگانه تعیین می‌گردد.
8 – ۴ – فراهم نمودن تسهیلات آموزشی و رفاهی لازم برای ایثارگران، آزادگان، جانبازان و خانواده شهدا به منظور تقویت علمی ایشان و همچنین فراهم نمودن تسهیلات لازم برای دانشجویان محروم و مستضعف و افزایش سرانه‌های کمک آموزشی و معیشتی. هماهنگی در مراجع تصمیم‌گیری
۵ – ایجاد هماهنگی در مراجع تصمیم‌گیری، سیاست گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت بر فعالیت آموزش و پژوهشی و تمرکززدایی در امور اجرایی به‌منظور ارتقای جایگاه و انسجام نظام آموزشی کشور از طریق:
1 – ۵ – رعایت اولویت سرمایه‌گذاری جاری و عمرانی آموزشی و پژوهشی و افزایش سهم اعتبارات بخشی از تولید ناخالص ملی و بودجه عمومی دولت.
2 – ۵ – بهبود بخشیدن به شاخصهای آموزشی و پژوهشی کشور با توجه به نیازهای ملی و استانداردهای پیشرفته علمی در جهان
3 – ۵ – ایجاد و تقویت هماهنگی، توازن و تعادل میان مراکز آموزشی و پژوهشی،
هماهنگی در طراحی اهداف سیاستها و برنامه‌های کلان بخش آموزشی و پژوهشی کشور در
چارچوب سیاستهای کلی کشور و هماهنگی کلی میان تصمیمات هیأتهای امنای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی و عدم تمرکز در اجرا
4 – ۵ – حذف و یا ادغام دستگاه‌های موازی و یا متداخل در امور آموزشی و پژوهشی هماهنگی برنامه‌های توسعه منابع انسانی و تحقیقات
۶ – اتخاذ تدابیری برای هدایت و هماهنگی برنامه‌های توسعه منابع انسانی و تحقیقات در جهت توسعه نگرش اجتماعی در آموزش و پاسخگویی به نیازهای تخصصی و فنی در چارچوب برنامه‌های بلندمدت توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی کشور از طریق:
1 – ۶ – بازنگری در برنامه‌های درسی دوره‌های موجود متناسب با پیشرفتهای علمی و نیازهای جامعه و بازار کار در سطح منطقه‌ای و ملی
2 – ۶ – بازنگری در شیوه متداول تدریس در دانشگاه‌ها با تأکید بر مشارکت هر چه بیشتر دانشجویان در امر یادگیری مبتنی بر روحیه تحقیق و تتبع
3 – ۶ – تقویت آموزشهای پیش دانشگاهی و اصلاح مقررات به منظور جلوگیری از افت تحصیلی و به حداقل ممکن رساندن طول مدت سنوات تحصیلی
4 – ۶ – اصلاح نظام گزینش دانشجویانی که بر تواناییهای داوطلبان و نیازهای کشور از نظر انتخاب رشته مناسب و نیز منطقی‌تر کردن مقررات تغییر رشته در دانشگاه و افزایش دانشجویان بومی یا اصلاح شیوه پذیرش دانشجو در آزمون سراسری
5 – ۶ – تداوم توسعه دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترا و تحقیقاتی به منظور اصلاح هرم دانشجویی با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی داخلی و مراکز معتبر خارجی
6 – ۶ – استفاده مشترک دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی از امکانات و تواناییهای یکدیگر، با اجرای طرح تعاون دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی
7 – ۶ – مشارکت هر چه بیشتر دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی در انجام پروژه‌های تحقیقاتی مورد نیاز سایر بخشها
8 – ۶ – ادغام واحدهای آموزش و پژوهشی مشابه با توجه به حفظ یکپارچگی نظام آموزش کل کشور
9 – ۶ – توسعه دوره‌های آموزشی علمی – کاربردی با مشارکت دادن بخشهای صنعتی کشاورزی و خدماتی در سرمایه‌گذارهای عمرانی و جاری و سایر امور آموزشی در چارچوب ضوابط و مقررات.
10 – ۶ – گسترش برنامه آموزشهای آزاد (دوره‌های کوتاه‌مدت و تک درس) به منظور ارتقای دانش و مهارت شاغلین و ایجاد و توسعه دوره‌های معادل، شبانه و نیمه حضوری در مقاطع مختلف تحصیلی برای دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی با رعایت مقررات و معیارهای مصوب به طوری که‌موجب کاهش ظرفیتهای آموزشی و بروز اختلال در فعالیتهای مراکز آموزشی نشود.
11 – ۶ – اصلاح و بهبود نظام ارزیابی کمی و کیفی دانشگاه‌ها و مؤسسات و مراکز آموزشی و پژوهشی
12 – ۶ – فراهم نمودن انگیزه لازم برای اعضای هیأت علمی از طریق ارتقای جایگاه معنوی و اجتماعی و تأمین نیازهای مادی آنان
13 – ۶ – اصلاح مقررات و دستورالعملهای جذب، تضمین استخدام و ارتقای اعضای هیأت علمی به منظور بهبود شاخص نسبت به دانشجو و ترکیب‌هیأت علمی به نفع سطوح عالی‌تر
14 – ۶ – برگزاری دوره‌های کارگاه‌های آموزشی، سمینارهای علمی ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی داخل و خارج کشور و فراهم نمودند تسهیلات لازم به‌منظور دسترسی استادان، محققان، مدیران، کارشناسان و دانشجویان به یافته‌های جدید علمی و تکنولوژیک، شیوه‌های نوین تدریس، تحقیق، مدیریت و برنامه‌ریزی.
توسعه و تجهیز فضاهای کالبدی
7 – ایجاد، توسعه، تجهیز و ترمیم فضاهای کالبدی مورد نیاز بر اساس شاخصهای قابل قبول علمی با اولویت اتمام و تجهیز طرح‌های نیمه تمام از طریق:
1 – ۷ – بهینه‌سازی توزیع واحدهای آموزش عالی و پژوهشی و انطباق وضع موجود فضاهای
کالبدی آنها با کمیت و کیفیت پیش‌بینی شده در برنامه توسعه گسترش مراکز آموزش عالی
و تحقیقاتی متناسب با منابع طبیعی و انسانی مناطق کشور.
2 – ۷ – فراهم ساختن زمینه‌های ایجاد شهرکهای علمی – تحقیقاتی با مشارکت بانکها و مؤسسات دولتی و غیر دولتی.
3 – ۷ – تأکید و تسریع در اتمام عملیات بازسازی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی واقع در مناطق جنگ‌زده و توجه به جبران عقب‌افتادگی روند رشد و توسعه کالبدی آنها.
4 – ۷ – اولویت ایجاد فضاهای کالبدی و تجهیز آنها برای مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد
و دکترا (ایجاد مراکز تحصیلات تکمیلی) و مراکز تحقیقاتی.
5 – ۷ – اولویت به ایجاد فضاهای آموزشی و کمک آموزشی متناسب با نرخ بهره‌برداری
6 – ۷ – احداث و توسعه منازل سازمانی برای اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در مناطق محروم کشور و خوابگاه متأهلین برای دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی.
7 – ۷ – اولویت در تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای پروژه‌های در دست اجرا.
8 – ۷ – اولویت تعمیر و نگهداری ساختمانهای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی
9 – ۷ – استفاده حداکثر از امکانات سایر دستگاه‌های اجرایی، کمکهای مردمی و نهادها برای احداث و تجهیز فضاهای دانشگاهی.
گسترش کمی و ارتقای کیفی آموزش عالی
8 – گسترش کمی و ارتقای کیفی آموزش عالی با تأکید بر ایجاد تعادلهای منطقه‌ای و اجتماعی برای تسهیل دسترسی به آموزش عالی مناطق محروم و تحقق عدالت اجتماعی در آموزش.
1 – ۸ – توسعه و تقویت آموزش عالی در مناطق مستعد و محروم و نیز در مراکز استانها (به غیر از تهران)
2 – ۸ – ایجاد و تقویت دوره‌های پیش دانشگاهی در مناطق محروم به منظور بومی کردن دانشجویان
3 – ۸ – توسعه و ایجاد رشته‌های مورد نیاز مناطق محروم.
4 – ۸ – ایجاد شرایط مناسب معیشتی و امکانات تحصیلی برای دانشجویان با ایجاد مشاغل حین تحصیل، وامهای تحصیلی.
تجهیز زیر ساخت علمی، فرهنگی
9 – تجهیز و آماده‌سازی زیر ساخت علمی، فرهنگی بخش از طریق:
1 – ۹ – جذب متخصصین ایرانی و غیر ایرانی واجد شرایط برای توسعه دوره‌های دکترا.
2 – ۹ – اعزام دانشجو به خارج در مقطع دکترا در رشته‌های مورد نیاز.
3 – ۹ – افزایش سهم نیروی انسانی مورد نیاز آموزش عالی و تحقیقاتی از طرح مشمولین نظام وظیفه.
4 – ۹ – ایجاد، توسعه و تقویت مراکز آمار و انفورماتیک و برنامه‌ریزی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی.
5 – ۹ – ایجاد، گسترش، و تقویت کتابخانه‌های تخصصی، مراکز اسناد علمی، موزه‌ها و مراکز آمار و اطلاعات علمی و فنی و نظایر آن و ایجاد و گسترش مراکز ترجمه و تألیف، نشر کتب و مجلات علمی و فنی و بازسازی و تجهیز مؤسسات انتشاراتی دانشگاه‌ها.
6 – ۹ – هماهنگ‌سازی، تهیه و تأمین تجهیزات علمی مورد نیاز دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و استفاده بهینه از تجهیزات علمی و پژوهشی موجود.
توسعه همکاریهای علمی منطقه‌ای و بین‌المللی
10 – توسعه همکاریهای علمی و منطقه‌ای و بین‌المللی، از طریق:
1 – ۱۰ – توسعه مبادلات دانشجویی و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و محققان با خارج از کشور
2 – ۱۰ – کوشش برای گسترش زبان فارسی به ویژه در کشورهای آسیای میانه و شبه قاره هند از طریق ایجاد توسعه و تقویت کرسیهای زبان و ادبیات فارسی در مراکز علمی این کشورها و نیز اعطای فرصتهای مطالعاتی به استادان خارجی زبان فارسی در دانشگاه‌های کشور.