1369.06.21 – .47706ت238ه – 1369.06.31 – 722
هیأت وزیران در جلسه مورخ 1369.6.21 بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های کشور و
امور خارجه با توجه به مفاد بند (3) ماده (29) قانون گذرنامه مصوب1351 و تبصره (1)
آن و به استناد اصل یکصد و سی هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه
اجرایی یادداشت تفاهم مورخ 1368.11.26 در‌مورد تسهیل عبور و مرور ساکنان مناطق
مرزی دو کشور جمهوری اسلامی ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را به شرح زیر
تصویب نمود:
ماده 1 – در این آیین‌نامه منظور از تفاهم‌نامه مفاد یادداشت تفاهم مورخ
1368.11.26 می‌باشد که به امضای نمایندگان دولتین جمهوری اسلامی ایران و
اتحاد‌جماهیر شوروی سوسیالیستی رسیده است و به پیوست می‌باشد.
تبصره – منظور از ساکنان مناطق مرزی افراد مذکور در ماده یک تفاهم‌نامه می‌باشند.
ماده 2 – پروانه گذر مرزی طبق تفاهم‌نامه و مطابق نمونه پیوست برای ساکنان مناطق
مرزی که تابعیت جمهوری اسلامی ایران را داشته باشند صادر خواهد شد.
ماده 3 – اعتبار پروانه گذر مرزی یک سال از تاریخ صدور آن می‌باشد و دارنده آن
می‌تواند (4) بار در سال هر بار به مدت (15) شبانه روز در خاک شوروی و
در‌محدوده‌ای که در پروانه گذر به عنوان مقصد از آن نام برده شده است توقف نماید.
در صورت اضطرار، ماده (3) تفاهم‌نامه قابل اجرا می‌باشد.
تبصره – در موارد استثنایی از قبیل (بیماری – حوادث ناگوار – بلیات طبیعی و
غیره) در صورت تأیید مقامات مرزی کشور میزبان مدت اقامت حداکثر تا (15)شبانه روز
دیگر قابل تمدید می‌باشد و در صورت تمدید اقامت، مدت آن در صفحه ملاحظات پروانه
گذر مرزی ثبت و توسط مرزبانی ممهور می‌گردد.
ماده 4 – پروانه گذر مرزی با تأیید فرمانداری پس از استعلام از وزارت اطلاعات،
توسط نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران صادر می‌گردد.
تبصره 1 – صدور پروانه گذر مرزی با رعایت مواد (16)، (17)، (18) و (19) قانون
گذرنامه مصوب سال 1351 و مصوبه مورخ 1367.8.17 مجمع تشخیص‌مصلحت نظام در مورد
افراد کمتر از (18) سال، انجام می‌گیرد و فقط برای مسافرت به محلی که در پروانه
گذر منظور شده است معتبر خواهد بود.
*>>پاورقی: به موجب نامه شماره 82104 مورخ 69.7.8 دبیر هیأت دولت متن یادداشت
تفاهم مورخ 1368.11.26 موضوع ماده 1 و نمونه پروانه گذر‌مرزی موضوع ماده 2
تصویب‌نامه پیوست گردیده است.<<
تبصره 2 – صرفاً افرادی که حداقل از دو سال قبل از تاریخ تقاضا به طور مستمر در
داخل محدوده شعاع (45) کیلومتری مرز با تأیید نیروی انتظامی جمهوری‌اسلامی ایران
ساکن بوده باشند می‌توانند پروانه گذر مرزی دریافت نمایند.
تبصره 3 – اجازه خروج صادر شده در مدت اعتبار پروانه گذر برای (4) بار خروج از
کشور با رعایت ماده (16) تفاهم نامه معتبر است.
ماده 5 – پروانه گذر مرزی به صورت انفرادی صادر می‌شود.
تبصره – اسامی همسر و فرزندانی که به سن قانونی نرسیده باشند می‌تواند به عنوان
همراه در پروانه گذر ثبت گردد.
ماده 6 – خروج بانوان کمتر از پنجاه سال تمام از مرز بدون همراهی محارم ممنوع
است.
ماده 7 – دارندگان پروانه گذر می‌بایستی از نقطه مرزی مندرج در پروانه گذر از
کشور خارج و از همان نقطه نیز وارد کشور شوند.
ماده 8 – خروج کالا توسط دارندگان پروانه گذر تابع مقررات و قوانین گمرکی کشور
می‌باشد.
ماده 9 – پرسنل نیروهای مسلح (نظامی – انتظامی) مشمول دریافت پروانه گذر
نمی‌گردند.
ماده 10 – در صورت مفقود و یا غیر قابل استفاده شدن پروانه گذر، المثنی در همان
سال صادر نخواهد شد.
ماده 11 – با هر گونه جعل، سوء استفاده و تخلف در خصوص پروانه گذر برابر مواد
(34) الی (41) قانون گذرنامه رفتار خواهد شد.
ماده 12 – مقامات مرزی موظفند به هنگام ورود مسافران قبل از انجام مراحل گمرکی،
پروانه گذر را از مسافر در قبال تحویل رسید، اخذ نموده و پس از ممهور‌نمودن به مهر
ورود آن را به محل صور پروانه گذر ارسال نمایند.
ماده 13 – دارندگان پروانه گذر اعم از اتباع کشور ایران یا کشور شوروی موظفند
هنگام عبور از مرز و در طول مسافرت شئونات اسلامی و قوانین دو کشور را‌رعایت نموده
و از ارتکاب هر گونه عملی که موجب هتک حرمت یا بی احترامی به اعتقادات و آداب و
رسوب کشور میزبان تلقی گردد پرهیز نمایند.
ماده 14 – عبور از رمز فقط در مواقعی که هوا روشن است مجاز می‌باشد.
ماده 15 – در صورتی که پروانه گذر مرزی هر یک از اتباع طرفین در طی مدت اقامت وی
در خاک طرف مقابل، مفقود و یا غیر قابل استفاده گردد تبعه مزبور‌موظف است در اسرع
وقت مراتب را به ارگانهای ذیربط کشور میزبان اطلاع دهد. در این صورت ارگان مربوطه
بنا به درخواست تبعه مزبور گواهینامهای مبنی بر‌فقدان مدارک مذکور در اختیار وی
قرار خواهد داد تا بر اساس آن بتوانند به کشور متبوع خود مراجعت نماید.
ماده 16 – هر کی از طرفین می‌تواند تبعه دولت دیگر را به هر یک از دلایل ذیل از
مزایا و تسهیلات مندرج در یادداشت تفاهم محروم و نامبرده را از طریق مرز‌ورودی به
مرزبان ظرف مقابل تحویل دهد:
1 – مدارک خود را عمداً به دیگری واگذار کرده و یا به عاریت داده باشد.
2 – از مدارک شخص دیگری جهت عبور از مرز و یا اقامت در خاک طرف دیگر استفاده نموده
باشد.
3 – از محدوده نوار مرزی مندرج در ماده (1) یادداشت تفاهم فراتر رفته باشد.
4 – بدون اینکه مشمول حق تمدید مندرج در ماده (4) تفاهم‌نامه گردد اقامت خود را در
کشور میزبان بیش از مدت مقرر ادامه داده باشد.
ماده 17 – اجرای ماده (14) تفاهم‌نامه به پیشنهاد فرماندار و تصویب شورای تأمین
استان محل خواهد بود.
حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور
>جدول: تصویب‌نامه‌ها 1369 – جلد 1 – صفحه 725 الی 739<
یادداشت تفاهم
در مورد تسهیل و عبور و مرور ساکنین مناطق مرزی دو کشور بین دولت جمهوری اسلامی
ایران، دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی با تمایل به
توسعه روزافزون همکاریهای بین دو دولت و با توجه به روابط حسن‌همجواری بین دو کشور
و به منظور مساعدت به برقراری تماسهای سپس اتباع دو کشور که در مناطق مرزی اقامت
دائم دارند، بر اساس قرارداد راجع به‌انتظامات مرزی ایران و شوروی و ترتیب تجدید
اختلافات و حوادث در مرز مورخ 22 اردیبهشت ماه 1336 (12 مه 1957) در موارد زیر به
تفاهم رسیدند
ماده یک
ساکنین مناطق مرزی در این یادداشت تفاهم به اشخاصی الحاق می‌شود که اقامتگاه دائم
آنان در مناطقی است که در محدوده نوار مرزی به عرض 90 کیلومتر(25 کیلومتر از طرفین
خط مرز دو کشور) واقع شده باشد.
ماده دو
ساکنین مناطق مروری حق دارند با در دست داشتن شناسنامه و فرم مربوطه از مرز عبور
نمایند.
فرم مربوطه توسط مقامات صلاحیتدار دو کشورها در خواهد گردید و دارای مهر و امضاء
مقامات مرزی می‌باشد.
طرفین نمونه فرم مربوطه را که به زبانهای فارسی و روسی تنظیم می‌گردد. با یکدیگر
مبادله خواهند نمود.
اسامی کودکان تا سن 16 سال تمام به عنوان همراه در فرم مربوط به والدین و با
افرادی که آنها را همراهی می‌نمایند درج خواهد گردید.
ماده سه
ساکنین مناطق مرزی در هر سال 4 بار حق عبور از مرز را دارا می‌باشند. در موارد
اضطراری از قبیل بیماری، حوادث ناگوار فوت بستگان و یا مراسم و جشنهای‌سنتی
مقاماتی مرزی دو کشور می‌توانند علاوه بر 4 بار فوق‌الذکر با عبور مجدد ساکنین
مناطق مرزی موافقت نمایند.
ماده چهار
ساکنین مناطق مرزی از گذرگاه‌های واقع در نواحی مشروحه زیر عبور خواهند نمود:
جمهوری اسلامی اتحاد جماهیر شوروی
ایران سوسیالیستی
——————————————————–
تکداع نکرام
جلفا جلفا
بهردوز قره‌چه وان
خداآفرین خداآفرین
اصلاندوز فره‌دبز
بیله‌سوار بیله‌سوار
آستارا آستارا
پایگاه پل کودری علوم
باجگیران کاودان
لطف‌آباد ارتیک
سرخس سرخس
محل دقیق گذرگاه‌ها در نواحی "نوردوز – قره‌چه‌دان" و "بیله‌سوار – بیله‌سوار"
و "پاسگاه پل – گودری علوم" به طور مشترک توسط مقامات مرزی دو طرف‌تعیین خواهد
شد.
پس از تعیین گذرگاه‌های سه‌گانه مذکور، مقامات مرزی دو کشور آماده بودن این
گذرگاه‌ها را به اطلاع یکدیگر رسانده و تاریخی را جهت گشایش آنها مشخص‌می‌نمایند.
ماده پنج
اعتبار فرمهای مربوطه که برای یک بار عبور از مرز صادر می‌گردد 30 روز می‌باشد و
دارندگان آن از لحظه عبور از مرز می‌توانند به مدت 15 شبانه روز در خاک‌کشور میزان
اقامت نمایند. در موارد استثنایی (بیماری، حوادث ناگوار، بلیات طبیعی و غیره) این
مدت با تصمیم مقامات مرزی دو کشور تا 15 روز دیگر قابل‌تمدید می‌باشد.
ماده شش
ساکنین مناطق مرزی می‌توانند به صورت پیاده و یا با وسائل نقلیه شخصی از مرز عبور
نماید. مشخصات وسائل نقلیه شخصی می‌بایستی در فرم مربوطه ذکر و‌همان وسیله نقلیه
مجدداً همراه استفاده‌کننده آن از کشور میزبان خارج شود.
ماده هفت
عبور از مرز فقط در مواقعی که هوا روشن است مجاز می‌باشد. ؟؟ تردد از مرز توسط
مقامات مرزی دو کشور به طور مشترک تعیین خواهد گردید.
ماده هشت
ساکنین مناطق مرزی در هنگام عبور از خطر مرز برابر قوانین و مقررات داخلی هر یک
از طرفین، کنترل مرزی و بازرسی گمرکی می‌شوند.
ماده نه
ورود و خروج ارز و اوراق بهادار و اشیاء و جواهرات گرانقیمت بر اساس قوانین و
مقررات داخلی هر یک از طرفین صورت خواهد گرفت.
ماده ده
ساکنین مناطق مرزی در هنگام عبور از خط مرز و در مدت اقامتشان موظفند قوانین کشور
میزبان را رعایت نموده و آداب و رسوم رایج را محترم شمارند.
ماده یازده
در صورتی که مدارک مربوط به عبور و مرور از مرز دولتی یکی از اتباع هر یک از
طرفین در طی اقامت وی در خاک طرف دیگر نفر و یا غیر قابل استفاده گردد،تبعه مزبور
موظف است در اسرع وقت مراتب را به ارگانهای ذیربط کشور میزان اطلاع دهد. در این
صورت ارکان مربوطه بنا به در خواست تبعه فوق،گواهینامهای مبنی بر فقدان مدارک
مذکور در اختیار ؟؟ فرار خواهد داد تا بر اساس آن تواند به کشور متبوع خود مراجعت
نماید.
ماده دوازده
ساکنین مناطق مرزی که با دریافت فرم مربوطه به کشور طرف دیگر وارد می‌شوند منحصراً
اجازه داده می‌شود به مقصد یا مقاصد مندرج در فرم مذکور عزیمت و‌در محدوده آنها
گردد نمایند.
ماده سیزده
هر یک از طرفین می‌تواند تبعه دولت دیگر را به هر یک از دلایل ذیل از مزایا و
تسهیلات ممنوع در این یادداشت تفاهم محروم و نامبرده را از طریق مرز ورودی‌به خاک
دولت متبوع وی طرد نماید:
الف) مدارک خود را عمداً به دیگری واگذار کرده و یا عاریت داده باشد.
ب) از مدارک شخص دیگری جهت عبور از مرز و با اقامت در خاک کشوری دیگر استفاده
نموده باشد.
ج) نوار مصوبه در ماده یک این یادداشت تفاهم فراتر رفته باشد.
د) بدون اینکه مشمول حق تمدید مندرج در ماده چهار این یادداشت تفاهم گردد اقامت
خود را در کشور میزان بیش از مدت مقرر ادامه داده باشد.
ماده چهارده
در مواقع بروز امراض ساریه انسانی یا حیوانی و یا بلیات طبیعی و یا شرایط غیر
قابل پیش‌بینی دیگر، هر یک از طرفین می‌تواند موقتاً محدودیتهایی را برای‌ورود به
خاک کشور خود اعمال نماید.
تعلیق و با اجرای مجدد مفاد یادداشت تفاهم حاضر می‌بایستی 24 ساعت قبل، از طریق
مقامات مرزی و مجاری دیپلماتیک به اطلاع طرف دیگر رسانده شود.
ماده پانزده
طرفین کلیه مسائل ناشی از اجرای این یادداشت تفاهم را در طی ملاقاتهای بین مقامات
مرزی در کشور حل و فعل خواهد کرد. در موادی که نمایندگان مقامات‌مرزی به توافق
نرسند و همچنین در موارد ضروری دیگر هیأتهایی مرکب از نمایندگان ارگانهای ذیربط دو
طرف به طور متناوب در مسکو و تهران برای حل‌مسائل فوق‌الذکر از جمله برقراری شرایط
بهتر برای تردد از مرز به مشورت خواهد پرداخت.
ماده شانزده
این یادداشت تفاهم برای مدت سه سال منعقد می‌گردد و چنانچه هیچیک از طرفین شش ماه
قبل از تاریخ انقضاء هر دوره سه ساله تمایل خود را در خصوص‌فسخ آن را طریق برای
دیپلماتیک به طرف دیگر اعلام ننماید، به خودی خود برای دوره‌های سه ساله دیگر
تمدید خواهد شد.
ماده هفده
این یادداشت تفاهم طبق مقررات دو کشور پس از امضاء و تبادل یادداشت عمیق بر
آمادگی دو طرف، قابل اجراء خواهد بود.
این یادداشت تفاهم در تاریخ 26 بهمن ماه 1368 هجری شمسی ؟؟ 15 فوریه 1990 میلادی
در تهران در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی و روسی امضاء‌گردید که هر دو متن دارای
اعتبار یکسان می‌باشد.
از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران – مجتبی میرمهدی
از طرف دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی – بوریس چابلین