ماده واحده – موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت قطر مشتمل بر یک مقدمه و (۲۱) ماده که در تاریخ چهاردهم اسفندماه ۱۳۷۰ هجری خورشیدی (۵ مارس ۱۹۹۱ میلادی) در تهران به امضاء رسیده است، تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود
موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت قطر
مقدمه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت قطر به عنوان اعضاء کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی که در ۷ دسامبر ۱۹۴۴ در شیکاگو برای امضاء مفتوح گردید.
با تمایل به انعقاد موافقتنامه‌ای در ارتباط با کنوانسیون مذکور، به منظور تأسیس و به کارانداختن سرویسهای منظم هوایی بین سرزمینهای خود و ماوراء این سرزمینها نسبت به مواد زیر موافقت نمودند.
ماده ۱ – تعاریف
به جز در مواردی که فحوای عبارت معنی دیگری را ایجاب نماید، از لحاظ این موافقتنامه
الف – اصطلاح “کنوانسیون” به کنوانسیون هواپیمایی کشوری بین‌المللی که در تاریخ
7 دسامبر ۱۹۴۴ در شیکاگو برای امضاء مفتوح گردیده اطلاق می‌شود و همچنین شامل
الحاقیه‌ای که به موجب ماده ۹۰کنوانسیون و هر اصلاحیه، الحاقیه یا کنوانسیون که
به موجب مواد ۹۰ و ۹۴ آن تصویب شده است تا جایی که برای هر دو طرف متعاهد نافذ باشد خواهد بود.
ب – عبارت “مقامات هواپیمایی” در مورد جمهوری اسلامی ایران اطلاق می‌شود به
“رییس سازمان هواپیمایی کشوری” و هر شخص یا مقامی که مجاز به انجام وظایف فعلی آن
سازمان و یا وظایف مشابه آن باشد و در مورد کشور قطر به وزیر حمل و نقل و ارتباطات
و هر شخص یا مقامی که مجاز به‌انجام وظایف فعلی آن وزیر باشد.
ج – عبارت “شرکت هواپیمایی تعیین شده” اطلاق می‌شود به یک شرکت هواپیمایی که به
موجب مفاد مواد ۳ موافقتنامه حاضر تعیین شده و اجازه فعالیت یافته باشد.
د – اصطلاح ظرفیت در مورد یک هواپیما اطلاق می‌شود به میزان بارگیری مؤثر آن
هواپیما در یک مسیر یا قسمتی از یک مسیر و اصطلاح ظرفیت در‌مورد “سرویس مورد
توافق” اطلاق می‌شود به ظرفیت هواپیما در چنین سرویس ضربدر دفعات پرواز چنین
هواپیمایی طی زمان معین و در طی و یا‌قسمتی از مسیر.
ه – اصطلاح “سرزمین” در مورد یک کشور اطلاق می‌شود به مناطق خاکی و آبهای سرزمینی
مجاور آن که تحت حاکمیت و سلطه آن کشور است.
و – عبارت “سرویس هوایی” “سرویس هوایی بین‌المللی” “شرکت هواپیمایی” و “توقف
به منظورهای غیر ترافیک” به ترتیب دارای همان معانی است‌که در ماده ۹۶ کنوانسیون به آنها داده شده است.
تفاهم حاصل است که عناوین مواد موافقتنامه حاضر معانی هیچ یک از مقررات آن را به نحوی از انحاء محدود نمی‌کند یا توسعه نمی‌دهد.
ماده ۲ – اعطای حقوق
1 – هر یک از طرفین متعاهدین حقوق مصرحه در این موافقتنامه را جهت انجام سرویسهای
هوایی بین‌المللی به وسیله شرکت هواپیمایی معینه طرف متعاهد دیگر به شرح ذیل به
طرف متعاهد دیگر اعطاء می‌نماید.
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر.
ب – توقف در سرزمین مذکور به منظورهای غیر ترافیک.
ج – هر کدام از طرفین قرارداد به طرف دیگر این اجازه را می‌دهد تا با توجه به حقوق
مشخص شده در این قرارداد جهت برقراری پروازهای منظم‌بین‌المللی طبق مسیرهای مشخص
شده در برنامه‌های پرواز پیوست این قرارداد اقدام نماید.
چنین برنامه پرواز و مسیر در این قرارداد به نام “سرویسهای توافق شده” و
“مسیرهای مشخص شده” خوانده خواهند شد ضمن انجام “پروازهای توافق‌شده در مسیرهای
مشخص” شرکت هواپیمایی منتخب توسط هر کدام از طرفهای قرارداد ضمن استفاده از حقوق
مشخص شده در ماده ۱ این بند قرارداد‌می‌توانند در نقاط مشخص شده در مسیر برنامه
پرواز مورد توافق اقدام به حمل و نقل بار و مسافر و ارسالات پستی به صورت جداگانه
هر کدام یا به‌صورت مرکب نماید.
2 – هیچ یک از مفاد این موافقتنامه به نحوی تلقی نخواهد شد که در نتیجه شرکت
هواپیمایی یکی از طرفین متعاهدین محق باشد در سرزمین طرف متعاهد دیگر در قبال مزد
یا کرایه، مسافر، بار یا پست به مقصد نقطه دیگری در سرزمین آن طرف حمل کند.
3 – در مناطق جنگی یا تحت اشغال نظامی یا در مناطقی که این عملیات در جریان است
انجام این قبیل سرویسها منوط به تصویب مقامات ذیصلاح است.
ماده ۳ – تعیین و اجازه
1 – هر طرف متعاهد حق دارد یک شرکت هواپیمایی را برای انجام سرویسهای مورد توافق
در مسیرهای مشخصه تعیین و مراتب را کتباً به طرف‌متعاهد دیگر اعلام نماید.
2 – پس از دریافت اعلامیه تعیین مقامات ذیصلاح طرف متعاهد دیگر با رعایت مواد
بندهای ۳ و ۴ ماده حاضر به شرکت هواپیمایی تعیین شده بدون تأخیر اجازه بهره‌برداری
مربوطه را اعطاء خواهد کرد.
3 – مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد می‌توانند از شرکتی که توسط طرف متعاهد دیگر
تعیین شده بخواهند که مقامات مزبور را قانع سازد که شرایط مقرر در قوانین و
مقرراتی که معمولاً برای انجام سرویسهای هوایی بین‌المللی توسط مقامات مزبور اعمال
می‌گردد حائز می‌باشند.
4 – هر یک از طرفین متعاهدین حق دارد در هر مورد که قانع نشده باشد که مالکیت عمده
و کنترل مؤثر شرکت هواپیمایی مربوطه در دست متعاهد یا‌اتباع طرف متعاهدی است که
شرکت مزبور تعیین نموده، از اعطاء اجازه بهره‌برداری موضوع بند ۲ این ماده امتناع
ورزد و یا هر شرطی را که برای اعمال‌حقوق مشخصه در ماده ۲ موافقتنامه حاضر توسط آن
شرکت هواپیمایی تعیین شده لازم بداند تحمیل نماید.
5 – در هر زمان پس از آن که مفاد بندهای یک و دو (۱ و ۲) این ماده به مرحله اجرا
درآمده باشد، شرکت هواپیمایی که بدین نحو تعیین شده و اجازه کسب نموده می‌تواند
بهره‌برداری از سرویسهای مورد توافق را آغاز نماید مشروط بر آن که بهره‌برداری از
این سرویسها مادامی که تعرفه مربوطه به‌موجب ماده ۱۰ این موافقتنامه در مورد
سرویسهای مزبور تعیین نگردیده انجام نپذیرد.
ماده ۴ – تعلیق و لغو
1 – هر طرف متعاهد حق دارد در موارد مشروحه ذیل، اجازه بهره‌برداری صادره را لغو
یا استفاده از حقوق مشخصه در ماده ۲ این موافقتنامه را در مورد شرکتی که توسط طرف
متعاهد دیگر تعیین گردیده معلق نماید یا هر شرطی را که ممکن است برای استفاده از
این حقوق لازم باشد تحمیل نماید.
الف – در هر موردی که قانع نشده باشد مالکیت عمده و کنترل مؤثر آن شرکت هواپیمایی
در دست طرف متعاهد یا اتباع طرف متعاهدی است که شرکت مذکور را تعیین نموده یا
ب – در موردی که شرکت هواپیمایی مذکور قوانین و مقررات طرف متعاهدی را که این حقوق
را اعطاء نموده است رعایت نکند.
ج – در موردی که شرکت هواپیمایی مذکور به هر نحوی از انحاء عملیات بهره‌برداری را
بر خلاف مقررات موافقتنامه حاضر انجام دهد.
2 – جز در مواردی که لغو یا تعلیق یا تحمیل شرایط مذکور در بند یک این ماده به
صورت فوری برای جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات لازم باشد اعمال این حق
فقط پس از مشورت با طرف متعاهد دیگر انجام خواهد گرفت.
ماده ۵ – شمول قوانین و مقررات
1 – قوانین و مقررات یک طرف متعاهد ناظر به ورود و خروج هواپیماهایی که به امر
هوانوردی بین‌المللی اشتغال دارند یا ناظر به عملیات هوانوردی چنین هواپیماهایی
حین پرواز یا در داخل سرزمین طرف متعاهد مذکور می‌باشند نسبت به هواپیماهای شرکت
هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مجری خواهد بود.
2 – قوانین و مقررات یک طرف متعاهد که در سرزمین خود ناظر به ورود و خروج و اقامت
مسافرین و کارکنان و بار یا پست از قبیل تشریفات ورود و خروج و مهاجرت است، و
همچنین مقررات گمرکی و بهداشتی در مورد مسافرین و کارکنان و بار و پست حمل شده
توسط هواپیماهای تعیین شده طرف متعاهد دیگر در زمانی که در سرزمین مذکور باشد
اعمال خواهد شد.
3 – هر یک از طرفین متعاهدین نسخه‌هایی از قوانین و مقررات مربوطه مندرج در این ماده را بنا بر تقاضا در اختیار طرف متعاهد دیگر خواهد گذاشت.
4 – شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد حق دارد حق تأسیس و نگهداری نمایندگی خود را در سرزمین طرف متعاهد دیگر خواهد داشت.
در صورت معرفی نمایندگی کل و یا نمایندگی فروش این نمایندگی طبق مقررات و قانونهای مربوط به کشور طرف قرارداد خواهد بود.
5 – مسئولان قانونی کشور طرف قرارداد بدون هیچ گونه تأخیری حق بازدید از هواپیمایی
طرف دیگر قرارداد در موقع فرود و یا هنگام پرواز را دارا می‌باشد و همچنین حق
بازرسی مدارک و یا گواهینامه مورد لزوم طبق کنوانسیون موجود را دارد.
ماده ۶ – معافیت از حقوق گمرکی و سایر عوارض
1 – هواپیماهای شرکت تعیین شده یک طرف متعاهد که در سرویسهای بین‌المللی پرواز
می‌نمایند و همچنین مواد سوخت و روغن موتور و سایر مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی و
لوازم مورد نیاز جاری و خواربار موجود در هواپیماهای شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد
که مجاز به استفاده از‌مسیرها و سرویسهای موضوع موافقتنامه حاضر می‌باشند به هنگام
ورود و خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر بر اساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمرکی و
هزینه‌های بازرسی و سایر حقوق و مالیاتهای ملی معاف خواهد بود حتی اگر مواد مذکور
زمانی به مصرف برسد که این هواپیماها بر‌فراز آن سرزمین در پرواز باشد.
2 – سوخت و روغن موتور و مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی و لوازم مورد نیاز جاری و
خوار و بار وارد شده به سرزمین یک طرف متعاهد توسط‌متعاهد دیگر یا اتباع او که
صرفاً به منظور استفاده در هواپیمای طرف متعاهد اخیرالذکر می‌باشد بر اساس عمل
متقابل از پرداخت حقوق گمرکی و‌هزینه‌های بازرسی و سایر حقوق و مالیاتهای ملی معاف خواهد بود.
3 – سوخت و روغن موتور و مواد مصرفی فنی و وسایل یدکی و لوازم مورد نیاز جاری و
خوار و بار که در سرزمین یک طرف متعاهد بار هواپیمای‌شرکت هواپیمایی یک طرف متعاهد
می‌شود و در سرویسهای بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرند بر اساس عمل متقابل
از پرداخت حقوق گمرکی و‌عوارض و مالیات و هزینه‌های بازرسی و سایر حقوق و مالیاتهای ملی معاف خواهد بود.
4 – لوازم جاری هوانوردی و نیز موارد و لوازم نگاهداری شده در هواپیماهای شرکت
هواپیمایی تعیین شده هر یک از طرفین متعاهدین تنها با موافقت مقامات گمرکی در
سرزمین دیگر قابل تخلیه است در این صورت این سواد تا زمانی که بار هواپیما شده و
از سرزمین آن طرف متعاهد خارج گردد و یا طبق مقررات گمرکی ترتیب دیگری در مورد آن
داده شود. تحت نظارت مقامات نامبرده قرار خواهد گرفت.
5 – مسافرین – اثاثیه مسافر و باری که از سرزمین یک طرف متعاهد در ترانزیت مستقیم
می‌باشد و از حریمی که در فرودگاه آن طرف بدین منظور اختصاص یافته خارج نمی‌شوند
فقط مشمول کنترل جاده‌ای خواهند بود اثاثیه مسافر و باری که در ترانزیت مستقیم است
از حقوق گمرکی و سایر‌مالیاتهای مشابه معاف خواهد بود.
6 – اسناد رسمی حاوی آرم رسمی شرکت هواپیمایی مانند برچسب چمدان – بلیط هواپیما –
بارنامه – کارت اجازه ورود به هواپیما و جدول زمان‌بندی که به داخل سرزمین هر یک
از طرفین متعاهدین برای استفاده اختصاصی شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر
وارد شده باشد از کلیه حقوق‌و یا مالیاتهای گمرکی بر اساس معامله متقابل معاف خواهد بود.
ماده ۷ – عوارض فرودگاه
هر یک از طرفین متعاهدین می‌توانند برای استفاده از فرودگاه‌ها و سایر تأسیسات
تحت کنترل خود عوارض عادلانه و مناسبی را وضع نموده یا اجازه وضع آن را بدهد.
معهذا هر یک از طرفین متعاهدین موافقت دارد که این عوارض از آن چه هواپیماهای ملی
آن طرف متعاهد که در سرویسهای مشابه بین‌المللی تردد می‌نمایند و برای استفاده از
این فرودگاه‌ها و تأسیسات می‌پردازند تجاوز نکند.
ماده ۸ – مقررات ظرفیت و تصویب برنامه‌های پرواز.
1 – شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهدین از رفتار عادلانه و متساوی
برخوردار خواهند بود تا بتوانند برای انجام سرویسهای مورد توافق در مسیرهای مشخصه
از فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.
2 – در انجام سرویسهای مورد توافق شرکتهای هواپیمایی تعیین شده هر یک از طرفین
متعاهدین منافع شرکت هواپیمایی تعیین شده طرف دیگر را منظور نظر خواهد داشت تا من
غیر حق در سرویسهای طرف دیگر در تمامی یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.
3 – هدف اصلی سرویسهای مورد توافق که توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده یک طرف متعاهد
انجام می‌شود، تأمین ظرفیت کافی با ضریب بار مناسب است برای رفع نیازمندیهای حمل
مسافر و بار و پست جاری و آن چه برای آینده مناسب قابل پیش‌بینی باشد بین سرزمین
طرف متعاهد تعیین‌کننده شرکت هواپیمایی و سرزمین طرف متعاهد دیگر.
4 – با رعایت اصول مشروحه در بندهای ۱ و ۲ و ۳ این ماده شرکت هواپیمایی تعیین شده
یک طرف متعاهد همچنین می‌تواند ظرفیتی را برای‌نیازمندیهای ترافیک بین سرزمینهای
کشورهای ثالث مندرج در جدول مسیر ضمیمه موافقتنامه حاضر و سرزمین طرف متعاهد دیگر تأمین نماید.
5 – ظرفیتی که عرضه می‌شود از جمله تعداد سرویسها و نوع هواپیماهای مورد استفاده
شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهدین در سرویسهای مورد توافق – بر اساس
توصیه شرکتهای هواپیمایی تعیین شده مورد موافقت مقامات هواپیمایی قرار خواهد گرفت.
6 – در صورت عدم توافق بین شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرفین متعاهدین – مسائل
مشروحه در بند ۵ فوق از طریق توافق بین مقامات هواپیمایی طرفین متعاهدین حل و فصل
خواهد گردید، تا زمانی که این توافق حاصل نگردیده، ظرفیت عرضه شده توسط شرکتهای
هواپیمایی تعیین شده – بدون تغییر باقی خواهد ماند.
7 – شرکت هواپیمایی تعیین شده هر یک از طرفین متعاهدین حداقل سی روز قبل از شروع
سرویسها در مسیرهای مشخصه – برنامه‌های پرواز را به مقامات هواپیمایی طرف متعاهد
دیگر برای تصویب تسلیم خواهد نمود و در مورد تغییرات بعدی نیز از همین قرار عمل خواهد شد.
این محدودیت زمانی را می‌توان در موارد خاص با تصویب مقامات نامبرده کاهش داد.
ماده ۹ – شناسایی گواهینامه‌ها و پروازها
1 – گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی که توسط یک
طرف متعاهد صادر شده و یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی باشد توسط طرف
متعاهد دیگر برای بهره‌برداری از مسیرها و سرویسهای موضوع موافقتنامه حاضر معتبر
شناخته خواهد شد مشروط بر این که شرایط صدور یا معتبر شناختن این گواهینامه‌ها و
پروانه‌ها مساوی و یا بیش از حداقل استانداردهایی باشد که به موجب کنوانسیون وضع
می‌گردد. در‌هر حال هر یک از طرفین متعاهدین این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که
در مورد پرواز از فراز سرزمین خود از شناسایی گواهینامه‌های صلاحیت و‌پروانه‌هایی
که جهت اتباع او توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگری صادر شده یا اعتبار یافته، خودداری نماید.
ماده ۱۰ – تعرفه‌ها
1 – به موجب بندهای ذیل، “تعرفه” بر معنی نرخ پرداخت شده برای حمل مسافر و بار
محالاتی که بر اساس آنها قیمت‌ها اجراء می‌شود که شامل نرخ و شرایط جهت نمایندگی و
دیگر سرویسهای جنبی می‌شود اما شامل دستمزد در موارد عمل امانات پستی نخواهد بود.
2 – تعرفه‌هایی که توسط شرکت هواپیمایی یکی از طرفین قرارداد برای حمل بار از
سرزمین طرف دیگر قرارداد پرداخت می‌شود بایستی در سطحی معقول برقرار و توجه
شایسته‌ای به کلیه عوامل مربوطه از جمله هزینه عملیاتی – سود متعارف و تعرفه‌های
شرکتهای هواپیمایی دیگر صورت گیرد.
3 – تعرفه‌هایی که مربوط به بند ۲ این ماده می‌شود در صورت امکان باید توسط شرکت
هواپیمایی معینه طرفین قرارداد، مورد توافق قرار گیرد، بعد از مذاکره با شرکتهای
هواپیمایی دیگر که در تمامی یا قسمتهایی از مسیر عملیات پروازی انجام می‌دهند.
چنین موافقتنامه‌ای هر جا که ممکن باشد باید با به کاربردن دستورالعمل‌های انجمن
بین‌المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) برای محاسبه تعرفه‌ها به نتیجه برسند.
4 – تعرفه‌هایی که این چنین به توافق می‌رسند باید به تصدیق مقامات هواپیمایی
طرفین حداقل ۴۵ روز قبل از تاریخ پیشنهاد شده در مقدمه برسد.
در موارد خاص این مدت ممکن است بر اثر توافق بین مقامات مسئول طرفین تقلیل یابد.
5 – این تأیید ممکن است سریعاً ابلاغ گردد، اگر هیچکدام از مقامات هواپیمایی در طول
30 روز از تاریخ تسلیم مطابق با بند ۴ این ماده عدم رضایت خود را اعلام ننمایند
این تعرفه‌ها به صورت تصویب شده در نظر گرفته خواهد شد. همچنان که در بند ۴ مقرر
شده، مقامات هواپیمایی ممکن است موافقت کنند مدتی را که در طول آن هر گونه عدم
رضایتی اعلام گردد این عمل در کمتر از ۳۰ روز انجام پذیرد.
6 – در طول مدتی که مطابق با بند ۵ این ماده قابل اجرا است مورد تأیید قرار نگیرد
یکی از مقامات هواپیمایی یادداشت عدم رضایت از تعرفه‌هایی که مطابق مقررات بند ۳
این ماده می‌باشد را به مقامات هواپیمایی طرف دیگر تسلیم می‌نماید.
مقامات هواپیمایی طرفین متعاهد بعد از مذاکره با مقامات هواپیمایی هر یک از
دولتهای دیگری که داوری آن سودمند باشد، تلاش خواهند نمود که تعرفه مورد توافق
طرفین را تعیین نمایند.
7 – اگر مقامات هواپیمایی نتوانند در مورد تعرفه‌ای که مطابق بند ۴ این ماده به
آنها ارائه شده به توافق برسند، و یا نتوانند در مورد تعیین تعرفه‌ای که مطابق بند
6 این ماده باشد به توافق برسند مورد اختلاف مطابق مقررات ماده ۱۴ این موافقتنامه حل خواهد شد.
8 – تعرفه‌ای که مطابق مقررات این ماده به وجود آمده باشد تا زمانی که تعرفه جدیدی
تصویب نشده باشد قابل اجراء خواهد بود.
علیرغم این مورد تعرفه، با توجه به این بند بیشتر از ۱۲ ماه بعد از تاریخ انقضاء تمدید نخواهد شد.
ماده ۱۱ – انتقال درآمد
1 – هر یک از طرفین مورد قرارداد باید به شرکت یا شرکتهای هواپیمایی تعیین شده طرف
دیگر، حق انتقال وجوه به دست آمده در کشور طرف مورد قرارداد را اعطاء نماید.
در هر صورت وجوه به دست‌آمده باید مطابق مقررات تبادل ارزی کشور طرف قرارداد که
درآمد در آن جا حاصل شده، انجام گیرد.
چنین تبادل ارزی باید بر اساس نرخ برابری رسمی همان کشور انجام گیرد و یا در
کشورهایی که نرخ رسمی تبدیل ارز وجود نداشته باشد بر اساس نرخ‌خارجی حاکم صورت پذیرد.
2 – اگر یکی از طرفین متعاهد محدودیتهایی را در مورد انتقال وجوه باقیمانده از
هزینه‌های جاری شرکتهای هواپیمایی تعیین شده توسط طرف دیگر قرارداد اعمال نماید،
طرف دوم قرارداد حق اعمال محدودیتهای دوجانبه‌ای در مورد شرکتهای هواپیمایی تعیین
شده طرف دیگر قرارداد را دارد.
ماده ۱۲ – امنیت هوانوردی
1 – طرفین متعاهدین در راستای حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل، تأکید
می‌نمایند که تعهد آنان در قبال یکدیگر برای حفظ امنیت هوانوردی در برابر اعمال
غیر قانونی جزء لاینفکی از این موافقتنامه را تشکیل می‌دهد. طرفین متعاهدین بدون
تحدید کلیت حقوق و تعهدات خود به‌موجب حقوق بین‌الملل به ویژه مطابق با مفاد
کنوانسیون راجع به جرائم و برخی اعمال ارتکابی دیگر در هواپیما امضاء شده در توکیو
به تاریخ ۱۴سپتامبر ۱۹۶۳، کنوانسیون راجع به جلوگیری از تصرف غیر قانونی هواپیما،
امضاء شده در لاهه به تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۷۰ و کنوانسیون راجع به‌جلوگیری از اعمال
غیر قانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری امضاء شده در مونترال به تاریخ ۲۲ سپتامبر
1971 عمل خواهند کرد.
2 – طرفین متعاهدین کلیه مساعدتهای لازم را جهت جلوگیری از تصرف غیر قانونی
هواپیماهای کشوری و دیگر اعمال غیر قانونی علیه امنیت این هواپیماها مسافرین و
خدمه آن، فرودگاه‌ها و تأسیسات هوانوردی و هر نوع تهدید دیگر علیه امنیت هواپیمائی
کشوری را بنا بر تقاضا در مورد یکدیگر‌به عمل خواهند آورد.
3 – طرفین متعاهدین باید در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی تعیین
شده از سوی سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری که به عنوان ضمائم کنوانسیون
هواپیمایی کشوری بین‌المللی شناخته شده‌اند تا حدودی که این مقررات امنیتی در مورد
طرفین قابل اجرا است عمل نمایند. آنها‌می‌باید از گردانندگان هواپیماهای ثبت شده
در کشور خود یا گردانندگان هواپیماهایی که محل کار اصلی و یا اقامت دائم آنها در
سرزمین طرفین می‌باشد‌و نیز گردانندگان فرودگاه‌های واقع در سرزمینهای خود بخواهند
که طبق مقررات امنیت هوانوردی مزبور عمل نمایند.
4 – هر یک از طرفین متعاهدین موافقت دارد که می‌توان از این گردانندگان هواپیماها
درخواست نمود تا مقررات امنیت هوانوردی مورد اشاره در بند(۳) فوق را که طرف متعاهد
دیگر از لحاظ ورود به سرزمین خود، خروج از آن یا در مدت توقف در آن جا خواستار است
رعایت کنند هر یک از طرفین متعاهدین باید اطمینان حاصل کند که در سرزمین او
اقدامات کافی برای حفاظت از هواپیماها و وارسی مسافرین، خدمه، لوازم همراه مسافر،
اثاثیه‌مسافر، بار و خواربار هواپیما قبل و در خلال سوار شدن مسافرین یا بارگیری
به نحو مؤثر معمول می‌شود. هر یک از طرفین متعاهدین همچنین باید با هر درخواست طرف
متعاهد دیگر برای انجام اقدامات امنیتی ویژه در حد معقول جهت مقابله با یک تهدید
خاص برخورد مثبت داشته باشد.
5 – هنگامی که حادثه یا خطر بروز حادثه تصرف غیر قانونی هواپیماهای کشوری یا دیگر
اعمال غیر قانونی علیه امنیت این هواپیماها، مسافرین و خدمه آن، فرودگاه‌ها یا
تأسیسات هوانوردی رخ دهد طرفین متعاهدین باید با تسهیل ارتباطات و دیگر اقدامات
مناسب به منظور پایان دادن سریع و امن‌حادثه مزبور یا خطر بروز آن یکدیگر را یاری نمایند.
ماده ۱۳ – تسلیم آمار
مقامات هواپیمایی هر یک از طرفین قرارداد اطلاعات و آمار مربوط به ترافیک حمل شده
در سرویسهای مورد توافق توسط شرکت هواپیمایی تعیین‌شده خود را به صوب سرزمین صرف
متعاهد دیگر یا از آن سرزمین به قسمتی که معمولاً توسط شرکت هواپیمایی تهیه شده
برای مقامات هواپیمایی‌ملی خود تهیه می‌گردد. بنا بر تقاضا در اختیار مقامات
هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد، کلیه اطلاعات اضافی مورد درخواست
مقامات هواپیمایی یک طرف متعاهد از مقامات هواپیمایی طرف دیگر در صورت تقاضا مورد
شور و توافق بین طرفین قرارداد قرار خواهد گرفت.
ماده ۱۴ – مشاوره و اصلاحات
1 -هر یک از طرفین قرارداد یا مقامات هواپیمایی آن می‌توانند در هر زمان از طرف متعاهد دیگر یا مقامات هواپیمایی او تقاضای مشاوره نمایند.
2 – مشاوره مورد تقاضای یک طرف متعاهد یا مقامات هواپیمایی او در فاصله ۶۰ روز از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.
ماده ۱۵ – اصلاحیه
چنانچه هر کدام از طرفین قرارداد خواهان تغییر هر یک از مواد این موافقتنامه
باشند، چنین تغییراتی اگر مابین طرفین مورد قرارداد توافق شود و در صورت نیاز با
مذاکره، طبق ماده ۱۶ این موافقتنامه زمانی این تغییرات به اجرا گذاشته خواهد شد که
یادداشتی توسط مقامات دیپلماتیک تسلیم هر یک‌از طرفین گردد.
در صورتی که موارد اختلاف غیر از مواد و تبصره‌های موجود در قرارداد باشد، این
اصلاحیه‌ها باید به تأیید مقامات مسئول ذیصلاح طرفین برسد. در‌صورتی که اصلاحیه
تنها مربوط به مقررات موجود در قرارداد باشد موارد اختلاف تنها به توافق مقامات
دارای صلاحیت هواپیمایی طرفین قرارداد‌خواهد رسید.
ماده ۱۶ – حل اختلافات
1 – هر گاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و ضمیمه (های) آن بین طرفین
متعاهدین اختلافی بروز نماید، طرفین متعاهدین در مرحله نخست اهتمام خواهند نمود تا
اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند.
2 – هر گاه طرفین متعاهدین نتوانند اختلاف را از طریق مذاکره حل و فصل نمایند،
می‌توانند توافق نمایند موضوع را جهت کسب نظر مشورتی به هر شخص یا هیأتی ارجاع کنند.
3 – چنانچه طرفین متعاهدین نتوانند به موجب بندهای ۱ و ۲ فوق در مورد حل اختلاف به
نتیجه برسند، اختلاف به یک محکمه داوری سه نفره ارجاع خواهد شد که هر یک از طرفین
متعاهدین یک داور را معین خواهد کرد و دو داور تعیین شده درباره داور سوم توافق خواهند نمود.
هر یک از طرفین متعاهدین ظرف شصت روز پس از وصول تقاضای ارجاع اختلاف به محکمه
داوری از طریق مجرای دیپلماتیک به تعیین داور خود مبادرت خواهد نمود و داور سوم
نیز ظرف شصت روز بعد از آن تعیین خواهد شد.
چنانچه هر یک از طرفین متعاهدین ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین نکند، بنا به
تقاضای هر یک از طرفین متعاهدین، رییس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری بر
حسب مورد داور یا داورها را تعیین خواهد نمود مشروط بر این که چنانچه رییس شورای
سازمان بین‌المللی هواپیمایی‌کشوری از اتباع هر از طرفین متعاهدین باشد، از نایب
رییس ارشد شورا و در صورتی که نامبرده نیز از اتباع یکی از طرفین متعاهدین باشد،
از عضو مقدم‌شورا که در چنین وضع تابعیتی نباشد، درخواست خواهد شد که حسب مورد
داور یا داورها را تعیین نماید.
داور سوم از اتباع یک دولت ثالث خواهد بود و به عنوان رییس محکمه داوری عمل خواهند نمود.
4 – هر یک از طرفین متعاهدین مخارج داوری را که تعیین نموده است پرداخت خواهد کرد
بقیه مخارج محکمه داوری به طور یکسان بین طرفین متعاهدین تقسیم خواهد شد.
5 – طرفین متعاهدین تعهد می‌نمایند تصمیمات متخذه به موجب ماده حاضر را رعایت کنند.
ماده ۱۷ – فسخ
هر یک از طرفین متعاهدین می‌توانند در هر موقع قصد خود را مبنی بر فسخ این
موافقتنامه کتباً به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اعلام همان زمان‌به اطلاع
سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری خواهد رسید. در این صورت موافقتنامه دوازده
(۱۲) ماه پس از دریافت اعلام فسخ توسط طرف متعاهد‌دیگر فسخ خواهد شد. مگر آن که
اعلام فسخ قبل از انقضای این مدت با تراضی طرفین پس گرفته شود. در صورت عدم اعلام
وصول از سوی طرف‌متعاهد دیگر اعلام فسخ چهارده (۱۴) روز پس از وصول آن به سازمان
بین‌المللی هواپیمایی کشوری دریافت شده تلقی خواهد شد.
ماده ۱۸ – مطابقت با کنوانسیون‌های چندجانبه
چنانچه کنوانسیون یا موافقتنامه چندجانبه‌ای در مورد هر دو طرف متعاهد
لازم‌الاجرا گردد این موافقتنامه به نحوی اصلاح خواهد شد تا با مقررات چنین
کنوانسیون یا موافقتنامه‌ای تطبیق نماید.
ماده ۱۹ – ضمائم
ضمائم این موافقتنامه قسمتی از اصول این موافقتنامه محسوب خواهد شد و کلیه مستندات مربوط به آن شامل مستندات ضمائم شده مگر در جایی که‌غیر از آن اعلام شده باشد.
ماده ۲۰ – ثبت
این موافقتنامه و ضمیمه آن و کلیه اصلاحات وارده بر آن نزد سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری به ثبت خواهد رسید.
ماده ۲۱ – لازم‌الاجراء شدن
این موافقتنامه از تاریخ آخرین اطلاعیه هر یک از طرفین مورد قرارداد طرف متعاهد
دیگر دایر بر این که اقدامات لازمه را طبق مقررات قوانین اساسی خود درباره
لازم‌الاجرا شدن موافقتنامه حاضر به عمل آورده است به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
بنا به مراتب نمایندگان امضاء‌کننده زیر که از طرف دولتهای متبوعه خود مجاز می‌باشند موافقتنامه حاضر را امضاء نمودند.
این موافقتنامه در تاریخ …… مطابق با …… به زبانهای فارسی – عربی – انگلیسی – که هر سه متن دارای اعتبار یکسان می‌باشد در تهران تنظیم گردید.متن انگلیسی ملاک اعتبار خواهد بود.
از طرف جمهوری اسلامی ایران از طرف دولت قطر
عالیجناب – عالیجناب
محمدسعیدی‌کیا – عبدالله صالح‌المانع
وزیر راه و ترابری – وزیر حمل و نقل و ارتباطات
ضمیمه ۱
جدول مسیر
۱ – جدول ۱:
مسیرهایی که توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده جمهوری اسلامی ایران از دو جهت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
نقطه از مبدا به نقاط واسط نقاط ماوراء
۱ ۲ ۳ ۴
نقاط واقع در ایران دوحه نقطه‌ای که بعداً مشخص – خواهد شد.
شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در همه و یا یکی از پروازها ممکن است پرواز
به نقاط ذکر شده در ستون ۳ و ۴ بالا را حذف نماید. مشروط بر‌این که سرویسهای مورد
توافق در این مسیرها در یکی از نقاط ذکر شده در ستون ۱ باشد.
صفحه ۱ از ضمیمه ۱
ضمیمه ۱
جدول مسیر
جدول ۲
مسیرهایی که توسط شرکت هواپیمایی تعیین شده توسط دولت قطر از دو جهت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
از نقطه به نقاط واسط نقاط ماوراء
(۱) (۲) (۳) (۴)
نقاط واقع در قطر شیراز – تهران نقطه مورد تصمیم‌گیری – بندر عباس بعدی
شرکت هواپیمایی معینه دولت قطر همه و یا یکی از پروازها را ممکن است در هر یک از
نقاط ستونهای ۳ و ۴ بالا حذف نماید. مشروط بر این که سرویسهای مورد توافق این
مسیرها در یکی از نقاط ستون ۱ وجود داشته باشد.
استفاده از نقطه سوم جدول (بندر عباس) الزاماً پس از عقد موافقتنامه بازرگانی بین دو شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و گلف ایر ممکن خواهد گردید.
صفحه ۲ از ضمیمه ۱
محرمانه
یادداشت تفاهم
هیأت دولت جمهوری اسلامی ایران و هیأت محترم دولت قطر که اعضاء آنها در لیست
ضمیمه شده آمده، در روزهای ۴ و ۵ مارس ۱۹۹۱ جلسات خود را در تهران برگزار
نموده‌اند تا در توافقنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت قطر در مورد
سرویسهای هوایی بین دو دولت و ماوراء
سرزمینهای مورد احترام طرفین امضاء نمایند.
در نتیجه این مذاکرات در محیطی دوستانه انجام شد.
طرفین در مورد متن موافقتنامه به تفاهم کامل رسیده و موافقت ذیل حاصل گردید.
۱ – متن موافقتنامه
دو هیأت موافقت نمودند که با توجه به لازم‌الاجرا شدن این توافقنامه و توجه به
ماده ۲۱ این موافقتنامه با تبادل یادداشت دیپلماتیک به اجرا گذاشته خواهد شد.
۲ – تعیین شرکتهای هواپیمایی طرفین.
با توجه به ماده ۳ این موافقتنامه، بدین وسیله دولت جمهوری اسلامی ایران شرکت
هواپیمایی گلف (گلف‌ایر) را به عنوان شرکت هواپیمایی تعیین شده دولت قطر قبول
نموده و بدین وسیله دولت قطر نیز ایران‌ایر را به عنوان شرکت هواپیمایی جمهوری
اسلامی ایران قبول می‌نماید.
۳ – گنجایش و تعداد پروازها
با توجه به بند ۳ ماده ۸ این موافقتنامه شرکتهای هواپیمایی معین شده طرفین
قرارداد هر کدام حداکثر ۴ پرواز در هفته در هر مسیر مورد توافق طرفین با
هواپیماهای نوع 747B و ۱۰۱۱ Lو یا هواپیماهای دیگر مشابه مجاز به پرواز خواهند بود.
هیأت نمایندگی جمهوری اسلامی ایران
عالیجناب علی‌محمد نوریان
معاون وزیر راه و ترابری و
رییس سازمان هواپیمایی کشوری – رییس هیأت نمایندگی
آقای علی‌اکبر گلرونیا
معاون تحقیقات و برنامه‌ریزی و مدیر کل دفتر حقوقی و
امور بین‌المللی
آقای محمود حاجی‌قاسمعلی
معاون فنی و عملیاتی
آقای مهدی بهزادی‌پور
مدیر کل عملیاتی
عباسعلی میبدی
مدیر کل تحقیقات و برنامه‌ریزی
هیأت نمایندگی دولت قطر
عالیجناب عبدالعزیز النعیمی
مدیر هواپیمایی کشوری (رییس هیأت نمایندگی)
عالیجناب شیخ حامد التانی
معاون رییس حمل و نقل هوایی
آقای صلح هارون
مدیر روابط بین‌المللی (گلف‌ایر)
آقای محمد اعلم
مدیر گلف‌ایر در ایران
مقررات کلی
موقعیت گلف‌ایر به عنوان شرکت انتخابی دولت قطر – سلطان نشین عمان – دولت بحرین و
دولت امارات متحده عربی از موقعیت معمولی به دست‌آمده در مسائل هواپیماهایی فرق
می‌کند در نتیجه این مسئله، مقامات هواپیمایی دولت جمهوری اسلامی ایران متعهد
می‌شوند که عملی بر خلاف منافع گلف‌ایر طبق بند ۴ ماده ۳ و بند یک (الف) ماده
چهار توافقنامه شرکتهای هواپیمایی امضاء شده در پنجم مارس ۱۹۹۱ که مربوط به مالکیت
و‌کنترل مؤثر می‌شود به عمل نیاورند مشروط بر این که مالکیت عمومی و کنترل مؤثر
گلف‌ایر همیشه در دست دولتهای بحرین و سلطان‌نشین عمان و دولت قطر و امارات متحده عربی و یا افرادی با تابعیت آن دولتها خواهد بود.
عملیات همه‌جانبه
کاربرد عملیات همه‌جانبه عملیات مطابق با توافقنامه شرکتهای هواپیمایی مشمول هیچ گونه محدودیتی نخواهد بود.
شرایط اجرای موافقتنامه
با توجه به لازم‌الاجرا بودن موافقتنامه دو هیأت موافقت می‌نمایند که محتوای این موافقتنامه از تاریخ همین امروز لازم‌الاجراء می‌باشد.
در تاریخ پنجم مارس ۱۹۹۱ در تهران به امضاء رسید.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و موافقتنامه ضمیمه (شامل مقدمه و بیست و یک ماده و ضمایم) در جلسه روز چهارشنبه سیزدهم آبان ماه یک هزار و سیصد و هفتاد و یک مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۷۱.۸.۲۰ به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – علی‌اکبر ناطق نوری